20 Mart 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Madrit Kuvvetleri | ru. | Mussolini Harpten ispanya hududu boyunda Taarruza Geçti Frankoya m İtalyan kuvveti mağlüp oldu Londra, 19 (TAN) — Madridin şimali şarki Cephesinde şiddetli muharebeler çiler, Briveğa'yı istirdat e Cephenin garp mıntakasında ve Muvaffakiyetli bir taarruza geçmi wwetleri başkumandanı General Miaha, Muvaffakiyetleri tes'it etmiştir. Oviedo civarda da hükümetin «8 bir baskın yapmıştır. Kıt'alar, Mevzileri tahkim etmiye başlamıştır. Italyan kuv. Vetlerinin bıraktığı 6 top, 30 mitralyöz, 60 kamyon, tüfek ve 150 den fazla esir hükümetçilerin elin. ir, Pres ajans verdiği malümata Habeşlileri Ispanya Fasma sevketmektedirler. 2000 eli muharip, Centa'ya çıkarı . iştir, KONTROL Londra, 19 (TAN) — Avam Ka. yetrası, İspanyol sahillerinin kontro. İM lâyihasını kabul etmiştir, Çanakkale Şehitleri Minnetle Anı'dı a Şanal 19 (TAN Muhabirin ) — 18 Mart deniz zaferi ve sava yn 20 inci yıldönümü kutlandı. Şe ler Abidesi civarında yapılan asko- Merasimde büttin zabitler, memur. Ye binlerce halk bulundu ve âziz Cerimiz minnele arldı Filistinde Yeni Ölüm Hâdiseleri gi Südüs, I9(A.A.) — Arap - Yahu Magi vahim bir safhaya gir - hapy Tel - Aviv ve Kudüs ticari ma İleri, emniyet tedbirleri alınması istemektedirler. Polin müfrezeleri, tl #okaklarında devriye gezmek- AVUSTURYA MACARİSTANI KANDIRACAKMIŞ ! Kurya krallığın iadesi için Maca Bar Mani olmak için bunun yegâne h hususta da bilhassa İtalya ve Yu Mısırda de Üniversitesinde hükümet taraftar Ür. Bundan iki üç gün evvel Gize Tondra, 19 (A.A) — Renter ajan m Budapeşteden öğrendiğine göre, Ni kandırmaya çalışmaktadır. it, Biahafilde Almanyanın tevessti. Size olduğu kanaati vardır. Fakat tan buna itiraz etmektedir. üçlaryanm buna muarız olduğunu Bürmektedir. Kargaşalık Kahire, 19 (A.A) — Bügün Eliz a genç Mısır partisi mensupları da mühim hâdiseler cereyen et ağ iten mahallesinde de ayni su hâdiseler vukua gelmişti. »Irak Arasında Hava Postaları Başlıyor > (TAN) — İran hükümeti Tahran arasında tayyare ileri yapmak için Irak hüküme- iy anlaşma imzalamıştır. Bu an Ya göre İran ve Irak hava sefer Ağın hükümeti tarafından temin İ | ensup | olmuştur. Hü- tmişler ve ayni Gadalajara'da işlerdir. Madrit son kuvvetli bir kıt. aldıkları sahada Jar göre, Ttalya | Türkiye - | İspanyaya ademi müdahale tatbikatından: Fransanın İspanya hududun daki gümrük- lerde askeri nöbetçiler Hollanda Ticaret Anlaşması Hangi Esaslara Dayanıyor ? Ankara, 19 (Tan muhabirinden) — Bugün Hollanda ile imza edilen ticaret anlaşması bundan evvel klering esaslarma ve iki memleket arasındaki büyük iktısadi teşebbüslere ait imza edilen iki anlaşma ile beraber bir kül teş Üç anlaşma biribirini her cihetle ——— ikmal etmektedir. Holandanın mem- leketimizde girişmevi taahhüt ettiği saad tagekmamriı yakını ieride arttırılması mümkün olmak şartile 35 milyon £lorin, yani 21 milyon lira, | dır. Bu para, 8 sene vade ile buğday, | arpa, çavdar, afyon, şarap, sigara ve| mermerle ödenecektir, | İmzadan sonra İktisat Vektletinde | sampanyalar içilmiş ve iki taraf mu- | rahhasları vücude gelen eserin hayır. | lı neticeler vermesi hakkında temen- nilerde bulunmuşlardır. İKTİSAT VEKİLİNİN BEYANATI | İktisat Vekili B. Celâl Bayar bu münasebetler şunları söylemiştir: “— Holanda gibi ileri bir memle. ketle böyle bir anlaşma imzasını miz takbel münasebetlerimiz için hayırlı ve memleketimiz için faydalı görü - rüm, Fu defaki ticaret anlaşması, bün- dan evvel imza edilen anlaşmalarla beraber bir kül teşkil eder. Mahsul | kil etmektedi lerimiz için; kolaylıklar temin edil « miştir, Meselâ, ürümlerimizden al nan resim; 100 koda Z fiörin iken 1 florine inmiştir. Holandâ ile tahakkuk eden anlaş- manm hususiyeti, ticaret işlerile sı- nal teşebbüs İşlerinin bir tek muka- vele içinde birlestirmesidir... HOLANDA O MASLAHATGÜZARI. NIN SÖZLERİ Holanda maslahatgüzarı Baron Harikoma, düşüncelerini şöylece ifa- de etmiştir; “— İmza edilen anlaşma; iki mem leket için de hayırlıdır. Holandalılar bundan memnundur. Türklerin de ayni duyguda bulunduklarmı zanne- diyorum. Bu anlaşma, istikbal için büyük imkânlar açmıştır. Türkiye hakkmda da Holandada yeni alüka- lar uvandırmiştır. Gazetelerimiz, Tür &iyeyi halka tânıtacak yazılar do - Tudur... Hollanda ticâret ataşesi de şu söz” Hiç Bir Menfaat Beklemiyormuş Londra, 19 (Radyo » TAN) — burada çıkan Deyli Meyl gazetesinin maruf muhabiri Vard Prayse muhtelif meseleler hakkında beyanatta bulunmuştur. B. Mussoli- ni önce, Negüsün çağırılmış olduğu Kral Altmcı Corcun taç giy- i ime merasiminde hiç bir İtalyanın Iı sonra şöyle devam etmiştir: | “— İtelya müstemleke bakımmdan | | tatmin edilmiştir. Afrika ticereti, Su- jdan ve Kenya meseleleri hususunda ı İngiltere ile dostça anlaşmaya ha- Şalrız. İ © İspanya işlerine gelince, İtalya,| | General Frankodan hiçbir menfaat İ talebinde bulunmamıştır. İspanyada» i ki İtalyan gönüllülerinin sayısı çok azdır ve İstedikleri zaman dönecek- lerdir Eğer diğer milletlere mensup gönüllülerin geri çekilmesi için bir anlaşma yapılırsa biz de İtalyanlar; mıştır. Ben en basit bir kâr ve zarar ihtimali karşısında İtalyayı tehlikeye | düşürmek suretile bir Avrupa harbi. ne girerek İtalyanın menfaat temin edeceğine kani değilim.., İSLAM HÂMİLİĞİ MESELESİNE GELİNCE: Londra, 19 (TAN) — Hindistan- daki İsmaililerin ruhani reisi olan A gahan, Kahireye muvasalat etmiş ve bugün Sinyor Mussolininin “İslâm hâmiliği inden bahsederek “İtalyaya tâbi topraklardaki Müslümanlarır hakikaten himaye gördüklerine kani olmak, iyi bir şey olur. Bizler ise İn- giltere kralının İdaresinden hoşnu - duz., demiştir. Deyli Heraldın hususi bir muha- biri şunları yazıyor: “Sinyor Mussolininin “Talâm HA. miliğini,, “takınması ve İngiltere İle a tâbi topraklarda karışık - klar çıkarmağa çalışması boşa git- miştir. Müslümanların, bir çok dert- leri olmakla beraber, Düçe ile bir a- lâka ve münasebetleri yoktur. Dün bütün İslâm âleminde tahkikat yap- tik ve neticede Müslümanların Mus soliniye teveceğh göstermediklerini anla leri söylemiştir: “— Şimdiye kadar imzaladığımız Uç anlaşma, biribirini itmam eder. Bunun neticesi olarak İk! memleket arasında ticari münasebetler gittikçe artacaktır. Şimdi Türkiyeden fındık İaimıya da alâka gösteriyoruz. Bizim tarafta alâka, en çok, liman işleri! Trablusta bulunan B. Mussolini İ bulunmuıyacağını söylemiş ve Fransada Ya İhtilâl | Ya Kalkınma Paris, 19 (TAN )— Bütün gazete- ler, Klişi mahallesindeki kani: hâdi-| seler üzerine heyecanlı mütaleslar| serdediyorlar, Komünist ve sosyalist gözeteler, son hâdiseyi faşistlerin tah- riki olarak göstedikten sonra umumi grevdeki amele tesanüdünü alktşli- yorlar. Sağ cenah gazeteleri İse vazi- yeti ciddi ve tehlikeli gösteriyor! Sağ cenah gazetelerinden Jur ga İzetesi de radikalleri gevşeklik ve be- İ ceriksizlikle itham ediyor ve şöyle söylüyor: “— Bizi kalkmma ile ihtilâl şıkla- tinde bırakacak zamanı geçiktirmiye yarıyan muvakkat bir anlaşmaya doğru gidiyoruz... DAHILIYE NAZIRININ SIHHATİ TEHLİKELİ. * Paris, 19 (A.A.) — Populaire ga- zetesi, Dahiliye Nazırı Dormoy'un Klişi'de almış olduğu ve bidayette ha- ğunu ve çok ince ihtimamlara ve te- daviye lüzum göstermekte bulunduğu Du haber vermektedi: Başvekil bu kanlı hâdiseler üzerine Mebusan Meclisinde beyanatta bulu- nacaktır. Kitap sandikaları komite- si, nrotesto mahiyetinde olmak üze- re Albay Dö La Rok'un haftalık mec- 'muasm intişarına mâni olacaklardır. Komünistler dün akşam “20 bin kişi- lik bir nümayiş yapmışlar, sağ cena- hm yapmak İstediği nümayişleri hü- kümet yasak etmiştir. Kırklarelinde Köy Kanunu Tatbikatının Yıldönümü Kırklareli, 19 (Tan muhabirinden) Köy kanununun tatbikinin yıldönü - mü, bütün köylerde merasimle kütlan dı. Umumi müfettişlik erkânı mera- üzerinedir. Vapur yapan tezgühları. muz çok meşguldür... simde hazır bulundular, Günün Üç Siyasi Meselesi MUSSOLİNİNİN NUTKU; Ş talya Başvekili Sinyor Mus- solininin Trablusgarp şoh- rinde ve büyük, coşkun bir halk kalabalığı karşısında iki nutkunu dinledik, Her cümlesi, her kelime- si, Sinyor Mussoliniye mahsus ta- vır ve eda ile irat olunan nutuk sık sık alkışlanmış. “Hurra,, nidaları Ortalığı kaplamış; nutkun İtalyan. casından sonra, fakat Sinyor Mus- soliniyi çok iyi taklit eden ve A- rapçayı İtalyancaya benzetecek derecede hüner gösteren bir Arap tarafından irat olunan tercüme de nutkun aslı gibi sık sik alkışlan. mış ve yine “hurra,, nidaları etrafı çınlatnıştı. . Nutkun en mühim noktası İtal. yanin Libyada yeni bir devir actı. ğini anlatan kısım değildi. Hattâ İtalyanın İslâm dostu olduğunu i- fade eden sözler daha basmakalıp. sayılabilir, Bizce nutkun en mühim kısmı Sinyor Musslini ile İtalyanın Libya Araplarını ebediyen geri bı. rakmak, ebediyen geri yaşatmak için verdikleri: hükmü ifade eden sözlerdir. Bu sözlere Libya Arap- larının, hayatiyetini kaybetmiş, muasır hayat ile her ilişiğini kes » miş olan kanunlar dairesinda ida- | sanaaaaseremaz. YAZAN: ÖMER re edileceklerini anlatıyor. Bu söz- ler, Trablusgarpteki ve İslâm âle- mindeki softaları, yobazları hoş- nut edebilir. Fakat müstemleke seviyesinden çıkarak hür ve müs- takil yaşamak istiyen Müslüman- lar, bu sözlere kanamazlar ve bu sözlerde dostluk izi'veya gölgesi göremezler. MISIRDA KARIŞIKLIKLAR: ısır üniversitesi gençliği ye- M niden faaliyete geçti ve hü- kümet kuwvetlerile — çarpışmağa başladı. Nahas Paşa hükümetinin iş ba- şına geçmesindenberi bu çeşit hâ- diseler vukubulmuyor, bilhassa İn- giltere — Mısır muahedesinin im » zasından sonra bütün milli kuv - vetlerin elele vererek milli gaye için çalışması bekleniyordu. Fakat Mısır gençliğinin son ha- reketi bu intizarı boşa akaracak mahiyette gibi görünüyor. Bir a- ralık Mısır gençliğinin Üniversite- ye devam eden kız talebenin çok- luğundan sızlandığı için son faali- vete seçtiği söylenmişti. Fakat bu- RIZA DOĞRUL nun aslı olmadığı ve Mısır gençli- ğinin erkek, ve kadınla elele vero- rek çalışmaktan ve ilme hizmetin- den zevk aldığı anlaşılmıştı. Bu - nunla beraber Mısır gençleri &ra- sında kızların Üniversiteye devam- larına muhalif olanlar da vardır. Hattâ hukuk talebesinin bu yolda bir teşebbüste bulunduğu anlaşılı- yor, fakat son hareketin bu teşeb- büs yüzünden ileri gelmediği mu- hakkaktır. Verilen malümata göre hâdise siyasi mahiyettedir ve Mısır genç- liği İngiltere ile Mısır arasında ya- pılan son muahedeyi, Mısırın is - tiklâlini lâyıkile temin etmiş gör- memekte ve bu yüzden için için isyan etmekte idi, . * Misir — İngiltere muahedesinin kifayetsizliği ve eksikliği yüzün- den Mısırda mühim bir cereyanın başgöstermiş olduğu, hattâ bu ce- reyanın şimdiki hükümeti iktidar mevkiinden atacak derecede kuv- vet bulduğu ötedenberi söyleniyor- du, Fakat bu cereyanın bu sırada, bu şekil ve mahiyeti alması bek - lenmekte idi. Bununla beraber hâdisenin inki- şafını beklemek İcap ediyor, ISPANYADA: spanya asilerinin geçen haf I ta en mutantan şerait için- de giriştikleri mühim taarruz da boşa iş ve İspanya cümhuri- yetçileri büyük bir cesaret ve kah- ramanlıkla dövüşerek Madridi bir kere daha kurtarmışlardır. Bugün- kü haberlere göre General Miyaha kazandığı omuvaffakiyeti o kutla- maktadır. General Miyaha birkaç gün ev. vel Le Soir muhabirine İspanyanın Alman ve İtalyan istilâsına uğra- dığını söyledikten sonra dört ay- danberi Faslılar ve Almanlarla uğ raştıktan sonra İtalyan fırkalarile karşılaştıklarını, fakat bu taarruz da akim bıraktığını anlatmış ve sözlerine şu suretle son vermişt “.— Ispanya Habeşistan değil - dir. Madrit cephesinde canlı adam- lar bulundukça İtalyanlar dan geçemez!,, General Miyaha sözlerini yerine getirmiş bulunuyor. bura- rından birini tercih etmek mecburiye. | fif görünen yaranm ağırlaşmış oldu. | A A a Aptal mı Olmak İstersin, Deli mi? Bir yerde oturmuş, ratip ve vabis görüşüyorduk. Böyle ratip ve yabis görüşmeyi çok severim. Kimse ülema lik etmez, edemez. Azıcık ukalâlığa başlayınca hep birden : — Kes! Derler. Hemen tekrar yo. in gelir, İşte böyle iddiasız, slelâde, yalm kat bir söhbet esnasında içimizden bi risi sordu: — Size sorsalar: Aptal olmayı mı, tercih edersiniz, deli olmayı mı? Hemen bermutat ikiye ayrıldık, bir kısmı deliliği diğer kısmı da aptallığı tercih etti, Size her iki zümrenin mütalealarımı — | yazayım da icabı halinde bunlardan birine iltihak etmek isterseniz işinize yarasın! Deli olmayı tercih edenlerin fikri: — Delilikte enerji, azim ve hareket vardır, Bir şeye İnanır ve onu bütün kuvvetile güder, Delilerin çoğu âli e « meller beslerler. Bu bakımdan delilik sırasına göre işe yarar. Hattâ delinin bazı makul zamanları da olur ki buna eiyadet devreleri denir. Bundan başka da günün birinde te. davi olunup akıllanmak ihtimali de vardır. Lâkin aptal pasiftir. Hareket siz ve takatsiydir. Ne tarafa çekseniz oraya gider. Ne makul ne gayrima - I hiçbir fikri, iddiası ve emeli yok. tur. Onun için delilik aptallığa mü reccahtır, Aptallığı tercih edenlerin fikri: — Delilik mütecavizdir. Başkası zarar verir. Deliliğin kan dökücü nevileri bunu teyit eder, Delinin en büyük tehlikesi gayrimakul fikri akıllı adamlarınkinden daha büyük a zimle gütmesidir. Lâkin aptal öyle değildir. Halimdir, kimseye zararı yoktur, ne emeli vardır, ne iddiası. O m bu halini (tevekkül ve cezbe) sa yıp elini öpenler bile bulunur. Çoğu aptalların mezarına evliyadır diye mum bile dikerler. Hem dünyada, hem ahrette rahttır. Bu mütalealara bir tek kelime ilâ- ve etmiyorum. Ananızın ak sütü gibi helâl olsun. İstediğiniz Zaman kulla, nabilirsiniz. Benim fikrimi sorarsanız ben gerçe sırasına göre akıllı olmaktan bile si- kâyet ediyorum amma doğrusu deli, Uk ve aptallık arasında henüz bir in tihap yapmak zaruretine düşmüs de- gilim. Hele baskaları bir kere dene. sinler de bakalım ne netice verir? B. FELEK Etektrik | Saniralleri Hazırlığı Ankara, 19 (Tan muhabirinden) — Elektrik işleri etüt idaresi ilk an san» trallerin kurulacağı iki mıntaka ze rindeki tetkiklerini | bitirmiştir. Bu santrallerden biri Zonguldakta, diğe- ri Kütahyanın Seyit Ömerli köyünde yapılmaktadır. Zonguldaktaki büyük elektrik san- tralinin bütün hazırlıkları bitirilmiş İgibidir. 937 yılı sonunda inşaatı ta- İmamen bitirilecek olan bu santral, Ankara ile Zonguldak arasındaki de» miryolu nakliyatını temin edebilecek ve o mmtaka zengin bir enerji kaynağı olacaktır. Göçmenler İçin Ankara, 19 (Tan muhabirinden) — Sıhhat Vekâleti, göçmenlerimizin iyi birer müstahsil haline getirilmeleri için geniş tetkiklere girişmiştir. Devlet Şürası İçin Hazırlanan Lâyiha Ankara, 19 (Tan muhabirin Adliye encümeninin de tel geçmiş bulunan Devlet şürası kanun lâyıhasınm, bütçe müzekerelerinden sonra müstacoliyet kararile görüşlü. leceği ve mayıs ayına kadar Meclis. ten çıkacağı tahmin edilmektedir Lâyıhaya göre, bugün “A dairelerin azalarından mürettep ©- larak teşekkül etmekte bulunan İ- kinci deavi dairesi müstakil bir daj- re haline getirilmektedir. Bunun İ- çin yeniden, devlet şürasma aza de- recesinde bir müddelumumi alacak tar. " yi ii