29 Mart 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

Gündelik Gazete BAŞMUHARRIRI Ahmet Emin YALMAN TAN*ın hedefi: Haberde, fi- kirde, her şeyde temiz, dür) Tüst, samimi olmak, kariin| #azetesi olmıya çalışmaktır. mİ GUNUN MESELELERİ| | m Beledi Faaliyetler Gazetemizin yalnız salı niishasmda lediyelere ait şu eksiltme ilânlarmı Körüyoruz: Elâziz suyu, Bandırma Suyu, İsparta suyu! Bunlar 50 İle Üoksan bin lira arasında masraflar, dir, Rejimin sağlık ve bayındırlık po- İtikası, belediyeler bankasının kre- Ösi ile tamamlanarak, Türkiyenin bü- Yük, külçüik şehirleri temiz akarsu te. “islerine kavuşuyor: Toprak sulama- W memleketi kurak ve kısırlık tehli- Kesinden, temiz şehir suları halkı te- Dizlik mahrumluğundan ve Türkiye. Yi epidemilerden kurtaracaktır. U- Zik - Şarktan İstanbul limanı zi- | Yarete gelen bir harp gemisinin ku. Mandanı, içme sularınm şöhreti ciha- Mı tuttuğunu zannettiğimiz bu şehre) | t&kerlerini matraları İle çıkarıyor ve | Sulara Taşdelenin kaynağında, kalan İ Suyu içmeği emrediyordu, Şehre ve *ve İjiyen ancak akarsu ile girebilir, Mükümet, belediyeler bankası kredi Sini en başta su işlerine sarfettirmek ke, siiphesiz, pek doğru hareket etti, Belediyeler bundan sonra ikinci bir »oktaya dikkat edeceklerdir: Ucuz $u! Kilovat fiyatı Ankara sehrinin 15 bin küsür meskeninden 12 binini elek. İrikten mahrum ettiği gibi, metre mi küp fiyatı, bir evi, kapı eşiğinden £6-| Sen suya hasretle bakımıya mahküm #debilir, Takatll belediyeler (İstanbul ve Ankarayı en basta zikredelim) en| cuz gündeliğin dahi elvereceği halk| hamamları yapmakla, sosyal sağlık davasma pek elddi bir hizmette bu-| lunacaklardır, İnşa mevsimi ile beraber, belediye. lere sit faaliyetler arasında şehir ha: Sage ğa Ee İğ Yi da irüyoruz Denkli viyol TE | ni n'çabölük nahiyesine, plân fi Cümhuriyet kanunları götürmüştür. Nasıl belediyeler bankası her beledi- Yenin kendi basma üstesinden gele. miyeceği işleri kolaylaştırıyorsa, mer- kexi bir bayındırlık bürosu, harta ve Plân ve her türlü bavmdırlık islerin-| de küçük, hattâ büyük belediyelere İulâvuzluk etmelidir, Harta ve plân, bilhassa tatbik meselesi ve speklilis. Yon safhası başladığı vakit, ne ağır zorluklar arzetmiye basladığını An. kara tecrübelerimizle biliriz. Yapı- lan plânlar evvelâ, sehir ihtiyaçlarma "uygun ve ondan sonra hiç kimsenin en küçlik çizgisine dokunamıyacağı kanun kuvvetini haiz olmazlarsa, bek lenen neticeyi vermezler, Şehir plâ- Mı, tam mânasiyle, bir umumi mem.| İnat ve yüksek bir Hhtisaa isidir, İs. tanbul gibi büyük şehirler dahi, bö le bir plâm ancak devlet midahale- #i ve kontrolii e elde edebilirler, Falih Rıfkı ATAY — ———— Kastamonuda Çanak- kale İhtifali Yapıldı Kastamonu (TAN) — Çanakkale #aferinin yıldönümü akşamı Halke - Yinde bir tören yapılmış, Vali ve pi Yade alayı komutanı tarafından söy- levler verilmiş, bir talebe tarafından Akif merhumun şiiri okunmuştur. p Kızılcahamam Orman Mıntakasında Kızılcahamam, (TAN) — Yeni or n tatbiki dı şimdiden tedbir alınmasma başlan - Tüştır. Orman mühendisi Nuri Erke- men mıntakamızdaki ormanları do- laşarak krokilerini tanzim etmekte- dir. Ankara orman müdürlüğünün bu raya nakledileceği ve burada çalışa. cağı israrla söylenilmektedir. | Silivride Yapılan Mezarlıklar | Silivri (TAN) — İstanbul - Edir. he yolu Üzerinde bulunan ve çirkin bir manzara arzeden mezarlığın et - rafına halkm yartirmile dıvar yapıl. makta ve bu işe kasabamız ileri ge lenlerinden Esat nezaret etmektedir. Dıvar bitince çirkin manzara kalk - Miş olacaktır, Fatih mahallesi hal .| kı da kendileri için ayrı bir aari me- zarlık yapmaktadırlar, | EPESİiMLİ Mir DÜŞÜNCE, Cihana hâkim olan, yalnız düşüncedir. Bütün tarih bu hakikati ispat ediyor. İptidai insan bir mızrak ve bir sopanın ucuna geçir- diği bir çakıl taşı ile bütün vahşi hayvanlara galebe çaldı. Çünkü düşünebiliyordu. Yalnız güçlerine güvenen bütün hayvanlar onun kudreti karşısmda yenildiler ve kaçtılar. Gergedan derisinin kalınlığına, boynuzlarının sertliğine; fil. ler kuvvetli bacaklarına ve dişlerine güveniyor, fakat gergedana TAN MAKALE saldırmaktan ürküyorlardı. Aslanlar ve kaplanlar gövdesine di lerini ve pençelerini geçiremedikleri için ona ilişmiyorlardı. En zehirli ve en kuvvetli yılanlar bile onun karşısında tıramıyorlardı. ve zehirlerini kanına ka; boynuzsuz, dişsiz, pençesiz olduğu halde âciz kalıyor Fakat iptidai adam, düşünmek sayesinde bütün bu vahşi hayvanların hakkından geldi ve yeryüzünde hü- kümran oldu. İspanya Hudut ve Sahillerinin Kontrolüne Başlanması Münasebetile joy Başvekili | M. Mussolininin Trablus- garbi ziyareti ve Panteleria adasının tahkimi, nihayet İs- panyanın kontrolü ve Ademi Müdahale Komitesinin İspan- yada vaziyeti kontrole memur edilecek muavinleri seçerken e e aliya 4e Türkiyeye vermesi günün en önemli hâdiseleri oldu. Deniz Albayımız Safiyettin Türkiye adına Cebelüttarıkı kontrol edecektir. Ben şu satırların arasında Panteleria adasının ve Cebelüttarıkın bugünkü va- ziyetlerinden tamamen uzak- laşarak bunların yalnız mazi. lerinden ve tarihteki rollerin. den bahsedeceğim: Albay Safiyettin yeni vazifesini görürken yâlnıt Cebelüttarıkı de- ZİL, diğer muavin heyetlerin kom. trol sahalarını hiç yadırgamıya - caktır. Çünkü bu değerli albayımı. zin damarlarında Akdenizi bir Türk havuzu yapan dedelerimizin kanı dolaşmaktadır, Onun nabzında Ke mal ve Piri Relslerin ateşli kan. lari vurmaktadır - B ügün kontrol edilecek saha nim doğu ağzindaki Alba. ron adasını Karaman ağulları zapt. etmişler ve bu adaya (Karamanlı) adını birakmışlardı. "Topkapı sarayında bulunan HH. 975 yılımda deri Üzerine yapılmış Ali Macar Rels atlasında ada (Ka- ramanlı) adiyle tesbit edilmiştir. Osman oğulları zamanında bilhas . sa Beyazıt TI, devrinde Akdeniz ta. mamen bir Türk havuzu olmuştu. Türk korsanları bu denize bile sığamıyarak (Atlas Okyanusuna taşmışlardı. Velensiyeyi, Barselo. nayı, Malagayr, Elmeriyeyi ve Sep, te kalesini vuran ve bu sahil şehir lerinin önlerinde bir çok yabancı gemileri esir alan Kemal Reis At. las Okyanusuna da çıkıyordu, O devirde batı Afrikasmdaki keşifler cenuba doğru İlerledikçe yeni lerin yeni mahsullerini Garbi Av , rüpaya taşıyan gemilerin sayısı da artıyordu , A tnsm OOkyanusunun Septe Boğazı önleri © kuvveti Türk korsanları için çok müsait bir yolağzı idi. Şarkm Akdeniz cadde. sile Garbi Fransaya, Portekize ve İngiltereye ticaret eşyasi taşıyan gemiler hep buradan geçtikleri gi. bi Afrikadan gelen gemiler de bu ağızdan Akdenize girerlerdi. Ke mal Rels işte böyle bir ümitle At. las Okyanusunun doğu kenarların da yelken açarken Amerikanın Ü. çüneli keşfinden dönen ve Kadis 1i- manına sokulmak istiyen Kristof Kolombun gemilerinden birlaini i- çinde Kolombun keşif haritalaril beraber yakalamıştı. Kemal reisi: köleleri arasında Amerikanm Üç defa keşfine iştirak eden Ispanyol larda vardı. Kemal Reisin biraderzadesi Pi, Hi Reis de (Bahriye) adlı ilk Ak. deniz rehberinde Malagayı, Elme- riyi, Septe kale ve boğazını, Tetu- an'ı Bedisi, Targayı gördüğünü ya. zıyor ve buralardaki bütün deniz ve liman arızalarını en hurda te- ferruatiyle tesbit ediyor. Eşsiz re. isimiz, Septe boğazınm iki tarafım daki şehirlerin, kalelerin, koylarm ve limanların mufassal portülan » larmı yapmıştır. Yirminci asrm mütekimil deniz- ciliği (Piri Reisin rehberine fazla hiç bir şey katmadığma göre, Al. bay Safiyeddin kontrol vazifesini görürken ulu meslektaşi Piri reisin vuz yapabilir # talyanın son deniz manev - ralarını etrafında teksif et. tiği ve bir deniz üssü yapmak için tahkimatma önem verdiği Pante - les dasmın da Türk tarihinde mühim bir Yeri vardır. Dedeleri - miz deniz #âvaşı bakımından Panteleriayı Maltadan daha mü. him buluyorlardı. Büyük ve dahi denizeimiz Kemal Reis Maltayı vurmasına, genç ve güzel beyza . desini esir alarak Beyazıda takdim etmiş olmasma rağmen Pantelerla da Maltadakinden daha büyük bir muvaffakıyet gösterememişti. Topkapı saraymda tarihi evrak arasında (T131) numarada kayıtir bulunan mühim bir deniz vesikası- er- Bahriyesini kendisine pekâlâ Kıla- | na göre dedelerimiz Akdenizin gar. len gelen tecavüzleri durdur. durmak için başlıca iki noktayı tu- tarlardı Birisi Mesina Boğazı, diğeri de Panteleria adasıdır. O Mesina ile Panteleriaya hâkim olan kuvvet Akdenizin doğusunu batıya muvaf. gı tayin edilmiştir. zrımm adı B, Antonesko'dur. üzerine hazırlanmaktadır. tibidir, anlaşma imza edilmiştir, Cinno idare etmistir, tedir, ikinci haftasında yapılacaktır, olan Tokyoda yapılacaktır, Dünkü İmtihanın Kısa Cevapları MEMLEKET MESELELERİ 1 — Adliye siyasi miisteşarlığna Kocaeli Saylavı Salâhattin Yar- DÜNYA MESELELERİ 1 — Belgratta Italya Ile Yugoslavya arasmda bu hafta içinde imzalanan vesikr, siyasi bir anlaşmadır, Ayrıca bir de ekonomik TARİHİNDE SEPTE VE PANTELERİA Yazan İbrahim Hakkı KONYALI Piri Reis Hama- fakıyetle kapayabilirdi (Bahriye) sinde Kalbiye, met, Susa ve Manastır kalelerini yazarken Türklerin Cuhudluk, A- rapların Kavsara ve frenklerin Panteleria adını verdikleri bu ada yı ehemmiyetle kaydeder ve amca. sı Kemal Relsle beraber bir tarihte bu adayı fethetmiye çalıştıklarını göyle anlatır: ladanm Üç adi vardır Oo Arap tayfusı Kavsara der, Türk tayfası Cuhudluk der, Efrene tayfası Pantaleria der. İmdi adanm — yıldıza karşı bir Ilmanı vardır. Ol İlmanm önünde Ispanya ne tâbi bir ka- le vardır. Mezkür kaleyi bir tarih. te merhum Kemal Reisle fethedip cemi esbabm garet eyledik. Am» ma asıl kulesi fetholacağı vakti der ya yüzünden muhalif rüzgârlar a. lmeti belirdi. Hemen baş kaygusu ile toplarımızı gemiye çektik... O. radan mağrip diyarında Hama - met önüne geçtik. mezk' Halkı Nasıl Okutmalı? i kitap satı oku « l | şı hakkında yazdığım yan bir kari bana sordu — Peki, bizim halk okumuyor, bunun sebebi nedir? Halkı nasıl okut gibi size kat'i fikirler verip ukalâlık | edecek değilim. Fakat bütün dünya - nım tetkik ettiği bu meseleyi, çıkar dığı neticeleri, bizim hususi izi İ gözönüne alarak bazı hükümler vere biliriz Halk okumaz deyince, bir toprak üzerinde yaşıyan bütün insanları hiç kimsenin okumadığı mânası çıkabi - lir. Bütün dünyada senef Jsenginler, tesadüfen okuyanlar, orta smıf, en az okuyan köylü, en çok oku yan İşçi ve münevverlerdir. Bunu bi- 26 de kıyas edersek, aşağı yukarı ay» İni neticeye varatiliriz. Sovyet Rusya İ bu dünya mikyasına dahli değildir. İ » | Bizde zenginlerin çoğu okuma yaz. | ma bilir, hattâ Ilsan bilir, fakat oku. | mazlar, Bunların en büyük alâka mer ! kezleri içki, kumar, dans, kadın, gi- bi şahsi zevk ve eğlenceleridir. Mem- İleketteki, hayatla, kültür hareketle « rile hiçbir alâkaları yoktur. Bunların İ coğu memleketie sosyal alâkaları ba- kımından egolst, dejenere bir tipi tem sl ederler. Oris smıf tesadüfen © « kur, tesadüfen okuyan tabii ki, kari | değildir. Köylü, memleketin en büyük nilfus yekünunu teşkil eder, fakat İ okuyup yazma bilmediği için, şehir- İlle hiçbir alkkası olmadığı için, şehir. ilden ve şehirden gelecek fikirden korktuğu için okumaz. Köylüye gö » re şehir, istismar demektir.. Bizde en çok okuyanlar, yeni nesil, ve küçük bir adet teşkil eden entelektüeller, İ ve işçilerdir. Halk dersanelerinde ek« İ seriyeti "unlar teşkil ediyorlar, Fa « | kat umumi nüfusa nisbeten işçi mi tarı az olduğu için, bunlar da g; bir kari kütlesi meydana getiremiyor lar, muayyen gözönline (getirirsek okumuyan . Pekâlâ halkı nasıl okutmalı? İ Buna esaslı ve tali birçok gösterilebilir. Halkın refah seviyesi ni yükseltmek, halk dersanelerini ço- galtmak halkın menfaatlerini göste- ren, halkım anlıyacağı eserler neşret- mek, şehirle köy arasmdaki boşluğu nlara boş zaman bi- rakmak, halkı memjeketteki cereyan larla alâkadar etmek, halka her me- selede kendi sesini duyurmak Imkâ- | nm vermek, köy okuma odalarmı ç0- galtmak, kitap baskısını ucuzlatmak, kitap tevzlini, satış vasıtalarını orga İ nize etmek, halkım ihtiyaçlarımı gös- teren eserleri açık bir lisanla onlara İÇIN ? — Geçen haftn Ankarayı ziyaret eden Romanya Hariciye Na- 3 — Kombina, muayyen sahalarda köylülere ziraat âletleri verip müşterek topraklarda müşterek bir tarzda çalıştırmaktır, 4 — Yeni askerlik kanunu projesi,16 yaşından altmış yasma ka. dar — kadm, erkek — her Türk vatandaşmın asker olması esası 5 — Münhal meb'usluklardan birini Parti tarafmdan namzet gös. terilen Numan Rıfat Menemencioğlu, Hariciye Vekâleti umumi kâ- İÇİN ? — Belgrat müzakerelerini Italya namma, Harlelye Nazırı Kont 8 — Fransadaki halk cephesi birliği, sosyalist, radikal - Sosya- üst ve komünist partilerinin muayyen meseleler üzerinde rey birli. ği demektir, Buxünkü Fransa kabinesi bu cepheye İstinat etmek 4 — Gecenlerde ölen maruf İneiliz riealinden Osten Çemberlayr vaktile hariciye ve maliye nazırlıklarnda bulunmuştu, 5 — ineiliz Kralı Altıncı Corcun taç giyme merasimi mayısın SPOR MESELELERİ İÇİN 1 — Fenerbahçeli Zeki futbolcüdür, Bugtin tekaiide çekilmiştir. 2 — 910 senesi olimpiyat müsabakaları Japonyanın payitahtı $ — Lindberg Amerikalı tayyarecidir, . 4 — Arsenal, bir İngiliz futbol kltibüdür, 5 — Şmelling Alman boksörüdür. vermek, daha bunun gibi birçok ça- İreler gösterilebilir. Fakat bunların başmda refah seviyesini yükseltmek ve bütün bu İsleri iktisadi, içtimai, ktiltürel balumdan teşkilâtlandırmak lâzım, *y ADSIZ YAZICI Silivride Park (TAN) İlk oku yığınları uray başkanı Ha dırılmış, mü mist. ark vücut bi halka ait arab nin kamyonlari! burada güzel tur. İleride pari kilmesi de dü: lde rol alan genç emişlerdir. kın seyrettiği İler muvaffakıy Bigada Emanetçilik Teşkilâtı Biga, (TAN) — Burada Hasan ve Medayin isminde müteşebbis iki genç İ birleşerek bir emanetçilik şirketi vü cuda getirmişlerdir. İstan Biga arasında haftada iki #'in muntazam posta yapan emane! halkın si- pariş işlerini görmekte, ihtiyacı önle mektedirler, e Demiray (B- İdirne), Arif (Keşan), Fuat ozan (Ka vaklı), Ali Riza (İpsala) daimi en « İcümen âzalıktarma seçilmişlerdir.