16 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

Türkiyede Yenilik Mücadelesinin »» Tarihi: li Bayındır! 924 senesinin sonbaharm- dan bu tarihe kadar kendi. sinden başka bir kuvvet olmıyan Halk Fırkasma karşı Büyük MİL let Meclisinde muhalif bir kuvvet kendisini hissettirmiye başladı, bu fırkanm adı Terakkiperver Cümhu- riyet idi. Bu fırka garphılaşmak hususundaki seri tedbirelere ve €s- ki islâm Adet ve an'anelerinin 26- valine doğru olan hareketlere mu- halif bulunuyordu. Meselâ 1924 #enesinin Kânunuevelinde Nuret - tin Paşa Bursadan meb'us intihap olundu. Bu adam Türk dervişliği. nin ve taassubunun en hürmetli bir köşe taşı idi. Hükümet intihabı feshetti. Fakat Nurettin Paşa tek. Tar İntihap olundu. Muhalefet 1925 senesinin ilkba. harmda müsellâh bir teşkilât hali- ni aldı. Muhalefet Kürt mili is. yani ile Türk hocalarının din gay- retini ve taassubunu tahrik edi- yor ve kuvvetli derviş, tarikat mensuplarmı birleştiriyordu. Ve Ankara milliyetperverlerinin cim. huriyet taraftarlığna ve hür düşü. nen meyillerine karşı tercih olunu. yordu. Kürtlerin başı boşluğu #e- ven kabileleri arasında ilk mili? Kürt hareketini ileriye süren Be- dirhan idi. Onun oğlu Mithat 1902 de Mısırda ve daha sonra Cenevre- de ve 1908 den itibaren İstanbulda genç Türklerin mümanaatine ka- dar devam eden kürtçe bir gazete neşretmişti. Ayni senede siyasi bir Kürdistan cemiyeti teşkil olun. Müş velik Kürt mektehi açılmıştı. Bununla beraber genç Türk i resi bu hereketleri ezmişti. Bedir. haninin iki büyük oğlu tarafmdan 1919 da Kürt istiklâlini elde etmi- ye doğru olan teşebbüsü dahi çar- çabuk sönmüştü, sakat bu defa Kürtler Türki- yedo din atraftarlarının kuvvetleriyle birleşmişlerdi. Buna mukabil hükümet şiddetli tedbir aldı ve ordunun bir kısmını sefer- ber etti ve şark vilâyetlerinde örtü idare ilân eyledi. Fethi Beyin uy. sal kabinesi istifa etti, Ve İsmet Paşanm riyasetinde teşekkül eden yeni kabine muhalefeti tamamen söndürmiye fırsat buldu. Bütün din tahrikâtmı meneden ve matbuatı hükümetin mürakabesi altına ko. yan Takriri Sükün Kanununu neş- retti, Şiddetli ve acı mücadeleler. den sonra Kürt isyanı tamamen söndürüldü, Ve isyanm başları i- dam olundu. Bu vak'alar Mustafa Kemali daha âzimkâr kıldı. Ve din ile devleti ayırmakta daha zecri harekete saik oldu. 1925 Eylülün- de bütün tekkelerin kapanmasma karar verildi. Şeyh ve derviş ün- vanları Jâğvolundu. Dini kıyafet taşıyabileceklerin vazifeleri ve mik tarları hakkında kat'i nizamlar yapıldı. Elbiselerin şekil ve vazi. yeti tesbit edildi. Bütün devlet me. murlarmın bundan böyle Avrupa kıyafeti taşımaları emrolundu. Alafranga takvim kabul olundu. N şmanlı İmparatorluğunun ve islâm dininin harici £emz ve işareti olan fes ve sarık kaldırıldı ve bunlarm yerine şapka giyildi. Yeni ruhun daha fazla bir delili 1925 senesinde ilk defa ola. rak Reisicümhurun heykelinin di- kilmesinde bulunabilir. Bir Viya- nal heykeltraş Mustafa Kemalin Heykelini yaptırmak ve onu İstan- bulda resmen rekzetmek kararı bir İnkılâp hareketiydi. Ayni zamanda “Türk ordusu için yeni bir serpuş ve memurlar ve sivil hademelerin âshi Avrupa tarzında şapka giyme Teri kabul edildi. Bu suretle Türk hayatı beklenilmiyen bir çabuk. hukla haricen tamamiyle Avrupa. Mlaşmış ve garplılaşmış bulunu- yordu. Yeni doğan nesil, yeni ruh İle birlikte terbiye edilmiş olacak. gg, MM Hans Kohnun İngilizce eserinden Türkçeye çeviren: Ali Çetinkaya Ib owsah (433 lık Bakanı tı. Türkler kendi terakkilerini ve milliyetlerini Japonlara mümasil göstermek isterler. Her iki milleti de hâkimlik mevhibesile doğmuş, çalışkan ve muharip bir ırk farze- derler, syanm şark müntehasında olduğu gibi garp münteha- sında da Avrupaya karşı varlığını ve istiklâlini tahkim etmek ve As- yanın diğer milletlerine imtisale nümüne olmak maksadiyle Avru. panım mihaniki bilgisini ve ıslâhat esaslarını adapte etmiye karar ve. ren askeri zaptu raptı ve derin vatanperverliği ile canlı bir mil let ve mili bir devlet yükselmekte. dir. Şu kadar bir fark ile ki Türk- ler, Japonlardan altmış sene sonra başlamış oldukları halde : onların yolunu kayıtsız ve şartsız olarak takip etmektedir. Bununla bera- ber Japonların kuvvetlerini topla- mıya ve bunları kemale getirmiye vakitleri vardı. Türkler dahi mü. sait zaman ve fırsattan İstifade «. derek daha çabuk kuvvetlerini ke- male getirmek mecburiyetindedir. ler. Mustafa Kemalin dikkat ve ar. zusu, Türk nasyonalizmini kuvvet- lendirmek ve idari ve sınai faali- yetleri artırmak ve yeni milli dev- letin belkemiği olacak olan bir Türk orta sınıfmı vücuda getir. mektir. Mustafa Kemal (Paşa) millici Avrupanın orta sınıf teşkilât . kudretine pek derinden slâki termektedir. Ve Avrupada hâkim olan içtimai ve siyasi nizam için- de milletinin mevkiini almıya muk tedir olmasma azmetmiştir. Türk milleti bundan böyle örs değil, çekiç olacaktır. —BİTTİ— i Boğazda ve Adalarda yaz Hazırlığı Akay idaresi yaz tarifesi hazırlık- larına başlamıştır. İdare yaz mevsi- minde Adalar arasında işlemek üzere kiraladığı iki Haliç vapurunu Ada is- kelelerinde ve sahillerinde tecrübe et- miştir. Tecrübede vapurların Adalar erasmda muntazam olsrak işleyebi- Işcekleri anlaşılmıştır. Haliç vapur- ları haziran başında tatbike baglana- cak yaz tarifesi ile beraber seferlere başlayacaklardır. Bunlar Kınalıada- dan kalkıp Burgaz ve Heybeli, Dil is- kelesi ve Büyükadaya uğrayacaklar dönüşte de ayni yolu takip edecekler. dir. İdare bu seferler için yeni bir tarife hazırlamaktadır. Dile kurula. cak İskele de bugünlerde yapılmıya başlanacaktır. Yörükali plâjı tamam- lanmış ve bir de büyük gazino inşa edilmiştir. Şirketi Hayriye Boğaza süratli va» pür seferleri yapabilmek için (yeni teşebbüslere girişmektedir. Şirket, bunun için bazı vapurlarındaki ma - kineleri değiştirip yerlerine Dizel mo- törleri koyacaktır. İlk olarak 59 ve 60 numaralı vapurlara Dizel motörle- ri yerleştirilecektir. Bu vapurlar bu suretle 16 mil sürat yapacaklardır. Köprüden Büyükdereye doğru ola rak 41 dakikada ve Büyükdereden de Köprüye 36 dakikada gitmek müm- kün olacaktır. Fazla Para Alan Tekaütler Mülki ve askeri memur mütekalt- lerinden olup ta istihkaklarından faz- İa para alan borçluların hazinece bük me ve karara mahal kalmadan he. saplarınm maaşlarından tenzili ka - rarlaştırılmıştir. -İ rilmesi ve Beyoğlu Kaymakamı Dani- Tr Geçen Seneki Şenliklerde AN Büvük muvaffakıyet gösteren mektepliler, bu sene daha geniş mikyasta iştirak edecekler Belediyenin 5 Yıllık Programı Hazır ehir Meclisi dün Nisan devresinin son toplantısını yap- mıştır. Bu içtimada Belediye Reisil'ği tarafından hazırla- nan beş yıllık çalışma programı bütçelerden ödenmek üzere vermiştir. köy İngiliz Hayir cemiyetine sit bina ile Kuzguncukta ve Kadıköyün- de Emniyet sandığı tarafndan satılı- ğa çıkarılan binaların mektep yapıl- mak Üzere satn, almmalarını kabul etmiş, miişterek tekalit sandığma be- lediye bütçesinden tahsisat verilmesi İ muvafık görülmüştür. Eski şehremaneti zamanında esa- sen belediye smırları içinde bulunan Beykozdaki Sırmakeş ve Karakulak suları membalarınm tekrar belediye hudutlart içine alımması kararlaştırı!- mıştır. . Pasta, şeker, şekerleme," helva ve Veten aramaemcex yapsa yarari & mer. ları yapanlarm tâbi olacakları fenni ve sıhhi'gartları gösteren talimatna: me de kabul edilmiştir. Bu sene içinde yapılacak yollar Büyükçekmece — Hadımköy yo- İunun bu yıl içinde yaptırılması ve Küçük Çekmece — Silivri vilâyet hu- duduna kadar yollara işaret konul - / ması kararlaştırılmıştır. Bu iki Oiş için Mizumu olan on dört bin liranın Sanasaryan hanı kira parasından 2- Imacak birikmiş para ile kapatılması Şehir meclisince kabul edilmiştir. Heyeti umumiye, Sular İdaresinin raporunu da kabul ettikten sonra i- kinci intihap devresinin üçüncü içtima | yılının son toplar'ısını bitirerek bir ikinciteşrinde toplanmak üzere dağıl- mıştır. Gümrükte Staj Kursu Açılıyor Gümrükte genç memurlar için bir kurs açılmıştır. Burada gümrük mev- zuatı hakkında staj göreceklerdir. Kurs müddeti Iki ay olacak ve ya- pılacak imtihanda kazanan memurla- | rın siclllerine muvaffakıyetleri işaret | edilecektir. Kurs her ikl ayda bir ted. | risatmı yeniliyecektir. Buraya 80 me- mur devam edebilecektir. İstanbulda İkinci Vali Muavinliği Istanbulda ikinci bir vali muavinli- Zi geçen haziranda ihdas edilmiş, fa- kat o zamandanberi bu vazifeye kim- se tayin olunmamıştı. Dahiliye Vekâ- leti, bu muavinliğe yakında birisini ! tayin edecektir. İstanbul Emniyet mü dürli Salih Kılem bu vazifeye geti - İşin de Emniyet müdürlüğüne geçiril- mesi ihtimali çok kuvvetlidir. Mekteplerde 23 Nisan Tatili 23 Nisan bayramı münasebetile bü- tün mektepler 22 nisan saat 1 Ste ta- til edilecek ve 28 nisan sabahı açılâ- caktır. kabul edilmiştir. Meclis, bu işle- rin başarılması için icabında Belediye Reisin'n gelecek yıllara ait | borç para almasına salâhiyet Meclis, dünkü toplantısmda Has -(—— Havuzlar Ağızağıza Dolu enizyolları ve Akay İ- dareleri o Kasımpaşa havuzlarında fazla iş olması dolayısile bazı vapurlarını Şiz keti Hayriyenin Hasköydeki fabrikalarında tamir ettirmek e e A A ya tepe vapuru İki gün evvel Has köyüeki kızaktan indirilmiş ve dün de Denizyollarının Kocae- ti vapuru kızağa almmıştır. Kocaeli vapuru bir ay kadar kızakta kalacaktır. Halde de Hamallık Kalkıyor Sırt ve sirk hamallığınm kaldırı. masi €trafındaki hazırlıklar ilerle- mektedir. Belediye İktısat müdürü. gü bir birinciteşrinden itibaren hal içinde yükleme ve boşaltma işlerinin otomatikleştirilmesine karar vermiş. tir. Bu hususta icap eden vasıtaların tedarikine başlanılmıştır. Hal içinde. ki nakliyat ta o tarihten sonra el a- rabalarile olacaktır. Bu İtibarla hale gelecek meyve ambalâjlarınm yüz, ve sebze ambalâ- jinm 150 kilodan fazla olmaması e- | sası kabul edilmiştir. Bu esaslara gö- re, halde yükleme ve boşaltma işleri için almacak üleret hakkında yeni bir tarife Yapılmış ve bu tarife şehir mec lisinin dünkü içtimamâa müzakere ve kabul edilmiştir. Yeni tarife ile yük- leme Ve boşaltma Ücretleri eskisine göre bir miktar ucuzlatılacaktır. Kapalı Çöp İskeleleri Çöp işini yoluna koyma hazırlığı i. le uğraşan belediye, plâj mevsiminin yaklaştığını gözönüne alarak çöple. rin hemen ve uluorta denize atılma sma taraftar değildir. Onun için bu işin bir milddet daha şızayacağı anla. şilmaktadır. Şimdilik halin yanmda ve Azapkapıda üstü kapalı bir çöp iske- lesi İnşa edilmektedir. Bu iskeleler. çöpler kamyonlar veya arabalardan mavnalara bosaltılırken denize uçma - maları ve dökülmemeleri için yaptırı- maktadır. Bu iş bittikten sonra çöp- lerin hangi yerde ve ne şartlarla de- nize döklüleceği tesbit edilecektir. ”— 16-4.957 Gençlik Bayramı İçin Büyük Hazırlık Var! 19 Mayıs Gençlik bayramı programmı hazırlamak üzere vi Vilâyette bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıda resmi dai den bazılarının mümessillerile Erenköy ve Galatasaray Liselefi müdürleri, Spor Federasyonu ile diğer bazı kurum mümnessillefi ve Halkevleri başkanları bulunmuştur. Toplantıda 19 Mayısın lâyık olduğu ehemmiyetle kalanı ve bütün gençliğin bu bayramla yakından alâkalı bir vaziyete sokulması esası üzerinden bir program yapılması kararlaştı- rılmıştır. Bu maksatla maarif müdürünün başkanlığında halkevi başkanlarından bazılarile spor federasyonu mümessi- linden mürekkep bir tâll komite se- gilmiştir. Bu tâli heyet azaları her biri ayrı ayrı bir proje hâzırlıyacak- Jar ve gelecek salr partide bir toplan- tı yaparak bunları birleştirecek ve bir tek proje vilcude getireceklerdir. Çarşamba günü de maarifte bir top Jantı yapılacak, 19 mayısta maarif cephesinden almacak kararlar tesbit olunacaktır. Bu İşler bittikten sonra umumi he- yet yeniden vilâyette toplanarak e- sas ve mufassal programı yapacaktır. Bu seneki idman şenliklerine mektep- lerin daha geniş mikyasta iştirak et- meleri karar altına almmıştır. Apartıman İnşaatı Zaten Azalıyormuş Emlâk sahiplerinin haklarımı koru- mak düşüncesile kurulan Emlâk bir. liği benliz belediyeye müracaat etme- miştir. Fakat, belediye kendisine böy- le bir müracast yapılırsa doğrudan doğruya reddedecektir, Şehrimizdeki apartmanlar hakkın- da yaptığımız tetkiklere göre, 936 9, 927 de 33, 928 de 61, 929 dn O vu İL 06 ZZE; YİZ US 468,983 de, 160, 934 de 1936 ve 935 te 93 olmak Üzere sön on yılda yeni- den 1438 apartman yapılmıştır. 936 da da aşağı yukarı 70 kadar apart- man yapıldığına göre, şehrimizde e- sasen bina ve bilhassa apartman in. şaatı 926 dan sonra mühim miktarda çoğalmış ve bu çoğalış 992 de son kaddini bulmuş, ondan #onra müte- madiyen düşmeğe başlamıştır, Ecnebilerden Alınacak İkamet Tezkeresi Harcı Ecnebilerin seyahat ve İkametleri hakkındaki kanına ek kanun lâyiha- sınm encilmenlerde müzakeresi bit - B. Deklozye Dayinler Reisi Dün . . Gitti yansız Dayinler Heye Reisi B. Deklozye Ank radân şehrimize gelm'ş ve akşamki ekspresle Parise #mietir erdi EB, Deklozye hareketinden kendisile görüşen “BiR muharriii şunları söylemiştir; “— Türkiyeyi ziyaretim tamaml! hususi mahiyettedir. Evvelce de düğüm memleketinizi bir kere görmek istedim, bu maksatla geldi Yakmda tekrar Ankaraya gelebil ğimi tlmit ediyorum.., Öğrendiğimiz» göre, B. Deki Ankarada Türk borçlarının öde! si işiyle meşgul olmuştur. B. Deli” yenin Paristeki meclisi idareden ye talimat aldıktan sorra memleketi gelmesi, pek muhtemeldir. AR aa m İ miş, lâyiha Kamutay Tüznamesine 2. BİRKAÇ lmmıştır. Bu lâyihaya göre, yurdu. muzda 16 günden 2 aya kadar ikamet SATIRLA edenlerden 3, iki aydan bir seneye ka dar oturacaklardan 6, bir seneden fazla kalacaklardan da bir senelik harem iki misli ikamet tezkeresi har- a almacaktır. Yabancı talebelerle tetkik ve vazi- fe için resmi müesseseleree angaje| edilen ecnebilerder ve mültecilerden | ikamet harcı almmıyacaktır. elediye Mimari şubesi yi Celâl, dün sabah vazif hastalanmız, derhal hastaneye Mg, dilmis, bir müddet sonra vefat tir. e arieiye Vekâleti Umumi m liğine Hariciye Umum ir dürlerinden B. Nebilin tayini rür etmiştir. . B ellerinde bulunan tahvil © tarlarmı derhal Maliye Vekâleti? Me içme BEİ miştir. / "Deniz Bank,, Projesi Verilen malümata göre, Türk de- nizelliğini idaresine alacak olan De- nizbank kanun projesi bugünlerde Meclise sevkedilecektir. Bankanm umum müdürlüğüne İktr. sat vekâleti deniz müsteşarı Bay Sa- dullah Güneyin tayini ihtimalinden bahsedilmektedir. Bugün hava, bulutlu ve hafif geçe. ya, lk amda vü yağı görülmesi muhtemeldir. Rüzgârlar, Cenubu Sarki istikametinden süratli esecek, Eğe ve Karadeniz sahil mıntakalarında bafif fırtına olacaktır. Dünkü Hava Din barometre 754 milimetre, hararet en k 24, en 8 santigrat olarak kaydedil - iştir. Rüzgâr; mutedil bir süratle değişik stikametlerden esmiştir.