11 Temmuz 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

— 5 4 gi ve Büyük ME Türk inkılâbı irem Başla rken No. 15 Yazan : Ziya Şakir Yeni büro Harbiye Nezaretindeki vazifesine Şu hakikati söylemek lâzımdır ki; mütarekenin ilk günlerinde, Fransız larla Türkler arasında cereyan eden münasebat ve hissiyat; oçok gergin bir halde idi... Fransızlar, zaferin şa- rabmı kana kana içtikten sonra pek coşkun bir hale gelmişlerdi. Aynı şarap İle mestolan (General Franse 'Despere) bile, (Birinci Fransuvap ile “Türkler arasmdaki büyük, (tarihi münasebet ve vaziyeti unutmuş. Yirminci asrın galip bir kumandanı” na -ancak bir saat kadar şeref ve- rebilecek- bir tantana ve azametle İstanbula girmişti. Ancak on asır evvelki Roma galip- lerine yakışabilecek olan bu giriş; o günden üç asır evvel, (Şarlken) in pençesinden Fransa taç ve tahtmı kurtaran Türklerin evlâtlarma pek güç gelmişti. Fakat bu talihsiz Türk evlâtları, zafer şarabının bu mestane neşesinin çabuk geçeceğini düşün müşler; o acı günlere sabır ve ta- hammül göstermişlerdi. Hiç şüphesiz ki, bu büyük bir isa betti, Netekim aradan çok geçmeden vaziyet değişmişti. Vatan aeki kar- şında duyan Fransızlar ilk haşin tavırları- nı değiştirmişler; Türklere daha ciddi ve samimi davranmak istida- dımı göstermişlerdi. Bu sırada Fransızlar, harbiye ne - zaretinde bir (irtibat bürosu) teşkil etmişler; bu büroya, (miralay Mo- jen), (Kapiten Leandri), (Yüzbaşı Dan..), tayyare yüzbaşılarından (Bar boten) ismindeki zatları tayin etmiş- lerdi. Büro, Harbiye nezaretindeki vazi- fesine başlamıştı. Fakat hiçbir za- man, ciddi ve skar! vazifesinin tabif olan hududunu aşmamış: yabancı ve müntekim unsürlarm Türkler aley -| binde çevirmek istedikleri fırıldakla- ra âlet olmamıştı. Bazı taşkın ruhlu ve halis Fransız kanme mensup ların sebebi- yet verdikleri büyüklü küçüklü bir kaç hadise istisna edildikten sonra denilebilir ki, Fransızlar Türklerle hog geçinmek siyasetini kabul etmiş- lerdi. Bunda âmil olan başlıca kuv- vet ise, Fransız irtibat bürosunun refakatine verilen yüzbaşı Hikmet, yüzbaşı Nüsret beyler ş'bi temiz ruh- Tu. temiz huylu ve temiz duygulu 2a- bitlerdi... Bu Türk zabitleri, İstanbu- la menfi fikirler ve yanlış düşünce- lerle gelen Fransız zabitlerine karsi cok dürüst hareket etmişler; kendi. lerini sevdirmişler; yavaş yavaş o fi- kirleri ve düşünceleri tamamen Türk- lerin lehine çevirmişlerdi. Fransızlar. ne Tttihat ve Terakki erkânmm tevkiflerine ve Maltaya sü- rülmelerine ve ne de müntekim unsur larm gamazlığına kurban olanların felâketinde hiçbir âmil olmamışlardı Ayni zamanda, (18 Mart) faciasmda da mümkün olduğu kadar bitaraf davranmiışlardı. Miralay Mojen, (Briyan) m Türki- yede en itimat ettiği bir kuvvetti. Bu zatın, gerek Istanbul ve gerek Anadolu hakkımda verdiği raporları, Fransa hariciye nazırt hiç tereddüt etmeden büyük bir hakikat olarak kabul etmekteydi. Tik günlerde: — Bizden, borç'para alırsınız. Son- ra bumlarla Almanlardan dum dum kurşunları tedarik eder, bize atarsr- nız; değil mi?.. Ne çekiyorsanız,ce- zanızâır. Diyen bu adamlar, biraz sonra Fransa hariciye nezaretine.gönder - dikleri raorlarda: (Istanbul hükümeti, ve mili mü. daftanın muhalifleri (Kemalist) lere (asi ve eşkiya) diyo.lar.. Muzm mahlüklar gibi, bunların toptan öl 'dürülmelerine cevaz veriyorlar.. Biz, bunlara — yani, Kemalistlere — (vatanperver) deriz.) Diye, hak ve hakikate doğru yürü- yorlardı. Fransızlarda bu. suretle görülen tahavvül, Ankarada bulunan ili hükümet erkânmea meçhul! değildi. Işte, onun içindir ki, Ankaraya gelen — o; sivil ve asker —iki Fransız mu rahhasma, güler yüz gösterilmişti. Bu iki Fransız murahhasının av - detinden birkaç gün sonra, Ankara- ya diğer bir Fransız heyeti gelmişti. Bu heyete, — Suriye fevkalâde ko- miseri namma — (Mösyö Döke) İs- minde bir zat riyaset etmekteydi. Bu heyete de hilsnlikabl gösteril - miş; işgal mıntaksları hakkında vu- kubulan teklifleri reddedilmiyerek milletten ziyade heyecan | başlamıştı müzakerata girişilmişti. Fransızların bu tekliflerinin kabul edilmesi ve müzakereye girişilme- si, Büyük Millet Meclisinde bulunan bazı kısa düşüncelilerin itirazını cel- betmişti.Bu itirazlara rağmen, Mus- tafa Kemal Paşa, müzakereyi kabul ve muvaffakıyetle intaç eylemişti. Bu müzakere neticesinde, Fransız iş- gal kuvvetleriyle yirmi günlük bir mütarekenin kabulüne karar verilmiş tü. Filhakika müzakerenin verdiği şu netice zahiren hiçbir ehemmiyeti ha- iz değildi. Fakat; şekil itibariyle, çok mühim bir siyasi fayda temin etmiş- ti ki; oda, (Büyük Millet Meclisi Hü- kümeti) nin; itilâf devletlerinden bi- ri tarafından resmen tanınması ve bir müracaat makamı telâkki edilme- siydi,. Bugüne kadar, her meselede doğru. .İdan doğruya Babâliyi ve bilvasrta, saraya müracaat eden itilâf devletle- rinden biri, nihayet Ankaradaki mil- U hükümetin varlığını kabul etmiş; müzakereye girişmiş:— ister ehem- miyetli, ister ehemmiyetsiz olsun — bir mesele hakkmda itilâf akteyle misti, Müzakereyi.bizzat Mustafa Kemal Paşa idare etmişti. İstanbulda. asır. lardanberi devam eden Osmanlı Im- paratorluğunu temsil edenlerin gös - terdikleri zilletlere mukabil; Anka- radaki dört günlük milli hükümetin reisi büyük bir vakar ve ciddiyetle milletinin hekkmı müdafaa etmiş; Fransız murahhaslarma: — Evvelemirde; işgal altında bu- lunan mntakalarım, kâmilen tahliye edilmesini isteriz. Demişti... Transız o murahhasları, bu teklifi reddedememişlerdi. Ancak. böyle bir şekli kabul etmiye salâhi - yetleri olmadığmdan bahsederek bu hususta salâhiyet almak üzere Pari- se gitmek mecburiyetinde bulunduk- “tarımı söylemişlerdi.» ç YELE Ttilâf devletlerinden birini böyle bir vaziyete getirmek: hiç şüphesiz ki. yeni kurulan milli hükümetle he- nüz başlıyan büyük Türk inkılâbı na- mına cidden mühim bir zaferdi. bu zafer; herkesten evvel, (Mösyö Klemanso) ya acı bir darbe teşkil et- mişti, Hatırlardadır ki Mösyö Klema! » yeni Türk hükümetinin bu ilk zafer tarihinden tam on ay evvel; sulh di- lenmek için Parise giden Osmanlı imparatorluğu sadrazamı damat Fe- rit paşanın suratma tarihi bir haka- ret silles! indirirken, fisanının Muva- zenesini kaybetmiş; — Türklerin idare kabiliyeti yok- tur, Onlar, hükümet ve siyaset işle- rini bırakmalı. İktisadi sahalarda terakki ederek medeni milletler ara- sına karışmalı. Demişti... Aradan heniz on ay Fsç- meden, hadisat Mösyö Klemanzoyu filen tekzip etmişti. “Türk milleti; her şeyden ve her şeyden evvel, esir yaşamaya tahammül edemiyen; başı bunaldığı zaman tarih yaratmıya kudret gösteren bir millet olduğunu ispat etmiş.. Asırlardanberi hüküm- ran olan taçlar. tahtlar ve saltanat. lar göçüp giderken elindeki kırık si- ei bir halk hükümeti vücuda getirmiş.. Ve bu yeni Türk hükümetinin karşısma da, en evvel Mösyö Klemansonun hikümetine mensup bir heyet gelerek itilâf akdet mek Mondros Mütarekesi aktedilip te Osmanlı saltanat artık son günleri- ne takarriip ederken, gene bazı dost ve düşmanlar: Açık muhabere: (V. Başaran) imzalı mektup sahi- bine: Mektuburzu aldım. Çok teşekkür ederim. .Lütüf buyurulacak malüma tın vadettiğiniz müddetten birkaç gün daha evvel gönderilmesini hür. metle rica eylerim. Z Ş. ——————— Ikinci Ticaret Mahkemesinden: Merhun olup mahkemece satılması. na karar verilen 4 balya Bristol mu- kavası ve 3 balya çizgili kâğıt ve 3 (Arkası var) sandık glase kâğıdm 1 ci açık artır. | ması 13-7-986 pazartesi günü saat 10 da Istanbulda Postahane ci- varında Alalemci hanımda yapılacağı ilân olunur. (24339) İKUŞBAKIŞI Yesil ve beyaz Büyükadadan (geliyorum, Gözle - rimde hâlâ Büyükadayı hulüsu eden şu bir çift rengin tadı var: — Yeşli ve beyaz. Suları yeşil, evlerinin paneurları yeşil, yeşil pancurlu evlerde oturan- larım gözleri yeşil, bir adadan geli. yorum. Gökleri beyaz, evleri beyaz, beyaz evlerde oturanlarm beyaz giyindiği bahçelerinde bol bol beyaz çiçekler açan bir diyardan geliyorum. “Ye- sil” ile “beyaz” dan doğan, yanakla- rından kan damlıyan gürbüz çatılar üstünde mor güvercinler, ve dişleri. nin arasma yüzer mumluk birer am- pül sıkıştırılan, beyaz mermerden aslanlar gördüm. Sür'ati bir obur iştahile höpürde- ten vesaiti nakliyenin geçmediği yol- larda renkli biüzlarile bir palete di- zilmiş gibi, çocuk dizileri gördüm. Yol evlerindeki bahçenin bir parçası kadar onlarındı. Tramvayların diş gıcırtısından, ba şımızın üzerinde zehirli bir örümeek ağı gibi dokunan elektrik tellerinden, bir yaban domuzu gibi burnunun hi- zasıma giden her türlü vessiti nakli. yenin derebeyliğinden uzak, Büyük- ada yollarınm ve yoleularmın saade. tini gördüm. Geniş ve beyaz eteklerini çapkın bir rüzgürm kabarttığı, yesil gözlü adaya: — Allaha osmarladık, dedim. Ondan bir kucak gül kadar mak- bule geçecek bir: — Güle güle.. bekliyordum. Fakat heyhat! Her güzelin bir ku- suru olur, Bu dilber de türkce bil miyordu! Bana anlamadığım bir si- rü dillerle: Orövuvur! Adiyö! ye benzer kelimeler sıraladı durdu. Bedri RAHMİ ——————— Menemende şiddetli yağmurlar yağıyor İzmir, 9 (A.A) — Yağan şiddetli yağmurlar esnasında Menemene dü- şen bir yıldırım bir kişiyi öldürmüş üç kişiyi de ağir surette yaralamış. Darüşşafakaya kaydi kabul “ m Darüşşafaka Lisesinden; “1 — Darüşşafakaya talebe kayd muamelesi temmuzun 15 inden ağus tosun 15 ine kadar devam eder ve 15 ağustosta kayıtlar kapanır. 2 — Kabul şartları şunlardır: a.— Anadan babadan veya yalnız babadan mahrum ve muhtaç olmek. b. — Bu yıl ilk okulun dördüncü sınıfına terfi etmiş olmak ( tahsili daha fazla olanlar veya geçen yıl dör de geçmiş bulunanlar boşuna gelme melidirler, ) e, — Yaşı ondan aşağı ve on üçten yukarı olmamak, d. — Bu şartları haiz olanlar ara- sında Türkçe, kıraat, imlâ,ve hesap- tan yapılacak müsabaka imtihanını kazanmak. e. — Müsbakayı kazananlar are- smda çekilecek kur'ayı boş çekme - mek, 3 — Ilk müracaatte nlifus hüviyet rüzdanı, mektep karnesi, çiçek aşi kâğıdı, sıhhat raporu ve bir vesika fotoğrafı getirilecektir. İHTİRA İLANI “Mitralyözlar için pervane şaftı na merbut idare tertibatı” hakkm- da istihsal olunan 29 Tik Kânun 1931 günlü ve 1309 sayılı ihtira be- ratı bu defa mevkii file konmak ü- zere ahere devrüferağ veya icar © dileceğinden talip olanların Galata- da, Iktisat hanında, Robert Ferri'ye müracaatları ilân olunur. TAN ABONE VE İLAN ŞARTLARI Sigortalı a Vy 0 yl 1700 Mw İlân için İlâncdık Şirketlerine mü racaat edilmelidir. Küçük ilânlar doğrudan doğruy. sdaremizce almabilir. Küçük Münlarm 5 satrliği bir defalık 30 kuruştur. $ satırdan faz lası için satır başms $ kuruş alıp» Bir defadan fazla için o yekündar © 10 kuruş indirilir. Memleket barıcma sigortalı abon. varılmaz. Günl zecmiş süshalar $ ksrbstar İle Süleymni karnından ağırca yara « lamıştır. Hasan, hemen kaçmışsa da (lanmıştır. Yaralı memleket hastane İ sine yatırılmıştır. a er! Sa | MEMLEKETTE “TAN Konyada büt ün vilâyet yolları tamamlanıyor Konya, (Tan) — Vilâyet hudutları mamlarmak üzeredir. Konya - Ankara yolunun Cihanbeyli kısmında 700 ! metroluk bir şose İle on kilometroluk içerisinde ilkbahar yol faaliyeti te- bir tesviyei türebiye yapılacaktır. Karaman - Ermenak yolunda beş buçuk kilometroluk bir toprak tesviye- 8İ yapılmıştır. Ereğli - Aksaray, Seydişehir - Akşehir, Akşehir - Ilgın. Konya - Beyşehir yollarında da tesviyei türabiye ye şose inşaatı tamam- tanmitır. izmitte ilkmekteplersergisi İzmit, (Tan) — İzmitte Ulugazi ilk İle bütün vilâyetin çocuk ve öğretmen okulunda (Kocaeli İlk Okulları) adı işlerini bir araya toplıyan büyük bir sergi açılmıştır. Sergiye, İzmit, Adapazarı, Geyve, Kandıra, Hendek, Geb. ze ve Karamürsel kazaları ile köyleri iştirak etmişlerdir. Serginin küşat resmi Vali Himit Oskay tarafından yapılmıştır. Kocaeli vilâyetindeki bü- tün ilk okul talebe ve etmenlerinin elişlerini içinde toplıyan bu sergi; gok muvaffakıyet kazanmış ve binlerce kişi tarafından gezilmiştir. Bolu ilçe ve köylerinde yeni yalı mektepleri açılıyor Bolu Sakarya köy Bolu, (Tan) — Kültür işlerile pek yakmadan İlgili olan bay Salih Ce- mal Gülen şahsi gayretlerile mer - kezde Sakarya, Çorak, Çarşamba; Gerede İlçesinde Kadılar, Samat, Kazaklar, Çalışlar, Mengen, Ören; Düzee ilçesinde Karaköy, Yığılca; Mudurnu İlçesinde Deresağ, Tokur. cun; Göynük ilçesinde de Köstebek, Himmetoğlu okullarmı köy yatılı o- kulu haline koymuştur . Kurakları mahallerince yeniden yapılan bu o- kullar yatılı olmak için bütün araç- ları haizdir. Inşaatları pek yakında tamamlanacak olan Yeniçağa, Çilim- yati mektebi binası li, İmamlar okulları da önümüzdeki ders yılında tedrissta başlıyacaklar- dır. Bunlardan başka ilin uygun ve merkezi yerlerinde daha beş köy ya- İrl. okulu açılması mukarerdir. Bü - tün ilde 93 ilk okul vardır. Bu okul- ların talebe sayısı 11.042, öğretmen. leri de 186 dır. Yaz tatillerini Boluda geçiren köy özretmenlerile merkez ilk okul öğ- retmenleri için kültür direktörü 1s - hak Kalabay tarafından mesleki bir kurs açılmıştır. Halkevi salonların- de haftada üç gün kurslara devam edilmektedir. Arkadaşını tabanca ile ağır yaraladı Balıkesir, (Tan) — Ivrinde kamu. | nuna bağlı yenicsi sagir köyünden Mustafa oğin Süleyman ile arkadaşla. rından Ali oğlu Hasanla aralarında çıkan bir kavgada Hasan tabancasiy jantlarmanın Siki aramasiyle yaka - Aydmda soyadı alanlar Aydm, (Tanj — Aydın merkez kazasında iki temmuz tarihine kadar | 79 bin ktlsur yurttaş soy adı almış- lardır. Bundan ilimize bağlı diğer ü- çeler dahil değildir. Merkez Üçesinde soy adı almıyanların sayısı 5 bin ka - dar varsa da bunlar kayıtlar buradâ olup kendileri başka yere gidenlerdir. TI ve ilçe merkezlerinde olup da soy adı almıyan yok gibidir. İlin 500 küs sur köyünde soy adi almıyan kimse Yağmur ve dolunun © Boludaki tahribatı Bolu, (Tan) — Havaların yağmur. lu gitmesi hasat İşlerini teahhüura tuğ- rTatmaktadır. Yer yer fazla yağmız yağmaktadır. Vilâyetin Göynük & çesinin bazı köylerine dolu yağmış, gerek doludan gerek fazlı yağmur dan gelen seller Göynükte yedi köp- see U.i. 2 e —; m MEMLEKET MA NZARALARINDAN : Te kirdağından bir köşe " Kuyucak tüneli şidde Yağmurlardan tıkand Aydın, (Tan) — Geçen hafta ğan yağmurlardan Kuyucak ista yonunun ilersinde tünelin üstündi geçen Kuyucuk tünelinin & tüneli doldurduğunu bildirmiştir Tünelin açılma ameliyesine olunmaktadır. Halen trenler b dan aktarma suretile dirler. Doğru münakalât ancak İı veya çarşahmba günü temin nabilecektir. Yerinde yaptığım kikata göre, tünelin . üzerinden © metre eninde ve ihi metre derinli ğinde bir hanal vardır. Gelen ler bu kanalı tamamen doldı ve iki tarafından taşarak istas tarafında ve tünelin diş taraf: yüz metrelik bir kısmı 3,5 doldurmuştur. İstasyon içinde plöl formlara kadar tamamen de hattâ plâtformu da kaplamı İstasyon içindeki bütün hatlı makaslar kum ve taşlar altında muştur. Sel ve kumların. ta hattın birçok yerleri yerinden o. muş ve kalkmıştır. Sekizinci işletme müfetti ş ni mühendis Hilmi ameliyat başı” da kalmakta, günde üç posta le çalıştırlimaktadır. Her çalışan amelenin sayısı 100 den ladır. İstasyonun ve tünelin ve tünel zerindeki kanalın temizlenmesi İ/ çin 24 - 25 bin lira kadar sarf: nacaktır. Kuyucak tüneli küçük ©“ duğundan devlet demiryolla, genişletilmesi o müteahhide V. miştir. Müteahhit bu hadiseden vel tünelin yanlarını açma ve ğı indirme ameliyesini bitirmiş, nız sıvası kalmıştır, Seller müt: hamza Karçimy Maks ştur. Karacasu ilçesinde murlar devam etmektedir. Bu den harmanlar savrulamamal dır. Bazı harmanlar, yağmurl. (Tan) — Sene s0 münasebetiyle bütün İlkmektep birer sergi açılmıştır. Adapazari teplerindeki sergilerden seçilen lerle vilâyet merkezinde açılan selği ye İştirak edilmiş ve bu serginin rineiliği kazanılmıştır. * Edremit, (Tan) — Edremit F kevinin muzıka ve gösterit kolü & birlikte 45 kişilik bir kafile bir gün içinde Bandırma halkevini #İ) vet edeceklerdir. rüyü ve 25 baş büyük hayvan telef etmiş, bağ ve bahçelere zarar ver miştir. Dolu ve yağmurun yer ürün. lerine yaptığı zararı yerinde görülüp: tesbit edilmek üzere bugür vilâyet 7 raat direktörü Göynliğe gitmiştir. Yumurta büyüklüğünde dolu yağdı Balıkesir, (Tan) — Konakpmar ka- mununa şimdiye kadar misli görül - memiş dolu yağmıştır. . Herbir dow bir büyük yumurta kadardır. Dolula” oldukça ekinlere zarar yapmıştır . Bu zara' 300 dönüm arazi dahiin. de olmuştur, Ayrıca da civar köyler kalmamıştır. rinde dolu ve sellerden zarar gördük leri anlaşılmaktadır. " * Smdırgı, (Tan) — Sındırgı İN sinin içme suyu demir borulara #7 ması işini bir isteklisine üsterii” yapılmıştır. * Aydın, (Tan) — İlimizin kamununda pamuklarda ves Miş görülmüştür, Tarım mlicadele dü si buralarda mücadeleye başlamı tulumba, ilâç göndererek pamü ilâçlamıştır. ğ * Çorum, (Tan) — Bugün Kü başkanı ilbayımız Rza Tekelin'e kanlığı altında Halkevinde bütü? rum gençliği toplanarak başkan, külsel ve sosyal durumu hakli eğ müsahabesinde bulunmuştur. ve yayım şubeleri de kurulard” "yi kevi dokuz gubesiyle çalışms” vermiğtir.