15 Ocak 1937 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 7

15-1.987 KUMANDANLA RİN HATIRALARI p- GENERAL GALİP Yemende 22 yılda 130 bin Anadolu yavrusu gömüldü eneral Galip Pasiner, Yeme. ne mit küçük bir hatırasını daha anlattı: — Henliz yüzbaşı rütbesindey- dim. Yemene yeni memur edilmiş- dim. Erkânıharbiyeye mülhak ola. rak çalıştığım için bütün “Kuvv&i umumiye” cetvelleri elimden geçi. yordu. Bu cetvellerde, orduya ge- Sen yeni erat ile, istibdal edilen veya malül kalan erler arasındaki geniş ve feci boşluk gözümden kaçmadı. Hiç unutmam: 1310 senesi için- de bulunuyorduk. Yemen, o tarih. te daimi bir harp mıntakası idi. Şube müdürü erkânharp birba. gısı Cemil beyin müsaadesini ala. rak, cetveller üzerinde tetkikat yaptım. Yemene ilk defa ordu sev- Xine başlandığı (1287) yılından, (1310) yılına kadar, Süveyş kana, ından Şap denizine girip, Hicaz ve Yemen firkalarına iltihak edenle. yi veya isyanlar yüzünden kıt'a halinde seferber edilerek sevkedi. Jenleri, sağ kalıp memleketlerine dönebilenlerin miktariyle müvaze. neledim. Vardığım netice şu oldu: Ara, dan geçen yirmi iki yılda, Hicaz ve Yemen çöllerine tamam 130.000 Anadolu yavrusu gömülmüştü. eki devrin kötü idaresi yü. E #Ünden dahili ve harici bü. tün muharebelerde, feda edilege- lenler hep Türklerdi. Türk ailesin. den olan diğer Kavmların da takdir ile andığım yüksek cesaretlerinin birçok harplerde şahidi olmuşum. Gur, Fakat, Türkün savaştaki fe- Tügetini, kudretini, kahramani. Rını, başka kavmlarınki ile asla Padişahlar — tarih te buna Şa. yel Türkten korkarlardı . Korktukları için de, Türke başkal. dırmak istemezlerdi. Yemende, Ka, Havranda boşuboğuna harcananların yüzde doksanı, Türk Oluşu da bunu ee Fakat sabırlı “Türk, bir işin bütün intikamını ala- denilen bu türe. dileri, bir daha ayığa kalkama mak üzere, tepesi üstü yere Vur. , söşü Balkan muharebe. Yerine getire hatıralarma göyle a) ordusuna mensup on Üçüncü fırka Mei manova, Pirlepe, İnc, vE Dihayet Yanya muharebe! çi bulundum. Komanova Tİ ee Sonra, Vardar ordusu çok Zay! Kaka buna spkabil yaban- halis G“ &neral Pasiner, bundan son- Beşinci be. ki fırkası vardı: Bunlardan vE bim kumanda ettiğim © fırka idi. Fakat bi iyi ği lu kolordu, Pirlepe gis geçitlerini, paşa, Perisat, Pletvar BOX çok faik düşman kay ie 8x, günlerce mildafas ei Sa pal yet ordu emriyle Manasi a. mek üzere, Pirlepe cenubun! linça mevkiine yerlesti: kuvvetleri, buraya de çok #9 den, yüklendiler. galeriye ranlık basıncıya kadar, gİdE a va zayiat verdirilmişti. Fakat. £9< ' kit, rie'nte başladık. BİrE8$ o. Metre geride ve bataklıklar aras! da tek geçit olan Topolçar köprüsü Yemenden bir hatıra, bir kapı üze- rine yapılmış kale biçiminde bir sığınak: Darülhacer ni küiabildk. Bein AA yı önümüzden gidiyordu. «Fırkala- rımızın geçidi, muntezamın geçe bilmesi için, bir avuç kahraman. dan ibaret kalan bu nılşuncı alayı, bizi himaye için ne feiskitcasma, ne aslanca, çarpışmıştı. Hiç unutmam; 0 gece Balkanlar. dan sert bir poyraz sayurdu. Kar tipisinden, ortalık gözgüzü görmez bir haldeydi, Beşinci nişancı ala- YI, belki bir taburu bulmıysn mev. cudiyle, Topalçan köprüsünü tut müş, düşmana bir adım ileri attır mıyordu. Sabaha kadar, vazife başında kalarak fırkaları rie'at hattını te. mine muvaffak olan bu alay, Ko. manovadanberi bütün ricat hare- ketlerinde bizim artçımız oldu. i Artçılığın ne demek olduğunu, 25- | kerlik edenle: anlarlar, ku. | Kema-| işancı alayının ©6099. mandani, Binoiş sin vs arkadaşlarının (şimdi Kotaeli Sayin) #Mıuralırını, bü vesile ile anmax, betim için çok zevklidir, Makedonya ihtâleileri, madiyen Sırp ordusunun emri altı. hâ girerek onu takviye ederken, Osmanlı ordusu, het gün kuvvetin- den mühim miktarda kaybediyor - du. Fakat bu zay:£ ordu, Türke has olan itaat va kahramanlık gibi, i büyük kavvet kaynağına malikti. mütemadi rie'at halinde olduğu hal müte, de, bir türlü dağılmıyordu. Mânastırda, Göricede, Yanyada, Ergeride, Delvmede, Sarandozda büyük, küçük birçok muharebeleri verdikten sora, nihayet Tiyere Geldik, o Çekilen mahrumiyetler, Türk oğlu Türk olen erlerimizin manevi kuvvetlerini kıramazuıştı, Yanya düştüğü günle ben Pelvine ve havalisl kunundanı İ- mürettep am. Emrim altında bir fırka vardı, Ordu kararkâlımız Ergeride bulunduğu için kavvetle. pmizin başilca kısmı da orada idi. TA Yazan SALAHATTİN GÜNGÖR Bu sırada dü r ye yak. ı haberi geldi. ir emirde, bizim de Ergeriye hareketi. wd», Müfrwelerin erlerinden tumız Yoktu. toplamak Ancak, & atler lâzımdı. s doğru hareket a bildirdim. bir po ri, & «debi . leceğimiz ord geçmeden Arası got neferi tel afbaneden irdi, ıştum. Ordu istiyor. — Derhal yea aksımız! e rni aldım Vaziyetten hiş haberim yöktu. Zeki pa fa sok B: geriyi elde bulun. durma ân var mudur”, Bir dakika sonra cevap geldi », Fa- N Cek ordusu her gün Yugoslavyanın son gün- lerde Bulgaristan ile siyasi bir anlaşma yapması gerek Balkanlarda, gerekse Orta Avrupada yeni bir istikrar devresinin açılmak üzere ol duğunu gösteriyor. Filhaki- ka Bulgaristanm Yugoslav- ya ile anlaşması bu devletin de nihayet Balkan Antantı yol camiasına açabilir. Bu suretle bu antant girmesine evw Nasreddin Hoca - müsabak Nasrettin'Hocanın halk e. | dabiyatındaki mevkiini oku. | yucularımıza izaha (lüzum görmeyiz. Bir hakikat taşı. yan Hocanın kisa ve veciz fıkralarından seçtiğimiz "otuz tanesini resimlerile / birlikte | Ay başından beri neşretmek- teyiz. Şurayı derhal izah ede. lim ki her fıkranın mutlaka bir resmi ve her resmin mut- laka bir fıkrası © varsa di bunlar ayrı ayrı neşredil. ginden, karilerimiz bir taraf- tan bu fıkraları okuyup zevk alırlarken diğer taraftan da resmin hangi fıkraya ait ol. | 15 © ali amız-için duğunu düşünüp araştıracak ve zaten tuhaf olan fıkrala- rın resimlerini aramakla da zevkli bir vakit geçirmiş ola. caktır. Müsabakamızın da e- sasi bundan ibarettir. Bu vesileyle kolleksiyonları tamam olmıyan okuyucula, rımıza şimdiden eksik nüs- haları tedarik etmelerini ha. tırlatırız. Bu müsabakaya (iştirak şartlarils müsabakada kaza- nanlara verilecek hediyelerin listesini yarınki nüshamızda heşredeceğiz. Fıkra: 15 Hoca merhum davetli olduğu bir yerde eski elbise ile gittiği için kimse yüzüne bakmadığını görünce bir ara sıvışıp evine gitmiş ve s0- mur kürkünü giyip öyle gelmiş, Bu geldikçe Hocaya: sefer er sahibi sofraya her yemek * — Buyurun Efendi Hazretleri! diye ikramda bulunmuş. Hoca da — Efendi Harretleri ne yapıyor. İ eyni var'ı ihtiramla yemekleri kürküne peşkeş çekip: — Buyurun kürküm, demiş. Hane sahibi gü ek: sunuz? diye sorunca Hoca eski el. bise ile geldiği zaman uğradığı istiskali anlatıp: — Medemki itibar kürkedir. Yemeğe de o buyursun değil mi? demiş. IKupon bu sayfada, son sütunda) biraz daha kuvvetlenivor şüphesiz daha kuvvetli ve daha mü-, tesanit bir vaziyet kazanır, Büna mu- kabil, © Balkanlarda tam ve kâmil bir emniyete kavuşacak olan Yugos - lav küçük antant camiasındaki mevkii ve rolü daha büyü bir ehem. yi vacağı gibi bizzat küçük in küvwst ve kudreti asta artacaktır. Bunun Aluranyanm de geniş doğurac Şarka doğru genişleme siyaseti Üze bwie İse rinde şüphesiz menfi bir tesir yapa- esktir. Ctedenbe.i malüöm olan ve ikide Sir orlaya atılıp bu (siyaset, Sovyet Rusyaya taarruz edebilmek için, “Arsaların Çekoslovakya top- raklarını <ikreyip geçecekler” rüm. lesiyle hu'âsa edilebilir. Almaüyanın biyle bir teşebbüs karşı gafil av . lanmamak İçin Çekvslavakyanı ge - rek siyasıt, gerekse askerlik saha - soda hareretli bir faai'yetle çalış mıkta o.duğu görülüyor. Biz, bu e, Çekoslovakya ve müt tefikleri ile Almanyanın aslteri kuv- | vatlerıni gözden geçirmeği ve bi mev zu üzerinde baz: mülâhiza ve müta- leaiar serdeylemeği faydasız saymı. yoruz. yeti itibariyle Avrupa. e bulunan — Çekos- lovakya, altı etle huğut komşu -| sudur. Bu hudutların mecmuu 4.095| kilometredir. un en fazlası Al manya İle ve 1539 kilometreü iba. | t olan kısımdır. 053 sayımını £ö re, 14.523.000 nüfusa malik olan Çe- koslovakya, sulh zamanımda 170.000 | kişilik bir ordu beslemektedir. Bu| mevcudun 6500 kadarı hava sınıfına mensuptur. 12.500 kadarı da aske ri esaslara göre teşkil edilmiş muhte: lif kıtalar efrudıdır. (Bizdeki güm rük teşkilâtı gibi), Çekoslovakya arazisi 4 askeri mm- takaya ayrılmıştır. Çekoslovakyanın sulh zamanındaki birlikleri 12 piya. | 19 fırkasından, 4 süvari İlyasından ve 13 topcu Tivasından ibarettir. Bun. larm haricinde müstakil topçu ta - bur ve süvari bölükleri ilc istihkâm abere, sıhhi vessire kıtant ve tepkilâtı mevsuttur o Çe - koslovaky» ar tayyare kuvvetleri 6 alay halinde toplanmıştır. Tayyare mevcudu TU. 800 arısnde tahmin edilmektsd r, Çekoslovakya ordusu herhangi bir halinde iç hatlardan istifade su. "e bir huduttan diğer hududa ve sepheye kosmak mecburiyetinde Ka lacak erdultrn belli baş'dlarındandır. Bu maksatla verimli vir şimendifer şebekesine malik olması lüzumu aşi- kâr olan Çeköslovakyan'n 13.615 ki. lometre uzunluğunda demiryolu mev. cuttur. Bundan mâdı motfirlü bir- Niklerin de kir cepheden diğerine en kisa zamanda yetiştir')e gin muntazim yollara ih“iy hs getirmişlerdir. Harp #örsyii çok mite-akki olan Çekoslovakya ayni za..anda © zirhir vasıtalara dı (tank, zırhlı otomobil vesaire...) büyük bir ehemmiyet ver. mı ktedir. Büvlk harpten evvelki Avusturya stan İmparatorluğunun sn gin sanayi mıntakası o buşüüü Çekoalovakya hudutları dahilinde dü landuğunden bu meniloket her türlü askeri silâh ve malzsmesaı kendi Japmakiadir.. Çak tay r nelmilel seüsda hayli kiymete malik larp vasıtaları ol ukları gibi Pilsen ve bilhassa Skoda. fabrikalarmın, İyaptıkları toplar dünyanın en İyi si. lhları meyanındadır. Büyük harpte Avusturyanın büyük şöhret kazanan topları bu fabrikaların yaptıkları si- lâhlardır. Çekoslovakya yalnız harp sanayiinde değil, umumiyetle endüst ide ileri gitmiş bir memleket olduğu için gaz maskelerini de kendisi yap. maktadır. Hulâsa harp malzemesi ihtiyacı bakımından harice muhtaç bulunmuyan Çekoslovakya, küçük an. tant zümresinin en kudretli bir rük, müdür, Herhangi bir sefer halinde ve nor- mal şartlar altında 2.000.000 asker cıkarabilecek vaziyette olan Çeköslo- vakya, askerlik rz daha genişletirse 2.750.000 kişiyi seferber edebilir, Piyade tüfekleri 7.9 çapmda hafif ve ağır makineli tüfekleri Şuarslöze cinsinden olan Çek ordusunun hafif ve küçükten en ağır ve büyüğüne ka, dar ker cins ve nevide topları vardır. Bugünün traktörlü cer kudreti kar. gısında bu topları her türlü arazide kullanmak mümkün bir hale girmiş tir. Bununla beraber kayalık ve çok dik yamaçlı dağlar için ayrıca dağ topçusu da mevcuttur. Çek ordusu, son ramanlarda piya. desine yeni sistem bir çelik başlık ka. bul etmiştir. Fransız ve Ingiliz baş- liklarının her ikisinder, de ilhanı &)- miş olan bu başlıklar piyadeyi parça tesirlerinden koruyacak bir haldedir. ler, Her türlü terakkiye doğru Kosar adımla ilerliyen Çeklerin . askerliz sevk ve idaresi bakımından da bil, yük harbin neticelerinden mühim dersler çıkarmış olscaklarma şliphe yoktur ve eminiz ki Çek Harp Aka. demisi, materyel bakımından çok | kudevtli olan Çek ordusuna lâyık bil. #ili kumandan ve erkanıhacpler de yetisurmektedir. Celâl DINCFR ğunu takdir eden Çekoslovaklar bu yollardan mühim miktarda © vücuda|