16 Nisan 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 10

dün he (Başı 1 incide) #özüne devam etti; — Hâmit Türk yurdunun Bosforu- dur. Böbekte doğdu. ve “Bebek,, ya- şadı. Mihnetkeşi bâri mahşerim ben, » Mevta gibiyim, muammerim bej Yarap, onu sen elimden aldm, Aldın, onu lâkin isterim ben! yecanla diyecek kadar bebekti, Zaten, onun senli benli konuştuğu Tanrıda bir bebek değil miydi? Hâmidin kuvvetli dehası bebekli - ğinden doğmuştur. Şair, ya bebek - tir. Ya rüşdün kendisidir. İkisinin #- © rasmda bocalıyan ne şair, ne de mü- | İsmail Habibin sözleri “Ali Nihattan sonra İsmail Habip, Hâmidin Viyanada iken yazdığı bir giirle söze başlıyarak onun seksen yaşmda, “Devranı muhabbet, ten bahsettiğini söyledi ve bir zâmanlar bir gazete tarafından “Hümit dâhi mi değil mi?,, mevzuile açılan anketten bahsederek sözüne şöyle devam etti: — Reyle deha sorulur mu? Mahvi- yetperver Hâmit, ben dâhi değilim, vöhiyim.. Derdi, fakat biz buna inanır mı idik? Mahviyet., Nezaket.. Tevazu.. Evet amme, san'atkâr kendini bilir, Fuzuli H “ Fakir sanma beni kimseden sakmma kemim, Fakiri padişeh âşA, kedayi muhteşe- mim? Köprülü söylüyo büyük yolcusu şöyle diyordu: İbretle turmanır çıkan adam, sükut| için, dememiş miydiT Ben vâhiyim diyen Abdülhak Hâ- mit te için için kızdı ve seksen yaşm dan sonra haykırdı: Hayret çıkar öblir yanı divarı hayre. ' tin! ” Beneler var ki, yazmadım bir şey, Bir şiirinde “Akardı ine malışer misal bir “Bende yok sanma, ra'dü berkü sema, — Hayli demdir hamuşum idim amma, Feveran oldu, infilâk ettim? Sanmayın yer katında bir bodrum, Açlışım gökyüzü bir uçurun" Ki, derununda ben varım ancak! Bir gün olsam da ben cihandide, Değilim şimdilik hazandide, “Karlar altında nevbaharım ben! Sonra başmı kaldırır, biddeti ge$ - “miştir, devam eder: «Gezabım geçti, sakinim şimdi, Yok, canım, Ben lâtife ettimdi: Mest idim önce, şimdi beyhuşum., » © Makber şairi, o kadar mazikti ki, bu "nezaket onun küreyvatı hamra gibi “âdeta kanıma karışmıştı. i Hüâmide ait hatıralar © Galatasaray lisesinde, bundan beş is evvel, benim edebiyat imithanı- ma gelmişti. Çocuklar zeki.. Güzel gü zel cevaplar veriyorlar. Hâmit, din - ledi, dinledi, Sonra bir aralık, yanm- is oturan Halit Ziya Uşaklıgilin ku loğma eğilerek: 5 — Bu sunllerden beni de imtihan ederlerse vay halime! Dedi, Dil kurultayma gelmişti. Kolune girdim. Vestiyere götürdüm. Orada millet,, Ölüsi üne, bütün bir millet aktı. Cad Dahiliye Vekil'ninmektubu ismali Habip, alkışlanan nutkunu bitirdiği sırada Dahiliye Vekili Şük- rü Kayadan bir taziye mektübu gel- di. İhtifale gelenlere okunan mek - tup şudur: 'Türk milletinin, ve Türk san- atinin büyük kaybını bir milli matem olarak karşılamakta ve derin bir acı duymaktayiz. Bü - gösterdiğiniz heyecan ve s#YE! - ya iştirak eder, hepinize taziyet- Dahiliye Vekili ve Parti Genel Sekreteri ŞUKRU KAYA Müthat Cemalin tahassüsleri Bundan sonra şair ve Noter Mit - hat Cemal alkışlar arasında kürsüye geldi ve hülâsa olarak Hümit hakkm daki tahassüslerini şöyle anlattı: “— Üniversite gençleri, (lif eyliyorum.,, ; miştir. iRefik Ahmet Sevengilden mürekkep j&iderek Abdülhak Hâmidin refikası | taziyetlerini bildirmişlerdir. Bayan tün Türk milletinin hissettiği bu mateme örnek olmak hususunda | zaman içinde gösterdiği bu büyük mu | söyledim. Eğer bugün ölümünde ve (kendisine (375) numarayı verdiler. 'Hâmit, elindeki numaraya bakarak gülümsedi: — Bu vestiyer numarası değil, 5- mürlerin yıl numarası olmalı idi? © Hâmit, espriyi çok severdi. Bir gün Namık Kemal, kendisine kızmış: . — Sen miskinsin! Demiş. O da s0- IBukkanlıtıkla cevap vermiş: © — Hayır, ben miskin değil, saki - nim! © Bir gün de hemşiresi, birçok haka- gördüğü halde sesini çıkarmı- birisi hakkmda: © — Niçin silküt etmiş?.. Diye s0- ca Hâmit cevap vermişti: — O süküt etmedi, sukut etti! Ölümünden birkaç gün önce.. Ölümünden birkaç gün evvel Çallı birlikte ziyaretine (gittikti. Geç vakte kadar kaldık, bizi bırakmak istemiyordu: — Korkuyorum diyordu, yatar - — Korkuyorum diyordu, yatar- , bir daha kalkamıyacağım gibi iyor. “Hastalığı sevmezdi: Hümidi ben 33 yıl evvel tanıdım. âmidin ölmez hatırası anıldı Bundan sonra, daha bazı gençler, Hâmlidi terenniim etmis, onun büyük hatirasını anmış. Hayatı, eserleri hak , kmda sözler söylemişlerdir. En sonunda, Üniversite gençlerin- den Mustafa Kemal Ergenekon, Ab- dülhak Hâmit için bestelediği bir mersiyeyi okumuş ve ihtifal böylece derin bir matem havasi içinde sona ermiştir. Hâmidin ölümü karşısında Şehir Meclisinin Teessürü Şehir meclisinin dünkü toplantısın da Abdülhak Hâmidin ölümü münase betile Vali Üstündağ tarafmdan iki teklif yapılmıştır. Vali, bu tekliflerin de şunları söylemiştir: “— Abdülhak Hâmidin şahsmda memleket en büyük şalrini kaybetti. Muhterem meclisimiz kendisine bir hürmet eseri olmak tizere vaktile evi nin kira parasını veriyordu. Yine bu bedelin merhumun ailesine verilme - sini rica ediyorum.” Bir de İstanbul çocuğu ve İstanbul mebusu olan Hâmlidin ailesine meelis namma taziyette bulunulmasını tek- Meclis, her iki teklifi de kabul et- Bu karar lirerine birinci rejs veki- 1 Necip Serdengeçti, ikinci reis veki li Tevfik Türe, âzadan Cemil Cem ve bir heyet dün akşam Maçkapalasa Bıyan Lüsyeni ziyaret etmişler Ve kendisine şehir meclisinin teessür ve Lüsyen, Cümhurreisinden itibaren bütün milletten gördüğü derin ve sa mimi alâkadan dolayı duyduğu min- neti ifade etmiş ve İstanbul şehir meclisi âzalarına teşekkürlerini bil- #irilmesini rica etmir'#r, Amerika Zabıtasının Türk Polisine oreraş Vöğreeyammism eşe Kuru İNE 1â016h z Bundan iki sene evvel, İstanbula gelen İngiliz seyyahlarmdan Mister Ceymisin dört yiz dolarlık antika sa- atini çarpan sabıkalılardan Kasâdorla, Perapalasta milyoner Vilyamm kıy- metli saatini aşırarak gizlenen balon cu Hakkı yakslanmışlar, saatler de bulunarak sahiplerine verilmek üze. TAN Şükrü Kaya Şairi âzamı Anlatıyor / (Başı 1 incide) ken anladım. Her şeyi unutmuş gibi yim, bir gey hatırlamıyorum. ona lâ - yik bir şey bulamıyorum. ”O, hep'mizin şairiydi..,, O, bizim hepimizin büyük şairimiz. di ve çok güzel yazdı. Ben pek az 0. kumuştum. Ben onun, o büyük haya. tm ancak son devrinin arkadaşı ol muştum. O, az fakat öz söyler, ben çok dikkatle ve gevkle dinlerdim. Ben saygı ve sevgide kusur etmemiye ça- lışırdım, O da İltifatını ve teveccühü. İni benden esirgemezdi. Ben onu bü. İtün Türkler gibi okumak öğrenir öğ- renmez tanımıştım. Namık Kemal ve arkadaşlarının Midilli, Rados, Sakız- daki menfilikleri veva memuriyetleri Akdenizlileri eKmal'i çok bağlamıştı. O muhit münevverlerinin şiir, edebi. vat, siyaset ve felsefesi, hep Namık Kemal'den “bey merhumdan,, menkul ve mlilhemdi, Sövlenilen her şiir, o. kuman her gazel bey merhumun ya vazdığı, vahut sevdiği idi, Onun manzum küfürlerini yalnızca okumak Mia ietihisün kürer hir hakaret ve bir hissi intikamdı. Bey merhumun İ- vi dediği kötü olmaz, kötü dediğine İ İvi denilemezdi. Evlerde, mektepler. İde, Ekrem'ler, Hâmit'ler okunur, ez. berlenir, Naci'ler dile bite alımmazdı Himidin eserleri elden ele gezer, siir. teri dilden dilemezdi.., B. Sükrü Kava, burada gelatasa- ravta Tevfik Pikretin edebivat dersi. ne Hâmitle başladığını anlatarak şöy. le davam #divor: Cümhuriyet Senelerinde “O hayata, vatana bağlı canlı bir varlıktı, Bizim onda kavuştuğumuz İ felsefe kudret, kuvvet, hayat ve neşe İ felsefesi idi. Bu felsefesini akide ha. Vine çıkarmış, yüksek ve derin bir has #asivetle bin bir sekilde terennüm et- misti, O, zıtlarla dolu bir âlem, bir mahşer idi, Bu snir fevlezofun barı havat telâkkilerini bile kendisine has hilyük bir mazeret bilirdik, Cümhu- Yet senelerinde KTP veee inte Gok buluşur ve konuşurduk, “ İdeallerimsizdö'tam bir birlik vardr. Vazifemde beni dalma teşci ederdi. Arasıra mektuplaşır, telgraflaşırdık. Hastalığımda mütecsaifane müteessir oldum diye hatırımı sormuştu. Ge çen seneki rahattızlığında çektiğim telgrafa, bana iltifatı ve tevecelihlü cümleler yazdıktan sonra aranmadı. re, Amerika hükümetine gönderi! - ? isti, İstanbul zabıtasının çok kısa bir vaffakıyetten dolayı Amerika hükü- meti tarafımdan Türk polisine teşek- lerimi ve sevgilerimi sunarım. | kür eğilmiş ve bu bir tezkere İle bil |saydı, kimbilir o mümtaz tebessümü dirilmiştir. Bayan Tavsend Bugün Gidiyor Umumi Harpte İrak cephesinde bi- ze esir düşerek Büyükadada ikamet 8- den İngiliz eski İrak ve Suriye ordu- ları kumandanı General Tavsendin eşi Bayan Tavsend, dün Ankaradan Sizin yaşınızdaydım. Şimdi oturduğu | dönmüştür. Bayan, bu sabah bir İtal nuz sıralarda oturuyordum. O sene i yan vapurile Yunanistana gidecektir. Hâmit Avrupadan İstanbula gulmiş- | ti, Çamlıcadaydı. On dokuzuncu as- | rım büyük fikir adamı “Rönan,, m de| diği gibi büyük dinler dağlardan çık- | tı. Çamlıca tepesi de Hâmide eserle- rinin nâzil olduğu dağdı, , Mithat Cemal Çamlıcada Hâmitle nasıl görüştüğünü anlattıklan sohra sözlerine şöyle devam etti: “Arkadaşlar, dün bir defa daha gördük ki, eğer sahici adamsak yeni rejim dirimizin de, ölümüzün de bah tiyar olacağı rejimdir. Size kendi yaşadığım 3 rejimi 3 ce nazede göstereceğim: Namık Kemali bir imamla üç ha- mal gömdü, bu, saray devrindedir. Fikretin cenazesini, âşiyanın iki 0- 'dasını dolduramıyan bir zümre taşı - dı, bu, Meşrutiyettedir. Hâmidin tabutunu bir kolundan bir millet, bir kolundan bir devlet tuta - rak kaldırdı; bu, Cümhuriyettedir. Hürmet yalnız ölüme karşı yalan söylemez. ikse garez, mâraz ne lâzım.. Ölüm de ona maraz gönderme di. 16 yaşında yazmıya başlamıştı. ancak 86 yaşında ölüm elin- &labildi. & Allahla cenkleştiren yolun 86 yasında ölen Hâmittir. Arkadaşlar, Asırlar daima yüz sene değildir. Bir asır bazan 83 sene bazan 86 yıl- Bayan Tavsend, Ankarayı çok be- Zendiğini, gösterilen hüsnü kabulden bilhassa Şef Atatürkün yüksek iti fatlarından çok mütehassis kaldığını söylemiştir. İkinci Demir Fabr'kası Sümerbank, yeniden kurulacak olar ikinci demir fabrikası üzerindeki tet- kiklerine devam ediyor. Verilen ma- lâmata göre, yeni fahrika Kavseri ci- varmdaki Karaşta kurulacaktır. Ka Taş çok zengin demir cevherine sö hhotii | Askerlik işleri Askere Alınacaklar İstanbul Vilâyetinden: 1 — Deniz smıfma mensup eratm şubede toplanma ve sevk günü 16/ Nisan /937 ve bu smıftan bedel vere ceklerin 15/ Nisan/937 günü akşa ma kadar kabul edileceği. 2 — Piyade, Gümrük, Jandarma ve muzika anıflarnın toplanma ve sevk günleri 21/Nisan /937 ve bu dır. Ve bu asrın adı bazan seksen üç ğından, artık unutulduğundan gikâ- vetler ederek cevap verdi. Şikâye- tinde haksızdı. Bura sonra kendisine cenazesinde bütlin milletin gösterdiği teessür ve candan alâkalara şahit ol. ile, dalmâ genç ve zinde zekâsiyle Yİ. he nasil zıtlar dolu zarif ve nükteli bir cevap bulur ve söylerdi. | ©. bizler Için gözleri kamastıran | derin bir girdap, gözleri karartan vük sek ve muhteşem bir şahika İdi. Kuv.| vetiyle, zafiyle, kudretiyle, azmiyle, kemaliyle, noksaniyle tam bir insan. dı, Fakat büyük bir insandı. Yine Fikretten mülhem olarak di. yeyebilirim ki, a ecramiyle, kevâkibi, le, avalimiyle, sitare ve şümüsiyle kendi kendine yaşıyan ve yanan bol ışıklı, bol hararetli bir güneşti Sön- medi, Yandr.,, yahatine ait intıbalardan: İnönü, hayva- nat bahçesini ziyaret ediyor sasaasesnisansnn sansamananan Coşkun (Başı 1 incide) tiklerini kaydediyor, Gazete, resmi tebliğden bahsederek şunları yazıyor: “Türkiye ile münasebat yeniden te- sis edildiğindenberi, iki memleket a. raamdaki bu münasebat tam bira. benk ve vifak dairesinde cereyan et- bakatı müşahade ve tesbit edilmiştir. Varılan neticeler Evvelâ, ebedi Bulgar . Yugoslav dostluk paktınm akti üzerine hâdiş olan vaziyet, sonra da Yugoslavya ile İtalya arasında ahiren imza eğilen siyast ve ekonomik anlaşma mevzuu bahisti, B. İsmet İnönü, B. Tevfik Rüştü Aras ve B. Stoyadinoviç, teb- üğlerinde, bütün bunlarm iki devlet dış siyasasınm takibettiği hedefe, bit- tabi — ki bu elhet çok mühimdir — Balkan antantı çerçevesi dairesinde ve Milletler Cemiyeti paktma uygun olarak, tamamen tevafuk ettiğini tes- »it etmektedirler.,, Ankarada İş Bürosu Ankara, 15 (TAN) — Ankara vi- lâyeti Ankara yakmlarından gelen köylülere büyük bir kolaylık olmak üzere bir iş bürosu açmıştır. Anka - rada daire kapılarında günlerce bek liyen ve işlerinden güçlerinden kalan Köylüler, bu büronun Yardımile işle- rini pek kisa zamanda neticelendire- cek ve köylerine dönebileceklerdir. ra diğer vilâyetlerimize de teşmil o- lunacaktır. Bütçe Müzakereleri ANKARA, Kamutay bütçe encümeni, yeni yıl İ bütçesini müzakereye başlamıştır. Ev velâ varidat, sonra vekâletlerin büt- çeleri müzakere edilecektir, Fransada Komünist miş ve son senelerde müşterek muta- | Bu teşebbüs tecriibe edildikten son- | 15 (TAN) —| Bütün Yugoslavya Dostluk Tezahürleri İçinde Montrö Konferans! Uzuyor Montrö, 15 (TAN) — Kapittiif? yon İşi İle meşgul olan kon i Mısır kapitülâsyonlarnın ilgasin! ” bul ettikten sonra bugün muti mahkemelerin çalışmıya devam gi intikal devresinin müddeti e # gul olmuştur. i Misir hükümetinin teklizi, Jeti müddetinin 12 sene devam etmesi Italya ile Fransa heyetleri bu çağ. detin 18 sene devamını iltizam tedirler. İngiltere, Amerika, Por, kiz, Danimarka, intikal devresini? isene olması hususunda Mısır hey ne müzaheret etmişlerdir. # i/ Anlaşılan mutavâssıt bir tesi İsureti bulunacaktır. 3 İ Fransa ile İtalyanın intikal “i sini uzatmak için uğraşmalari Wlar üzerinde fena bir tesir yapış Fransa ile İtalya tarafından yapi lan itirazın konferans mesaisi Ü4€X İde tesir yapacağı anlaşılıyor. Milletler Cemiyeti o Assambl i 26 mayısta yapacağı fevkalâde İ lantıda Mısırm Milletler Cemi; N iza olarak kabulü konuşulacs! Bundan başka vefat eden Bele İhâkim yerine beynelmilei adalet 8 vanı âzalığına biri seçilecektir. , # Kömür Sergisi Hazırlıklaf « Ankara, 15 (TAN) — Kömür gisinin hazırlıkları bitmiş g bii dir. gi dolayısile İsveç milli güreş pey de şehrimize getirtilmiştir. Tertip olunacak at yarışlarmıl Wibi için bir sergi kupası vardır. Her Tarafa Bol Sosyalist Birleşmesi Paris, 1 5(A.A.) — Humanite ga - zetesinde B. Villant-Couturier diyor ki: Yağmurlar Yağıyof İki gündenberi Anadolunun no lif mıntakalarına yine bereketli Filistin Kantonlara Ayrılıyor Kudüs, 15 (A.A,) Londra gazete- leri tarafından neşredilen ve Filisti- nin İsviçre modeli kantonlara taksi mini istihdaf eden yeni plân Arap mahafilinde oldukça iyi bir surstle karşılanmıştır. Bu yeni plâna göre, Filistin, bir kül halinde kalacak, fakat dahilen muh. tar bir idareye sahip, muhtelif eya- etlere taksim edilecektir. Her eyalet, kendi muhaceret siyasetini ve toprak rejimini, kendisi tayin eyliyecektir. Bu eyaletlerdeki, Arap olsun, Ya. hudi olsun, ekalliyetler eyaletilerin İ- dare mekanizmasında temsil oluna-| caktır. Her eyalet, İngiliz manda makam. yaşmda ölen Viktor Hilgodur bazan | smıftan bedellilerin de 20 Nisan 937 |larm kontrolü altımda bulunacak ve & İml akşamma kadar alınacağı Filistin hükümetini teşkil eyliyecek o- murlar yağmaktadır. En çok yağı yağan yerler Sinop, Samsun, gre can, Kastamonu, Bolu ve Sr e Memleketin her tarafında havâ y mıştır. Yalnız Erreum ile Kr raret sıfırın altında kalmıştır. wi mntakalarda azami hararet 1! derece arasmdadır. Galata Rıhtımındd Çöküntü Galata rıhtımın Köprüye vi olan kısmında yer yer bazı çöl ler görüldüğünden rıhtımın sine başlanmıştır. Mavnalarla len taşlar rıhtımın di tedir. Çöküntünün o kisi lara tesir etmemesi için tedbiri” İmmıştır, aa Bursa Lisesi Mezunlari lan yüksek konseye mimessiller gön- | Bursa kız ve Bursa erkek | derecektir. Maverayı oŞerianm da)|zunları kurumu, cumartesi bu kombinezona ithal edilmesi gayri | 15.30 da Parkotelde bir toplan mümkün değildir. pacaklardır. “Komünist - Sosyalist birleşme ko misyonunun bir içiimamda komünist murahhasları, acele hareket etmek birleşmeyi istemekte müttefik 0 - lan iki fırka mensuplarınm intizarma süratle cevap vermek lüzumunda is rar etmişlerdir. Sosyalistler, geniş mikyasta demok rasiye istinaden hareket edilmesi lü xumunda israr eylemişlerdir. Biz, bu noktai nazarı tasvip etmekteyiz., | Çocuklara Yardım Birliği Toplandı" İlk mekteplerdeki yoksul çocukla- ra yardim birliği yeni umum! heyeti dün partide ilk toplantısmı yapmış, calışma programmı çizmiş, kazalarda kurulacak idare heyetleri hakkmda bazı kararlar vermistir. Bu heyetler Ae derhal kurulacaktır. 3 i GR