29 Ocak 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

UBURPA Dünyanın bereketli bir yeri: Yazan: MÜMTAZ FAİK Mardin ovası 1 Bu ovada en nefis üzümler en güzel buğdaylar yetışir ” Eski Türkçede bazı Arapça keli- melerin bazı becelerini dört elif mixtarı uzatmak için bir kaide var- dı. Ben de galiba bunun gibi Mar din — Nusaybin yolunda bir göçebe köyünde verdiğimiz molayı dört tef rika miktarı uzattım. Fakat kusur ettimse affola, Çünkü size bu saçla- rı örgülü bir göçebe o delikanlısnı takdim etmeden, yüzleri dövmeli genç kızları anlatmadan, bunların â. detlerini düğünlerini izah etmeden, bu yazin beyaz, kışın siyah — çadır kuran köyleri nasıl çiğneyip geçebi- lirdim? İstedim ki beraberce bu köylülerle konuşalım, onlarla beraber develi gelin alayını takip edelim, Başı hu. tozlu çöl güzellerinin elleri; tuta- rak, dört köşe kemanm temposuna ayaklarımızı uyduralım ve hora te. pelim. Fakat ne yapalım istediğimiz tamamile olmadı, Kulaktan dolma malümatla buradan ayrılacağız işte! Yolcu yolunda gerek, haydi. Oto- mobilimize tekrar atlıyalım. Daha Ova çok zengindir. Toprağı bere- yvanları boldur. Yalnız” bu nda Mardin mıntakasından 50 ton yağ İhraç edilmiştir. Hem de , me enfes yağ! Zaten Diyarı- Mardin mintakalarında ye tişen yağlar dünyanın en nefis yı ları değil midir? — Ya Halep yağı, hani Halep ba- didi diye meşhur bir yağ vardır? — İnanma. O yağlar hep bu taraf- tan gider ve üzerine bir Halep dam- gası vurulur... Yol arkadaştm bunu söylediği sa-| man aklıma Belçikada meşhur Ver- vier tezgâhlarında işlenen kumaşlar geldi. Vervier'de kumaş dokunu- yor, sonra İngiltereye sevkedilerek üzerine bir “Made in Englan hayli gidilecek yol var. Işte ovadan| ilerliyoruz. Mardin dağları arkamız. da gittikğe soldu, sarardı, küçüldü, “eridi ve nihayet ufku. saran © ma tülden- bir kuşak oldu. Ovada ilerliyoruz. Ru ovanın ne kadar kilometre ol- duğunu pek bilemiyorum. Fakat ha. rita Üzerindeki hatıralarımın gayre- tiyle vüs'atini aklen ihata edebiliyo. rum. Her taraf ekili ve her taraf İşlen - miş. Ova içine girdikçe dört köşe dört köşe sürülmüş tarlalarile, renkli bir balı manzarasını aliyor. İşte bu ova- da her sene 36 milyon kilo buğday, “ 15 milyon kilo arpa, 200 bin kilo pi. yor. Tasavvur edin yetişen buğdaylar, buradaki halkın bütün ihtiyaçlarına, 'bulgürlarına, yufka ekmeklerine ve- mairesine kifayet ettikten başka ay- * mea 15 milyon kilo da ihracat yapı- “ yor. Ben cenup hududundaki tren hat- © tmda seyahat ettiğim zaman bu hat- tn hikmeti vücudunu pek anlıyama mıştım. Çünkü koskoca vagonda meselâ benimle beraber ancak üç kişi vardı. Meğerse, bu hat bu ovs- nm bütün kuvvetini ve enerjisini Akdenize naklediyormuş. Vagon va- gon, buğdaylar, arpalar, Akdarı, pancar ve hâttâ sarmısak bile bu hat vasrtasile aşağı, Mersine ve ora- dan dış memleketlere akıyormuş. Almanlar bu sene bu mıntakadan 'bir milyon kilo soğan istemişler... Bütün bu izahatı dinlediğim za - man ova gözümün önünde daha bü yüdü ve daha canlandı. Yol arkadaşıma soruyorum: — Peki burada ne ekilirse müşteri bulur mi O gayet memnun bir tarzda cevap © veriyor: — Daima, Daima buradaki mah- “sullerin alıcısı vardır. Onun için bu muntakadaki halkın yüzde 60 1 zür- “radır. Yüzde 25 | de bu ziraat erba- © bnm istihsal ettikleri maddeleri s8t makla yani ticaretle uğraşırlar. Son seneler zarfında ziraat ve ticaret © gok inkişaf etti. Bütün halk toprak sahibidir. Hep kendi tarlalarında İş- lerler... — Büylük arazi ve bu arazide çalı- şan ecir toprak amelesi var mıdır?.. — Hayır. Geniş arazi vardı. Fakat |. bunlar hep köylere taksim edildi. gası vurularak bütün dün, m zaman © gülümsedi: — Ne uzağa gidiyorsunuz, dedi. 'ervler, Belçika, İngiltere, bunlar uzak yerler. Burnumuzun ucunda daha sarih bir misal var: Şam. fıs- tail : Şam fıstığı sutbesüt Antep malı- dır. Baştanaşağı Antepte yetişir. Şam da Halepte bir tek fıstık ağacı yok-| tur. Fakat buradan Halebe sevkedi. lir. Orada elden geçirilir ve sonra| dünyaya Şam fıstığı nami altında sevkolunur. İşte buradaki yağlar da böyledir. Bundan maada yalnız bu ay 150 ton yün, 120 ton yapağı, 80 ton keçi kılı ihraç edildi. Ve yine bu ay için- de 10 ton badem doğrudan doğruya Halebe gönderildi. Ovanın mahsulü yalnız bunlar değildir. Buranın üzüm lerine diyecek yoktur. Yol arkadaşım Üzüm dediği za mah gözlerim birdenbire açıldı. Bu. ranm üzümlerini pek âlâ “biliyor. dum, Ne üzümlerdi onlar, Her birisi parmak gibi, siyah iri ve balları si- zan üzümler... Mardinde bir"dükkâncıya fiyatını sormuştum da; — Kilosu yüz para demisti. Halbuki ben onun altmış para ol. duğunu pek âlâ biliyordum. Dükkân cı beni yabancı görmtiştü de kandır | İmak istemişti. 40 para bu, kanar mi yım? İstanbulda bu üzümü 50 kuru- şa bulamazdım ben! Yol arkadaşım izahatına devam €-| diyordu: — Azizim, diyordu. Bu mmtakada yılda 45 milyon Kilo yaş üzüm yeti. şiyor. Hem de ne Üzüm.. Diyarıbe- kirdeki müskirat fabrikası bütün Üzüm İhtiyaçlarını buradan tedarik ediyor. Fakat bu #ene bir dolu yağ- dı mahsul berbat oldu. Yüzde elli ve hattâ bazı yerlerde yüzde. seksen ka. dar zarar var... Buna rağmen yine gok şükür. Üzüm yine boldul.. Düşündüm: Dolunun verdiği zara» ra rağmen Üzümün kilosu Mardin - de 60 paraya satılıyordu. Ya dolu! TA Parçalanan bir çocuk cesedi bulundu Polis ve müddelumu: denberi esrarlı Ve feci bir ölüm hâdi- sesinin tahkikatiyle meşgul olmakta» dır. Evvelisi gün Edirnekapı sur hari- cinde Dütlük denilen yerde bir kız | çocuğu cesedi bulunmuştur. Cesedin bir kolu köpekler tarafından koparıl- İmiş ve çakallar tarafından da dudak- ları ve burnu kemirilmiştir. Gözle. rini de saksağan veyahut kargaların oyduğu anlaşılmaktadır. Cesedi, dün tabibâdi! Enver Karan muayene et- miş ve ölüm sebebini anlamak için morga göndermiştir. İ Cesedin kardan evvel atıldığı ve karlar altında kalarak köpekler tara- Ifından parçalandığı tahmin edilmek- tedir, Palis tahkikatı ve morgun verec&- $i rapor vaziyeti aydınlatacaktır. | Mekteplerde Ders saati Değişecek mi? Gelecek tedris yılmdan itibaren mekteplerde Alman tedris saatleri u. sulünün kabul edilmesi düşünülmüş bu hususta tetkiklere başlanılmıştır. bu usul kabul edildiği takdirde ta - lebe sabahları 7,30 de mekteplere gelecek, tam sekizde derslere başla. nacak, beher ders yine 45 dakika ol - İmak üzere saat 13,15 de beş ders ta. hmam olacak, 13,20 de talebe evlerine dağılacaktır Şimdi ilk mekteplerde haftada 26. ortalarda 25 saat ders okutulmakta dır. Halbuki bu sistem kabul edilir . se mekteplerde haftada 36 saat ders verilmiş olacaktır . Umumi bir sığınak yapılacak İ Belediye, şehrimizde nümune ma inde umumi bir sığınak yeri yaplırmıya karar vermiştir. Tamamiyle sıhhi ve fenni şartları hâiz olacak olan bu sığınak için yeni bütçeye icap eden tahsisat konulmuş- tur. Gazi Köprüsü Çimentosu Geldi Gaziköprüsünün kazıklarınn inşa- smda kullanılacak olan çimentonun ir kısmı dün Almanyadan gelmiştir. Diğer bir kısmı da gubat başlarında gelecektir. Dün Gelen Hacılar Türkistandan 270 kişi Hacce git . mek üzere dün #ehrimize gelmişler. dir. Bunlar bugünlerde vapurla Ci - deye gidecekler ve Hâcten sonra tekrar memleketimiz yojiyle 'Türkis . tana döneceklerdir. —————— ve izah ediyördu: — Yalnız diyordu. Cenupta işliyen yabancı şirketinin nakil tarifeleri çok yüksek. Buradan Mersine kadar buğdayın tonundan 175 lira alıyor. lar. Sonra oradan Halebe sevkedili- or. — Niçin? diye sordum. Mersine gidiyor da doğrudan doğruya Halebe gönderilmiyor? i Bu in. yerden göğe kadar haklı idi, Çünkü Nusaybin — Fevzi paşa hattı, Çobanbeyli İstasyonun- dan sonra Suriye topraklarına giri- yor, oradan Halebe uğruyor, sonra geri dönüyor, Müslimeyn, Katıma, Meydanıekber yoluyla o Islahiyeye dahil olü- ik iki gün- l Suçlular Emniyet Müdürlüğünden İhtisas mahkemesine götürülüyorlar Eroin Kaçakçılar İhtısas Mahkemesine Verildiler Fire meydana çıkarılan eroin imalâthanesi hakkındaki tah. | kat dün Emniyet Müdürlü günce bitirilmiştir. Bu işte alâkaları görülmüş yedi (suçlu dün akşam ihtisas mahkemesine veriimişlerdir. ' Suçluların içerisinde iki de kadın vardır. Elektrik şirketinin bütün santralları mühürlendi Tahkikat, bir ay kadar devam edecek Jekerik Sirketinin İstanbuldaki bütün , tesisat sebekeleri üze- irinde tetkikat yapan komisyon, Merkez Rıhtım Hanındaki Baş“ müfettişlik dairelerinde çalışmalarına" devami ediyör:*Komisyon, ilk iş olarak şebekelerdeki elektrik tesisatlarının imtiyaz muka- velesi hükümlerine uygun olmadığını tesbit etmiştir. Şehir da- hil ve haricindeki bütün elektrik santralları, muhavvile merkez- leri ve şube motör ve tabloları mühürlenmiştir. Şirkette bulunan i şebeke tesisat plânları da komisyonca alınmıştır. Komisyon Reisi bulunan N Şöferler fıa Vekâleti Teftiş Heyeti Rel Cemiyetinde Şefik, kendisile görüşen bir mu- harririmize tahkikat işi etrafın- da şu malümatı vermiştir: “ — Vekâletin emriyle şiritet şebe- İ kelerindeki tesisatı kontrol <etmiye ve bu tesisatın şirketin imtiyaz mu- kavelesine uygun olup olmadığını tahkike geldik. İşe başlamamız, he - nüz yeni olduğundan tahkikat etra - fında şimdiden bir şey söylemek doğ ra değildir. Çalışmalarımız müs bir şekilde devam etmektedir. Çok muazzam olan bu şebeke işinin kısa bir zamanda bitirilmesi mümkün ola» maz. Her gün çıkacak yeni noktalar ve meseleler çalışmamızı çok uzatabilir. Bu mühim vaziyeti şimdiki halde 20 - 25 günde tesbit edebileceğimizi zannediyorum. İcap ettikçe şirketten de yepi evraklar alıp tetkik ediyo - ruz. Tahkikatmı yaptığımız bu me- sele çok büyük bir yolsuzluktur. Çün kü ana hattın bulunduğu sehek», tesi- sat ve kablolar üzerinde vanılmıstır.,. Seçim Şoförler Cemiyeti birinci ve ikinci reisleri ( vazifelerinden (çekildikleri için bu akşam yeni seçim yapılacak . Ur. intihapta yalnız yeni birinci ve ikinci reisler seçilecek, idare heye - tinde başka değişiklik yapılmıyacak. tr. Eski birinci ve ikinci relsler idare heyetindeki vazifelerine devam & - deceklerdir. Yeni gekli ile ötedenbri devam eden dodikodularm da önüne geçilmiş olacaktır , İçerenköyünde Bir Ev Yahdı Evvelki gece saat 22 de Iç Erenkö- yünde Kaptan Fikejnin evinden yan. gın çikmiş, ev tamamiyle yandıktan sonra söndürülmüstür. Zindankapıda da bir çikolata fab- r.kasindan yangın çıkmış, fabrikanm İdır. Yalbız şirke muhasebe müd 2.1.937 Eski şirket tazmınat vermiyor Şark Demi:yolları Şirketinde se « i çalışan Türk menrurları Nafia Vekâletine müracaat ederek, sirketin kendilerine vermek istediği çok az olduğunu ve her miye olarak şirket tarafım. dan memurlara dağıtılması lâzım ge- len on bin liranın da bu yıl verilme - çıkarılan ecnebi memurlara verilen tazminatı 300 - 1000 lira arasını şeret etmişlerdir. murlarma vereceği ikramive miktarı bir maaş nisbetini bile b dır. Ayrıca şirketin o maksad bu yıl mecbur olduğu halde dağıtmadığı on bin lirayı memurlara tazminat olarak vererek bü işten kurtulmaktadır. Nafia Vekâleti omemurlarm bu hakları için şirket nezdinde teşeb - üstlerde bulunacaktır. Şirketin bazı ecnebi müdürleri bu ay başmdz buradan ayrılacaklar « müdürü Paskal) ile teri bir müddet da, ha burada kalacaklardır . Posta kongresi toplantısı Ticaret odasında toplanmakta 0. lan Balkan Antantı hükümetleri ile Küçük İtilâf mümessillerinin posta ve telgraf konseyi dün sabah ve öğ- leden sonra iki toplantı yapmışıır. Konsey, dün beynelmilel ve Balkan hükümetleri ile Küçük İtilâf devlet. lerinin tarifeleri üzerinde çalışmalar yapmış ve hazırlanacak rapor İçin İbazı esaslar tesbit etmistir Posta, telgraf ücretlerinin tenzili hakkında bir karar alındığı yolunda» ki Baber.doğru: değildir. pahhaalar iğiim nfisalari ve css mler gezmişlerdir” Mister Karemela Bir haftadan beri İstanbulda bu- lunan Kraysler Doç fabrikaları mü- messiilerinden Mister Karamela ev- velki gün şehrimizden ayrılmıştır. a BİRKAÇ SATIRLA A mwerika posta idaresi bu sene tedavülde bulunan Amerikan pullarından yapılmış zarif bir albü - mü İstanbul posta müüriyetine gön- deriiştir. Albüm herkese gösteril « mektedir . ün İstaabul Sanayi Birliği ida- re heyeti içtima ederek sene- lik kongre için hazırlanan raporu tetkik etmiş ve kongreye alt İşler hakkında müzakerede bulunmuştur. . adıköy ve havalisinde ana cağ- delerde o bulunan havazazi İ âmbalarının yerine elektrik lâmba - ları konulacaktır. . aarif Vekâletinde müfredat proğramlarını tetkik »tmek- te olan komisyon işini bitirmiştir. D ne salon nerlaesktır . eniz Tidareti Direktörlüğü bi. nasmda büyük bir kütüpha Usta ve üçüncü katı yandıktan sonra söndü. Kalfaların İmtihanı Yapılarda çalışan bütün kalfa, us- ta ve ameleler için hazırlanan yeni 29 Ikinciteşrin Herkes kendi toprağında çalışıyor © ve kendi çalışmasının semeresini A hvor.. yağmasaydı, üzüm acaba kaça satı. | gelerek Türk hududuna hi lacaktı.. İyor ve oradan Mersine gidiyordu. Sordum: | Halepten geçen malm beşon gün — Üzüm mntakası sade burası!sonra tekrar başka bir yolin Halebe mı? Suriyede yok mu?.. İ gelmesindeki manayı anlıyamamış. — Hayır, dedi. Daha cenuba in - | tım. Yol arkadaşım bunu da izah dikçe üzümler kavrulur. Burada dajetti: bağlar, ovanın dağlara bağlandığı) — Çünkü, dedi. Burada büyük iş yerlerdedir. yapan tacirler'yoktur.. Mersin tüc- Aslen Mardinli olan yol arkada. | carları büyük iş yaparlar. Buradaki sım, Mardinin 'ovasını, memleketini | müstahsiller mallarını Mersin tüc- öve öve bitiremiyordu. Zaten her hu carlarına satarlar, Onlar da malı susta malümatı fazla idi. Sözlerini| vapurla ve İskenderun tarikiyle Ha. daima en doğru rakamlarla tevsik |lebe sevkederler, talimatname şehir meclisinin şubat içtimamda müzakere edilecektir. On. dan sonra usta, kalfa ve ameleler imtihan edileceklerdir. 3 İmtihanda kazananlara birer ve- sika verilecek ve herkes ihtisası da - hilinde şubelere ayrılacaktır. Bu ve sikalar verildikten sonra (vesikas' hiç kimse yapılarda, hiç bir vazifede çalışamıyacağı gibi kalfa vesikasi 2. lanlar mimarlık, amele vesikast alan- Jar ustalık gibi ihtisasları haricinde CUMA Bugünkü Hava: KAPALI Bugün, sureti umumiyede memle- kette hava kapalı geçecektir. Arada sırada yağış görülecektir. Rüzgâr orta kuvvette şimalden esecektir. Or- t Anadoluda hava vaziyeti norme' dir. Gün: 3i Kasım: &- 1835 Hier: 1352 Rum. Zilkade: 16 16 Ikincikânun Güneş: 716 — Oğle; o 1227 kindi: 15,01 — Aksum Yatsı: 1855 — Imsâk' 537 MO 1 inci ay Dünkü hava a EA Hava tazyiki 755 milimetre, hara- |tan saatte 20 kilometre sür'atle ©* ret en çok 12, en az 2— santigrat os İmiştir. Yağış görülmemiş, hava #* İlarak kaydedilmiştir. Rüzgâr lodos- | oslı geçmiştir