9 Mart 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 3

Cephelerde harp çok şiddetli Kontrol projesi tasvip edildi Londra, 8 (TAN) — 2 bütün cephelerdeki sıkı muhare- ber tarafta devam etmiştir. Lasrozas mmntakasmda âsilerin tlârnı yarmak için büyük bir gayret sarfeden hükümetçiler, reketlerinde kısmen muvaffak olmuşlardır. Bu cephede şiddetli topçu ateşiyle başlıyan muharebe, milis kıt'alarının taaarrüzü be, TAN SON HABERLER | Ankarada Satranc Müsabaka | Ankarada tertip edilen şatranç müsabakası, büyük bir alâka ile takip inkişaf etmiştir. Modidin harabeye dönen mahalle- X lerinden birisi iptidai maddeler Proje Başvekâlete mala, 8 (TAN) — Sanayi mü- " lerimiz için hariçlen getirtile- tie! maddelerin gümrük res- ira muaf tutulması hakkındaki £ Vekâletinin projesi, Vel 0 tetkik olunmuş, inde edilmişti Riley az, Maliye ve Milli Müdafaa Ve- Kami henüz proje üzerindeki dü- lerini bildirmemişlerdir. Maliye a tinco iptidaf madderden resim ası suretiyle eksilen varida- bazineyi zarara sokup sokmıya- tetkik edilmektedir. dei Müdafaa Vekâleti de askeri taniyan ham madde ihtiyaçlarını etmek ve Türkiyeye ithali icap im Yeni maddeler varsa onları bil Üzere askeri fabrikalardan Senir ai sormuştur. Bunlara lâr geldikten sonra proje hak fikirlerini bildirecektir, Tk- at Veköleçi kanun projesini beklet- un Başvekâlete takdim edecek- Şark Vilâyetlerine Tayyare Seferleri My 8 (TAN) / Nafia Vekâ- ng, Uzun zamandanberi tasavvur ha- Dulunan şark vilâyetlerine tay ii bu yaz başlamak ka- ir, İlk hamlede Ankara o ve İla a, yerek arasında tayya TI Kurulmasına çalışılmak- tile takiye İran arasmdaki minase- Sünden güne inkişafı karşt - “a Tahranla Diyarbekir arasmda Meral seferleri kurulması muh- » Artvinin Yıldönümü Ne 8 (TAN) — Artvinin ana- Mi dü, a uşmazınım 16 ner yrldönü- kayi, #ehrimizde parlak merasimle Hükümet kıtalarınm geniş bir sa- hada umumi bir taarruz plânı tatbik |“ ettikleri anlaşılıyor. ASİLER DE İLERLİYORLA Asiler, Kordoyanın şimalinde İleri harekâtma (başlamışlardır. Jarams zephesinde, hükümet kuvvetleri atr- zalı bir arazi üzerinde 5 kilometre ka- dar İlerlemişler ve hattâ cephenin çok mühim bir sevkülceyş noktasını ele geçirmişlerdir. Asilerin şiddetli bir ateşi altımda bulunan bu noktada en kısa zamanda yeraltı tehkimatı, sığmaklar yapıl mıştır. Madritten alınan haberlere göre, âsilere eskisi kadar mühimmat ta gelmemektedir. BİR KÖRPÜ BERHAVA EDİLDİ Bilhassa, hareket tslerinden uzek- laştıkça iage hususunda müşkülât çek tikleri haber veriliyor. Asilerin dola- şek yollarda benzin azlığı, | âsilerin harekâtta bulunmalarına mâni ol - maktadır. Frankocp kuvvetlerin Üniversite mahallesine yaptıkları taarruzlar def ve Manzanares nehri üzerindeki bir köprü hi iş tarfından berha- | Ami alkan bildirildiğine göre veee ep alisan ETNĞM, yanmakta olduğunu telsizle bildir - miştir. Vapur batmıştır. Yolcu Ve mürettebatınm kurtarılmasına çalışıl- İdığı öğrenilmiştir. Bir âsi harp ge- misinin silâh yüklü bir hükümet ge- İmisini batırdığı kaber verilmektedir. KONTROL PROJESİ TASVİP EDİLDİ Londra, 8 (AA) — İspanyanın denizden ve karadan kontrolü projesi ademi müdah'ale komitesinin bugün- kli toplantısmda tasvip edilmiştir, Almanyanın kendi hissesine düşen masrafları tediyesi meselesi, hâlâ hal ledilmemtiştir. Almanya kendi hisse- * İsine düşen 143 bin eterlinin simdi on bin sterlinini ecnebi dövizi ile ver - miye muvafakat etmiştir. 25 BİN İTALYAN NEREYE GİDİYOR ? Paris, 8 (TAN) — Övr gazetesi, yakında 25 bin kişilik bir İtalyan kı tasınm Ispanvava gitmek Üzere Na- poliden hareket edeceğini yazmakta dir. edilmektedir. Yukardaki resimde, müsabakaya iştirak eden Adliye Ve- kili kai Sartcoğlunu şatranç par tisinde görüyoruz. Londrada grevler çoğalıyor Londra, $ (TAN) — Grevler artıyor. Bugün, 4000i royce, diğer 2000ide Gairey fabrikasında olmak üzere 6000 amele grev ilân etmiştir. Grev- ler, silâhlanma programının tat. bikile başlamıştır. İşçiler, yevmi. yelerinin arttırılmasını, bunun da mümkün olduğunu ileri sür- müşlerdir. Bulgaristanda Belediye Seçimi Sofya, 8 (TAN) — Plevne ve Strazgora mıntakalarından ge- len haberlere göre belediye seçi- İ mi, sökün içinde devam etmekte- pe, Şimdiyve—Mhadar, soyler Yo 80:nini müstakil “namzetler, Yo 20 sinide muhtelif partiler kazanmışlardır. Diğer mmtakalarda seçim 28 Martta başlıyacaktır. Yunan Kralı Venizelosun Mezarını Ziyret Etti Hanya, 8 (TAN) — Kralilc Başvekil, oAkrotiriye (giderek Hürriyet âbidesinin dikileceği yer ve Venizelosun mezarını zi yaret etmişlerdir. Eski Girit gönüllüleri Kral ile İ Başvekile sadakatlerini tekrarla- mış ve tezahüratta bulunmuşlar» dır. Bu münasebetle Hanya Be- lediye Reisi de Kral selâmlıya-| rak heyecanlı bir nutuk söyle-| Rolls. | KUÇUK HARICI HARERLER nelmilel komünist teş kilâtına mensup geniş şebe- keler yakalanmıştır. ” ugoslav milli müdafas bütçesi 2,5 milyar di. nara çıkarılmıştır. * omanyada Vantanel is tasyonunda bir mü - himmat treni tahliye edilir - ken bir merminin infilâkı yü tünden dört asker ölmüş, 2 kişi yaralanmıştır. : İste Simpson, dün sa, bah Fransaya gitmiş tir. Orada bir müddet kala - caktır. * B eynelmilel 12 inci kürk müzayede satışı Lenin gradda İamıştır. “Satışa Türkiya de istirak etmiştir« * en “vilâyetlerinde Al - man hâkimiyetinin desi yıldönümü tesit edilmiş- tir. M asır. hükü: malzemesi ve tayya- re almak için 600 bin Türk lirası tahsis etmiştir. , B alkan o Antantı Eko. nomi konseyi 18 mart ta Atinada toplanacaktır. * Mısır Resmen Müracaatta Bulundu Cenevre, 8 (A.A) Mısır hilkümeti Milletler Cemiyeti genel sekreterliği- ye, Mısırın Milletler Cemiyetine ka- bulü talebini havi bir tezkere göndere miştir. rek resmen mürscaatta bülunmuştur. e e Fransanın istikraz teşebbüsü 'Nevyörk, 8 (A.A.) — Nevyork He- rald Tribune gazetesinin Vaşington- dan istihbarma göre, Fransanm Ame. rikadan aktetmek tasavvurunda bu lunduğu 500 milyon dolarlık istikraz teşebbüsü, parlâmento mahafilinin mukavemetine maruz kalmaktadır. YENİ MALI TEDBIRLER Paris, 8 (A.A.) — Mali mahafiller, hükümetçe alınan tedbirler neticesin. de ecnebi memleketlerde bulunan Fransız sermayesinin memlekete gire ceğini ve bu sayede mali vaziyetin dü- zeleceğini ümit etmektedirler, Alınan tedbirler parayı, hazineyi ve bütçeyi alâkadar etmekte ise de, yeni siyase- tin heyeti umumiyesi, istikrazın Rgö- reoeği rağbete istinat etmektedir. Görünüşe nazaran istikraz teşebbüsü, muvaffak olacakır. Avusturyada saltanat | nümayişleri Viyana, $ (A.A.) — Saltanat taraf. | tarlarının pazar günü yapmış olduk- ları bir toplanlınm başlangıcında fe- na kokular neşreden bombalar #tul- mıştır, Toplantıda şiddetli münaka- alar olmuş ve bü münakaşaları bir arbede takip etmiştir. Zabıta, müda- hale mecburiyetinde kalmış ve 22 ki» #iyi tevkif eylemiştir. Sükün teessüs ettikten sonra birçok hatiplerle bera- ber Arşidük Ottonun murahhası olan Mirbach da söz almıştır. Gümrük Resmi Alınmıvacak İplikler Ankara, 8 (TAN) — Pamuk İpliği işleriyle fanilâ fabrikalarının iptidal maddelerini tarifesinin 386 A ve B pozisyonlarına giren ipliklerin gümrük resminden muaf tutularak ithal edilmesi esas itibariyle kararlaştırılmıştır. Fakat tacirlerimizin ihtiyacmdan fazla ithalâtta bulunmak gibi bir sni istimale sapmamaları İçin bazı tet - Kikler yapılmasma lüzüm görülmüş - tür Bwzünlerde fabrikelara ithal müsaadesi verilecektir. Cekoslovakyada Umwmi Af Prag, 8 (Hususi) — Eski Baş- vekil Mazariğin 77 nci yıldönü- mü münasebetle Cümhurreisi Benes. bir af kanunu imzalamış” tr. Bu kanuna göre, casusluk suçile mahküm olanlarla memle- ket haricine çrkarrlanlardan ma- ada, her suçlu, affa tâbi tutul- muştur. Fransız Jstikrat: ransa hükümeti, müdafaa istikrazının o muvaffakıye- tini temin için geniş bir propaganda ! yapmış, başlıca devlet adamları ! hafta sonunu nutuklar söylemek ve halkın hükümete karşı itimat ve emniyetini sağlamak ile geçir. mişlerdir. Müdafaa istikrazı, yarın öne sürülecek ve halkın istikraza karşı göstereceği rağbet ile (O bu çalışmaların neticesi alınacaktır, Fransa hükümetini bu istikraz yapmağa sevkeden Amil; çok mü- himdir. Blum hükümeti iş başına geçtiği zaman Fransanın mali va- ziyeti iyi değildi. Blum hükümeti, geçen sonbaharda, frankın değeri- hi düşürerek, Fransanın para işini düzeltmek yolunda mühim bir a- dim attı. Bu adımı daha başka a- dımlar takip etmesi gerekleşiyor- du, Bütçe açığı göçen senelerde olduğu gibi büyüktür. Ticaretin genişlem. varidatın artması ile vaziyetin düzelmesi zamana bağ» lıdır. Bu zaman hulül edinciye ka- BUGÜN dar Fransız hazinesi borç almağa mecburdu. Fakat sermayedarlar, hükümete borç verip işlerini k laştırmaktansa paralarını harice gönderiyor, daha fazla kazanç pe- şinde koşuyor ve bu suretle hükü- metin vaziyetini güçleştirmek is - teklerini gösteriyorlardı, Hükümet, hem harice gönderi « len sermayeleri memlekete çevir- mek, hem de istikraz yaparak güş- lükleri yenmek vaziyeti karşısında idi. Müdafaa İstikrazı, bu yolda a- tılan ve Fransada bütün bir stok ile karşılanan bir tedbir oldu. İstikrazın büyük bir muvaffakı- yet kazanacağı muhakkak sayıl- maktadır, İstikrazın. Fransız ma- suniyetini temine matuf olması, o- nun muvaffakıyetini sağlamlıya « cak âmillerin başındadır. Faşizme eği bio açariştanın Faşist bir hükü- met tesisini istihdaf eden teşebbüsleri bertaraf etmesi üze - rine, Orta Avrupada faşizme kar- şı bir blok teşkili mevzuubahis ol. du. Bu fikri terviç eden bazı Fran- $ız gazeteleri Avusturyanın Maca- ristanin ve Çekoslovakya gibi dev» letlerin nazilikten endişe ettikleri- ni nazarı dikkate alarak bu fikri ileri sürmekte ve böyle bir blokun teşkili bu milletlerin milli ma suniyetlerini daha fazla koruya» çaklarını zannetmektedir. Orta Avrupanın çok buhranlı bir devir yaşadığı, şiphe götürmez bir hakikattir. Macaristan, Avusturya gibi memleketlerde başgösteren faşizm cereyanları statükoya karşı hissolunan isyanların neticesidir. Bu isyanları bastırmak çok güç - tür. Statükoya karşı isyan o yanlarile kıvranan memleketleri, menfaatleri stotükonun devam ve muhafazasında olan memleketler. le uzlaştırmak imkânların bul- mak, kolay değil, bilikis son de- rece güçtür. Orta Avrupa bu yüzden kolay kolay, huzur ve istikrara miri mıyacaktır. , Ispanya ile Katalonya: başlı hedeflerinden biri İş- panya cümhuriyetçileri ile Kata. lonyanın arasını açmak, hattâ arala rına bir set çekmektir. Asilerin as- kerlik bakımından buna muvaffak olup olmıyacakları henüz belli de- ğildir. Fakat ta'uxkuk eden bir nokta Katalonyalılar ile İspanya cilmhuriyetçileri arasındaki kırıl » maz bağlantıdır. Birkaç gün önce Barselona hal- kı, bir gün ekmek yememiş ve bü- ELEK Nereden Nereye?! Son giinlerde T'irkçe © konuşmuk meselesi günün mevzuu oldu. Doğ . rusunu söylemek lâzrmgelirse nüfusu arasında Flamanlar gibi dili ayrı bü- yücek bir kütle bulunan Belçika gibi memileketlerden başka yerlerde hal- ka memleket dilini konuşturmak için çareler düşünüldüğüne tesadüf edil . mez. Bizde ise bu vaziyetin doğması mi takım hususi âmillerin neticesi » ii; 1 — Din ve ana'ne yüzlinden Türk cemiyeti ile ecnebi ve ekalliyet mah - filleri daima biribirinden ayır yaşa, miş ve yekdiğeriyle temas edememiş. lerdir, Hattâ bu yüzden semtleri hile ayrılmıştır ? — Ecnebi ve ekalliyet mektep « lerinin mevcudiyeti yüzünden bu unsurların çocukları Türk mekteple, rine gitmemişlerdir ki Türkçeyi gü « zelce öğrensinler. 3 — Uzun zamun ticaret âlemin - de Türkçe hâkim olamamıştır. Hal, | buki şehirlerde muhtelif unsurların biribirleriyle temas ettikleri en bü. yük saha budur . 4 — Muhtelif memleketlerden ana yurda gelen muhacirler Türkçeyi ça- bek ve kolay öğrenememişlerdir . 5 — İstanbulun mahdut ta olsa sarkm beynelmilel bir şöhreti olusu vüzünden şoför, garson, boyacı, bak. Kal, tütüncü gibi esnaf yabancdarin olan muamelelerini daha kolav yap İmak fein vahancı dil öğrenmisler ve yabanemm Türkes öğrenmesine lü - zum bırakmamıslardır. Bütün bu âmillerin Türkesvi ya » yarak şeyler olmadığı mevdandadır, Buna mukabil hiltiin bağırm ca « #rrmalarımıza rağmen © eenebilere Türkeevi kolavca, rahatça, hattâ he- dava öğretecek hir milessesemiz yok. tur, Temas ettiğim bütün eenebiler Türtire öğrenmek istediklerini, fakat bir türlü rovaffak olamadıklarmı hana söylemislerdir. Türkcenin değil, valnız memleketimizde görliştlmesi, dünyada da anlasılır bir dil olması birim menfaatimiz heahıdır, Halieki, bunun icin de milessİr ve müsbet harekette bulunmuş deği - teşkil eden ve gümrük Viz. Ne uraön gidivoruz, Atinada en 02 elli bin kisi vardr ki Türkçe Korn - sur ve okur. Halbuki orada en pahalt ve güç bulunan gazete Türk gazete. leridir , Ne ise bunları birer mülâhaza olar rak sayıp döktükten ve Dahiliye Ve» kâletinin salâhiyettar bir rüknü. nün dediği gibi bunun bir kültür işi olduğunu söyledikten sonra geçiyo * rum başka bir valiye: Ne zaman Türkçe konuşmak mese, “esi gibi esaslı ve mühim bir fikir or. taya atılırsa biz, yan! gazeteciler bü nu - belki fartı gayretten - hâd ve dar bir zaviye içine sokarız, Ve Türk- çeyi öğrenmek İçin bağırıp cağır mak, ötekine berikine çıkışmak siste. mini bir çıkar vol sanmız. Bu arada Imlâsı yanlış Türkçe levhalardan ce- za alınması gibi mütalenlar serdine kadar varırız. Ben buna taraftar değilim. Evvelâ unutmamalıyız ki bövle yanlışlıklar yalm yabancı değil, Türk müesse - selerde, hattâ resmi yazılarda bile görülüyor » Fransada hergiin dil yanlıslıkla rivle doln Mânlar, eserler, hattâ ma» kaleler göze çarpar ve bunlarla alay ederler Demek istiyorum ki: Türkçe konu- sulması isini bir vâsl kültür meselesi olarak ortava koydektan sonra lev « ha yanlısı erkarmak gibi, mesralemiz haricinde küçücilk sevlerden olur. Renee Türkce konusulsm An varsın bövle yanlrslar da e'enn, Çünkü ol - mamasma imkân yoktar . R FELEK Adana Türkkuşu Adana, 8 (TAN) — Adana Türkkuşu, bugün 70 talebeile derslere başlamıştır. tün ununu Madride yollayarak Mad rit müdafaasının devamını canla başla dilediğini göstermiştir. Bu Jest Katalonya ile cümhuriyetçi İs- panya arasındaki tesanüdün bir tek gaye uğrunda mücadeleye de- vam edeceklerini göstermek bakı» mından büyük bir değeri haizdir. Asilerin bu iki kuvveti biribirin. den ayıramıyacakları apaçık anla- şıliyor. Omer p Doo Sofyada Gizli Bir Komünist Matbaası Sofya, 8 (TAN) — Zabita,. Sofyada K. Stoilof bulvarında gayriresmi bir komünist partisi» nin matbaası meydana çrkar- mıştır. Bu matbaaile evvelce bulunanlar hayli bir yekün tut- maktadır