30 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

—— 4 Büyük saa Türk inkılâbı serrerererrereer Başlarken No. 88 Yazan # Ziya Şakir Bu uzun raporun en ehemmiyetli maddelerini 'ayn :n neşrediyoruz 6 — Asker çıkarılırken, Türk rü- | ciddi tedabir ittihaz etmek mecburi - esayı hükümeti tarafından kat'iyyen | yetinde kalmıştır. mukavemet edilmemiş olup, münfe-| 16 — İzmirin işgal edildiği gün, rit bazı Türklerin ateşine maruz ks- | katil ve cerh edilenlerin mikdarını, andığı doğrudur. tarafeyn farklı bir şekilde göstermek 7 — işgalden birkaç saat evvel, YÜZ | tedir... Yunanlılara göre; askerden leree mahbus, kışlanın civarındaki!2 maktul 6 mecruh; ahaliden 29 mak hapishaneden firar etmişlerdir. Bu fi| tul, 60 mağruk, 20 yaralı... Türklere rara mâni olmak üzere Türk rüesast | göre 800 - 400 maktul ve mecruh var | ciddi tedabir ittihaz etmemişlerdi. Bu| dır, mahbusların bazıları, kışlanm yanım-| 17 — Civar köylerin ahalisi, İzmi- daki silâh deposundan esliha tedari- İre Yunan askerinin çıktığını haber kine muvaffak olmuşlardır. #hr almaz: Türk evlerini soymaya, 8 — Yunan karargâhı, işgal kıta-| ciftlik hayvanatmı gazbetmeye baş- atmm şehirden mürur esmasmda İnzi|ladıkları gibi, bu Rum köylerinden bati temin etmek Üzere, evvelden hiç | hazıları da, birkaç müslüman öldür- bir tedbir ittihaz etmemişti. Düveli #ilâfiye mlimessilinin emri mucibin - ce, Türk ordusu, kışlasında bulunu - yordu. Türk ritesayı hükümeti ile Yu nan işgal küvvetleri arasında hiç bir irtibat vasıtası vücude getirilmemiş- u. 9 — Yunan askeri, siyasi, dini rüs- sayı ahaliyi teskin için hiç birşey yap mamışlardı. İhraç olunan kuvvetleri takdis için Metropolidin icra ettiği takdis âyini, çok müessif bir tesir yap mıştır. Askerler geçerken ahalinin (4) aldığı tarzı hareket, müslümanla rm geleyanını tahrik ve hissiyatını rencide ederek mukavemete icbar ede eek şekilde idi. 10 — Asker ihracı esnasında tatbik edilmek üzere verilmiş olan emirler. harfiyen lera edilmiyerek (Averof) süvarisinin Karantine civarında Türk lerin tahşidatta bulunduklarma dair almış olduğu haberler Üzerine, ve mu maileyhin müdahalesile tadil edilmiş. tir. Şehre hâkim olan Cenuptaki te peleri işgal etmek Üzere, Karantine- | ye çıkarılması iktiza eden (Efzun) Jar Kümrük civarda karaya crkarıldılar. Kılavuzları takiben mahalli müret- teplerine giden alay kumandanları; Türk kıtaatmm, konak civarındaki kışlaya hapsedilmiş olduğundan haber üne değiller; «v7 a 11 —fik silâhlar; Kokaryalıya gi- den caddeye müteveccih, hilkümet ko nağmnın köşesinden atılmıştır. İlk ate şi açanların kat'iyyen tayini gayrika bildir. (2) Yunan askerleri ilk atılan silâhlara cevap vermekle iktifa ede- rek, ateş etmeğe devam etmediler. 12 — lk silâh sesleri üzerine, ateş umumileşti... Hükümet konağı mey- 'danmın bahçeleri içinde bulunan Yu - nan askerleri, kızla ve konağın pence relerine sürekli ateş açtılar... Ateş başladıktan sotra, kışlanın pencerele rinden ateş edilip edilmediği de ta - yin ve tahkik edilememiştir... Kışla - nm karşısmdaki binaların duvarların- da hiç bir fişek izine tesadüf edilme miştir. Türklerin de hilhasan korda - nun bazı mahallerinde ve Yunan ra- porlarma göre, konsoloshanenin önün den geçen, müdafaa mecburiyetinde kalan Yunan kıtaatı, ateş edenlere karşı silâh istimaline mecbur olmuş - tur. 13 — İçinde; zabitan, ve hattâ va- Ti bile dahil bulunan esir kafileleri, ko naktan (3) (Patris) vapuru tevkifha nesine nakledilirken; halk ile bazı Yu nan efradını tecavüzlerine maruz kal mıslardır... Bunların eğyaları çalın - mış; ve ellerini yukarı kaldırarak: — Yaşasın Venizelos! Diye bağırmaya mecbur edilmişler Air... Elleri yukarıda yürüyen esir - lerden birkaç, parçalanmıştır... Bir veya ikisi istisna edilecek olursa, zabitan mâni olmamışlardır. 14 — Mayısın 15 inci gününü ta- kip eden günler zarfında, Yunan ma 'kamatı' askeriyesinin tevkif ettiği 2500 kişi arasında, 14 m ee 1 pek çok rda nuyorlar- imi erlerin talebe- si ile zavallimleri, (Patris) vapuruna bapsedilerek günlerce sefalet içinde kaldılar. Ve, gayri sıhhi gerait daire sinde yaşadılar. k 15 — Mayısın 14 ve 15 inci günle ri zarfmda müslümanların şahıs ve hanelerine pek çok tecavüzler vâki ol muştur... Fesleri başlarmdan alıma - rak yırtılan Türklerin adedi, pek çoktur... Kadmlara tecavüz edildiği gibi, birkaç katil vakası da olmuştur. ları yapanların ekserisi, Rumlar. Gir... Yunan askerlerinin bu gibi teca vüzat ve'gasp işlerine iştirak ettiği de tahakkuk etmiş olup, makamatı askeriye, çok sonradan bunlara karşı (1) Yani; Rum âhülinin. (2) İlk silâhi atanın Giritli Rum bir ga olduğu, müteaddit kimselerin | müşlerdir. 18 — Yunan işgal kuvvetlerinin ku mandani olan Miralay Zafiryos, İz - mir sancağı Ayvalık kazası, ve İz- mir sancağının haricindeki bazi me natıkım işgal şeraitini bizzat M. Ve- nizelosun gönderdiği telgrafı ertesi gün alarak öğrenmişti. 19 — Düveli itilâfiyenin milmessi- li filo kumandanı Fih Moris,işgal mm takasının tevsilne nit talimatı, 16 Mayıs (2 Haziran) da almişti... Gal tropun tarihi müfarakati olan 8-21 Mayıstan, 15-28 Mayısa kadar, mü - messil, Fransız Amirali Voroit idi, 20 — Yunan fevkalâde komiseri, 7-20 Mayıs tarihli talimata muhalif hareket ederek, işgal ordusu kuman danma (azla salâhiyet verdi. Bu su- retle; 1 — Aydının işgali, 2 — Ve, düveli itilâfiye mümessi- linin müsaadesini istihsal etmeden, | işgelin Kasaba ve Manisaya kadar tevsii için 1919 Mayıs 23-10 tarihli hareketi askeriye emrinin verilmesi- ne sebep oldu... Fovkalâde komiser, | bu noktadaki mesuliyeti itiraf etti. 21 — Yunan fevkalâde komiseri, işgalin tevsiini haklı göstermek için, esbabı mucibe olarak şu iki sebeb iş tünat etti:” MP e a A — Makamatı askeriyenin; asayi şi ihlâl edilmiş göstereni ve fakat te eyyüt edemiyen istihbarat, B — Düveli itilâfiye mümessilinin vekili sıfatmı haiz bulunmayan Mira lay Şmit ile Yunan rilesayı askeriye- si arasında cereyan eden müzakerat. Venizelosun, miralay Zafiriyuya ,(4) göndermiş olduğu, balida bah- settiğimiz. o telgraftan, o (Miralay Şmit), haberdar değildir.. Mumei- leyh, Yunan kuvvetlerinin Aydın, Ma nisa ve Kasabaya kadar ileri gitme - leri için -velev şifahi- bir emir ve sa. lâhiyet bile vermiş değildir. Vakıa Miralay Şmit, Zafiriyu İle 0- lan mülâkatmda, hat boyunca ve mü- pakalâtı himaye müksadile bir kaç ne | ferin ileri doğru sürülmesini tavsiye etmiş ise de; bunu “ileri gitmeye e- mir-aldığı takdirde,, kaydiyle tahdit; etmesinin pek tehlikeli ve müthiş kar gaşalıklara sebep olacağımı ilâve et- mişti. Miralay Şmit; Yunan işgal kuman- daniyle mülâkatından, merciini ha- berdar etmiş bulunüyordu. 22 — İzmir hâdisatının bu havali- de yapmış olduğu shitesire rağmen, Yunan ordusunun ileri hareketi; ve Manisa, Ödemiş, Aydın ve Nazilli mıntakasında yerleşmesi, ilk günler- de yolunda ve sükünet içinde cereyan etmiştir. Yunan karargâhı, orduya yardım etmek bahanesile köyleri dolaşan mü sellâh Rum gruplarma göz yummak suretiyle büyük bir cürüm işlemiştir. (5) bu gruplar, müteaddit cürümler irtikâp etmişler; ve her türlü teca- vüzata âlet olmuşlardır. Yunan karargâhı tarafmdan 3/16- 7-919 tarihinden itibaren ihdas edi- len divanıharp - üç ay zarfında - üçü idam olmak üzere 74 mahkümiyet kararı vermiş olup mahkümlarm 48 i Rum, on.liçü Türk, on ikisi Ermeni ve biri Yahudidir. (6) 23 — İzmir vakayiinin davet ettiği galeyan, zirdeki esbabı teşdit etmiş- tir: A — İşgal mmtakasmın; tahdidi. nin tehiri dolayısiyle meydana gelen kararsızlık. 'B — Yunan kıtaatınm süratle da- hile ilerlemesi, ahaliyi tethiş etti. Ma- ruf Müslüman aileleri, işgal edilen mıntakaları terketmeye başlamışlar- dı. Türk ordusu İle y İl Me sabittir. konağı. jandarmasından, efrat firar etmekte idi. Pşkıya faali- YENİ NEŞRİYAT bulaşır m? — Kanser hak- kmda herkesin bilmesi faydalı olan izahatı havi operatör General Cemil Topuzlunun (Kanser bulaşır'mı, kan- gerin ilâcı var mıdır?) nammdaki kıymetli eseri Muallim Ahmet Halit kitapevi tarafmdan neşredilmiştir. 30 kuruştur. Bağlar arasmdan — Maden mühen- disi Niyazi Durusoyun çok heyecani: bir aşk macerasmı ihtiva eden bu milli romanı Muallim Ahmet Halit ki- tapevi tarafından neşredilmiştir. 50 kuruştur. Üztim nasıl yetiştirilir? — Konyalı |General Hamdi Tuğlunun senelerce yaptığı tetkik ve uzun çalışma netice sinde yazdığı bu faydal: eseri bağ s0- hiplerine ve bağcılarrmıza ehemmiyet le tavsiye ederiz. Fiyatı 25 kuruştur. Muallim Ahmet Halit kitapevi tara- fından nesredilmistir. AÇIK TEŞEKKUR Oğlumuz Ferzana apandisit ame- liyatı yapılmak Üzere yatırdığımız Gülhane hastahanesinde gösterilen bakımdan ötürü kıymetli başhekim Süreyya Sertere ve ameliyatmı yö pan değerli operatörümüz Prof. M. Kemal Okeye, Asistanları: Mustafa, Cevdet, Süreyya, Cemal ve bemşi- relöre sonsuz teşekkürlerimizi gaz€- tenizle bildirmenizi dileriz. Annesi Dayısı Kemal (o General Ekrem Baydar ABONE VE ILAN ŞARTLAR! Türkiye Dışarı Bir aylık... , 3 Hân için İlâncılık Şirketlerine mö raçast edilmelidir. Kücük ilânlar doğrudan doğruy» idaremizce #lmabilir. Küçük ilânların 5 satırlığı bir delalık 30 kuruştur. 5 satırdan dar lasa için satır beşine 5 kuruş almır Bir detndan fazla için oyekündar “ indirilir. nüshalar $ kuruştur 1k Günü geçemiş amaaa yeti arttı. C — Müsellâh. Rum . grunlarmın. yardımı ile, Yunan ordusü tarafm- dan Türk evlerinde yapılan taharri- | yat, ahalinin galeyanmı azami dere- cede teşdit etti. Bu gibi tedabir, mes- ken masuniyetini mukaddes tanıyan ahali müslimenin hissiyatını tahrik etmiştir. Bunun neticesi olarak, bü- tün Aydın vilâyetinde kargaşalığı his settirebilecek bazı alkim görülmüştür ki; Yunan kuvvetleri işgal mıntaka- sını tevsi, ve ileri hareket hususunda bunu' sebep ittihazma' yeltenmişler- ir, 24 — Müsellâh Rumların kullon dıkları eslihanm, mütarekeden sonra kaçakçılar tarafından sdalardan A- nadoluya çıkarılmış olması muhte- meldir. Yunan Salibishmerinin #an- dıklarla silâh ithal etmiş olduğuna dair Türklerin iddiaları, hiçbir suret- le şayanı kabul değildir. (7) Ancak Şubat zarfında (Andriyani. fus) vapuru ile müteaddit defslar vürut eden sandıkların, gümrüğün mürakabesine arzedilmeden çıkarıl- mış olduğu tahakkuk etmiştir. Türk şahitler, bu sandıkların deru- nunda silâh ve cephane bulunduğuna şehadet etmişlerdir... Yunan maka matıaidesi, ancak Martm İlk günle- rinde, Türk gümrük memurlarınm sandıkları kontrol etmesine mani ol- muşlardı. 25 — Muhtelif şehirlerin işgal ta- rihi, berveçhizirdir: Bayındır, 25 Mayıs 1385 te Ayaslug, 25 Mayıs 1335 te Balâcık, 25 Mayıs 1335 te Aydın, 27 Mayıs 1335 te Odemiş, 1 Haziran 1335 te Nazilli, 3 Haziran 1355 te Arkası var | İ (4) Merkezi İzmirde bulunan (Yunan İs «lâ Ordusu) kumandanı, (5) Bu cümle me büyük bir hakikat ib tiva ediyor. (6)Tahkik heyeti bu malümatı Yunan res mi membalarmdan elde etmiştir.Verilen Yimat, en siyade Rumlerm mahküm oldu Hanu; ve bu da Yunanlıların Adalet husu sında bitaraf davrandıklarını gösterir... ; mahküm edilen bu kırksekiz Ru nihayet bir baftayi tecavüz etmemiştir. Fakat Türklere verilen cezalar bunlarla kabilikiyas değildir. Bahusun He yet, mulahakatta verilen idam hükümlerini meskât geçmektedir. İşgal sahalarında kur şuna dizilen Türklerin adedi, 309 ü geçmiş | tir. (7) CAyvalık) işgalinde Yı Salihi Ab merinin oynadı Yol, Heyetin bu maltada ki kanaatini teksibekifidir. zannderim. TAN bl i i MEMLEKET MA NZARASI : Diyarbekir i | KETTE Aydından İzmir yolile Yunanistana kasaplık hayvan sevkediliyor Aydın, (Tan) — Haziran ayında Aydm istasyonundan 1140 oğlek, 129 ökilz, 1301 inek,731 dana,57 manda ve altış buzağı İzmir yolu ile Yunanistana sevkedilmiştir. İlimizden Yunanistana sığır ihracı ha- raretle sürmektedir. İlimiz çelepleri birleşerek iki şirket kurmuşlardır. İhracatı bu iki özel şirket idare etmektedir, Aydın sifat istasiyonu gittikçe tekemmül etmekte ve verimli neticeler el de edilmektedir.Bu yıl cins ayğırlarin tohumlanan &kısraklardan (150 tane cins tay ve katır elınmiştir. İlimizde yetiştirilen taylardan serğide Ö MEMLE | ilincilik kazananlar olmuştur. İstasyonda bü yıl de 206 kısrağa cins Ayğgırlarla ve İTO kısrağa da cins eşeklerle tabii tohumlama yapılmıştır. Gelecek yıl suni aşılama ameliyesine başlanacaktır. Bu yıl islah noktasından ihze ameliyelerine de (başlanaması karar. laştırılmıştır. İstasyonda 8 cins ayğır, 4 cins eşek vardır. Köylere şimdiye kadar 16 montofon bir pilevne cinsi boğa dağıtılmıştır. Bu günlerde 32 yarım ve 3 bütün kan montofon boğa getirmek üzre merkez baytarı haraya gidecektir. Tabanca ile oynarken.. Aydın, (Tan) — Bugün burada bir kaza olmuştur: Nazilli köprü ba- şında Şerif Alihin karpuzlu hanmda odabaşı 25 yaşında Mustafa, brov- bing tabancasının şarjörünü çıkarmış ve tabancayı ağzı karnma gelecek şekilde tutup karıştırırken içinde kalan bir kurşun ateş almıştır. Kurşun, Mustafanın karma 8 e yem de Temin Ela enlem — vve yanında yaralanan Mustafa, ânenk kahveden dışarı"çıkâbilmiş ve oraya yıkılarak ölmüştür. Müddelumumilik hâdiseye el koymuş,-ölümün kaza neticesinde vukua geldiği tesbit edilerek gömülmesine izin verilmiştir. Bergama müzesine ait hazırlıklar bitirildi. 29 Birinciteşrinde açılacak Bergamada Kızıt Avi iliği tali sim oğlak giN ile KALSA, İzmir, (Hususi muhabirimizden) — Antikite işlerinin tanziminde bulun - mak için Bergamaya giden müzeler direktörü Salâhaddini şehrimize dön- müştür. Salâhaddin, tetkikleri etra- fında şu izahatı vermiştir: « — Yeni yapılan Bergama müzesi çok güzel ve mânalıdır... Bergamada müzenin bitirilmesi gereken bazı nok sanları vardır ki bunlar için çalış- tık, Aktopole yapılan yeni yolun da noksanı tamamlanacaktır. Müzenin ve bu yolun 20 Tegrinievvel Cümhu riyet bayramında resmen açılması münasip olacaktır, Berguma müze direktörlüğü, bir Türk asarı müzesi yapmağı düşünmüştür. Bu düşün- ce, hakikat olunca Antikiteler nok- tai nazarından “nev'i şahsına münha- sr” olan Bergamayı bir kat'daha yükseltecektir. j Arap camii denilen ve harap oldu- gu için bundan evvel yıkılıp arsa ha- line gelen Selçuk tarzmdaki camlin Arap mimarisi nüfuzu ile Selçuk tar zında yapılmış gayet güzel ve kıymet rafma ve bu arsaya Bergamadaki 68- ki lâhitleri ve yazılı, işlemeli, taşlar bir açık müze olarak konulacak, ve araları bir park haline getirilecektir. Bu eserlerin tarih, sanat ve yazı ba- kımından ayrı ayrı birer yüksek kıy- metleri vardır. Mudurnuda dolunun yaptığı ribat Mudumu, 29 (A.A) — 25 tem- muz günü altı köy mahsulünü te- mamen ve beş köylünkünü de kis men tahrip eden dolu birçok yolla- rı da bozmuştur. Bu yüzden Bolu - Mudumu posta otomobili bugün ge- lememiş posta hayvanlarla taşınmış- tır. Nümüne hastanesi “TAN, Otomatik tele- fon tesisatı için... İzmir, (Hususi muhabirimizden)— Nafia Vekâleti, İzmirin imar sahasi olan yangın yerinde otomatik tela * fon tesisatı vücude getirilmesine müs saade etmemektedir. Telefon Şirketi iso, mukavele mucibince şehrin ima” sahasında yeraltında tesisat yapma” İs kabul etmiştir. Nafia Vekâletinin imar sahasında da telefon tesisatına müsaade etmesi için teşebbüsatta bulunulacaktır. j İlk kuru üzüm geldi İzmir, (Husus muhabirimizden)< 1936 senesi üzüm mahsulü Borsoyü gelmiştir. Yeni yılın ilk mahsulünü yetiştiren Men&mende Süleyman is » mile birisidir. Gelen mahsul bir çur valâtr, Borsa idaresinin üzüm mümey yiz heyeti dün toplanarak Menemen » den gönderilen ük kuru üzümü mu “ avene etmiş ve nilmunesine göre DU © üzümlerin iyi bir surette yetişmiş ol day bee dg mü Menemen göndermiştir. Aldığım habere göre, borsa idaresi ilk üzümü © getiren Süleymamı talfif edecektir. : Yeni tütün mevsimine hazırlık İemir, (Hususi muhabirimizden)— 2 Şehrimiz inhisarlar idaresi tütün mu tekalarındali istihsalâtı dikkatle t kip etmektedir. Tütün kumpanyaları da müstahsilin . elindeki tütün mik * | darlarıni tesbit etmektedir. “Bu son# | piyasanın 1 nciteşrin ayda açıl İbağı anlaş.'maktadır. İnhisarlar ider resi, bu sene de piyasada nâzım rolü” İnü oynayacaktı — —— >” TEŞEKKÜR Üç dört senedenberi çekmekte ok duğum: safra kesesi iltihabi hastal” ğin geçende tehlike arzetmesi Ü zerine acilen ve pek büyük bir haz8”- katle yaptığı mühim ameliyatta? dolayi profesör muhterem NisseD€ ve muavini Bay Fahriye ve bu haf talığın müzmin ve tehlikeli bir şekil slmasına mebni fevkalâde alâka V€ yüksek tedevisile iadeli şifama mü” vaffak olan doktor Her Roğolf Leuchtenberger ve hastanede temi sttiği intizem ve mükemmeliyyetef ve hastalara karşı gösterdiği kat ve ihtimamdan dolayi Cerrahp” şa hastahanesi muktedir müdir V* hazık baş doktoru muhterem Bö © Ruşdi'ye derin minnet borçlarımı vii #leddorecat hastalığımı tedavi meşgul olan ve candan afiyetiDi çalışan operatör Hazım, Kemsl, V€ Ziver.ve Ata'ya ve bashemgire B# yan Elizabete ve müşfik hastabi Bayan Sabihaya teşekkürlerimi iblĞ”. ğa muhterem gazetenizin tav: i nu dilerim. r 3 Kadıköyünde Rizapaşa fırını Kâf şısmda paket postahanesi pi memurlarından Vedia Şavki Yüksek öğretmen Okulu Direk* törlüğünden; İstanbul'da bulunan Okulumuz mezunlarının da ist. râk edeceği okul gezintimiz 1-8-936 Cumartesi gü Suadiye'de koru parkında li mimarisi, bu arsada çok kıymeti! ve mükemmel bir Türk âbidesi olarak durmaktadır. İşte bu mimarinin et - yapılacaktır. Bu gezinti Okulun mezun talebesile eski ve yeni öğretmenleri € a vetlidir. Geleceklerin, Cumartesi günü saat 9 da Kö Ada iskelesinde bulunmaları reca olunur. (4323)