2 Haziran 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

<a a UNT A x Ka © x ÖGT M kOMANOF LARI OLDURÜLDU Yazan: Aleksandr Kerenski Duma azasından, müfrit sağlar - fan olan ve harp esnasında, hattâ bizzat intihabı ile bir müddet dahi - liye nazırlığı yapan 'A, N. Hovstof, kabinesince elde edilen gizli rapor - lardan haberdar olunca “Mukaddes &dam” 1 öldürtmeye karar verdi ve hezaretine verilmiş olan mestur tah- tisattan, bu maksadını temin ettir- Mek için para da ayardı. O,Almanla- ı'liıbüyvuk umumi erkânıharbiyeye tit en gizli malümatı,Rasputinin sa- Yesinde temin ettiklerini, çok emin Yerlerden haber aldığını, onu saray- dan uzaklaştırmanın da imkânı bu- lunmadığmı, bizzat bana söyledi. Rasputini öldüren prens Feliks Yuıupof tahkikat — komisyonunda Verdiği ifadesinde şöyle söylemişti: “İş odasında, birçok defalar, hiç tlııımıdığmvı adamlara tesadüf et - detinde, odasında bulunuyorlardı. Âvdet eder etmez, etrafını alryorlar, Oha içki veriyorlar. Yordu.,, finden sorduğunu ve onun altında “Yeşil adam,, imzasını tolgraf, evvelden kararlaşan kinaye- #zırı Protopohofun azline meydan 'el'llmemeıı lüzumuna dairdi. gerek Rus, gerek ecnebi mat lı“ll'.uıdı bir çok defalar, ikinci Ni- bolanım münferit bir müsalehaya olmadığını ve böyle bir ar- U izhar etmediğini tekrar ettim. un münferit bir müsalehayı dü- ediğinden eminim. Evvelki fasıl İt da, İmparatoriçe Aleksandra Fe- Tovna'nın, hiç bir suretle, Alman edilemiyeceğini anlattım. O, bı- fakmız ki, İkinci Giyoma — yardım Mmekten ve bu yolda en küçük bir Wnel beslemekten uzaktı; — bilâkis ::;p ilân olunur olunmaz, ondan l.miyle nefret etmeğe başladı. Mıkıt şurası da doğrudur ki, o, 4 Temmuzunda harbi istemiyor- ha Ve eğer, Rasputin, sarayda bu- Up ta ona zahir olsaydı, ihtimal Çariçe, harbin önünü alabilirdi. Üa Imparatorun seferberlik ilâ- dair olan iradesine tekaddüm meş'um günlerde, Rasputin, * taraftarı fikirlerle şiddetle mü- IıBle ediyordu. Duma âzasımdan %“ dostum Suhanof (ki Rasputi- doğduğu eyaletin, Tobolsk eyale- mümeıım idi), — bir telgrafta, “harp ilân etme, Niko- *l (Gran-Dük Nikola) azlet!,, Çara emir verdiğini gözleri ile g'd“ğlhıü söyledi, ve bilâhare, t'“!l 8rafım bir suretini de bana gös- Bu telgraf, Gran - Dük Nikola qıınlnclye Nazırı Sazonofun, Çar- ""m Umumi seferberlik iradesini kur- ağa çalıştıkları zamana tesa- ı, tdiyordu. Rasputinin bu âmira- telgrafının alt tarafımnda da şu ibare vardı: “Harp ilân e- Mk-- Zararr bizzat sana ve Çare- dolıunıcnktm,, hhd.ulın Çar ailesinin katli hak- yapılan tahkikatta, Rasputi- ımMntriymııı. aynı şekilde ifa- ' ğ#" S fî imm tamamiyle aleyhinde idi. | E“Blbım, Almanya ile bir harp ya- GA aA M&ıtlıdxğı zaman Tiyumende | yüzünden yatakta idi. (Onu . Bunlar, ya onun Çarskoye Selo- ya gıdışinden evvel, yahut oradan av Bu arada öyle tahmin ediyorum, ona bir takım su- tllerde soruyorlardı. Ben, gözetliyor Ve verdiği cevapları not ettiklerini ğörüyordum. Böylece Rasputinin bir Alman casusu olduğunu anladım. Bununla beraber kanaatim şudur, ki, siyas! hareket tarzı Alman ajan - yaptığmı gösteriyordiyse de, bu- hu istiyerek yapmıyordu; hattâ bir Üereeeye kadar, Rusyanın felâketi - he hizmet ettiğini de takdir edemi - ; Sokolof, yaptığı resmi tahkikatın- , Yusupofun, bu not defterli ya- nerların kimler olduğunu Raspu- kurnaz tebessümle “buniar dostlarımız- dî!'. onlar, bilhassa İsveçte, pek çok- hi Dari Te A vasil adamlar, namı- l veriyoruz.,, diye-cevyap verdiginı, Usupofun ifadesine atfen kaydedi- Yor. Tuhaftır ki, o zamanm posta Umumi direktörü bulunan Pokvist- hev, aynı zamanda, İmparatorun al- bütün telgrafları da gozden ge- tirmeğe memur olduğu için.. O sı- talarda, Çariçeye gelen bir — telgra- Rördüğünü, bilâhare, söyledi. Bu bir ifade ile yazılmış ve Dahiliye No. 9 Guzova isminde bir kadın vurmuş- tu). Haşmetmeap, bir çok telgraflar la onun fikrini istimzaç etmişti. Babam, elinden geldiği kadar da- yanmasını ve harp ilân etmemesi- ni, cevaben, bildirdi. Ben, o sıralar- da yanımda idim: Çarın telgraflarmı da, babamın verdiği cevabı da gö- zümle gördüm. Babam, o kadar mü- teessir oldu ki, yarası yeniden kana- mağa şbaşladı.., Raspüutini tarassuta memur olan zabitin ifadesi, bize, bir adım daha arttırıyor: “1916 senesi ortalarına doğru, Rasputinin şu sözlerini kendi kula- ğımla işittim: (Bu pis kadın beni bıçaklamasaydı, hiç bir zaman harp olmıyacaktı; çünkü ona müsaade et-, miyecektim.,, O,herkesin önünde (ar tık bu kadar kan dökülmesi yeter.. Harbi bitirmenin zamanı geldi. Al- Tercüme eden: M. Rasim ÖZGEN Eğer Rasputin zahir olabilseydi Çariçe harbin önünü alabilirdi manlar tehlikeli olmaktan çıktılar, Artık zayıfladılar.) diyordu. Onun fikrine göre Almanya ile müsaleha 'akdetmemiz lâzımdı.,, Müsaleha akti fikri, — Rasputinin iptidaft halde bulunan zihnine, birden bire, girmemişti. Muhasematın bi - dayetinde onun kanaati şöyle görü- nüyordu: “Dövüşeceksek, iyi dövü- şelim; zafer bizim olacaktır.,, Bazı kimseler, bu fikirleri, Rasputinin bir manevrası... hakiki fikrini gizlemek için — başvurduğu bir çare.. Çariçe- yi; bilâhare, Berlinin istediği yolda, daha kolaylıkla, — yürütebilmesine imkân verecek bir kurnazlık adde- diyorlardı. Ben, bunda, daha sade bir izah yolu buluyorum: Müsaleha fikri.. harbin meydana getirdiği, her gün daha — fazla artan, müşkülâtın neticesidir. (Arkası var| Kuin Meri tran Normandinin re Löndra, 1 (Tan) — “Kuin Meri” vapuru bu sabah Nevyorka varmış- tır. Bu muazzam vapur Fransızların “ Normandi ” gemisi tarafından ya- pılmış olan rekoru kıramamıştır. “ Normandi ” nin dört gün, üç saat ve ondört dakikada kat etmiş olduğu mesafeyi, “ Kuin Meri ” dört gün, dokuz saat ve kırkaltı dakika- da katetmiştir. Kuin Merinin seyahatine dair gelen tafsilât Nevyork, 1. (A.A.) — “Kuin Meri,, 8,50 geçe Ambrose Fener gemisi hi- zasma — gelmiştir.. Bishopsrock'dan Amhrose'ye kadar olan mesafeyi “Kuin Meri ", “Normandie,, den 29 dakika daha fazla müddette katet- transatlantığı, Nevyork saatile saat | ; satlântik vapuru korunu kıramadı Kuin Meri gemisi hareket ederken miştir. “Kuin Meri” saat 10 u 9 daki- ka geçe karantina iskelesine yanaş- mıştır. Transadantikde, biri gizli olarak binmiş olmak üzere 1806 yolcu var- dı. “Kuin Meri,, seyahati esnasında sis ve muhalif rüzgârlardan ziyade- siyle müteessir olmuş ve bu suretle iki yüz mil kaybetmiştir. Bahriye mehafili, “Kuin Meri ” nin istediği zaman “Normandie” den mavi şeridi alâce” »a kani bulunmaktadır. 'uin Meri bu suretle saatte 33 mil sürat fazlalığı gösterebilmiştir. Maamafih tam suratle giderken ge- minin ihtizazı o derece süratli bir hal almıştır ki, kiıç güğerteden bir- çok takometre'ler kopmuş ve bazı videlar sökülmüştür. u| Çelikpalas kaplıcaları törenle açıldı Bursa, 1 (Tan) — Çelikpalas adı- nı alan asri kaplıca, bugün saat 17 de törenle aç,Ilmıştır. Merasimde il- bay, şarbay, Parti Başkanı ve Ulus gazetesi başmuharriri Falih Rıfkı A- tayla ve daha birçok güzide davetli- mel ve modern bir şekilde döşetilen hamam ve otel kısımları göst. tir. Müteakıben Atatürkün yüksek işaretlerile açılan mü€ssesenin Bursa ya bir kat daha şeref vereceğinden bahseden söylevler söylenmiş, Anka- ra Palas orkestrası tarafından çalı- nan havalar dinlenmiştir. ler hazır bulunmuşlardır. Mükem - | Yeni inhisar kadrosu İnhisarlar idaresinin yeni Bsene kadrosu”dünden itibaren tatbik olun mağa başlamıştır. Geçen Nisan ba - şında sin tahdidi dolayısile tekaüt edilenlerden boşalan yerlere, kurs gören ve imtihanda muvaffak olan memurlar tayin olunmuştur. Son ya prılan namzet imtihanında kazanan 45 kişiye de mülhakatta vazife veril- miştir. İdare, kurs görmemiş olan memurlar için bir haftaya kadar yeniden kurs açacaktir. Kral Korfoya gidiyor Atina, 1 (Tan) — Kral bu ayın içinde Korfo adasına giderek bir ay oradaki sarayda ikamet edecektir. Binalar, daireler Bir binayı yapmak güç bir şeydir. Fakat ona bakmak daha az güç de- ğildir. Yıkdan, harap olan milli, ta- rihi binala: d çoğu bal lktan mahvolmaktadır. Resmi dairelerden birçoğü, İstan- bulda, kira ile tutulmuş yerlerdir. Bu demektir ki, mesele para meselesi değildir. Bir organizasyon meselesi- dir. Meselâ, herhangi bir inşaat şirketi ortaya çıksa da, resmi daireler yap- mak işini üzerine alsa, öyle zannedi- yorum ki, bugün verilen kira ücret- leri ile, beş on senede ödenmek üze- re birçok binalar yapılabilir. Fakat böyle bir düşünce tahakkuk ederse, bakım işinin de tanzim edilmesi şart- tır. Bana bu sâatırları yazdıran şey, geçenlerde, bir dostumun evlaıııııe 5 c Mussolini anlatıyor BAŞI iktıza eder. — Habeşistanın ltalyan hâkimiye- ti altına girmesi üzerine yeni Roma Imparatorluğunun ikmal edilmiş ol- duğu söylenilebilir mi? — Zecri tedbirlere nlhıyet verll- Biz sulh için elimizden gelen herşeyi yapacağız INCİDE münasebetinin teminine yol olacaktır. Tsana gölü ve İngiliz menafiine riayet — Tsana gölünün sularından istifade açılmış mesiyle İtalya zümresine dahil olmuş olacak. — Akdenizin küçük devletleri, I- talyan emperyalizminin onlar için bir tehlike olduğu endişesi içindedirler. 'Bu korkunun aslı var mı? * — Bu devletlerin korkmalarına hiçbir sebep yoktur, hiçbir sebep! İ- talyanın Türkiye ve Yunanistan ile dostluk muahedeleri vardır. İtalya bu merasimine gittiğim dajmlnde gördüğüm manzara ile se- yahatten gelen bir dostumu bekle- mek üzere uğradığım polis komiser- liği dairesi oldu. Evlenme dairesi, Eminönü evlen- me dairesiydi. İsminin “Eminönü” ol- masına rağmen, eski Babiüâlinin hari- ciye binası kısmının, alt katında olan bu yer, itiraf edeyim ki, hiç de insa- nr evlenmeğe teşvik edici değildi. İki hayatın birleşeceği yolun kapısı de- mek olan bu daireyle, şehre gelen yolların kapısı demek olan o karakol binası insanı evlenmekten ve seya- hat etmekten korkutacak birer man- zara gösteriyorlardı. Hükümet ve şehir otoritelerine, onların mümessillerine ve bu otorite- lere müracaat edeceklere karşı daha fazla hürmete mecburuz. Çünkü bu- gün için “nerede oturduğunu söyle, kim olduğunu söyliyeyim” diyebiliriz. | Fikret ADİL hedel riayete — azmetmiştir. -Akdeniz sulh siyaseti — İtalyanm Arnavutluktaki ha- kimiyetinin Yunanistan ve Yugoslav- yada doğurduğu sinirlilikten müte- vellit endişelere ne dersiniz? — İtalyanın Arnavutluk siyaseti gayet vazıl ve dürüsttür. Romanın yegâne gayesi senelerce bizle dost İ bu küçük leketin istiklâ- line hürmet ve onu muhafazadır. — Akdeniz havzasmda itimat ne gibi bir surette iade edilebilir” İsta- tükonun muhafazası ve denizlerde se- fer hürriyetini temin etmek için ak- tedilecek en iyi arsrulusal vasıta ne- dir? İtalya yalnız büyük devletlerin dahil bulunduğu bir pakti mı, yoksa küçük büyük, bütün Akdeniz devlet- lerini ihtiva eden bir paktı mı tercih eder? İtalya deniz kuvvetlerinin tah- dit edilmesi lüzumunu tanır mı? Bir anlaşma yapılması için, önnyık ol- ş Bulgar kabinesinde — yapılacak tadilât Sofya - (A.A.) — Bu hafta içinde kabinede tadilât yapılması beklenil- | mektedir. Ancak bu tadilâtın ne şe- ! kilde olacağı bilinmemektedir. Bu- J| nunla beraber siyasi mahafil, dört | veya beş nazırın yerine ikinci plâhn- - | da şahisiyetler getirilerek buü suret- le normal siyaset rejimine doğru ye- ni bir adım atılacağını beyan etmek- tedirler. ! Yugoslav Kralının 'Bükreş seyahati Bükreş, 1. (A.A.) — Dimineata gazetesi, yazıyor : Yugoslavya Pren- si Paul'un 6 - 8 haziranda Bükreş'i ziyareti Küçük Itilâfa dahil olan dev letler arasındaki — tesanüdün bir te- zahürü olacak ve diplomasi sahasın- da yapılan ve bu organizmi sarsma- ği istihdaf eden bazar manevralara karşı doğrudan doğruya verilmiş bir lar meselâ albay Beck'in Belgrad se; yahati gibi şeylerdir. Beck'in, ba: zı haberlere göre, merkezi Avrupayı hudutların masuniyeti için tehlikeli olacak bir şekilde tensik etmek pro- jesine Yugoslavyayı imale etmeğe çalışmış olduğu söylenmektedir. Hindistanda müslüman olan putperestler Londra, 1. (Tan) — Dün Hindis- tanın Bombay şehrinde muazzam bir miting yapılmış — ve putperestliği terkederek islamiyeti tkabul etmeğe karar verilmiştir. Mahatma Gandinin oğlu Iraham ilk defa olarak ihtida etmiş ve Ab- dülhak ismini almıştır. İngilterenin Mısır komiseri Londraya geliyor Londra, 1, (Tan) — İngilterenin Mısır yüksek komiseri, bugün, Mısır- daki İngiliz hava kuvvetleri kuman- danı Sir Robert'te beraberinde oldu- ğu halde, Kahireden Londray& hare- ket etmiştir. Macaristandan alınan damızlık koçlar geldi Ziraat Vekâleti hesabıma Macaris- tandan mübayaa edilen 40 damızlık koç şehrimize gelmiştir. Merinos cin sinden olan bu koçlar hafta içinde Karacabey harasma gönderilecektir. Merinos boğaları münhasıran Kara- cabey harasında alakonacaktır. Koç ları mübayaa eden heyet, tetkikat maksadiyle Bern'de bulunmaktadır. Yakmda şehrimize dönecektir. cevap teşkil edecektir. Bu manevra-. ister mi? — Şimdiki şartlar tahtında ve zec- ri tedbirler devı.m ettiği müddetçe İtalya Akdeni yapıl hususunda — önayak — olmiıyacaktır. Zecri tedbirler nihayete erince bu meseleleri bir anlaşmaya erişmek ve sulhün temini için teşriki mesal et- mek arzusu ile İnceliyeceğiz. Duçenin Teminatı: Kin beslemek yok — Son on iki ay zarfında oynadık:- ları rolden dolayr onlara karşı: hiçbir kin besl ğine dair Akdeni devletlerine Italyı teminat verebilir mi? — Biz kin besliyen bir millet deği- liz ve ben kendim gayemize karşı o kadar hasımkâr ve adaletsiz olmuş gazetenize bir mülâkat bahşederek kindar olmadığımızı ispat ediyorum. Umit ederim ki bu mülâkat Daily Te- legraph için yeni bir siyasetin meb- dei olsun! — Yeni İtalyan İmparatorluğunun organize edilmesinde baş rolü oynı- yan fikir nedir? İngilterenin Hindis- tanda tatbik etmiş olduğu politikanın esasları takip edileceğini söylemek doğru olur mu? Bu takdirde Domin- “|yonların temsil edebildiği gibi doğu Afrikada Cenevrede doğrudan doğru- ya temsil edilecek mi? — Yeni İmparatorluğun kanunu esasisini — hazırlamaktayız. Büyük Britanyanım tecrübelerinden, açıkça söyliyelim, istifade edeceğiz. Adisababa Merkez olarak kalacak — Büyük bir siyah ordunun orga- nize edilmesi için bir plân mevcut mu? — İtalyada ihtiyat 37 kurayı se- ferber edebiliriz ki bu 8,000,000 luk bir ordu demektir. Ne Afrika, ne de Avrupada siyah bir orduya ihtiyacı- mız vardır. — Yeni Imparatorluğun hudutları dahilinde diğer milletler ticaret yap- mağa müsaade edilecekler mi? Ve ne gibi şartlar tahtımda? — İmparatorluğumuzun diğer mil- letlerle olan ticari münasebatımnı in- celemekteyiz. Bunun için mutedil ve müsait bir hal bulacağız. — Adisababa merkez olarak kala- cak mı? Yoksa Eritreye daha kakm bir yere nakledilecek mi? — Adisababa merkez kalacaktır. — İmparatorluğu ile civar memle- ketler arasmdaki münasebeti yoluna koymak için Frrnsa ve ıgiltere ile Italya arasında görüşülmelere başla- mast arzu edilir mi ? — Yeni ve değişmesi kabil olmryan durumda Italya ile Fransa ve İngilte- renin ekonomik menfaatlerini hem a- henk kılmak için görüşmelere başlan- nası iyi bir şey olacaktır. Feer hangi vaşka bir mesele daha münakaşa e- dilebilecek ve üç hükümetin d lesi Afrikadaki İtalyan otorite « leri ile Ingiliz ve Mısır hükümetleri arasında bir müzakereye mevzu ol - malı mıdır? — Tsana gölünün suları mesele- sinde İngiliz menafiline sıkı sıkıya Tri- ayet edilecektir. Bunu müteaddit de- falar tekrar ettim. Bir anlaşma mü- kemmelen kolay ve basit olmalıdır. — Afrikada bir silâhlanma yarışı- na karşı gelmek mümkün müdür? — Bir silâhl yarışı ol hiçbir sebep görmüyorum. Avusturyanın istiklâli — Libyadaki büyük garnizon kuv- vetleri şimdi ne olacak? — Libyadaki garnizon zannedildi- ği kadar mühim değildir. Akdenizde- ki gerginlik izale edilmcden geri çe - kilmiyecektir. İngiliz gemileri geri çekilir çekilmez bütün bu kuvvet Italyaya getirilecektir. — Fikrinizce bir İtalyan - İngiliz yakmlaşması arzuya şayan miıdır? Bu yakınlaşmayı temin için İngilte- re ne gibi teşebbüsler yapmalıdır? Şarki Afrikadaki Italyan mümessille- rinin İngiliz otoriteleri ile dostane bir teşriki mesai temin etmek için direk- tif almış oldukları söylenilebilir mi? — İngiliz - İtalyan anlaşması sade şayanı arzu değil, ayni zamanda el- zemdir. Ben şahsımca böyle bir neti- ceye erişmek için elimden geleni esir- gemiyeceğim. Sarki Afrikada İtalyan Ingiliz otoriteleri arasında münase - bat daima dürüst olmuştur. — Avusturyanım istiklâli meselesi İtalyan siyasetinin Gdeğişmesi kabil olmıyan prensiplerinden biri olması elân bir hakikat mıdır? Şayet hare- kete geçmek mecbuüriyeti doğarsa Italya İngiltere ve Fransaya danışa- cak mı, yoksa kendi başına harekete mi geçecek? — Avusturyaya karşı İtalya siya- seti malümdur ve Roma protokolu da bunu takviye etmektedir. Uluslar Kurumu ve İtalya — Zecri tedbirlerin devamı İtalya- nım kurumdan çekilmesine müncer o- lacak mı? — Zecri tedbirler devam ederse bu mesele ile daha kesin olarak karşıla- şacağız. — Zecri tedbirlerin kalkması İtal- yayı Avrupa siyasetine avdet ettire- cek midir? — Tedbirlerin nihayete — ermesi durumun gerginliğini izale edecek ve Avrupada istikrar ve İtalyan teşriki mesaisi için bir yol açmış olacaktır. Duçe şu sözlerle mülâkata nihayet verdi: — Sizden İtalyanm sulh istediğini ve bu gayeyi temin için elinden her geleni yapacağını tekrarlamanızı ri- ca edeceğim. Avrupada harp Avru - panm felâketi olacaktır. Liman idaresi devri gecikecek İstanbul Liman işleri umum mü - dürlüğünün Maliye Vekâletinden İk- tısat Vekâletine devri hususundaki kanun lâyihası henüz Kamutaydan çıkmadığı için idare.bir yüddet da- ha Maliye Vekâletine bağlı olarak idare edilecektir. Bununla beraber; idarenin İktısat Vekâletine geçmesi- ni müteakıp yapılması düşünülen ye nilikler için icap eden hazırlıklara devam olunmaktadır. Bu hazırlıkla- ra esas olmak üzere, bu sabah liman ve gümrük idarelerinin şefleri, güm rük umum müdürü Mahmut Nedi - min de iştirakile bir toplantı yapa- caklardır. Toplantıda gümrük am « barlarının liman idaresine devri ha« zırlıkları üstünde son kararlar alt- nacaktır. Umum müdür Mahmut Nedim, dün kendisile görüşen bir muharriri mize bu hususta şunları söylemiştir: — Yeni çıkması beklenen kanun Mmucibince gümrük ambarları limana devredilecektir. Liman idaresi ambar * lardan başka büro olarak kullandı- ğımız dairelerin de terkini istiyor ve bilmukabele Çinili Rıhtim hanmda yer gösteriyor. Bu teklif bizim için de rahat karşılanacak mahiyettedir. Fakat henüz kat'i kararımızın ver- miş değiliz ve bu iş üzerinde etüt yapmaktayız.,, Umum müdür, yarm akşam An- karaya gidecektir.