20 Mart 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

TAN Gündelik Gazete BAŞMUHARRIRI Ti Emin YALMAN 4, m hedefi: Haberde, fi- er şeyde temiz, dü: m samimi olmak, kariin atesi olmıya çalışmaktır. SUNUN MESELELERİ Focuklarımız le Okuyorlar a iz aldın beri em gok bası Minzy, , en çok salılan mecmua, ç0 Beğ hitap eden kitap ve mecmua» ame uruv doğurur. Çocuk 4g Mun bolluğu da bizde bir ço- Kazak doğurmak gerekti. İtak ettim ve dün Babâlide çı- ny Vütüin çocuk kitap ve mecmuala- iy ım, Bunlar üzerinde ufak am yaptım. Gördüğüm şudur: için yazılan bütün kitap ve yalar tercümeden ibarettir. Te. aşk birkaç masal, ve bir iki kah m gelmedim, ap ve mecmualarda çocuğun k, Vİ ve bilgisini arttırmeak mevzu. Pek nadirdir. San'at ve edebiyat bir şey yoktur. Kitapların da İ çocukların hayatla alâkaları fı 778 seçilmemiştir. “lmasına rağmen bir çocuk ede Ve bu edebiyat üzerinde işliyen Muharrirleri çıkmamıştır. ee okuyacağı kitap ve , üzerinde biraz daha itina vak bir zarurettir, Yunanistanda Müş cuk muharrirleri ve bir çocuk k, Tatı yardır. Şimdiye kadar bizde a çak edebiyatınm tecssüs edeme, kı kolaylıkla izah edilebilirdi. Fa, ig İetisi için büyük ümitler besleme haklı gösterecek unsurlar mev. İç WE. Umalım ki zaman ile bizde de edebiyatı teessüs etsin. dritte italyan ibiyeti Nü at eği, İİ önünde General Franko ordu * İtalyanlar mağlüp oldular. a umandanlar bu defa bütün ümit 4,” bu yeni kuvvelere bağlamışlar» ( Uy batta Kadise çıkarılan dört İ, “m Madrit cephesine sev KR, ler ve orada büyük bir taarru (4 *vmislerdi. Bu taarruz ilk günler. Aş Wwaffakiyetli neticeler verdi. Bi, yg rin âkıbetinden korkulma. iy 3 başlanmıştı. Fakat hükümet İl, Vretleri vaziyetteki &, Peti anladılar ve bir gün düsma| &, çithiş bir tayyare hücumu yaptı v yy ürümet tayyareleri 24 sast saf) Yeti, Yan fırkaları üzerine gelerek bombalar yağdırdılar, Ny kalkan İtalyan tayyare. eğ Püskürttüler, ve İtalyan cep Nİ Perişan ettikten sonra top ate İl, Sitrnda taarruza geç. e vakit, İtalyan bir panik başladı, ve e başgösterdi. General Fran ep Pheyi ziyaretten sonra Madrit ta tani vazgeçmeğe karar vermek X, ,Vİyetinde kaldı. Bu suretle bu da kırıldı ve Madrit kur ipa bütün hudutlarda beynelmi, trol başlamış bulunuyor. Bun Sonra General Frankoya yeni yar h, küvvetler gönderilmesi imkân- eğilme bile güç olacak ve harbin e âsilere pek güleryüz İyecektir. takan Iktisadi aşması Vüyilada Balkan devletleri mülmes. Arasmda bir ekonomi kongresi adirmektir. ktisadi istilâya karşı da önce iktisadi nüfuzları altına seneler içinde Balkan devlet El 77 Milletleri arasındaki iktisadi bağı birleştikleri gibi, sinsi sin. & Büyük devletler, küçük millet olarak kullanmaktadır- Son, ık hikâyesinden başka bir ya-| & edebi zevklerini arttıracak| ki bizde, satışm ve talebin! li Şehinşah Rıza Pehlevi kundığı sırada onun kudretli eli ver olduğunu gösterdi. #tmesine kadar en feci sartlar yordu. ket, dul” ve eski müesseseleri de tefessiüh etmiş bulunuyordu. Memleketin gençliği, ordu zabitlerinin bir kıs. mu hoşnutsuzluk içinde idi. O za. man İş başında bulunan Sepehtarı azamın hükümetini düşürüp yeni bir hükümet teşkil etmek icap e- diyordu. Riza Şah bu işi başar . mayı Üzerine aldı ve 1921 senesi . nin 20—21 şubat gecesi 2500 mev- cutlu kuvvetinin başında Tahrana girerek bütün ordunun kumanda- sını deruhte etti ve hükümeti dü . şürerek ve yeni bir hükümetin te- şekkülüne yol açti. iza Şah, bu adımı attıktan sonra İkinci adımı ayni se. menin 3 nisan günü attı ve harbi. ye nazırlığını deruhde ettiği bir hü kümet kurdu, Onun ilk icraatı, Kudret ve ira, desini apaçık gösteriyordu. İran her şeyden evvel, müstakil ve bü. tün mukadderatına hâkim bir dev- let olduğunu tebarüz ettirecekti. Bunun için, Türkiye ile bir mua . hede müzakere edildi ve gayri si. yasi mahiyette mali bir komisyon teşkil edilerek İranın maliyesini ıslah ile meşgul oldu. Bütün dev- let daireleri, Riza Şahın nüfuzu . nu ve otoritesini hissetmekte ge- çikmemiş, ve bütün memleket öz. lediği ve beklediği adama kavuş. tuğunu anlamıştı. Rıza Şah üçüncü adımı atarak Başvekliliği de üzerine almış, ve harbiye nazırlığı İle ordu başku - mandanlığını bırakmamıştı, Ye eni hükümetin siyaseti, ker şeyden evvel, İranın birli. ğini temin idi. Ve hükümet bu yolda kat'i adımlar atıyordu, 1924. de Muhammira şeyhinin teslim ol- ması, bu yolda atılan adımlarn sonuncusu ve kat'isi idi. Bu çeşit şeyhler « İran birliğini sarsıyor ve İran devletine karşı bir tehlike teşkil ediyorlardı. Rıza Şahm him meti ile İran birliğini tehdit eden bu — & misallerini görmüşlerdir. Bu ikti. sadi İstilânm önüne ancak müşterek bir cephe tesis etmek suretile karşı durulabilir. Atina kongresi bu cephe. yi kurmak vezifesini üzerine almıştır. , Kogrenin maksadı Bal- milletleri, siyasi tehlikeler N ilan bir cephe yapmağa mecbur k sonra bunu siyasi istilâ için Yihu filen tecrübe etmişler ve a Muvaffak olacağına da şüphe yoktur. Bugünkü Iran, onun irade ve idaresile kazandığı muvaffakıyetlere iftihar ile bakabilir. Onun him- metile İran hür ve müstakil bir memleket, harici kasırgaları ve dahili sarsıntıları muvaffakıyetle yenen sağlam ve İtibarı yüksek hir devlet oldu. ma Şah, 1921 de Iranm mukadderatırı ele aldığı zaman kırk yaşında idi. Iranm için« de de, dışında da pek tanmmıyan bir şahsi Fakat Iran 1896 da Nasreddin Şahm katli Rıza Şahın 1921 de İran mukadderatına vaz'ıyet mauasirlaşamıyor di Osien çemberlayn Li La Guardia Şehinşah Rıza Pehlevi B u hafta içinde doğumunun yıldönümü kut- lanan Şehinşah uza Pehlevi, Iranm kur. tarıcısıdır. 1921 yılmda İran buhranlar içinde çal Irani selâmete kavuşturdu ve Riza Şah o günden başlayarak yıl- maz bir rehber, milli gayeleri gerçekleştirmekten, hedefleri takip etmekten yorulmıyan bir vatanper- iti. en, icinde vasi- Nevyork Belediye “Reisi La Guardiya tehlikeler kat'i surette bertaraf e. dildi, İran halkı, büyük şeflerinin bu pek büyük muvaffakıyetini en yük sek takdir ile karşılamış ve Rıza Şaha karşı sarsılmaz bağlılığını ve yıpranmaz güvencini en par - Jak gösterilerle İsbat ediyordu. iza Şah 1921 den 1925 kadar İranı yeniden tesis ediyor ve İran birliğini sağlıyor . ken Kaçaroğlu Ahmet Şah, ya. bancı memleketlerde zevküsafasi- le meşguldü, Riza Şah ise şimal- de çarpışıyor ve Azerbaycanı kur- tarmağa uğraşıyor, Hozistanda ilerliyor ve İrana en zengin ülke - lerini yeniden kazandırıyordu. İran halkı büyük bir uyanıklık göstererek şahsi zevkinden başku bir şey düşünmiyen Kaçaroğulları nı 1925 senesinin 3i birinciteşrin günü başlarından attılar ve Rıza Şahı, Pehlevi ünvaniyle Şehinşah yaptılar, Rıza Şah 1929 senesinin 25 nisan günü tetviç olunmuş ve bütün İran bu bayramı coşkun se. vinçlerle tes'it etmişti İran, Şehinşah Rıza Pehlevi devrinde tam istiklâl içinde yaşa - makta ve silr'atli adımlarla mua - sırlaşmaktadır Osten Çemberlen ngiltere en meşhur devlet İ adamlarından birini kay. betti, Kalp sektesinden vefat eden Austen Chamberlain, J0- seph Chamberlainin en büyük oğlu idi. 1863 senesinin 16 birinel teş. rin günü doğmuş ve Kembriç Ü - eilinlisdiminmezminknin TAN HAFTANIN MEŞHURLARI Osten -Çemberlöyn Est İcanın yüksek hükümda rı Şehinşah RIZA PEHLEVİ niversitesinde tahâll - görmüştür. Austen Chamberlain,, muhafaza. kârdı ve 1895 ten başlıyarak dev- Jet adamı olarak tanınmıştı. Ken. disi o zaman bahriyenin sivil lord- luğuna getirilmiş, daha sonra 1900 Benesind0 hazine müsleşarlığnı yapmış, 1902 — 3 te posta umum müdürlüğüne getirildikten sonra maliye nazırlığını deruhte etmiş, daha sonra Hindistan nazırlığmı ve nihayet 1924 ten 1929 senesine ka dar İngilterenin dış bakanlığın yapmış, 1929 da muhalefete geç. tikten sonra 1031 de teşekkill eden milli kabinede bahriye lordluğunu yapmış, fakat bu memuriyetten ayrılarak “daha genç nesle yol aç- mak lâzmm geldiğini, söylemişti. usten Çhamberiain 1925 te Lokarno paktını imza et. miş, ve O zaman şöhret kazanmış, ve Nobel sulh mükâfatı general Davesle birlikte kendisine veril - mişti, Sir Austen 1892 den 1914 e ka- dar Avam Kamarasında çalışmış ve 1914 ten sonra da babasının yerine Birmingham meb'usluğuna seçilmiş ve ölümüne kadar bu meb'usluktan ayrılmamıştı. Austen Chamberlain, son gün. lere kadar Avam Kamarasında ça- N yor: — Evet, döviz meselesi, — Nasıl? dık. uşıyor, müzakerelere iştirak edi - yor ve bilhassa Deyli Telgraf ga- zetesine Avrupa sifaseti hakkında makaleler yazıyordu. Son senelerinde ihtiyar bir devlet adamı sıfatiyle fikirlerini söyle mek ile iktifa etmekteydi. İngilte re onun ziysiyle önemli adamla . rından birini kaybetmiş bulunu - yor . La Guardic G eçen hafta içinde adı sıksık anılan bir şahsiyet Nev. yorx belediye reisi Bay La Guar- diadır. Sebebi, Nevyork belediye reisinin bir nutkunda Her Hitlere şiddetli imalarda bulunmasıdır. Bu imalar yüzünden Almanya hükü. meti Amerikayı protesto etmiş ve Alman matbuatı Nevyork beledi . © ye relsine cevaplar verdikten baş- ka Amerika müesseselerine karşı şiddetli neşriyatta bulunduğu için Amerika hükümeti de Almanyayı protesto etmek lüzumunu bisset miştir , Iman gazeteleri her Alman- A ya aleyhinde bulunanı Ya- hudi saydığı için Nevyork belediye reisi La Guardianın da Yahudi ol- duğunu söylemiş İse de bu iddianm aslı yoktur. Çünkü La Guardin aslen İtal - yandır. Babası İtalyadan Ameri - kaya hicret ederek Amerika ordu” sunun muzikasında o çalışmıştır. Oğlu La Guardia, kendi kendini yetiştirmiş, büyük harpten önce Amerika konsolosluklarında bu. lunmuş, büyük harp sırasında, İtalyan gaphesindeki hava kuvvet. lerinde çalışarak binbaşılığa kadar terfi: etmiş, daha sonra kongre azalığına seçilerek on dört sene meb'uslük etmiş ve 1933 de Nev- york belediye relsliğine seçilmiş - tir. Nevyork belediye o relslerinin nüfuzu çok büyüktür. Çünkü şehir idaresinin başı sayılırlar. Ameri kalılara göre Amerikadaki en mü- him mevkilerin üçüncüsü Nevyork belediye reisliğidir. İkincisi Nev. york valiliği ve birincisi de Ame . rika cümhurrelsliğidir . EKRASİ Ecnebi Mürebbiyeler Genç bir muallim çocuğunu bak urmak için ecnebi bir mürebbiye is tiyor. Şimdiye kadar ecnebi müreb » biyeleri, zengin alleler, çocuk yü * künden kurtulmak için yüksek üc » retierle memlekete getiriyorlardı. Bu gün evlerde mürebbiye ihtiyacı yal nız zengin ailelere münhasır değildir. İşe giren kadınların adedi gündengü- ne çoğalıyor. Bu kadınların çocukla. rm bırakacakları bir müessese yok - tur. Bu müesseselerin vücut bel ması, bir zaman işidir. Fakat o za - mana kadar bu İhtiyacı hisseden ka. dmlar için, çocuklarını evde hizmet- ciye, veya ihtiyar bir nineye bırak mak zarureti var. Çocuğunu bak - tırmak Için, hariçten milrebbiye ge. tirtmek istiyen bu muallimin arzusu, bana bu mevzuu İşlemek imkânın verdi, o Ecnebi mürebbiyeye bilhassa bi- zim memlekete hariçten gelen mü. rebbiyeye çocuk teslim etmek çok mahzurlu bir iştir. Çünkü buraya ge- tenler, bir defa çocuk (o bakmasını kat'iyyen bilmezler. Ecnebi memle - ketlerde mürebbiyelik tahsili yapan, salâhiyetli mürebbiyeler, oralarda iş buldukları için, böyle bir maceraya atılmak külfetine girmezler Buraya gelenler orada ancak ev » lerde hizmetkâr olarak kullamlan - lardır. Bundan başka, bunlar çocuk isra tamamen yabancı ve geri bir terbiye verirler. Çocuğun bir ecnebi fisanı konuşması, ana "sanı unut ması bir kazanç değil bir zarardır. Bir kozmopolit yetişir, Ecnebi müreb İ biyenin en büyük vazifesi çocuğa din terbiyesi vermektir , Çocuğun muhitine tamamen ya - bancı bir din... Bugün herhangi bir dini terbiyenin çocuğu afyonladığı muhakkaktır. Ecnebi miirebbiye ç0 cuğu ailesinden, muhitinden, mem - leketinden soğutur, Bir gayri mem - nun yetiştirir. Bütün bu mahzurların karşısında, çocuğunu ecnebi müreb » biyeye teslim eden bir ana, asaf vu- Jar sokağa bırakmış vaziyettedir. * Ecnebi mürebbiyenin mahzurunu kabul etmek, memleketteki mürebbi, ye ihtiyacını inkâr etmek demek de- dildir, Zengin, tufeyli kadınların, eğlen - celeri için çocukların teslim edecek” leri mürebbiye ihtiyacmdan bahset - miyorum, Çalışan kalınların bu ihti- yarını tatmin etmek içtimai bir 28 - rurettir, Bu müesseselerin açılacağı güne kadar pratik çareler bulmak lö- um. Geçinmek için iş bulma ıstırarın. da olan pek çok kadmlar var, Fakat bunlar evlere bir mürebbiye olarak girmeği bir tenezzül, hizmetçilik gibi bir şey telikki ediyorlar. Çalışmanın hiç bir sekli ayıp değildir. Fakat bu kadınları, bu kızları da uluorta mü- rebbiye olarak evlere vermek te doğ. Iru değildir . İ Maarif Vekâletinin, Muallim Mek. teplerinde veya San'at Mekteplerin - de birer senelik kurslar açarak, ipti. dai tahsili olan kızları bu şekilde ye. tiştirmesi, çok kuvvetli bir ihtiyaca cevap verir, Hem bir çok fakir aile kızlarının İş bulmasına, hem de çalı- sacak kadınların çocuklarını emni yetle bırakacakları bir yardımcı bul. masma hizmet eler. Ecnebi mürebbiyenin içtima! mah- zurlarmı, Türk miirebbiyeler yetiş tirmenin faydalarını okavradıktan KURRA Hikâyenin Aslı Arkadaşımız İsveçli dostum soru- | Buna karışmayız. Fakat dostumuzun israf kelimesi yanma koyduğu “... ve — CCenazelerde çelenk ogönder- | yolsuzluk,, sözünden ne kasdetti; mek âdetini kaldırmışsınız. Bu para | anlamadık, Biz yolsuzluğu İlle fakirlere vardım eliyormuşsunuz. | ru karşılığı kullanırız. Ahbabımızm söylediğine göre De- ğirmenderede bir âdeet varmış. İsmi- — Hollandadan Portekize kadar|ne Dürü denirmiş. Düğün bir sürü memleketler bize çiçek Ithal | pısında bekçi, merdiven başımda & ederdi. Döviz zorluğundan dolayı çi-|mam veya muhtar durur, davetliler| bu mu? çek masrafını kısmıya mecbur kaj-|Keldikce bağırırmış: evinin ka- — Ahmet efendi! — On beş kuruş! sonra, Vekâletin, veya belediyenin bu mesele izerinde durmamasına hiç bir sebep yoktur , ADSIZ YAZICI Ziraat Vekili Antalyada ğini! Antalya, 19 (TAN) — Ziraat Ve kili Bay Muhlis bu sabah (dün sa - bah) saat 11 de Mersinden deniz yo- lu ile buraya gelmiştir. Ziraat vekili, şehrimizde bir kaş gün tetkikatta bulunacaktır Bu da sual mi? Elbette çiçe Çiçek kullanmız: Cenazede düğün. Düğün ve cenazelerde çiçek ve çe-| İmam veya muhtar davetlinin he | de, uğurlamada, karşılamada, buhee lenk yollamağa israf adı verenler a-|diye verdiği paranın (miktarını ilân | nizde, sofranızda, her yerde rasmda bir ahbabımız da karıştı. Her |edermiş: sarf, keyfe göre, israf olabilir. Her. kes kanaat darlığı zmdanmı kendi! Dostumuz soruyor: tarafında İstediği kadar küçültebilir. kucak kucak çiçek kullanmız! , Memleketten sark ve Asya sevi» sizliği gidermek tekn hiç hir israfta — Ciçek söndermek mi İyi, yoksa | kusur etmeyiniz! — FATAY din Aid İdi İLİİMMİRİLİNGİĞLMİMSİĞİ YALA İLYLİLİLİSİMÜGĞĞİİMİDMİDLİSDEĞYĞLİNİÜİĞEZ.İİ.LJĞİİLĞLİLĞİİİĞİM110,İA