11 Mayıs 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 4

— SALUMAN No, 129 Ziya ŞAKİR Celâleddin Arif Beyin riyasete geçmesi hoşnutsuzluk uyandırdı Damat Ferit Paşa ile taraftarları da, yarım tedbirlerle bu büyük ka- sırgaya set çekemiyeceklerini idrak eyliyebilmişler; — Şu halde. zatı şahanenin bu- yurdukları gibi, hele beş on gün da- ha sabredelim. Demek — mecburiyetini mişlerdi. Fakat, Hürriyet ve İtilâf Fırkası- nın taşkın bir zümresi, bu kararı hoş görmemişler; padişaha müraca- at ederek ve vaziyetin vahametini ileri sürerek Hürriyet ve İtilâf li - derlerinden birinin ve ezcümle Mi- ralay Sadık Beyin sadaret mevkii- ne getirilmesini istemişlerdi. Sarayda müzakereler devam edi- yordu. —Anadoludan yağan telgraf- ların devam etmesi, fikirlere bir te- reddüt ve durgunluk veriyordu. Ka- bine riyasetine gelecek zat hakkın- da başlıca üç isim söyleniyordu. Fa- kat bunlardan Ahmet İzzet Paşanın riyaseti sureti kat'iyede reddettiği, Tevfik Paşayı da Anadolunun iste - mediği, ancak dürüst, ciddi, bitaraf ve fikri selim sahibi bir zat olan Bahriye Nazırı Salih Paşanın sada- reti kabule mütemayil olduğu riva- yet ediliyordu. Sarayda bu müzakereler cereyan ederken, mecliste de reis intihabına girişilmişti. Namzetler arasında baş lica iki kuvvetli zat görülmekte idi. Birisi, (Cami Bey), diğeri de (Celâ- lettin Arif Bey) di... Nihayet, inti- hap bitmiş; riyaset mevkiini Celâ- lettin Arif Bey ihraz etmişti. Bu zatın meclis riyasetine geçme- si, muhalifler arasında büyük — bir hoşnutsuzluk — husule — getirmişti. 'Tam bir fitne ve fesat kaynağı olan mahut (Serbesti) gazetesi, yeni meclis reisi ile milli teşkilât, arasın- daki vaziyeti Şşöyle izah eylemekte İdi (Yeni Meclisi Meb'usan Reisi Ce- lâlettin Arif Beyi, herkes bilir. Ma- şallah, maruftur. Onun tedabir ve telkinatında şifa hassası yoktur. ((Hükümet içinde hükümet) lere boyun eğmek, sukutun esasıdır. (... Gömlek değiştirmekle, İtti- hat ve Terakki yılanı kendini gizli- yemez (1). Zehirini bu masum mil- lete isaleden nefsini menedemez. Bu yılanın başmı ezmeli. Vücudunu gömmeli. Çarei selâmet, ancak bun- dedır. Bundan başka yol yoktur. (... Meclisi yâran (yani meeclisi meb'usan) bu derde çare bulamaz. Hakiki “felâhiı vatan” buna bağlı- dır.) Bu sözleri, (Mevlânzade Rifat) denilen ve dünyanın hiçbir süfli öl- çüsü ile ölçülmesine imkân görüle- miyen bir adamı yazıyordu. Bazı Muhahif gazeteler de; Celâlettin Arif Beyin Mısırdaki avukatlık ha- yatımın birtakım şüpheli yollar ta- kip ettiğinden, gayrimeşru davalar takip eylemek yüzünden mühim bir servet kesbeylediğinden, şahsan ha- ris ve megalomaniye müptelâ oldu- ğu cihetle bu ihtirası yüzünden bir çok tehlikeli işlere girişeceğinden bahsediyorlardı. Matbuat âleminde bu dedikodular devam ederken, yeni Reis Celâlettin Arif Bey mecliste ilk nutkunu ver- miş; Aydın, Maraş, Urfa, Antep cephelerinde (Türkler katliâm ya- pıyorlar) diye (Atina Ajansı), (Bo- gos Nobar) ve saire tarafından, 'Türk milleti aleyhinde cihanı velve- leye veren propagandalardan bah- Bettikten sonra: — ... Mademki; Allahm hakkmı Allaha, Kayserin hakkımı Kaysere veriniz; emri İncili şerifte muharrer dir.. o halde biz de, hâkimlik vazi- fei ulviyesini ifa eyliyen zevata tev- cihi hitapla ve kemali vakarla: Efendiler!.. Bizim de bu güneşten istifadeye hakkımız vardır; diyoruz. Sözlerile hitam —bulan bir nutuk İrat eylemişti... Bu nutuk, meclisin büyük bir ekseriyeti tarafından al- kışlara garkedilmişti. Ancak; Celâ- lettin Arif Beyin böyle ilk nutkun- da doğrudan doğruya (İncili şerif)- ten bahsederek (hâkimlik vazifei ulviyesi) nin, hiçbir zaman Türk - ler hakkında insaf ve merhametle hüküm vermelerine imkân olmıyan yabancıların elinde olduğunu tasdik etmesi; ağırbaşlı zevatın hoşuna git- memiş; daha ilk günden itibaren ye- hisseyle- ni reis hakkında garip bir hoşnut- suzluk husule gelmişti. Aradan iki gün daha, böylece keş mekeş içinde geçmişti. Vükelâ buh- ranı, daha hâlâ devam etmekte idi. Padişah Vahdettin ise, kurnazlığı - nın bütün maharetini göstermekte idi. Bu maharetin derecesini şundan anlamalı ki; adamları vasıtasile ga- zetelere şu havadisi yazdırıyordu: (Amali milliyeye muvafık bir ka- bine teşkili maksadile Müşir Ahmet İzzet Paşa ile Bahriye Nazırı Salih Paşa sarayı hümayuna davet edile- rek kabinenin teşkili kendilerine teklif edilmiş ise de, bu iki zat, ta- rafından red cevabı verilmiştir.| Halbuki, ne Müşir Ahmet İzzet Paşa ve ne de Salih Paşa bu müd- det zarfında saraya davet edilme - dikleri gibi, kendilerine de kabine- nin teşkili hakkında hiçbir haber gönderilmemişti. Padişah Vahdetti- nin gazetelere böyle bir havadis der- cettirmekten maksadı: — Ben, kabinenin teşkilini amali milliyeye hizmet edecek zevata tek- lif ettim. Fakat onlar, kabul etme- diler. Ben ne yapayım?.. Diyebilmekten ibaretti. Bu keşmekeş esnasında, sabık na- zırlardan bazıları da parlak birer ha yale kapılıvermişlerdi. Bunlar, sa- ray ile İtilâf Devletleri mümessilleri arasında bez çözmekteler; sadaret mevkiine geçmek için İngiliz ve Fransız sefirlerine müracaat etmek- telerdi. Anadoludan yağan telgrafların tam bir , fırtına teşkil ettiği gece; Padişah Vahdettin, Tevfik Paşaya haber göndermiş; saraya getirtmiş; vaziyeti yarım saat kadar müzakere etmişti... Fakat Tevfik Paşa, Vah- dettinin teklif ettiği şekildeki vazi- feye, mukabil tekliflere girişmiş; Vahdettinin bunları kabul etmemesi Üzerine özür dilemiş, sadareti ka- bul etmemişti. Tevfik Paşa huzurdan çıkar çık- maz, bu sefer de Vahdettin derhal Damat Ferit Paşayı saraya celbet - mişti. Padişah ile damadın başbaşa vererek uzun uzun dertleşmeleri, tam beş buçuk saat devam eylemiş- ti. Buna rağmen yine hiçbir karar verilememişti. Ertesi gün, cuma idi. Havanm soğuk olmasıma rağmen, bütün mu- halefet rüesası, Damat Ferit Paşa- nın Baltalimanındaki sarayında iç- tima etmişlerdi. Buradaki müzake- re de akşama kadar devam etmiş; yine bir netice verilememişti. (Arkası var) (1) Buradaki (İttihat - Terakki) den ve kendisini gizliyen kuvvetten maksat, (Teşkilâtı Milliye) dir. Cild Güzelliği VENÜS PUDRASI : Çehreye hilkatin veremiyeceği yu- müuşak, cazip ve tatlı bir beyazlık verir, VENÜUS KREMİ : İle beslenen bir cild dünyanm en taravetli güzelliğidir. VENÜS RUJU : Kullanan bir dudakdan çıkan her kelime bir ateş damlası gibi yakıcı olur. VENÜS RIMELİ : ile tuvalet gören kirpikler kalplere ok gibi saplanır. Beyoğlunda: tanımmış Karlman N. Tarika, Şark Merkez Iİtriyat ve tu- hafiye mağazalarında satılır. Deposu : EVLİYA ZADE NURED- DİN EREN, İIstanbul - Bahçekapı. Okuyucu Mektupları Babasını arıyor Samatyada Sulumanastırda Mek- tep sokağında 27 numarada Oshi yazıyor: “— Muşluyan Ohanesin adresini üç gsenedenberi bilmiyorum. Kızı Armenoyi yanımdadır. Ohanesin ad resini bilenler varsa, bildirsinler.” Cevaplarımız * İzmirde Birincibeyler sokağın - da 63 numaralı evde İsmete: “— Devlet dairelerine gönderdi - giniz mektuplar taahhütlü olmadık- ça yapılan iddialar muteber sayıla- maz. Mektubu alan makamın imza- sını taşıyan resmi bir vesika eliniz- de mevcutsa tekrar başmüdürlüğe müracaat ediniz. Herhangi bir mü- vezziin mektubunuzu imha ettiğini ispat etmeniz, tahktikatın açılması için şarttır. İddialarınızı tevsik e- den delil ve vesikalarınız varsa da- ha yüksek makamlara da baş vura- bilirsiniz.” * Kandilli Lisesindeki okuyucu - larımıza: “— Saydığmız mahzurları doğu- ran sebeplerin başında bolluk geli- yor. Maamafih, arzu ettiğiniz şekil- de çıkanları da yok değildir. Mek - tubunuzda yazdığımız isimlerle inti- şar eden mecmualar, beklenilen kali- tede hazırlananlardır. kanaatinde - yiz.” £ S TAN Abone ve ilân şartları: Türkiye için Dışarı içır Lira K Lira K Bir aylı 150 -. 38 ” p e f e Öt 5 ) S0 M - 1 yıllık 4 - 8 - Sigortalı abone şartları Yıllık Altı aylık 1700 900 Nlân için Mâncılık Şirketlerin: nüracaat edilmelidir. Küçük ilânlar doğrudan doğ ruya idaremizce alınabilir. Küçük ilânların 5 satırlığı bir defalık 30 kuruştur. 5 satırdar fazlası için satır başına 5 kurus alınır Bir defadan fazla için ye kündan ** 10 kuruş indirilir. a 4g TURYAĞ pNEBATİYAĞ İLE yemekler BRONŞİTE KARŞI PEKTORIN MEMLEKET MA NZARALARINDAN: Antebin umumi görünüşü MEM LEKE T Te NL Birecikte çok kıymetli bir mozaik bulundu Birecik, (Tan) — Bireciğin şarkında ve yarım saat uzağında, Urfa- Birecek yolu üzerindeki açık su mevkiinde arkeolojik kıymeti yüksek bir | mozayik bulunmuştur. Mozayiğin eski bir saray zeminine ait olması muh- temeldir.San'at bakımından değeri.fazladır.Mozayik,çimento üzerine renk li taşlarla örülmüştür. Mozayiğin 3 metro murabbaı kadar olan sahası açılmıştır. Bu kısımda el ele rakseden üç çıplak kadın resmi vardır. Birecik, meşhur yedi katlı kalesile Etilere kadar uzanan bir tarihe sa- hiptir. Kasaba, kalenin hâkim bulunduğu bir çukurda toplu bir şekilde ku- rulmuştur. Mozayik, 10 santim gibi az bir derinlikte bulunmuştur. Moza- yiğin orada yaşıyan bir hükümdarm yazlık sarayına ait olduğu anlaşıl- maktadır. Bu değerli eserin arkeoloğlar tarafından bozulmadan meydana çıkarılarak etüt edilmesi tarihi tetkik bakımından faydalı olacaktır. îBelea'iye meclisi içtimaları bitti Balıkesir, (Tan) — Yeni yıl bütçesini belediye Meclisi 130 bin lira ber- ' kiterek onaylamış ve toplantılarına sonuç vermiştir. Bu yıl bütçesinde şarbay muavinliği ihdas edilmiş ve bazı memuriyet- , ler de lâğvedilmiştir. Bu yıl mesaisi geniş tutulmuştur. Şehre su isa- lesi, Hal inşası, mezbaha inşaatı, Atatiirk parkının ikinci kısım ingaatı, kaldırım inşaatı gibi esaslı ve mühim işler yapılacaktır. Siirt belediyesinin 5 yıllık programı Sürt, (Tan) — Uray, beş yıllıl bir çalışma programı hazırlamıştır! Program, şehirin güzelleşmesi vi sağlık durumuna uygun bir — hali getirilmesine yarıyan kayıtlarla dö* ludur. Bu programa göre, şehrif içinde bulunan — ve temizlik, sağlık bakımından zararlı olan tabakhant lerin iki Yü -içinde kaldırılması kö' bul edilmiştir. Tabukhanelerin kal dirilmasına — başlanmıştır. Şehirdi buyuk, geniş caddeler açılâcak, ddıı kaklar imkdâni nisb düzene sokulacaktır. Belediye, & gaçlandırma işine de husüsi bif ehemmiyet vermiştir. Çarşıda yeni likler yapılmaktadır. Satıcılar — SF nıflarına göre yerleştirilecek ve Mİ kânlar her satıcının işine yarıyacak qekılde yaptırılacaktır. Şehirde Vö ıslah — İld dilm eli kdi bır çocuk bahçemle 8por meyiı* da getirilmek üzeredir. Anteple Pazarcık arasında yeni bir şoşaya ıhtıyaç var! Narlı istasyonu Antep, (Tan) — Şehre 48 kilo- Hendek köylerine Elektrik verilecek İzmit, (Tan) — Hendek belediyf meclisi, Hendek kasabası ile köyler ” den bir kısmının elektrikle ten' karar vermiştir. Hendeğe 8 kilomet' re uzaklıkta bulunan Haraklı şelâl” sinin yalnız Hendeği değil, Hır&1 Çarığıkuru, Camili, Sârıyer, Sdl!f maniye, Çakallar, İkramiye, Tekef lek ve Şeyh köylerinin de elel ten faydalanacağı öğrenilmiş ve şebbüsata başlanmıştır. Küçük Hıborlırj * Aydın, (Tan) — Il içinde m' takil bir dutluk olmamakla beıı!/ müteferrik, saçılmış dut nğn fazladır. Bu itibarla, ipek kounl”ll ilerlemiştir. Ziraat dairesi, fakir teklilere 30 kutu cins Bursa tol dağıtmıtşır. Dutçuluk ve ıpekçşl."wî metre mesafede bulunan Narlı is - tasyonu, muntazam bir şose uğra- gındadır. İstasyonda henüz rampa yoktur. Tahmil ve tahliyede zahmet çekilmektedir. Bu işlek istasyonun en mühim ihtiyaçlarından biri de o0- teldir. Pazarcığa yarım saat uzaklıkta o- lan Pazarerk istasyonu, pompasız bir su mahzenine sahiptir. Gazianteple Pazarcık arasmda muntazam bir ş$o- se olmadığı için nakil işleri müşkü - lâtla yürümektedir. Malatya hattı üzerinde işlek bir istasyon olan Haydarlı da sade yağ, fıstık, kuru üzüm ve çilek ihraç e - der. Mapavri yakında kaza merkezi oluyor Mapavri, (Tan) — Karadeniz kı- yısında yeşil tepeler üstünde, porta- kal ve mandarin ağaçları arasında yurd şirin bir — kasabasıdır. İHTİYARLIĞI YOK EDER | Tafsilât: Galata P.K. 1255 Hormobin 3336 Havası güzel, suyu temiz ve toprağı münbittir. Kasabanın toprağından lâyıkiyle istifade olunması için tet- kikler yaptırılmış ve bu incelemeler nihayet bulmuştur. Alman tedbirler kasabanın iktısadi yaşayışını tan - zim edecek mahiyettedir. Geçen sene inşaatı tamamlanan hükümet kona- ğı ve mektepler, Mapavriye, modern bir çehre vermektedir. Yakında bir de halkevi kurulacaktır. Nahiye, sa- hile muvazi bir tadde ile Rizeye bağ- lı ise de şehre gidip gelen köylüler Şirin bir kasaba | Şehir bütçesi Aydın şar kurulunun son toplantısı Aydm, (Tan) — Aydın şarkurulu evvelki gün Nisan devresi son top - lantısını yaparak 936 finansal yılı şar bütçesini çıkarmıştır. Bütçe 113 bin 700 liradır. Masraf bölümünde, belediyeler ve emlâk bankaları borç- ları için 25 bin, su tesisatına 20 bin, yedek elektrik motörü için 4600, ye- niden tesis edilecek elektrik hatları için 7000, muhtelif uray hizmetleri- ne 10 bin halkevi ve hayır kurumla- rıma 2500 ve Türkspor kurumuna da 700 lira ayrılmıştır. inkişafı için dut fidanlığı yapılı tır. İsteklilere fidan dağmıaeıktğ * Bafra, (Tan) — Samsundan maç yapmak üzere ilçemize İd' Demirspor Klübü Geııı;lerbırb&i kımile bugün spor alanında kar$i # laşmış ve 1 - 0 mağlüp olarak &' etmiştir. * Balıkesir, (Tan) — len Ekonomi Bakanlığı iıpekfı“' 1 rinden Bahir Kocabay, ecuhl“ diğer incelemelerde de bulun rin ölçülerini muayene ettikten . dün İzmire gitmiştir. Birkaç denberi İç İşleri Bakanlığı i lerinden Hikmet ve Hayri de M de bulunmaktadırlar. * Bafra, (Tan) — So, w, nunun tayin ettiği müddetin bit y sine az kaldığından nüfus adıl diham karşısında kalmıştır. İİ68 ge deki diğer dairelerden “çılenzl # murlar hergün saat 17 den kadar nüfus işlerinde çallı: tadırlar. * İzmit, (Tan) — İ Karamürsel - Yalova pılması için biltçesinden yırmıes ve civar köy halkınm yatmı yıllardanberi g!lçleçwah&" ö li yolların yapılmasına mesafenin uzunluğundan şikâyet et- mektedirler. Mapavrinin kaza haline sokulması hakkındaki vait, falkm * Çanakkale, mektupçuluğuna tayin edilet beklediği en mühim bir dilektir. gelmiş ve işe başlamıştır. (Tan) — darei hi birliği, İzmit - Derbent ââ şo!*’i a ıı% -—; â&