28 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5
> 25.4.0956 O lacak şeyler : Nuri Mahmut 1914 senesinde harbe gidiş ne kadar başka idi Bu sefer yüzlerde zoraki bir tebessüm vardı Hayalinin ufkunda 1914 senesi be lirdi, 1914... 1914. Ağustosunda o da bir sabah böyle erkenden elinde va- lizi ile otobiis beklemişti. O sabah en Mes'ut günlerinden biriydi. Tek o bah için dünyaya gelmiş olmak idi. Cim, Dik, Henri, Vilyam ile bir- likte evden çıkmışlar, şarkı söyliye- rek, sevine sevine istasyona gelmiş- ler, gök gürültüsü gibi gürleyen dö vulların temposuna aysk uyduraral cepheye doğru yollanmışlardı. — Dik, ve Vilyam hepsi ölmüşlerdi, mes'ut günün hatırası ile birlikte Badece Henri ve O yaşıyorlardı. Hen- ri ile konuşmak, ss < eme Gy diğini bilmiyordu. Zaten kulakları da pek işitmiyordu. Otobüs geldi. Bekliyenler bir ee rıştılar. Sonra valizleri ile birlikte biçer birer bindiler. Penceresinden otobllsün kapısını çok iyi görebilen ihtiyar girenlerin yüzlerini seyre a dı. Yetmiş senenin verdiği tecrö ile insan yüzünün muammaların! okumağa alışmış olan ihtiyar kaşla- rm kalkmış, hafif bir tebessümün a“ gız köşelerini aşağıya doğru kıvı 5 mış olduğu bu çehrelerde, bir — bir bedbinlik gördü. Evet, bu ha tebessüm zoraki, bir iradenin mabsu 18, zoraki bir sevinç alâmeti idil 1914 senesi harp gidişi nek&i — başka idi. Vatan uğruna hayatların feda etmeğe hazır olduklari bir a» rada ruhların hakiksten ulvi bir uğuna inanmışlar, gururla, rkı söyliy heye gidiyorlardı. Kendini vatan için | feda edebilmek ne mutlu İdi. Otobüs kalktı. İhtiyarın binenlerin kâbus gölgeleri ile Gehrelerini elân görüyordu. Bu harp vatan uğrunu Mıydı ki?. i . is 72». rai zırlığa koyulmuştu. Evdeki 8- yak seslerinin gürültüsü ile sp Horrie koşa koşa babasının sa ” girdi. Babası koluna zabit sırmi < takıyordu. Horrie sırmayı işaret an babacığım. İri mi ol» > Zabit ME ni adar seviniyorsun. ak bu kadar İYİ gözleri dolu ii den ha: zabitim del. Dün örmedin mi? aldı, başıma iklarını bi- — Baba, ben de akşam askerieimi & Passvortlıy şapkasını gürül Me kl oğlunu selâmladı. Horrie babasmı takliden ayni hare- keti yaptı. Gülüştüler- Ai Aferin oğlum. Tam bir as R olacaksın. Haydi üşümeden git YA vi en. Dai m Uykum zok Peki, öyleyse giyin d gel! MÜCEVHERLER is MübU- Be poris MÜ DİN İla»zriv2 | A a. o HA YKUDA rtleşmek © artık | ağam akıllı | da bir harp | Passworthy'nin oğlu Horrie giyinip geldiği zaman ba- basını kapıda buldu. Boynuna atılarak: il “Baba nereye, beni götürmüyor musun? — Her zaman olmaz. — Baba, zabit oldun. Artı sevmiyorsun. Eskiden ser Ye türürdün. Halbuki ben asıl gelmek istiyorum. i Paasvorthy ciddileğerek: — Haydi çocukluğu bırak, Olmaz iyorum, sana. k beni şimdi MIM, TEĞMEN Gözleri karısının gözlerine ilişti. Helenin gözleri sulanmıştı. Annesi- ni gören Horrie de ağlamağa başla- mişti. Bütün mukadde! : lamağa alışmış ol Di an için sarsıldı. Ne yapacağı m bilemedi. Ağlamaktan korkarak valizini kaptığı gibi kaçmak İstedi. Fakat oğlu ondan evvel davrandı. Bacaklarına sarlalrak: — Gitme baba, gitme, Diye bıçkıra hıçkıra ağlamağı adr. .. b Baba bensiz nereye gidiyorsun leceğ © Jeceğim. ben de geleceğim, ben de geleceği . Hayır olmiyacaktı. Passvorthy kendini topladı. Gülmeğe çalişarak valizi yere bıraktı ve oğlunu tuttuğu gibi havaya kaldırdı. İki yanakla- ripdai .uklara hi başladı. Derhal bir da ratını nikbini İle as kaygusuzlukla gülmeğe v kika evvelsini HAYIR! BU, nz GECE MÖBETİ VAR, BENİ TAKİPEDİNİ l re gö an Passvort-| n öpmeye başladı. Horrie ç0- | 1-8 TEĞMEN babasını selâmlıyordu | abasmı dü. lunutmuş her zamanki gibi b kandırmağa muvaffak olduğ şünerek seviniyordu. Baba çotuğun bu fikrine intikal etti, — Al bekelim valizi, haydi gidi- | yoruz. Dedi, Horrie valizin sapmı kaptı Fakat kaldırmak ne mümkün! Bir. Jamikize çehresi yine bozuldu. Baba- si — Sen nasıl zabit olacaksın, da- ha bir valizi kaldıramıyorsun, hazır cevap” —— Baba valizi sen taşı, gaz mas kesini ben taşıyayım, cevabını ver- di. Kurtuluş yoktu, Passvorthy: — Haydi zarar yok, valizi ben ta- şirım, dedi, ileri.. marş! Horrie babasına ayak uydurmağa çalışırak yürüdü. Helen bu manza- ra karşısında hayrete düşmüştü Gözlerini silerek gülümsedi. Bahçe kapısma gelmişlerdi. Pas- #vorthy kapıyı açmak için elini ü- zattı. Sonra birdenbire durdu. Oğ- luna dönerek tepeden tırmağa kadar | bir süzdü, ve sert bir sesle: — Asker, hani üniforman, Kısa pantalonla askere gidilir mi hiç? Çocuk derhal bozuldu:. Bunu hiç hesaba katmamıştı. Babası ağzın açmasına meydan vermeden: — Olmaz, kat'iyyen olmaz, derhal Mandalar Baldvinin Avam Kamarasında izahatı Londra, 27 (Tan) — Bugün Avam Kamarasında yapılan bir sorguya ce vaben, Başvekil Baldvin demiştir ki; “— Britanya hükümeti için man - da altında bulunan memleketleri baş- ka bir hükümete devretmek meselesi, hiçbir vakit mevzuu bahsolamaz. B - sasen Milletler Cemiyeti tarafından bası şartlarla bize tevdi edilmiş olan bu mandalar, ancak cemiyetin kara- rile başka bir devlete geçebilirler. Ka bine böyle bir ihtimali dâhi nazarı dikkate almaya lüzum görmemiş! Hintteki hâdiselerde B9 kişi öldü Londra, 27 (A A.) — ndistanda Puna'dan bildirildiğine göre, bu şe - hirde siikün yeniden tesis olurmuş ve Ingiliz askerleri geri dönmüşlerdir. karışıklıklar esnasında ölenlerin mik- tarı 250 dur Bihar ayaletinde Jamalpur'da muh telif din kleri arasında vukua ge- len çarpışmalarda da bir Hintli öl - müş ve birçok kişi yaralanmıştır. Göring harici ticareti kontrol edecek Londra, 27 (Tan) — Bu akşam ani sürette neşredilen bir emirnameye gö re, Almanya hava nazırı general Gö- ring harici ticareti ve ham maddeler stihsalini kontrola memur edilmiştir. Yunan donanması | omanevrada Atina, 27 (Tan) — Bütün Yunan donanması bugün Faler limanında toplanmak için emir almıştır. Perşem be günü sabahleyin kral donanmayı teftiş edecek ve öğleden sonra manev ralar yapmak üzere donanma denize peasaktır, Arnavutluk Yunan hududunda tahşidat mı yapmış ? Atina, 27 (Tan) — Dün hükümet tarafından verilen bir tebliğde Arna - vutluğun Yunan hududunda tahşidat yaptığına dair köükümetin resmi bir haber almadığı bildirilmiştir. Hükü. met, bu şayianın gazeteler tarafından tahkik edilmeden yazılmış asılsız ha- vadislerinden ileri geldiği kanaatin - dedir, Samvel Hor Deniz Lordu oluyor Londra, 27 (A.A.) — Morning Post gazetesi, tekaütlüğünü istemiş olan deniz bakanı Lord Monsell'in yerine gelecek hafta esk! dış bakanı Sir Sa- diye ilâve etti. | (Arkası var) müel Horun geçeceğini bildiriyor. İl WösecciEr YETİŞİN! Teorisine göre Türk dilin: Türkçede Ek - Zamirler Bundan önce “Ulus” un “Dil Ya- zları” sütunlarında türkçe şahıs za- mirleri İle işaret zamirlerinin “Gü- neş - Dil” teorisine göre analizleri- ni yapmıştık (1). Dilimizde “tek kelime” halinde bulunan bu zamirlerden başka, bir de “ek" halınde herhangi bir keli meye yapısan zamirler de vardır ki bunlara “ek - zamir”ler diyebiliriz. Türk dilinde bu “ek - zamir” ler, kel:medeki o fonksiyonlarma © göre, deskriptif gramer kısma ayrılmaktadır: 1 — Mülkiyet veya izafet anlatan ek - zamırle ; 2 — Fiil sonlarına gelerek şahıs anlatan ek - zamirler, Bu iki kısmı, ayrı ayrı, kısaca gözden geçirelim: Bir stje veya objenin başka bir süje veya objeye ait olduğunu gös- teren ve İsimlerin sonuna yapışan ek - zamirlere Türk gramerlerinde “izafet zamirleri” adı verilir, Fran- sız gramerleri bunlara “mülkiyet zamirleri: pronoms pössessifs" adı- ni verirler, Son (6) numaralı ek - zamir her iki takımda birdir ve sadece bir (i) — yani (iğ) — den ibarettir. Ondan önce bulunan (ler) — yani (el 4- er) — elemanı zamir değil — eski gramer tabirince — cemi gösteren ektir. Fül sigalarında fili yapan şahsa delâlet eden ve fili sigalarının #onu- na yapışan ek - bamirlere Türk gra- merlerinde “füli zamirler” derler, Bunlarm iki türlüsü vardır: (4) Yalnız şahıs anlatan fil ek- zamirleri; (2) Şahısla beraber ayrica bir de “büküm” manası anlatmağa yarı. yan fiil ekleri. 1. Yalnız “şahıs” anlatan ek - 28- mirler — desleriptif grnmerde “şü. hudi mazi” ve “temenni - yahut - basit şart” adlarını alan — “düz si- galar” da görünür. Bu; görmek “gel” fiilinin bu lara göre tasrifle 1.» dö” düş | (00) 2) (8) Müfretı: geldim geldin | geldi Cemi : geldik geldiniz geldiler 11.“ 66” U düz siga: Müfret: gelsem, gelsen, gelse Cemi: gelsek, gelseniz, gelseler. Türkçede de mülkiy ve İzafet anlamlarma gelen ve kelimenin #0- nuna yapışan, bu ek - zamirlerin ne den ibaret olduğunu görmek için şu misalleri gözden geçirelim: im, evin, evi Evimiz, eviniz, evleri İL. Kapı: Kapım, kapın, kapısı Kapımı, kapınız, kapı ları, Bu İki örnekten birineisi konson- la, ikincisi vokalle biten birer keli- me Üzerinde yapılmıştır. Kelimelere yapışan ek - zamirler şöyle görü. nür; (1) (2) (3) (4) (5) (6) 1. im, in, i; imiz, iniz, (ler) 4 1. mn miz, niz, (er)i için meselâ iki sigasmın şahıs- ni yazalım; siga (1) “Ulus” un 8-11.X11. 1935 tarihli sa. yıları ile 26-31. 1 1936 tarihli sayılarına! bakınız, Edgar Wallace'in Resimli romanı ———— 17 — İMAINLER. KAPISINA DOoĞAaU G/0/YORLAR! VAKİT GEÇMEDEN KAÇA» BANA BEN işiN! im , ZASiTİ Bınamın 4 GÖRÜRÜM! 8 MALOVELDE ONLARLA ERABERİ, VED Bu apAMA ŞEN GEMİCİLER!, 8LEDİ BLED, MEDEN Sy KADAR ALikaonA OLU? bakımından, iki | 5 smmm Dil | sai / deki Ek-Zamirlerin analizi Burada görülen şu altı şekilden (1), (2), (4) ve (5) mumaralıler biribirinin hemen hemen aynidir. z I .inei takımda bunların ba- şında birer (i) vokali olduğu halde, TI. inci takımda — kelimenin O 80- nundaki vokalle kaynaşarak — bu ! 6) ler görünmemektedir. “Güneş - İDil” teorisi “yalnız bir vokal vw hut yalnız bir konson ne kök, Be de ek olamaz” düsturunu koyduğundan bu vokal düşmesinin bir ehemmiye- İti de yoktur. İ -(3) numaralı ek - zamir iki şekil İ göstermektedir. Bunlardan biri ilk /baktşta sadece bir (i) vokalden iba- rettir; diğeri ise (si) şeklindedir. İ Bunlarda — sigayı gösteren “- di ve “- se" ekleri ile cemi gösteren İ“ler” eki hesaba katılmıyarak — (1) yalnız şahıs gösteren ek - mirler ile (II) yukardaki mülkiyet ve İzafet ek - zamirlerini altalta ya- zarak karşılaştıralım: (0 (2) (3) (4) TI. imin ik ip TI. im ini (is) imiz iniz or ki birine redi İle İkinci şahsın müfret ve cem'i her ikisinde de birdir. Yalnız birinci şahsın cem'inde bir “ik. İkmiz”” benzemezliği vardır. Üçüncü şahısların fiile ait olanları tamamile ek - zamirsiz olduğu halde isme ait olanlarına ayrı bir ek - zamir gel mektedir. TL. Şabısla beraber ayrıca bir de hüküm anlatmağa yarıyan fiil ekle- ri, denkriptif gramerde “nakli mı hal, muzari, istikbal, vücubi, iltizami sigaları” diye anılan “katımk sigalar” on tasriflerinde görülür. (5) (6) (Sonu yarm) i İN. DİLMEN 'İtalyan Ziraat Bakanı Berlinde Berlin, 27 (A.A.) — Italyan zirs- at bakanı Rossini dün akşam Berline gelmiştir, Rossini, Alman köylüsünün ve bilhassa dahilde iskân iş al denizimle denize karşı İbarajla müdafaa edilen araziyi tet- kik. edecektir, Berlinde bulunduğu müddet zarfında Rossini, hükümet ve İ partinin alâkadar makamları ile te - maslarda bulunacaktır . İrlandada Cümhuriyetçiler Dublen, 27 (A.A.) — Polis, Belfast ta cümhuriyetçi ordu bürosuna zorla İgirmiş ve salonda gayri kanuni bir harp divanın toplanmış olduğunu görmüştür. Avukat, suçlu ve şahit o- İlarak 13 kişi tevkif edilmiş, birçok mühim vesika ele geçirilmiştir. Lehistanda döviz murakabesi Varşova, 27 (A.A.) — Neşredilen bir kararname mucibince, yabanci memleketlerle yapılacak bilcümle dö- viz muamelâi resmi mürakabeye tâ * bi tutulmaktadır. Her türlü döviz mü bayaası ve satışı İçin müsaade ver - meğe yegâne salâhiyettar bundan İböyle Lehistan devlet bankasıdır. İspanyada da halkçı cephe kazandı Madrit, 24 (A.A.) — Compromlsa- rio denilen seçimlerin intihabında Front Populaire'in zaferi bütün İs - panyada filen temin edilmiştir. Mad - ritte Front Populaire'in 13 namzedi kazanmıştır. Muhafazkâr eiimhuri - yetçilerden Nuance, Nignel, Maura ge ri kalan diğer üç mebusluğa seçilmiş- |lerdir. Atina belediye reisi Almanyaya gitti Atina, 27, (Tan) — Atina Belediye reisi Koçyas Almanyaya gitmiştir. Be lediye reisi Almanyanm büyük şehir lerinde maç yapmak üzere Yunan mil U futbol takımının bir seyahate çık - ması İçin çalışacaktır. Belediye reisi Atinaya dönerken de Viyanaya uğrayarak Yunan takimi nin orada maç yapmasını temin ede- cektir. Bartında ırmaklar 6 metro yükseldi Bartm, 2? (AA) — 24 sant ara « lıksız yağan yağmur şehrin içinden geçen ırmakları altı metro yükselt - miştir, Akıntıdan iskelede bir sandal dev - rilmiş, bir gemici boğulmuştur. Yağ - mur dindiği için aşağı mahalleleri teh dit eden sular cekilmeğe baslanttır.
