24 Haziran 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 2

GÜNAŞIRI Edebiyata nÖrrmet! Gorkinin son nefesinden hava zerreleri bile ürperdi. Telgraf telleri, bu acıyla, teşennücler geçiren bir sinir şebekesine dönmüştür. Radyolarm tahta göğüsleri dünyanın hıçkırığile sarsılıyor, “Yer ylzünü, bağrından bir parça kopmuş gibi krvrandıran bü asil aci karşısında, #iyah, uzun şapkalar çıktı ve resmi başlar eğildi: O edebiyata ki, Babtâli caddesinde Ak saçın beklediği şeref örğüsü, hoyrat bir yular gibi boyunlara geçip Mtyar alınları kaldırımlara çarpa çerpa çamurlara sürükliyor... Mısralarmı, hâfızasınm sayfalarma hizmetinin mânevi gururu bile çok görülmektedir. Babrâli caddesine, sefaletin pay edilemediği yer diyebiliriz. Orada, bi- ribirinin açlığı bile kıskananlar var! Bizge edebiyat bir inkâr dünyasıdır: Doğanı inkâr, Bi inklir... Beşiklerin ve tabutlarn gıcırtısı bir'diş gıcırtısmdân farksız! Edebiyatın Fikreti, Fenerbahçenin Fikreti kadar bile malüm değil! isarına taşıyan vefakâr omuzlar, yorulunca, kendi- Sezaiyi, Anadolu lerinden başka kimseyi bulamadılar) Çanakkale ve Sakarya şairi Mehmet Akifi, on yıllık hasretten sonra Edebiyata hürmet! her gün yüzüne tükürüyoruz!.. yüzacak kadar fakir Türk güirine, yaşıyanı inkâr, öle- vatana döndüğü zaman, kemiklerinden toprakları sikerek gelmiş bir meçhul asker gibi tanımadık! Edebiyata hürmet mi?.. Kendi kendisine bu kadar hakaret eden insanlar, başkasmdan nasıl hürmet bekliyebilirler! Yusuf ZİYA Lortlar arasında Son zamanlarda İngiltere Lordlar kamarasında kürsüye çıkan güç ini“ yor, saatleröe söz söyleniyor ve esl. 8eler uzun sürüyormuş. Herhangi bir mesele hakkmda söz alan bir Lord ta “bir çeyrek” veya “yarım saat söyliyeceksin” denemez 8. Bunun için kanun da çıkarılamaz. Fakat lortlardan biri dikkat etmiş ki, saatlerce söz söyliyenler, söyle - diklerini evvelden Hazırlayıp oku - yanlardır. Bu lort münasip bir za - man ve firsat kollamış, kürsüye ge- gerek aşağı yukarı şöyle bir cfimle savurmuş: — Kamaramız, İngiterenin en mümtaz divanıdır. Böyle olduğu hal de bizim gibi mümtaz bir smıfa men- sup kimselerin, si leiemlerini, be önce kâğıda dökmeleri ve sonra okuma- ları yakışık almaz. Bunun için; Ka. .maramızda, okumak suretile söz söy lenmesinin men'i hakkında bir karar yermenizi teklif ve rica ederim. Bu teklif müzakereye ve reye kon muş, kabul edilmiş. Şimdi lortlar kamarasında söz söy | #ğrş fiyenler azaldığı gibi uzun söyliyen ler de pek kalmamış. Celselerde kısa oluyormuş, Yazan kim? Dost ve komşumuz Sovyet Rus - yanın büyük hikâyeci ve romancisi Maksim Gorki, serseri bir hayat sür düğü günlerde, jandarmalar tarafın dan yakalanmış ve kumandanlarınm huzuruna götürülmüş. Zabit muharrir sorkuya çekmiş, — Bir hikâye de bana yazarsanız. sizi serbest bırakırım. Gorki oturmuş, beş on dakika için de bir hikâye yazmış ve serbest bi - rakılmış, Fakat işin eğlenceli tarafı, Üç gün sonra hikâyesini, jandarma sabitinin imzası altında gazetede o- kumuş. Başı ve sonu Bütün Sovyet Rusyanm ağladığı Gorki, başlangıçta, Bolşevik ihtilâ - Bini iyi bir gözle görmemiş ve Lenin İktidara geçtiği zaman Amerikalı bir gazeteciye şü sözleri söylemiş: — Halkın zaferini görüyorum. Fa kat öyle ki, bu zaferin ortasmda ken Keskin görüş ! Kırk sene kadar evvel Kazan ope rası direktörüne iki genç müracaat ederek biri tenor ve biri bas olduk - larını söylemişler, iş istemişler. Direktör bunlara birkaç şarkı söy« ettikten sonra tenöre: — Fena değil, demiş, sizi rejisör Tenör Gorki, bas'ta Şalyapin imiş. A zay a may amlari ee biyat, beğenilmiyen Şalyapin de mu- Sorular . — Posta pulu koleksiyonu hangi tarihte başlamıştır ve ilk koleksiyon — Britiş Müzeom'daki pul kolek - siyonunu kim hediye etmiştir? — Dünyanm en pahalı Iki pulu hangileridir? Dünkü soruların cevapları 5 — Timnrleng'in büyük oğlu Ilm- dir? 0 em Gryasettin. Cihangir...» $ — Ehli Sâlip muharebelerine:se | bep olan kimdir * | C — Piyer FErmit isminde koyu Mmüteassıp ve cahil bir papas. 8 — Şair Nefi'yi kim öldürtmüş- C — Şairi, aleyhine yazdığı hievi- yelerden kinlenerek öldürten, Da - mat Bayram Paşadır. 8 — Bağdat şehrinin ik ismi ne idi ? C — Darlisselâm. $ — Baltacı Mehmet Paşanın baş- ka bir lâkabı var mıydı 9 C — Yüzü ve sesi güzel olduğu İ- cin “Güzelce müezzin,, adile şöhret bulmuştu. EA Lİ siki âleminde meşhur olmuşlardır. Aşçının dayağı Küçüklüğünde Gorkiye okuma he- vesini aşılayan eski muhafız krtaatı küçük zabitlerinden aşçı Smurof ol- muş. Dev gibi bir adam olan bu aş- çmm, yanında yamaklık eden Gorki yi kendisine roman okumağa mecbur ettiği ve okumadığı zamanlar döv - düğü olurmuş. . Daha sonraları bunu anlatmış o -| lan Gorki dermiş ki: — Tolstoy yüzünden çok dayak yedim. Çünkü Smurof onun roman - larma meraklanır ve ertesi akşam okumağa devam etmezsem döverdi. Halbuki Aleksandr Düma'nm roman larında, günler geçerdi, aldırmazdı. Briç köşesi Koz piktir. (S) oynar ve sekiz Jö- veden altısmı alır. (Bu meselenin hallini yine bu sü- tunlarda bulacaksınız), Çekmece yolunda İki otobüs kazası oldu, bir ölü, bir yaralı var ! Dün sabah; Bakırköyle Çekmece arasında iki otobüs kazası olmuştur. Aldığımız malümata göre, bu iki ka- zanm tafsilâtı şudur: 1 — Bakırköyünden Küçükçekme ceye giden şoför Haydarın idare - sindeki Kirklareli otobüsü, Küçük » çekmeceye yakın bir yerde, 40 yaş- larındaki elğerci Mahmuda çarpmış #ir. Başmdan ve karımdan ağır yara alan Mahmut, derhal ölmüştür. Hâ- diseye, Bakırköy jandarma kuman- danlığı el koyarak derhal tahkikata başlamıştır. 2 — Kırklarelinden Çekmeceye ge len şöför Muradın idaresindeki oto- büs Çekmece önlerinde 30 yaşların - da Zeynele çarpmıştır. Muhtelif yer- lerinden ağır surette yara alan Zey- nel, hastaneye kaldırılmış, şoför ya- kalanmıştır. Adliyede Şişhane faciasının muhakemesi başladı Şişhane yokuşunda birkaç vatan- daşm ölümüne ve ağır surette yara- lanmasına sebep olan tramvay kaza- sı mes'ullerinin dün Ağır Cezada muhakemelerine başlanmıştır. Suçlu mevkiinde devrilen tramva- yın vatmanı Fahrettin, depo muaye- ne memuru Hasan, İsmail ve İbra- İ him ve hukuku umumiye davacısı 0- larak ayağı kesilen yelkenci Selimin ve ağır yaralanan Ksdriyenin vekil» İleri hazır bulunmuşlardır. Davacı vekilleri, Tramvay Kum - panyasınım d& mal mes'ulü srfatile mahkemede bir vekil ile temsil odil- mesini istemişler, Tramvay Kum - panyasma tebligat yapılmak Üzere muhakeme 11 temmuza bırakılmış - tır. * Ortaköyde, Cavitağa.. mahalle « sinde oturan Ortaköy posta momu- ru Âhmet Şakir, evinde tıraş ustu rası ile oynarken, birdenbire usturü elinden kaymış ve kendisi de üzerine düşerek sol kolunun damarları kesil- miştir. e Ahmet Şakir, yarasından akan kanın verdiği zâf neticesinde birkaç dakika sonra ölmüştür. Ad. liyece tahkikat yapılmaktadır. * Küçükpazarda, Hasan isminde birinin küfesini çalan İbrahim Sulh İkinci Ceza Mahkemesinde yapılan duruşma neticesinde tevkif edilmiş - tir. Esnaf teşkilâtında idaresizlik mi var? Esnaf cemiyetleri teşkilâtı sabik direktörü Mehmet Ali, dün Ankara- ya gitmiştir. Mehmet Ali, esnaf teg- kilâtı hakkmda, ticaret odasile kendi arasında Yıkan ihtilâflarm mahiyeti hakkında Ankarada şlâkadar ma - kamlara izshat verecektir. Mehmet Alinin Ankaraya bu mak- satla yaptığı seyahat ticaret odasm- da alâkadarlar arasmda iyi karşılan» mamıştır. Ticaret odası erkânınn kanaatine göre, esnaf teşkilâtında görülmüş idaresizlik yüzünden Meh met Ali ile aralarında ihtilâf çıkmış tar. Bilhassa tahsilât işlerinde bazı yol suzluklar görülmüştür. Bunun üzeri n6 İki tahsildara yol verilmiştir. O. da Idare heyeti tahsilât işlerini yolu- na koymak için çalışmaktadır. Havuz müddeti geçen gemiler Liman idaresi havuzlanma müd - deti geçen gemilerin bir listesini tan zim etmiştir. Bu gemilerin mensup olduğu müesseseler veya eşhas hak - kında talimatname tatbik edilecek - tir. Maliyet fiatının kontrolü Sanayi mamulâtmm maliyet fi - atlerini kontrol etmek Üzere, ticaret odası fabrikalardan satış ve maliyet fiatlerini sormaktadır. Fakat mevcut teşkilât bu işi başarmağa kâfi de - edildiği takdirde bu şube maliyet fi- ati meselelerle de uğraşacaktır. TAN | halk alttaki tek iskeleden çıkmıya Ne dersiniz ? Vapurlardan çıkış ! Belediye zabıtası bir takım acül ve telâşlı adamların vapurlar ishe- lelere tamamile yanaşmadan, va- purlardan atlıyarak bazı kazalara sebep olduklarını gördüğü için bu işin önüne geçecek tedbirler almıya ve böyle erken atlıyanlara ceza hes- | > miye karar vermiş. Nizam ve ada- bı muhafaza için verilmiş olan bu ve buna benzer tedbirleri tasvip etmemek elden gelmez. Yalnız be- lediyenin işin yalnız bir tarafını des gil, madalyanın bir de öbür tarafı mi tetkik etmesini istemek halk hiz- meti namına boynumuzun borcu. dur Sabahleyin Adadan, Kadıköyün- den gelen vapurlarda vasati 1500 kişi vardır. | İskelelerde güverte yolcularını çıkarmıya mahsus mer - divenli kısım mevcut olmadığından mecbur olmakta ve bu 1500 kişinin çıkışı bir çeyrek saat sürmektedir. Bu arada imzaya, davaya, mektebe, hulâsa tehire tahammülü olmıyan işine gecikeceğini tahmin edenler de tabü vapur yanaşmadan atlıya- rak çıkmaktadır. Vapurların ça- Buk boşalmasına ait bütün tedbirler alınmadan böyle yolsuz çıkanlara ceza kesmek bilmeyiz revayı hak madır? Biz böyle düşünüyoruz. Siz ne dersiniz ? A 2 2 —— KÜÇÜK HABERLER * Halkevinde izci teşkilâtı — E- minönü Halkevinde bey yüz kişilik) kadar bir izci teşkilâtı kurulması kararı, Haikevinin yanında yapılacak olsn yeni spor salonunun inşasmdan son- raya bırakılmıştır. * Tapu ve kadastroda — Tapu ve kadastro genel direktörlüğünde teş- İ kil olunan fen heyeti .baş . müşavir. liğine kadastro -fen heyeti baş mü - fettişi Hal-Ziya, onun'yerme de mu avini Ahmet Salih tayin edilmiştir. İnönünde yüksek uçuş kampına hazırlık İnönü yüksek uçuş kampa İs- tanbuldan gönderilecek 25 talebe seçilmiştir. Türkkuşu derslerine de- vem eden her talebenin kampa işti- raki temin edil den, bunlar arasından ve bütün vilâyetlerden ancak 120 kadarı ayrılmıştır. İnö- nünde yelkenli uçuşlar yapılacak, burada muvaffak olanlara derece derece ehliyetname verilecektir. Kamp eylül nihayetinde bitecek ve tedrisata gelecek sene yine de» vam edilecektir. Hava seferleri rağbette On dört pilot ve makinist Londraya tahsile gidiyor Köy muallimleri Maarif - Vekâletine müracaat ettiler panların çocukları bu mekteplerde| ük tahsillerini görmektedirler. An -|5, cak, köy mektepleri, üç snıflı oldu - ğu için bu gibi çocuklar ilk tahsil - lârini bile yapamamaktadırlar. Türkiyede mevcut 6785 köy hoca #1 maarif vekâletine müracaat ede - çek üç smıflı mektebi bitiren çocuk - larmın şehirlerdeki ilk mekteplerde leyli olarak okutulmalarma müsaade / istemişlerdir. Vekâlet bu talebi tet - kik edecektir, Askerlik kampları talebelerinden bir kısmının kamplardan kurtulmak için birta - kım çarelere baş vurdukları görül - müştür. Dün maarif idaresinden alâ kadarlara gönderilen bir tamimde as keri heyetlerin yapacağı muayene neticesi vücudü mukavim olamayan- lar hariç olmak üzere hiçbir talebe- min kampa iştirakten o muaf kılına- mıyacağı bildirilmiştir. Garip bir bisiklet hırsızlığı suçlusu Geçenlerde çok e bir “Şa dün jandarma refakatinde Sultanah- met birinci sulh ceza mahkemesine yek hâkim Reşit tarafından sorguya çekilmiştir. Nevzat, bisikle: ti çaldığı inilir etmis bunu 25 ku- ruşa kiraladığını söylemiştir. Hâkim Reşit, suçlu Nevzadın tev- kifine karar vermiştir. Düşkünler evindeki çocuklar Darülâcezede anormal çocuklara mahsus , iki omuallimli bir. mektep vardır. Düşkünler evine alman bu gibi çocuklar burada tahsil görürler, fakat son günlerde bu müesseseye kimsesiz olarak bulunan birçok nor» mal çocuklar da almmıştır. Bunla. rm tahsilsiz kalmamaları için şimdi- lik bu gibi çocukların da bu mektep- te yetiştirilmelerine zaruret görül - müştür. Yeni yolcu tayyarelerimizden biri Tayyare seferleri son zamanlarda — konulmasma karar vermiştir. | lar; Ankarada Çankaya, Antalyada büyük bir rağbet kazanmıştır. İs- tanbuldan ve Ankaradan hareket eden postalar, daima tam yolcu kad- rosile gidip gelmektedir Cuma, cumartesi ve pazartesi günkü seferler için biletlerin bir gün evvelden tedarik edilmesi lâzım gel- mektedir, Hava Yolları İdaresi, yolcu tayya- relerinin çoğalacağı zamana kadar, elde mevcut yedek tayyarenin de ser Bu tayyare, ihtiyaç hasıl olduğu za- man derhal yolcu alacaktır. İstan- bul - Ankara - İzmir servisinin ih- dası ancak yeni tayyarelerin gelişin- den sonra mevzuu bahsolabilecektir. Hava Yolları “Umum Müdürlüğü, elde mevcut pilot ve makinist kad. | 3 rosunu da tevsi ihtiyacındadır. Bu- hun için yeniden on dört pilot ve makinistin Londraya gönderilmesi tekarrür etmiştir. DİR siyasa Boğazlar meselesinde Türkiye bulunan dokuz devlet murahhası Bo gazlar meselesi hakkında yeni bir mukavele . Tür. kiye 24 temmuz 1923 tarihinde Lo - zanda imza edilmiş olan Boğazlar mukuvelesinin halihazırda arsıulu - Ayni zamanda değişmiş olan beynel- milel şartlara tetabuk edecek yeni bir mukavelenin imzalanmasını tek- lif etmektedir. Acaba Türkiye Cüm- huriyetini haklı olarak bu değişikli- ği talebe sevkeden şartlar nelerdir? 1923 senesinde Boğazlar mukave. lesi imzalandığı esnada beynelmilel siyaset akan kuvvetli bir cereyan bütün milletleri silâhsızlan- maya doğru götürüyordu. Salhin ölçülmez kıymetini tâ o zamandan idrak etmiş bulunan genç Türkiye Cümhuriyeti bu silâhsızlanma cere - yanına yardım etmek, hattâ yeni bir hız vermek kaygusile Boğazlârr: ser best bırakmağı doğra bulmuş, ve ba- na razı olmuştu. Ankaranm bü rıza- sı Türkiye Cümhuriyetinin dünya sulhüna ilk hediyesi olmuştur. Boğazlar mukavelesinin imzalan - dığı o devirde silâhsızlanma cereya- nma müvazı olarak akan diğer bir cereyan daha vardı: Uluslar Kuru - muna emniyet! Dünya efkârı umu - miyesi Cenevre Paktının dünya sul- hünü idameye muktedir bir vasıta olduğu İnancımda, ve yirminci asr medeniyetinin beynelmilel haksızlık- “İlara, büyüğün küçüğü yulmasma, ezmesine müsaade kuvvetlinin. zaifi edemiyeceği kannatinde idi. Tarihte emsali kaydedilmemiş büyük bir ada © zamanlar “İdaha heniz yeni kurtulmuş bulunan Ctimhuriyet Türkiyesi diğer millet lerin bu inancma İştirak etmekte, ve bu insani kannatin tahakkuku için e- N.M. Mısır Üniversitelileri Temmuz bidayetlerinde Mrsrr ni. versite talebesile profesörlerinden mürekkep 80 kişilik bir heyet şehri. mize gelecektir. Eyüp kazası için hazırlıklar Yeniden dokuz kaza teşkil edil diği dün Vilâyete bildirilmiştir. Bun- Gündoğmuş, Mânyas, Burdurda o Yeşilova, (İstanbulda Eyüp, Kastamonuda Kargı, Koca- elide Gölcük, Çanakkalede Yenice, Orduda Gölköy kazalarıdır. merkez nahiyesi teşkil edilecektir. Belediye dairesi hudutları için bilâ- hare reye müracaat olunacaktır.