12 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

4 Büyük aaa Türk inkılâbı r.ressssarses Başlarken No. 16 Damat Ferit Pş. olduğu için hemen maksada girdi — Kader. Tarihi kader.. Türk mil- letinin, yeryüzündeki hayat ve nasibi bu kadarmış... Orta devirlerde gelen ve geçen bazı milletler vardı ki, bun- lar birkaç asır müddetle dünyayı sarsmışlardı. hattâ koca (Roma) yi bile yıkmışlardı. Türlü türlü krali lar ve İmparatorluklar kurmuşlardı. Gotlar, Bürgondlar, Vandallar, Ke - pitler, Avarlar ve saireler gibi.. İste siz, Türkler de bu geli geçici milletlerden biriydiniz. Kâinat sah - nesinde, artık rolünüz bitti. Tarihi've coğrafi kaderinize boyun eğiniz Demişlerdi. Fakat.. Aradan bir sene geçmeden Türk milleti bütün cevherini göster. miş. Tarihin tesadüflerle yaşıyan bir zilmre olmayıp,“ bilâkis, tarihin mukadderatma hâkim olan bir mil - let olduğunu isbat eylenrişti. - Saray ve Babrâli, Fratisızların An- karaya bir heyet göndererek (Büyük Millet Meclisi Hükümeti) ile mi reye giriştiklerini haber slır almaz, büyük bir korku ve telâş hissetmiş - Jerdi... Bu korku ve tolâş İse, şu iki sebepten ileri gelmekte 1 — Fransızlar, Ankaraya bir he- yet göndermekle, orada bir hükme. İlm mevcudiyetini kabul etmiş olu - yorlardı. 2 — Bugün Fransızları kendisile müzakereye mecbur eden bu veni halk hükümeti rm da İngilizlere karşı ayni vaziyeti ihdas edebilirdi O zaman, -hiç şüphesiz ki. en züv nilen dallar, birer birer elden gidecek ti. Bu zihniyet altında »ehun olan #a- ray ve Babrâli, derhâl iki vasrtaya müracaat etmişti: 1 — izmitte toplanan ( zibatiye) yi derhal harekete gevir « rw kle beraber, Anadolunun muhte. lif yerlerinden çıkarılan isyan ve İh» tilâllere şiddet vermek. Ankaraya bir barışma teklif etmek.. Büyük Millet Meclisi fi kirleri tereddüt ve teşeddüte düşür - mek.. Ve neticede, bir ihtilâ! zihura getirmek. Kuvayi Inzibatiyeyi derhal hareke te geçirebilmek içini hazırlıklıra bir kat daha fasiiyet verilmişti. Ayni 28 manda, isyan sahalarında da Y' tahrikât ve teşviküta girişiimişti. Ankaradaki fikirler Üzerinde oy- nanacsk role, gelince... Mayıs ayının 4 üncü salı günli tam saat dörtte, harbiye nezatetı bina - sınm Beyazıt kapısının önlünde bir 0- tomobil durmuş; içinden, esbak Iz - mir vali ve kumandanı Nurettin Pa- ga inmişti. 'Nazırlara mahsus merdivenin bi - nek taşında duran bir yaver, derhal | Nurettin Paşaya doğru ilerlemiş: — Buyurunuz, efendim. Paşa Hpz- retleri sizi bekliyorlar. | Demişti... Ve.. Harbiye' Nezareti - | hin âdet ve an'anesine muhalif olarak Nurettin Paşayı (Nazırlara mahsus) (1) olan merdivene sevkeylemisti. Nurettin Paşa; binek taşında #- ralanan çavuşların ve inzibat memur larmm selâmlarını almış; merdiven-| lerden çıkmaya başlamıştı. Nurot - tin Paşanın Sadrazam ve Harbiye Na | zırı Damat Ferit Paşanın yaveri ta-| rafından takip edilerek nazır merdi- | veninden çıkması, görenlerde bir hayret uyandırmıştı. Hattâ, bü ha - vadis yıldırım süratile “dairenin ©» kuytu köşelerine kadar akseder et - mez; derhal göyle bir şayia başlamış tı: Nurettin Paşa, Nezaret müste- garı olmuş... Halbuki bu şayia hakikate uygun değildi... On dakika evvel Bahmâliye gelerek Sadrazam Damat Ferit Pa -| gayı makamında arıyan ve onun Har biye Nezaretinde olduğunu öğrenin- ce,telefonla Harbiye Nezaretine mü- racaat ederek mü'âkat talebinde bu lunan Nurettin Paşa, büsbütün baş- ka, ve tamamile (mahrem) bir iş i- çin Harbiye Nezaretine gelmişti. Damat Ferit Paşa, telefonla Nu - rettin Paşayı nezarete davet eder et mez, derhal işlerini tatil etmi şayı karşılamak için yaverini taşına göndermiş. Ve, Nurettin Pa- sa ile mülâkatı esnasında, odaya hiç | kimsenin girmemesi için emir vermiş ti. Nurettin Paşa, bir saniye bile ka- pıda beklemeden odaya girdiği za - man; Damat Ferit Paşa sabırsızlik- Ma ayakta gezinmekte İdi. Nurettin Paşa, Sadrazam ve Har- biye Nazırına askerce selâm vermiş- Yazan : Ziya Şakir heyecan içinde ti. Fakat Sadrezem ve Harbiye Na - zırı bu selâma Babiâli usul ve teşri- fatı mucibince mukabele etmiş.. Da- ima abüs ve çatkın duran çehresin - de ümit edilmiyen bir iltifat tebessli mile Nurettin Paşaya masasının ya- nındaki koltuğu göstermiş. kendisi de makamma geçmişti. Damat Ferit Paşa, o kadar büyük bir heyecan içinde idi ki; âdet ve an- ane hükmüne girmiş olan uzun uzun Cistifsarı hatır) vesair söz başlangı- cı olan beylik lâfları ihtisar etmiş derhal maksada girişmişti. Aradan beş ay geçtikten sonra, Nu rettin Paşanın bizzat bize (Sivas) ta naklettiğine. göre; Damat Ferit Pa - şa ile bu (mahrem mülâkat) tam yet miş beş dakika devam etmişti Biz, - hayal kuvvetine atfedilmek korkusile bu mahrem mülâkatm gerek esas ove gerek te- ferrüatma temes etmekten İçtinap ediyoruz. Ve sadece, bu hadisenin a çıkta geçen safhalarmı takip etmek- le iktifa eyliyoruz. Bu mülâkalın üzerinden heniz bir #aat geçmeden Çanakkale telgraf - hanesi, Bursa telgrafhanesine gu servis çekmişti: ç 56 nci fırka kumandanı mi Bekir Sami Beyefendiye Menafii vataniyeye taallük eden bir meselei mühimme hakkında, he- yeti temsiliye reisi Mustafa Kemal Paşa huzretleriyle sureti mahrma - nede muhabere lâzımgeliyor. Temin buyurulmasını rica ile gözlerinizden öperim. Makine başında | bekliyo- rum, Jay Izmir vali ve kumandanı esbak. Nu ddin hemen o dakika Be ye gönderilmişti. Bekir afad Sey 18“ etmeden vu 'ce- vabı vermişti Nureddin Paşa Hazretlerine Heyeti temsiliye riyaseti unvanı, tarihe karışmıştır. Mustafa Kemal paşa hazretleri, elyevm Ankarada teşekkül eden Büyük Millet Meclisi reisidir. Ankara merkezinin buldu- rTularak muhaberenin temini için © vamiri lâzime ita olunmuştur, paşa basretleri, Bekir Sami Ankara ile muhabere bir çeyrek saat kadar teshhur etmişti. Buna sebop, hakikaten o makine başmda bulunan Nurettin paşanın, o aralık harbiye nezaretinde babrâliye gelen sadrazam damat Ferit paşa ile bir telefon muhaveresine girişmesi idi. Bu muhavere neticesinde, Anka- ra merkeziyle" şu kisa muhabere geçmişti. Istanbul: (Sabık İzmir valisi Nureddin pa- $a, çok milhim bir mescle hakkında Mustafa Kemal paşa O hazretleriyle muhabere etmek istiyorlar. Paşa hazretleri orada miğır?.. | Başmemur Leon Ankara: Paşa hazretleri, buradadır. Istanbul: Görülgülecek mesele ga- yet mühim olması cihetiyle, Nuret- tin paşa muhaberenin geceye talik edilmesini, ordu merkezlerinin de a- radan çekilmesini rica ediyorlar. Ankara: (Arzuları veçhile görüşülecektir.) Muhabere, burada kesilmişti. Ve gecenin hulülü beklenilmişti. Fakat ne 0 gece, ve ne de ertesi gece; —oO kadar hararetle talep edilen bu (çok mühim mesele) hakkında — KUŞBAKIŞI Naşit ve Şarlo; Dün akşam Naşidi Cihangir bah- gelerinden birinde “Sürpik Dudu,, ve “Yusuf Çavuşu, u oynarken gördüm. Dünyanm en zavallı dekorları İle oynadığı halde Naşit bu ufak kome- dilerin ikisinde de harikölüde idi. Bahçe İstanbulun birçok temsile rine nasip olmıyan kesif bir kalabalık in ağzına kadar dolmuştu. Oyun bi » tene kadar ayakta durmaya razı olan seyircilerden mâada bahçeyi kuşatan evlerden de salkım salkım seyirciler sarlayordu. Bu hatırı rağbele muka- bil Naşidin oynadığı sahnenin fakir. liği, ve mektep sahnelerinden derme çatma oluşu duhafıma gitti, Naşidin haftada bir bu bahçede bir o temsil vermesini temin eden bahce sahibi Naşidin tek başıma bir iskemle üzeri. ne çıkmasının kendisine ayni kala - balığı getireceğinden emin olacak Na şitten ötesine kulak asmamıştı. Tuhtayı tahtaya çakmışlar, üzeri- ne bir cibinlik atmışlar ve bunun & dma sahne diyivermişlerdi. Naşit ve şüreldisi bu cibinlikten halkın önü ne çıkıp ierayi san'at eyledikten son ra içeri giriyorlardı. Sahneye perde filân koymak sıkıntısma da girme - mislerdi. Ara sıra dilenci kıyafetin de bir adamcağız çıkıyor sahnedeki yı düzeltip gidiyordu. Kısaca Na «idin sahnesi bir nevi orta oyunun - dan farksızdı. Bu dekor zavallılığın- dan vaz geçtik fakat nedir o Nasidin arkndaslarının hali? Bana öyle geli. yor ki, Naşit bir fener yakarak İs - tanbulu aramış ve sahneye yakışmı - yan, doğru dürüst türkçe konuşamı- yan, ve istldafsız insanları İnat için | seçip bulmus, ve inat için onlarla oy- niyor. Nasit arkadaslarının etrafında ya- rattığı bosluğu doldurmak icin her jestine müthiş bir kuvvet veriyor, ve Şayanı hayret mimiklerle dolun bo -| sanan vüzü mütemadiyen kalabalığı gülmekten katıltıyordu. Ermeni ve kürt taklitlerinde, tak - | lit ettiği tinlerin drumdan ziyade İç lerini anlıyan Nasit diline makyaj yapıyor, ve asıl halkı çıldırtan da bu dil makvafr olüvordu. Fakat dün aksam benim Nasitte sayanı hayret derecede kuvvetli bulduğum taraf onun dilsiz, manken tarafı oldu. Ka- | ragözle Maryonet srası hareketlerde Nasit bir harika idi. Ömründe We de fn olarak © da yanlışlıkla müshil 2 lan bekçi Yusuf Ağanm sancılarına bu kadar dinamik ve bu kadar komik bir kuvvet verebilecek bir tek san - atkâr gördüm: — Şarle, Bedri RAHMİ RTiHAL Eski tüccarlardan merhum Haran Efendi oğlu ve istatistik umum mü- dürlüğü sayım tasnif şefi Nafiz Onuk tıbbiye üçüncü sınıf talebesinden Ha san Onuğun babası, emniyet sandı- ğı memurlarından Şakir Onuk, mi - mar Tahir Onuğun amcası, bahriye mütekaltlerinden Hilminin yeğeni Kadıköy tüccarından Bay Muhittin Onuk tedavi edilmekte olduğu Hay- darpaşa nümune . hastanesinde İl temmuz 936 cumartesi günü vefat et miştir, Cenazesi 13 temmüz pazartesi gü - nü saat 11 de hastaneden kaldırıla - | rak Karacaahmetteki makberine def hedilecektir, Dr. İHSAN SAMİ OKSURUK SURUBU Öksürük ve nefes darlığı boğma ca ve kızamık öksürükleri içip pek tesirli ilâçtır. Her eczanede ve ecza drpolarmda bulunur Beyoğlunda Tozkoparanda biri beş diğeri üç odalı iki ev ve birarsa satılıktır. Adres Hamalbaşı Küçük Parma han N, 19 ikinci daire, Istanbul merkezi hiçbir muhabereye girişmemişti, Nihayet üçüncü gece; Istanbul merkezi gene Mustafa Kemal paşa- | nin Ankarada olup olmadığını sor- duztan sonra; şöyle telgraf gelmiş- ti: Ankarada, heyeti temsiliye reisi Mustafa Kemal paşa hazretlerine (Ben, iki arkadaşımla beraber, Is tanbulun sizinle anlaşmasına tavas- | Sut etmeği menafli vataniyeden ad-| dederim, Buradaki hükümet ve In- gilizler, buna muvâfakat ettiler. Si zin de cevabı muvafakatinize inti - zar ederiz. Izmir valii sabıki Nurettin paşa lArkası var) (1) Dairenin Bayazit meydanma karşı olan kapısından girilince, sağ tarsiz gelen merdiven (Narm merdiveni) idi, Bu merdi venden yalnız nazırdan ve iktidar mevkiin de bulunan vahelâdan başka hiç kimse çı kıp İnemezdi. TAN ABONE VE ILAN ŞARTLARI Sigortah Normal Türkiye için Ür K Urek. taylk 150 13 3 4s0 - 4 8 s0 7,50 709 14“ Doyur içni Ur K 8 Şit 1 1 ydi v -— İlin için İlânceik Şirketlerine mü eacast edilmelidir. y Küçük ilâninr doğrudan doğreye sdaremizce alabilir. Kücük Mğnlarm $ satırlı bir delalık 30 kuruştur. $ satırdan faz lası için satır basma 5 kuruş alır Bir defadan farla için yekündern 5 10 kuruş indirilir. Memleket barıcma sigortalı abone Çetinkaya de Aydın, (Tan) — Toprak şartları- nın denk, fklimimizinuygun olması dolayısile her türlü bir mahsulü ye - tiştirmeye elverişli olan ilimizde bir kısım çiçeklerin pek mebzul yetişme. si arıcılığın taammimüne yaramış » tar, 985 yılı sonunda İlimizde mevcut arı kovanınm sayısı 16425 tir. Fa - kat, bunlar umumiyetle eski usul a- ğaç ve sepet kovanlar olduğu için lâ yiki ile istifade edilememiştir. Bal, daha önceleri Eğe bölgesinin ihraç Tik yüzünden arıcılık dalma gerile . miştir. İlimize geldiği gilndenberi bu işi ele alan ilbayımız, fenni örnek arı kovanları yaptırmış, bunlardan 17 si ni köylülere tevzi ettirmiştir. Geri kaaln altısı da tarım örnek bahçesi- İ ne konulmuştur. Jibay ve diğer birçok zevat, evvel ki gün tarım bahçesini ziyaret etmiş İler, bu kovanlarda yetiştirilen cins ve beyaz ballar misafirlere gösteril miştir. Alınan iyi “netice hakkında Muşta Hava Kurumu için bir toplantı Muş, (Tan) — Bütün Muş halkı- nm iştirakiyle halkevinde bir toplan- tı yapılmış ve tayyareye yardım fa- aliyeti etrafında mühim kararlar ve- rilmiştir. Toplantıda Muş valisi Ni - yazi Mergen ve Muş hava kurumu Karabeyler tarafından birer söylev razdmaz. Günü gecmiş süsheler $ kurustu! verilmiş ve bir saat içerisinde 1400 liralık teberrü temin edilmiştir, Yer MEMLEKETTE mallarının başında gelirken, bilgisiz! başkanı il jandarma komutanı Ziya | istasyonu yakında açılacaktır Sıvas, (Tan) — Nafıa vekili Ali Çe tinkayanın, devlet demiryolları idare si direktörleri ve bazı inşaat mühen disleri ile bu ay içerisinde Sıvasa uğ- ramaları muhtemeldir. Vekil, burada Sıvas - Erzurum - Malatya iltisak hattı üzerindeki çalışmayı gözden geçirecektir. Diğer taraftan, Sıvas » Erzurum hattının 112 nci kilometresi üzerin. i döşenme ameliyesi ilerlemektedir. Çetin Kaya İstasyonu Ağustos | çedir. Önünde sayısız zeytin ağöf” içerisinde nafıa vekili tarafından me rasimle açılacaktır. Sökeye yerleştirilecek göçmenler Aydın, (Tan) — Ilbayımız Özdemir Günday, yanında sıtma mücadele bölgesi başkaniyle sıhhat, bayındırlık ve tarım direktörleri olduğu halde evvelki gün Söke ilçesine giderek Sö keye gelecek göçmenlerin yerleştir. lecekleri yerleri İncelemişler ve yeniden kurulacak köy yerlerini tesbit etmişlerdir. Tesbit edilen gelecek muhacirlere iklim, ekonomik, tarımsal ve sahi bakımdan çok müsait olan yerlerdir. göçmer işleriyle yakından “ve çok &rkı bir surette ilgilenmekte ve şimdi- den gereken tedbirleri almaktadırlar. İlbaylık ve ilgili daireler Aydında arıcılığın inkışafı için mühım tedbirler alındı Aydının umumi görünüşü tarım direktörü Rifat, bana şu izaha tı vermiştir; “— Ubaym ve tarım dairesinin fi- kirleri, arıcılığı tavukçuluk gibi köy lü şehirli her eve tamim ve teşmil etmek yolunda yürünülüyor. Şekerin ucuzlaması, balmumunun o düşmesi, bal ticgretini durdurmuşaa da bugün ekönomik kaidesi, istihsali çoğalt - mak, istihsal masrafını azaltmak bu suretle çok siirüm elde etmektir, Fen ni arıcılıkla bunun temini mümkün- dir. Eski kovanlar müsait senelerde 20 25 bin kilo bal verirdi. Fakat hiçbir yü kovandan 10 kilodan fazla alma- mamıştır. Halbuki fenni kovanlardan dalma 40-50 kilo bal almak müm- kündür.,, Yeni kovanların fayda ve istihsal Kabiliyeti hakkında propaganda gös- terişlerine devam olunacak, meraklı şehirlilerle köylülere aricılık kursla- rı açılacak, arıcılık cemiyeti kurula- cak, ilin çiçek durumu ve kesafeti ü- zerinde incelemeler yapılacaktır. Düzcede pehlivan güreşleri yapılıyor Düzce, (Tan) — Parti menfaatine 2 Ağustos 936 pazar günü Düzetde alaturka yağlı pehlivan güreşi yapıs lacaktır. Başpehlivana 100, başal - tma 70, ortaya 40, ayağa 20, deste- ye 10 Türk lirası ikramiye verile - cektir, — ———— —— ürününden alınacak yüzde bir nispe- tindeki yardımın da 2 ye çıkarılması kararlaştırılmıştır. MEMLEK ET MANZARALARIND AN: Sinop El MA LL Zeytin ve tütünü ile 'meşhur bir ilçe: Somâ Soma, (Tan) — Soma, cenupief şimale gittikçe meyli azalan ii tepenin yamacında ve arasında kW rulmuş, 3831 nüfaslu köçük bir ik lariyle bezenmiş geniş ve yeşil © vasi, Bakır çayının sık ağaçlı vadi” si uzanır. Halkın birinci derecesi meşguliyetini tütüncülük ve pamuk" guluk teşkil etmektedir. Filokser” dan mahvolan bağların yerine 4 ha itinalı bağlar yetiştirilmiştir. ma tütünleri ve zeytinleri £ mn? takanın en iyi mahsullerini teşkil İ eder. Bu yıl, havaların çok değifi” gitmesine rağmen tütün mahsilliğ temiz olarak elde edilmiştir . Soğuklardan müteessir olan sey tin ağaçlarının beş yıl mahsul ve” miyeceği tahmin edilmişse de, #9 ; aylarda ağaçların vaziyeti bu k” naati değistirmistir. Umumi harsi€ bir hayli istifade edilmiş olan sin linyit ocakları bugün de ehe miyetini muhafaza etmektedir. takadaki bütün fabrikaların, mü? esseselerin, ve devlet demiryoll6 -ranen ihtiyaçlarını karşılamaktadif. Soma , bugün için çok bak İ gibi, yabancılar için mükemmel ğıpmujo Mak 39u9j33 “mönü 1 ve lokantası da yoktur. Erbaa civarında doll. büyük tahribat yapli Erbaa, (Tan) — İlçeye tâbi E! köyüne şiddeli bir dolu yağmış vE tün tütün tarlalarmdaki fidanları LA miştir. Bu yüzden köyün elli bin ? mütecaviz zararı vardır. Köylü telâfisi kabil olmıyan zarardan müteessirdir, w pi gi Soyadı almıyanlar : Böke, (Tan) — Söke ilçesinde Sİ fus kütüğüne yazılı 35544 yurt#ğ” tan 34927 si kanun millddeti içini. soy adı almışlardır. Kalan 617 sik kayıtları Sökede olduğu halde vel dileri Sökede bulunmıyanlardır. Si. ne ilçesinde 30874 İişiden 28463 pi si soy adr almıştır. Almıyanlar, yatları ilçe nüfus dayrasında old. halde kendileri başka yerde nanlardır. a İİ * Kırşehir, (Tan) — Atatürk DÖL kelinin etrafına güzel bir park masına başlanmıştır, g ! * Sivas, (Tan) — okullari ! yagökalp mektebinde açtıklar! ra büyük muvaffakıyet kazanarak na ermiştir. w * Sıvas, (Tan) — Şar kurul toplantısında hafta tatfi için Eye tan almacak para hakkında bi” rife kabul etmiştir. i * Aydm, (Tan) — Aydın Kaf Kurum tarafından dün akşarı #Üğg evi bahçesinde bir gardenparti “4. miştir, Gardenparti eğlenceli si Miş ve gelenler neşe içinde güğÜ gece yaşamışlardır. g i * Balıkesir, (Tan) — BuğdaY 4*. larının yükselmesi Üzerine im a vi ekmeğe (1) kuruş zamla 11 “48 şa birinci nevi de bir kuruş 79 & kuruşa narh konmuştur.