5 Kasım 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

X i ; YAZAN: 5. 5, Rıza Tevfik Yıldızdan San Remoya ; , No. 75 Bey, Uzun Bir Nutka Hazırlanıyordu — Dikkat buyurdunuz mu, Paşa Hazre Bizim, türkçe kuman- daları unutmamışlar.. Diye mırıldanmıştı. Evet. Onlar, bu e: Tar; artık muka lerden na bir hükümet kurdukları halde, "Türkleri ve Türklüğün onların kalp lerinde bıraktığı intiba ve hâtırala- Yı kaldırıp atamamışla Halbuki kendileri, daha dün va- anlarından çıktıkları halde, kalple- Tindeki bütün milliyet duygularmı ln saray halk ken, bazı erdeki müstehzi mâ mayı, b imalarda da beliren ha- kKaret ve infiali görmüyorlardı. Ho- calar, siyah lâtalarının önlerini ka- Yuşturmuşlardı; ötekiler de ceket- redingotlarının önlerini £- rini ve kollarını na- mı şaşırmışlardı. Öy- Yece ilerliyorlar; kıymetli halılar dö geli, dar koridorlarda biribirlerini takip ediyorlardı.. Kapınm önünde yi İyen bir salonun önüne gelmişlerdi. Emir Abdullah, bir sa- Biye durarak başmı arkasına çevir Ahza Içinde, kendile e yeniden bir çeki düzen vermiş- lerdi. Ve, Urdün Emirini takip ede- erdi, Jen duvarın tam ortası ve müzeyyen bir koltül /Celiletmenp Melik Hüs: #etleri oturuyordu, Sağında ve $0- Junda, sırmalı maşlahiara bürün- | Urdün Emiri, büyük bir hilrmet- le ilerliyerek pederinin elini öpmüş.. Sonra, biraz geri çekilerek, kapınm “dibinde Giralananlardan Mustafa Sabri Efendiye eliyle işaret etmiş- $i. Sabık Şeyhislâm, 80! elile iâta. smın önünü kavuşturup, sağ elile yerden temennelar ederken; Ur- dün Emiri fasih ve tannan bir türk- Çe ile: — Sabık Osmanlı hükümetinin. Sabık Şeyhislâmlarmdan.. Mustafa /Sebri Efendi. Demişti, (Sabık) kelimesinin, âdeta üstün. © de durulmuş gibi bir eda ile miiker © Efendiyi sersemletmişti. Mustafa” Sabri Mekke inden kıpırdamadan, Teren söylenmesi, “Kralımı © müzik bir eğa ile uzattığı eli öptük 5 teh sonra, geri geri çekilmişti. Bu Merasimi, diğer (birinci smif misa- fir) er de aynen taklit ve tatbik et © hisler, yine kapmın yanmda bir © Gaf halinde dizilmi rd Eral, sağ tarafta, kü diri göstermiş; Arap şivesi bir türkçe il — Buyrunuz.. oturunuz, efendi- ler. Demişti, ,, Birkaç dakika eüiküt ile geçmiş- ti. Sonra, kral başmı onlara çevi- #erek: — Nasılsınız?. Yollarda rahat geldiniz mi?. Si Kendini göstermek için vesile a- Tiyan Rıza Tevfik Bey; — Celâletmaap hazretleri! Diye, uzun bir nutka girişecek- ti. Bu tehlikeyi anlıyan Mustafa Subri, efendi, ondan çabuk davra. yei mülükânelerinde her türlü esbabı refah Ve istirahatimiz temin buyrulduğu için pek rahat ik, efendimiz... Gerek, bendei eri ve gerek rüfekayı âci- bu hususta zatı mülükâ- e karşı arzı şükrandan âci- e birkaç saniye süküt ete «— -Zen aitetinn des vam etti, i — Hayatta, saadetlere ştikredildi Bi gi, feliketlere de metanetle gö- | ğüs görmeli... Aldığımız, » milessif haberlere nazaran, gerek sizler. Ve gerek şabık Sultan Vahdettin Haz retleri bir hayli mihnet ve meşak- katlere maruz kalmışsınız.. Bilin mez.. Belki, bir imtihanı ilâhidir. Inşallah, bu kadarla geçmiş ol sun.. Burada, kendi eviniz gibi ra- hat edersiniz,. Elden geldiği kadar, İstirahatinizin esbabı temin edile- | bale iriniz., Görüye rum ki, yorgunsunuz. Buyurunuz. Rahat ediniz, Dedikten sonra, birdenbire ayağa kalkarak, ağır ağır salonun yân ka pılarından birine ilerledi. Efendiler ve paşülar hazeratı da yerlerinden fırlamışlar.. yetmiş yaşı şımde bir adam gibi dimdik yürü | yen bu dinç hükümdarın arkasın. dan bhakakalmışlardı. Başmdaki Mekke tacmm Üzerin- deki beyaz sarığın sırma püsküllü ucu, arkasından sarkıyordu. Gül ku rusu renginde ipekli"bir kumaştan cülbbesinin etekleri, hafif hafif sav ruluyordu. Yumuşak halılar üzerin de, kayar gibi yürüyor; ayak ses- leri işitilmiyordu... Yan kapıdan girmiş; üzerinde sarı sırma İle â- yetler yazılı olan yeşil bir ipek per denin arkasmda kaybolmuştu. O zaman; saray teşrifat nazırı, misafirlere doğru ilerlemiş. Bembe yaz dişlerini gösteren bir tebessüm ie: — Buyurunuz.. Demişti. Ve onları, büyük salon- dan çıkararak, birkaç koridordan irmiş, küçük bir salona ithal et miti, Bu salonun üç tarafı, yüksek se- dirler, rengürenk ipek şilteler, sEr- Yön İşlemeli yastıklarla süslenmişti. Tegrifat Nazırı, eliyle södirleri k, yine eyni mazikâne te- bessümle, tekrar: — Buyurunuz. Diye yer göstermişti. Burada; kahveler, ekşi nar şer- betlerile izzetler ve ikramlar edil miş.. Böylece akşama kadar vakit ti, İkindiden sonra, birdenbire kepi açılmış, içeri Emir Abdullah gir- mişti, Mütebessim bir çehre ile mi- sağirlere doğru ilerliyerek: — Size, mühim bir müjde ile ge liyorum. Şimdi Maltadan bir tel raf aldık. Sabik Sultan Hazretleri, hareket buyurmuşlar, Inşallah, bir hafta sonra burada bulunacaklar, Dedi. Fakat bu zeki zat; bu sözleri söy İerken, bütün dikkati ile gözlerini misafirlerin yüzlerinde gezdirmiş... Sanki bu haberin, onlar Üzerindeki tesirini anlamak istemişti. Fakat bu çehrelerde, bu havadise karşı çok büyük bir alâka görememişti, Nitekim, Ürdün Emiri, şuradan buradan konuşarak beş on dakika gonru çekilip gittikten sonra da bu adamlar ayni hissizliği göstermiş Terdi. — Yaa, demek geliyor. — Gelsin, bakalım, Hadi hayırlar. gibi, birtakım boş sözlerle iktifa etmişlerdi. Çünkü; gerek Kralm, ve gerek Urdün Emirinin, münasebet getire- ek (sabık) kelimesini sık sık tek- rar etmeleri, Vahdettinin burada ne şekilde telâkki edildiğine dair safi derecede ir vermişti, Vahdettini bu şekilde telâkki e- denler, acaba kendi haklarında ne fikir beslemektelerdi?, Vâkıa kendi lerini Mısırdan almışlar; izzet ve Ik ram içinde buralara kadar getir mişlerdi. Tabiidir ki bu, sebepsiz de ğildi. Fakat bu sebep, acaba hangi menfaati istihdaf etmekte idi?.. Mekke Kralı; acaba bizzat kendi İerini elde etmek, devlet idaresin- deki tecrübelerinden istifada eyle - mek vi istiyordu?. Yoksa; kendile tini bir âlet gibi kullanarak, Vahdet tinden büyük bir menfaat temin et meyi mi düslinüyordu?, Riza Tevfik Bey, birinci ihtimali daha kuvvetle kabul ediyor: | B haksızlı, (Arkası var) TAN (BAŞMAKALEDEN MABAAT) Çabuk ve Kesin Adliye (Başı 1 incide) yelinin huzurunda işlenen ve her ci- heti aşikâr olan bir cinayetin muha- kemesinde de adalet namına ayni u- suller takip ediliyor, ayni mühletler İ veriliyor. Birinci takdirde adalet olan liğini gaspetti. uğramıştır. Bütün halk, bu hekkm yerine getirilmesini arzu eder, Mevcut usullerle bu yolda bir hak davasmı on seneye kadar uzat- İ mıya imkân vardır. Bu on sene İçin de bir nesli değişr cukları gaspedilen miğ, burada yerleşmiş, çalışmıştır. adlı adamm hakkı, böyle on sene sonra yerine getirilecek olursa yeni bir nesle karşı adeta haksızlık işlen- miş gibi olacaktır, Halk, bu defa on senedenberi çalıştıkları yerden çıka rılan çocuklara acıyacaktır., bu sözlerle gu haki- ş oluyor: Hakkı çok le yavaş yürüyen bir adaletsizlik urusma şüphe yok ki bugün Ş kü kanunlarımızın müdafaa hakkı zamma caiz gördükleri incele- meler ve talikler netice itibarile hak- kr öldürmekte ve haksızı himaye et mektedir. Yüzde yüz doğruluk iddi- asmm sebep olduğu yavaşlık yüzde Yüz haksızlık demektir. Adaletten varsm yüzde yirmi fedakârlık ede- Yim de yüzde seksen derecesinde bİr aâslete çabuk kavusalım. Şurasmı ümit ediyoruz ki Atatür kün #on nutkunun açtığı yeni de de adliye için takip edeceğimiz he def, bugünkü sistemin tamiri olm yacaktır. Tabii gayemiz, kolay, ça buk, açık ve kesin adalet temin ede- cek yepyeni bir inkılâp adliyesi kur- maktır, & Ahmet Emin YALMAN BULMACA Dünkü bulmacanın hal edilmiş şekli 1234567189 10 v»aganeuyşı BUGUNEU BULMACA 12345678914 gg iel © SOLDAN SAGA: 1 — Vücut Ifrazatı — Keyif verir 2 — Alimler — Soğuk 3 — Nota — Savsaklama 4— Av 5 — Fasıla — Üye 6 — Kuşkonar — Karadenieli bir ırk, 7 — Çamaşır — Avrupada bir ya» nardağ. 8 — Insanar giyer. 9 — Gıda — Sorgu 10 — Renk — Fazla büyük 9 YUKARDAN AŞAĞI: 1 — Erken çıkan 2 — Elebaşımm maiyeti — Oyul muş, 3 — Nota — Erkek adı 4 — Eeki garıkllara denirdi. 5 — Emir — Ne sıcak ne soğuk. 6 — Derin sevgi — Yemin Mi 7 — Pahalı — Sonsuz 8 — Dolaşılan yer. 9 — Bugün başlıyor — Uzuv 10 — Taksit takelt. TÜRKİYE AMERİKA TİCARETİ Ticaret Görüşmesi Yakında Başlıyor (Başı 1 incide) tin engellerini k; leri ticaret yoluyla biribirine yaklagtır- yen milletle bu rub ta bir muahede imza etmek için âyan meclisinden geniş salâhiyet almıştır. Böyle muahedelerin Ilk esası iki ta rafı biribirine “en ziyade müsaade- ye mazhar,, devlet muamelesi yapma yı şartstz surette kabul etmesidir, he- defi de gümrük tarifelerinde karf kklı tenzillerdir. Hükümetimiz Amerika ile bu yolda bir münasebet kurmayı faydalı bul- duğu için böyle bir esası ilk defa oln- Tak kabul etmiştir. Bugüne kadar O lan ticari münasebetlerde en yiyade müsaadeye müzhar memleket *sası Yalnız gümrük için kabul ediliyordu. Kabul edilen esasım mânası, her iki tarafın ticari münasebetlerde bâşke bir memlekete daha üstün muamele- Yi kabul etmemesidir. Prensip anlaşmasından gonra yapı lacak şey her iki tarafın hangi mah- sulleri hakkında gümrük tenzilâtı is tediklerini biribirlerine bildirmeleri- dir. Amerika kanunu mucibince bu malümat ilân edilecek ve herkese leb te ve aley rilecektir, Meselâ incir hakkında bel- ki de Kaliforniya incircileri itiraz € decek, mill bisküvi fabrikası da Türk wcirlerindeki hususiyetlerin Kalifor- niya inicirinde bulunun yecektir. Bu safha bitince mi lere girişilecektir. Bu müzakereler gelecek Ikincikânun sonlarında Va- şingtonda olacaktır. Amerikanm ne gibi Amerikâ mal. ümrük tenzilâti gidir'Bizim listemizde tütün, incir, tzüm, halı ve diğer maddeler vardir” Bundan başka diğer memleketirle olan müzakere- lerde meselâ zeytinyağ gibi Ameriks. ya geniş mikyasta ihraç etmediğimiz eşyanm gümrüğü indirilecek olursa bu tenziler bizim mahsnilerimize de tatbik edilecektir. Amerika ile bu yolda müzakere 6 sosmı kabül etmemiz Vaşingtonda memnuniyet uyandırmıştır. Amerika mehafilinin tahminine göre Ameri- kaya bu seneki ihracatımızın kıymeti 7 , Amerii bize ithalâtı | Na irin İllerde bulunmak ve müsabakaları — 15 milyonu bulacaktır. Gümrük tenzillerinden sonra bu miktarlar artması ümidi vardır, Me- gelâ: 1929 dan evvel Amerikaya 3-4 milyon kıymetine halı ihraç ederken gümrük resminin artması 'bu miktarı sıfıra yakın bir dereceye indirmiştir. Yeni muahededen en çok istifade 6- decek mellarımızdan biri balı olacak- tir. “ 450 Frank İçin Öz Evlâdını Yakmış Almanyada Köningeberg şehrinde «Wilhelm ismünde bir adamm evinde gecen gin yangın çıkmış, ev yanmış, adamcağızın oğlu da alevler arasında kül olmuştur. Fakat zabıtanm yaptığı tahkikat neticesinde, bu yangının biz- gat Wilhelm tarafmdan, 450 frank tu tan sigorta parasi yüzünden çıkarıldı ğı anlaşdmıştır. > Katil baba şimdi hâkim huzurunda hesap vermektedir. Muğlada Tütün Piyasası Açıldı Muğla, 4 (A.A) — Tütün piyasası açıldı. Alışveriş hararetiiir. İyi tü- tünler 70-82 arasında satılmaktadır. Yirmi dört saat içinde 15,000 balyaya yakn tütün satıldığı tahmin edilmek tedir. Milâsta da piyasa açılmıştır. Fiyatlar 75 kuruştur. Deri Fabrikasında Yangın Kazlıçeşmede İsmet kardeşlere ait deri fabrikasının boyahane kısmın. dan evvelki akşam yangın çıkmıştır. Çalışan ameleler, ateşi genişlemeden söndürmüşlerdir. Yangının sebebi, bo- ya kaynatılan kazandan sıçrıyan kı. vilemların kaplamaları tutuşturma- sıdır, Meclise verilen Lâyihalar (Bası 1 incide) alimler dahil, zabitler ve askeri me- murler hariç bütün devlet memurlâ- rmın maağları 15 dereceye ayrılmak- tadır .Birinci derecenin asli maagı 150 liradır. Ikinci derece 125, üçüncü | derece 100, dördüncü derece 90, beşin ci derece 80, altıncı derece 70, yedin- ci derece 60, sekizinci derece 50, do-| kuzuncu derce 40, onuncu derece 35, on birinci derece 30, on ikinci derece | 25, on üçüne derece 20, on dördün- cü derece 15, on beşinci derece 10 li- radır. Yedi sekizinci, dokuzuncu, ©- nuncu ve on birinci derecedekiler 2,8, altıncı, on ikinci, on üçüncüdekiler 3, dördüncü, beşinci derecedekiler 32, on dördüncü dereceğekiler 3,4, birin- ei, ikinci, üçüncü on beşinel derecede- kiler 4 emsali ile darbedilerek hâsıl- lar maaş olarak verilecektir. İnhisar memurlarının aylıkları | için yeni esaslar İnbisarlar Umum Müdürlüğü kad- rosuna dahil bulunan daimi memur ve müstahdemlerin seri ve dereceleri ile aylıkları da yeni esaslara bağlan- maktadır, Bu esaslara göre, İnhisar- lar Umum Müdürlüğünde en çok üc ret birinci derecede 700, en az ücret 19 uncu derecede 20 liradır. Inhisar- lar memurlarının maaş baremi Şu Ş€- kildedir. 600, 500, 400, 350, 300, 275, 250 226, 200, 175, 150, 125, 100, 90, 80, 70, 60, 50, 40, 30, 20, Sicili müsait olan ve bulunduğu de- recede iki seneyi dolduran her me- mur ve müstahdeme aylığı dereceesi- pin en yüksek miktarma varıncıya ka dar Cümhuriyet Bayramında bir #-| nelik kıdem zammının iki misli vori-| ktir. Endüstri faaliyetinin kontrolü için Hazırlanan diğör yeni bir kanun! projesi ile, Iktısat Vekâleti, endüstri faaliyetinin yamyONM ilerlemesi saye-| siyle gerek hususi sermayeli olan, ge- rek sermayesinde kısmen veya tama» men devlet iştiraki bulunan vasıtalı vasıtasız kendisine bağlı bütün omü- esyeselerin İşletme, idare ve işleme şartlarmı ve ekonomik vaziyetlerini| ve bu mAXSMtİA Bünlara alt evrak ve vesikaları tetkike salâhiyetli buluna- caktır. Vekâlet, kendisine vasıtalı ve vasrtasız bağlı olan smai müessese-| lere görülecek noksanlıkların silahını emredebilecektir. Pasaport kanununun bir meddeşi değiştiriliyor * Tahsil veya ilmi tetkikler için Av- rupeya gideceklere bir kolaylık ol mak Üzere pasaport kanonunun bir maddesi değiştirilecektir. Pimi tetkik tirak etmek veyahut ecnebi bir dcv- letin mümasil teşekküllerini ziyaret veya onlar tarafmdan Türkiyeye ya- pılmış ziyaretleri iade etmek maksa- diyle yabancı memleketlere Bilecek olan mektep talebeleri ile #porcu ve izoilerin en az beş rini halin. | de bulunmak şartiyle müşterek pasa portla seyahat etmeleri mümkün ola. bilecek ve hepsinden birer lira alma- rek altı aylık müşterek Pasaport ve- rilebilecektir. Hava hücumuna karşı müdafaa tertibatı — - Yeni hazırlanan bir kanun projesi. ne göre, devlete sit binalarda ve mü etseselerde Genelkurmay Başkanlı- Zinm tanzim edeceği koruma plânına ve talimatına göre, 4it oldukları ve- kâletlerce korunma tegkilât ve tesis- leri kurmak mecburi olacaktır. Vali. ler, kendi mmtakalârı içinde korun- ma plân ve talimatı mucibince bu ted birleri almak ve zerçekleştirmekle mükellef tutulacaklardır... Şehir ve kasabalarda bu işi belediyeler yapa- eaklardır. a Devlet sermayesinin alâkalı oldu. ğu bütün smal ve diğer müesseseler, halk hizmetlerine yarıyan cemiyet ve milesgeselere #it binalariz hususi mektep ve hususi hastaneler de ken- di hesaplarına korunma teşkilât Ye tesisleri yapmak mecburiyetinde tu- tulacaklardır. Bundan başka, diğer hususi mües- seselerin ve evlerin hava koruma ter- tibatmı ve şehir korunma tedbirleri- ni almak mecburi olmaktadır. mecburiyet şahısların ve sahiplerin kendisine aittir. Müze ve Milli Saraylara duhuliye ücretleri Hükümet, müze ve milli saraylar. dan slmacak dühuliye ücreti hakim- , İtin ilerlemesi deği, müttefiklerin Çin 5-11. 9087 Museviler için Bir Teklif (Başı 1 inelde) esaaları şöyledir: Dünyanm herhangi bir yerinden hleret etmek istiyen © yahudilerin Türkiyede yerleşip kalmalarına as- ia müsaade edilmez. Ecnebi tabilye- tinde bulunan yahudiler, Türk va- tandaşlığına kabul olunm , Yimde, fende veya sanatlar- da meşhur olmuş museviler, hususi müsaade ile Türkiyeye gelip yerle- gebilirler, Türk tabiiyetini terketmiş yahu- diler, bu şerefi bir daha katiyen el- de edemezler. Musevi olmıyan, diğer ecnebiler “Dürk tabüyetine girebilmek için bir sene sonra Türkçe konuşmağı taah- hüt etmek mecburiyetindeğirler. Ta- İ ahhütlerini yerine getirmiyenler va- İtandaşlıktan çıkarılırlar. | Km “Dokuzlar,,dan Ilk Netice: (Başı 1 imeide) Dı soğuk kanlılıkla mevzuu bahseyle mekte ve konferanstan hiçbir mühim İ netice beklenemiyeceğini söylemekte- İ dir. Japon gazetelerine güre Japonya nm mesele hakkında noktai nazarı ka tiyen değişmemiştir. Devletlerin ta « kip ettikleri hattıhareket, medeniye de ilerlemesldir. Nevyark Times'in Brüksel muhabi ri tarafından bildirildiğine göre, Brük selde toplanan bazı devletler murah- hasları arasında faşist tecavüzüne karşı bir demokrat devletler birliği teşkili için gizli müzakereler yapıl « maktadır. Japonyanm Brüksel konferansa yeniden davet olunacağına dair şayi İolan haberlere karşı Japonyanm Domei ajansı, böyle bir davetin red- dedileceğini bildirmiştir. Konforans Azası bugün öğleden son va husust bir içtima yapmışlardır. İ- kinci resmi içtima yarm sabah yapı- İlacak ve öğleye doğru resmi bir teb- liğ neşredilecektir. Bugün yapılan hu susi toplantıdı Çin ile Japonya ara- sında tavassut projesi konuşulmuş- tur, Yarın bu proje hakkında bir ka- rar verilmesi bekleniyor, Teşekkül e- İdecek teli komitenin Xonferans namı na bir uzlaşma teklifi yapması bek- leniyor. a Emniyet Müdür ve Âmirleri Arasında Yeni Tayinler Yapıldı Ankara, 4 (TAN mubabirinden) — Emniyet Umum Müdürlüğü emniyet müdür ve âmirleri arasında naklen ve terflan bazı tayinler yapmıştır. Kararnameyi aynen bildiriyorum: Emniyet Umum Müdürlüğü polis başmikfettişi Naci polis teftiş heyeti relsliğine, Ankara emniyet müdür muavini Behçet Rize emniyet mü- dürlüğüne, Rize müdürü Necati Am- kara emniyet muavigliğine, Istanbul müdür muavinliğinden İzzettin Polis Enstitüsü müdür muavinliğine, Kars müdürü 'Tevfik, Istanbul birinci şube müdürlüğüne, Izmit müdürü Kadri Kars müdürlüğüne, mütekait yüzbaşı Ibrahim Elâziz müdürlüğüne, Diyar. bekir müdürü Ibrahim Antalya mü- dürlüğüne, Antalyadan Kemal Kon- yaya, Vandan Şükrü Diyarbekire, Ankara emniyet müdürlüğünden Sab ri Ankara birinci şube müdürlüğüne, Ezine kaymakamı Saracellin Anka- ra emniyet müdürlüğü İkinci şube müdirlüğüne, Gürpmar kaymakamı Halim Van müdürlüğüne, Hukuk me zunlarından Tevfik Eraniyet Umum Müdürlüğü Jevazrm müdürlüğüne, Haran kaymakamı Sait Malatya mü- dürlüğüne, Çankırı emniyet müdü- rü Yaşar polis enstitüsü dahiliye müdürlüğüne, emniyet umum mü - dürlüğü ikinci smıf âmirlerinden Rauf Çankırı emniyet âmirliğine, es ki yüzbaşılardan Şevket umum mü- dürlük birinci smıf emniyet âmirli- ğine, naklen ve terfian tayin olun- muşlardır. da bir kanun projesi hazırlamıştır. Buna göre, Topkapı müzesi ile maillf sarayları ziyaret edecek olanlardan 50, Ayasofya müzesinden 25, diğer müzeleri gezenlerdet de 10 ar kuruş dühuliye ücreti almacaktır. Mektep talebeleri, muallimleri ie birlikte ve beraberce gezdikleri vakit para alın- Buyacaktır,