24 Eylül 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

2 4.9.9386 TAN Gündelik gazete Başmuharriri Ahmet Emin Yalman 'Tan'm hedefi: Ha anle fikirde, herşeyde temiz, dürüst, samimi le kariin gazetesi olmaya çalışmaktır. e Adliyede yeni bir adım Meşhut suçlar kanunu ile adliye yeni ve çok mühim bir adım atıyor. Bu adımın ehemmiyetini anlamak ye ene doğrudan doğruya Millleme- ye kalkar, yahut vazgeçip İşinize gidersiniz. Demek ki bugünkü muhakeme u- Bulleri kanunun size karsı aldığı hi- maye tedbirlerini sıfma İndiriyor. Kanun sizi bu kabil tecavüzlere kar- 8 korumak istediği hnlde muhakeme asullerinin uzunluğu sizi kanunun bu sınız vesaire, vesaire ... Garp memleketlerin bir çoğunda bu kabil meşhut ve basit cürümler için polis karakollarında müstakil Hâkim derhal suçluyu dinler, şikâ- yetçiyi dinler, polisi dinler. Gösteri- len delillere bakar ve kararmı verir. diği ği vü) sakin rinde karakollarda 24 saat beklemekten, bazan karakol karakol dolaşmaktan kurtulacak, hakkını süratle ihkak ettirecek, ve kanunun kendisine ver- diği bütün haklardan istifade edebi- lecektir. rakamları tetkik etmiş ve şu netice ye varmış: İstanbulda hayat pahalı mühim, çok ciddi bir içtimai hâdise İle karşı karşıya bulunuyoruz demek- tir, Bir millette satım ala kabiliye- tinin azalması, fakrm artması, sefa- letin çoğalması demektir, Bir mille tin refahı istihlâk kabiliyetinin art. masiyle ölçülür. Demek ki İstanbul refaha doğru değil, fnkre ve sefale. te doğra gidiyor. Bu hüküm, İstanbulda hayatın pa. İstanbulun Kurtuluş Bayramı Alt Tegrinievvel, Istanbulun Kur- Yuluş günüdür. Her sene olduğu gibi bu yl da Kurtuluş bayramı büyük Berasimle kutlulanacaktır. Bu bayrama ait program! hazirla- | "dak üzere pazardan sonra Belediyede | *” komisyon toplanacaktır. , Bizim yaramazlar -— BEN ARTIK ŞAMPİYON DEĞ ŞAMPİYONU NASILSIN iLim. YENİ MISIR Yeni Mısır, modern hayatın her yolunda yürüyen ve ilerliyen bir memlekettir iktisadi faaliyet ve kültürel hareket Mısırın en muyaffak olduğu sahalardır | Şehrimizin kütüphanelerinde ilmi tetkikler yapmakta olan Mısır Üniversitesi Edebiyat Müderrislerinden Yahya El-Haşşab gazetemize yazdığı bu makale ile bize Mısırıtanıtmaktadır | sır bugün, siyasi hayatının en mü - him merhalelerinden biri- nigeçmekte ve bu mer - haleyi geçerek devletler a- rasında istediği mevkie yükselmek istiyor, Mısı - rın siyasi mukadderatını tayin etmek işi gecikmiş olmakla beraber Mısır, ha yatın diğer istikametle - rinde geniş adımlar atmak fırsatını kaçırmamıştır. O kadar ki, Mısırm, birkaç sene içinde, başkalarının asırlar içinde yapamadık- Akla İni mübalâga teşkil etmez. ısırda bir muharririn gözü. me çarpacak en bariz nokta, efkârı umumiyenin yeni vaziyeti- dir. Eskiden halk, memleket mu- kadderatile alâkadar olmaz ve milli işlere lâkayt kalırdı. Bugün halk, bütün memleket ve millet iş. lerine doğrudan doğruya hâkim. dir. Mısır ana yasasmın ikide bir- de karşılaştığı buhranlar, Mir ef- kârrumumiyesinin bu uyanıklığna âmil olmuş, halk bu yüzden ana yasaya sarılmak ve onu bütün kuv vetile korumak ihtiyacını. hisset. miştir. Bu nokta, bilhassa son parlâmento dolayısile tebarliz et- miş; siyasiler, umumi bir seçim yapmak ve yapmamak arasmda mütereddit kaldıkları halde efkâ. rtumumiye ana yasssmm yaşatıl- ması lâzım geldiği (zerinde ısrar etmiş ve umumi seçimin yapılma» sını temine muvaffak © olmuştur. man ile Merril Li- verpool'dan Terre Nevve'e 16 si vçuş rökorunu kır. dılar ,B Bebamieni aldıktan snf Bilbao'yu ve cenupta Melaga'yı teh dir ediyorlar. Hükürci kuvvetle Estramadure cephesinde muzaffer ot. |duklarm: bildiriyorlar, , Bilhassa üniversite gençliğinin bu harekette büyük hizmeti görüldü ve gençlik bu yolda fedakârlık gös termekten ve kurban vermekten çekinmedi. Umumi seçim metice- sinde milletin iradesini ve efkârı- umumiyenin kuvvetini temsil eden bugünkü parlâmento vücut buldu. akat Mısırda efkârrmumi- yenin kuvveti, yalnız siya- si işlere inhisar etmemekte. ikti: Kd Si mn mer senin ken dini göstörmektedir, Bunun en canlı tezahürü, milli teşekküllerin gördüğü teşvik ve müzaherettir. Öz Mısırlılar tara fından vücude getirilen bu milli ve iktisadi teşekküllerin gördüğü rağ bet, günden güne ilerlemesine, ve yerlinin artmasına, niuhtelif mem- leketlerde şubeler açmasma salk olmaktadır. Meselâ Misrr mensw- cat şirketinin, Mistr dahilinde her gehirde gubeleri bulunduktan baş- ka, Kahire ve İskenderiye gibi bü- yük şehirlerde, şehrin her kısnım- da şubeleri bulunmaktadır. Mısır- ların bu işlerle meşgul olmeları ecnebilerin tcareti üzerinde tesi- rini göstermiş, ecnebi (tacirlerin çoğu iflâs etmiş, geride kalanı ö- Tüm buhranları geçirmeye başla” mıştır, ir kaç yıl önce gençlerden bir kısmı Misırda bir tar. buş (Misırlılarm giydikleri fes) Doktor 7 Chareot'nun meşbür Pourgunt pas” gemisi battı Panrnimaş kaşif ile bütüm erüret- deceği söyleni- yor. "maktadır, | Cenevrede Uluslar Kuru munun yeni toplantı cu- fabrikası yapmayı düşünerek, Mi- sırlılardan her ferdin bir kuruş vermek suretile bu işe iştirak et- mesini tasarlamış, fikir derhal yü. rümüş, her ferdin zevkle ve istekle verdiği “kuruş fabrikası, ıdi veri- len fabrika vücut bulmuş, ve , vu sayede tarbuşun hariçten gelmesi- ne son verilmiştir. Y ine öz milli sermaye ile te- kil eden Misir Banka. sı, iekete en hayırlı hizmetle- ri yapmaktadır. Misir © Bankası, mensucat şirketini, denizeilik şir- ketini tesis etmiş bulunuyor. Mı- sırlılar bu şirketin muazzam va. purları ile Avrupaya ve Şarka se- yahat etmektedirler, Mısır Banke- smm tesis ettiği bir şirket ts, tay. yarecilik şirketidir. Mısırlılar, bu şirketin tayyareleri ile memleket işinde ve dışmda hava seyahatleri yapmaktadırlar. Yine Mısır Ban- kasının vücude getirdiği bir şir- ket, balıkçılık şirketidir. Bu şirket te, Mesirm balıklarile meşgul ol. Diğer taraftan Misir Barikası milli bir sinema (şirketi vücude getirmiş, ve bu şirket yer- li filmler yapmaya muvaffak ol. muştur. Bugün bu yerli filmler, yabancı filmlerden fazla rağbet görmektedir. Mısır Bankası, daha bir çok İş- lere rehber olmuş ve bu işlerde mu. Hitler'in yeni bir nutkile 5 kapandı | | ma günü başladı Yahya El -Haşşab vaffakıyet kazanmıştır. K ültür işlerine gelince, mem- leketin her tarafında mec. buri tahsil kanunları tatbik edil mekte her şehirde Hseler yapılmış bulunmaktadır. Kahire üniversitesi (o adebiyat, hukuk, tıp, fen, hendese, »iraat, baytarlık, ticaret kollejlerini top- lamış bulunmaktadır. Bu kollek lerden çıkanlar en modern kültü- rü alarak yetişiyorlar. Üniversite tahsilinde erkek kadın farkı tama- mile kalkmış olduğu için erkekler. le kadınlar yanyana tahsil gör. mekte ve Mısır Üniversitesi bir çok edip ve doktor yetiştirmiş bu. lunmaktadır, Üniversite profesör- leri arasında beynelmilel | şöhret sahibi olan ve eserleri bir çok Av- rupa dillerine tercüme olunanlar da vardır. Edebiyat fakültesi reisi doktor Taha Hüseyinin E-Eyyam (Günler) adlı eseri bunlar arasiın- Lille'de patronlarl# mensucat ameleni arasındaki ihtilâftan çikan ve tehli dı olmak istıdadını gösteren gre nükümetin delâletile hallodildi, Blum. Uluslar Kurumu Asamblesi toplan - madan Fransanın sulh poltikasinı anlatmak üzere Pariste radyo ile nes- redilen bir nutuk verdi ti | cede ölan mecmualar, Tarihi Dedikodu | . Bu da bir lâdes h . k Aa . ikâyesi Antuan Menas efendi, Anadolu müfettişi umumi muavinliğinden ye- ni avdet etmişti, O zamanlar mazu- liyet maaşı tahsis edilmek kaldesi yoktu. Kısa bir zaman sonra fakr) zarurete düştü. Bunun için, her gün Babnâliye mürucaat ederek ricai! ve erkânı görmek lâzım gelirdi. Sadrâ- zam Mütercim Rüştü paşaya görünme nin en kolayı da binek taşında ete- ğini öpmekti. Menas efendi, binek taşmın istik- balcileri arasında yer aldı. Mütercim Rüştü paşa, Babâliye geldiği zaman eteğine varanlar arasında Menas e- fendi de ispatı vücut etmeye büşla- dı. Mütercim Rüştü paşa, Menas efen- diyi her gördükçe: “— Hatırımda Menas efendi; hatı- rımda,,, derdi. Mlenas efendi, pek bunaldığı için “hatırımda!,, sözlü artık karnımı do- yurmuyordu. Menas efendiye karm doyuracak bir memuriyet lâzımdı. Bir gün binek taşı İstikbalmde sadrâzam Mütercim Rüştü paşa ber- mutat: “.- Hatırımda Menas efendi, hatı- irmda...., Deyince, Menas efendi kendinden geçti: « “.- Efendim, biz sizinle lâdes tu- tuşmuştuk ya... Nüktesini savurdu. Mütercim Rüş- Hi paşa bilâihtiyar kahkahayı salı verdi, Abdurrahman Âdil EREN — — a ———— dadır. Mısıra komşu olan ve olm yan şarklı milletler Kahire üniver- sitesine talebe heyetleri zönderi- yorlar, Halihazırda Filistin, Trak, Şam, Hindistan ve Hint Okyanu- su adalarındân gönderilen talebe heyetleri Kahire Üniversitesinde tahsil görmektedirler, amiülezherin de nizamna- i değiştirilimiş Ova ileştirilmiştir. Bu. rada da din ilimleri dünya ilimleri ile birlikte tedris ediliyor ve yas bancı dillerin öğrenilmesine büyük ebemmiyet veriliyor. Ezhere bin. lerce talebe devam etmekte ve memleketin her tarafında şubeleri bulunmaktadır. Bugün Ezher Üni- versitesinin başında düşünüş ba. kımından Misirir Müceddit Meh- met Abdu'nun benzeri olan vakur bir üstat bulunmaktadır. Kendisi bu sene Avrupanın muhtelif mem, leketlerinde tahsil edecek bir tale- be heyeti göndermiş bulunuyor. Şimdiye kadar ati dım, Ezherde yapılacak o islahat nammna çok mühim bir hareketin başlangıcıdır. Mısırda sanayi mektepleri, orta ziraat mektepleri de çoktur. İğtimai ilerleme (o bakimindan memleketin mütemadiyen ilerle. mekte olduğu son derece vazıhtır, Mısır matbuati büyük Avrupa matbuntı seviyesine (o yükselmiş, ,halkm matbuata rağbeti katkat artmıştır. Gazeteler yüz binlerce nüsha basmakta ve bunların hepsi dağıtılmaktadır. Mıisirda, ilim ve edebiyat bakımından birinci dere- Avrupanm haftalık gazetelerinden geri kal. mıyacak haftalıklar intişar edi. yor. ehir ve köylerde yapılan hastaneler halkı meccanen tedavi ettiği gibi yoksullar ve #- Gizler için de sığınakler yapılmış. tır, Halkın musikiye verdiği ehem- miyet içtimai hayatın en güzel gö- rünüşlerinden biridir. Bunun için *garp ve şark musikisi öğreten büyük bir milessese vücude geti, rilmiş ve bu müesseseden bir çok san'atkârlar yetişmiştir. Mısırm en kuvvetli mesinedi o lan gençlik Mısırı dirilmek, Ats. rm şani tarihini yaşatmak ve “Mı sır mısırlılarındır.. umdesini can. landırmak için çalışıyor.