21 Nisan 1936 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 5

Hitlerin doğum günü 14.000 asker muazzam bir geçit resmi yaptı doğum telgrafı yazıyor. Hitlerin yıl |rini kabul etmi: bütün Alk/ral Von Blomberg, Bir Alman çocuğu Hitlerin Berlin, 20. (Tan) — dönümü münasebetiyle bü manyada fevkalâde - tezahürat yar günü münasebetile Hitlere tebrik iştir. Sü bakanı Gene ordu gefi Gene- ral Von Friseh hava ordusu şefi IRomada kahrolsun İngilizler diye bağırdılar Roma, 20 (A.A.) — Bu akşam, İn- giliz büyük elçiliği önünde İtalyan talebeleri bir nümayiş yapmışlar ve kahrolsun İngiltere diye bağırarak ve ıslık çalarak o geçmislerdir. Polisin müdahalesini ibabeden bir hal olma- muştar N A A Varşovada komünistler Varşova, 20 (A.A) — Polis cu - İ martesi günü Varşovada ve Lodz'da birçok araştırmalar yapmış ve Ko - münist gençliği federasyonunun Var şova komitesi azasını tevkif etmiştir. Lodzda gizli bir matban bulunmuş ve 19 kişi tevkif fedilmiştir. Gazete Polska toplatıldı Varşova, 20 (A.A.) — Yarı resmi Gazeta Polska'nın dünkü nüshası, po lis atrafından toplanmıştır. Bunun sebebi Krakovi ve Lvov'daki son kan ir hâdiseler hakkında neşrettiği bir makaledir. Mezkür hâdiselerin teşki- lâtlı komünist unsurlarının eseri ol- duğu resmi tahkikatlarla katiyen su but bulduğu halde Gazeta Polskanın makalesi bu hadiselerin menşeini ve sebeplerini başka şekilde göstermek- te ve karışıklıkların mesuliyetini baş ka âmillere atfetmekte idi. Binaena- leyh, Gazetenin ittihaz ettiği hattı hareket gayet açık olan vaziyeti ka- rartacak ve karıştıracak ve efkârı u- İ mumiyeyi de yanlış yola sevkedecek mahiyette görülmüştür. Azaktan Hazer denizine tünel Atina, 20 (Tan) — Bugün akşa - İma doğru Dış Bakanlığında memle - re edecek liderler meclisi toplanacak. tar, Bugünkü celsede Başbakan Metak sas, kara, deniz ve hava erkâniharbi- Yeleri ile birlikte Yunanistanm ordu ve donanması ve tayyaresinde ihti - yaşları için hazırlanmış olan muhti - rayı okuyacaktır. Bu muhtırada zik- redilecek geyler Yunanistanm ihzara- ta harbiye için tanzim etmiş balundu- ğu program İlk kısmını teşkil et - mektedir. Malta müthiş bir şekilde tahkim edildi Londra, 20 (A.A.) — Daily Teleg- raph gazetesine göre, İngiliz" hükü- meti Maltanm müdafaasını mümkin olduğu kadar arttırmak için icap © den tedbirleri almıştır. İtalyan mem» balarından çıkan haberler hilâfma o- larak salâhiyettar deniz mahafilinde, Maltanım Akdenizde ticaret yolları - nm emniyeti için zaruri olduğu ve Maltanm münhasıran hava hücum « lariyle zaptedilemiyeceği kanaati var dır. Geçen sonbahardan beri Malta müthiş surette tahkim edilmiştir. Nümune hamamı Merzifon, (Tan) — Belediye sih- hat işlerini yoluna koymağa başla- mış ve ilk olarak da maarif hamamı - İadımdaki şehrin en güzel hamamını satmalmıştır. Burada hamamı yapılacaktır. bir nümüne Moskova, 20 (A.A.) — Azak Deni- Muazzam bir | deniz “canavarı Vücudü siyah kabukla örtü- İü idi boyu ise dokuz metre kadardı | Londra, 20 (A.A.) — Glaskov Üni- versitesi talebesinden Uç kişinin söy lediğine göre, Loch Ness canavarı cu martesi akşamı tekrar görünmüştür. Bu talebeler diyorlar ki: Fort Augustus'den takriben sekiz! kilometre uzaktaki kayalıklar civa - rınğa istirahat ettiğimiz sırada bir gürültü işittik. Arkasından vücudü siyah kabuklarla örtülü hayvan son derece büyük bir süratle kıyıya doğru ilerlediğini gördük, Canavar kıyıya kırk metre kadar yaklaşınca tehlikeyi görmüş gibi geri döndü ve acele acele uzaklaştı. Vücudü dokuz metreye yakım uzun Yukta idi. Başı yılan başı gibi ve göz- | leri ufaktı. Çok süratli ilerilediği için | suları köpüklendiriyordu. Çıkardığı gürültü yandan çarklı vapurun gü - GE yola Canavar dal OE 48) ni dalgalana yol aldığı için sır - NV | dm üç kamburu vardı hissini veri, | dan ibaret bulunduğu izah edilmiy-| yordu. Suyun yüzünde takriben üç | ! defa üç dakika kaldı. | 'Mısırdaki Alman İleri sana (Er); ine (Lat) Elçisi kayboldu arasında sözü ve benzerleri halikındaki Dördüncü seri kelimeleri Dördüncü serinin mihver kelimesi Türkçede isimlerin ve nadiren sıfat- larm sonuna kelen (siz) ekidir ki «Türkçede menfi anlamlar” serimi - zin buna ait olan kısmında, bu mü- rekkep ekin birinci konsonu gibi gö- rünen “s” nin bir “g” den değişme olduğu ve bunun etimolojik şekli: wo “Bu mürekkep ek ile karşılaşan ke- meler iki zümreye ayrılır (2) Başma (L) gelen kelimeler İlos (AL); Jess (ing) a, len, bil, (ar). Bu yazılarımızın TI. numaralısm- da da (me) İle mukayese edilen söz- ler arasında geçen pca (lem) ve | Gemmü) kelimelerinin başlarındaki (L) ler de bu ikinci zümreye bağlı- dır. (2). İki zümre. kelimelerini ayrı ayrı mukayese edelim: Sans, sine | Fransızca “sans” kelimesi hak - kında etimoloji lügatinden şu sözle- Elçi kum çöllerinde bir oto- mobil yarışına girmiş ve ya- rışta kaybolmuştur Kahire, 20 (A.A.) — Alman elçisi Von Stohrer, çölün Bahatia kısmm- da yapılan otomobil yarışına iştirak İ etmiş ve yarış esnasında kaybolmuş- tur. Yarışa giren on bir otomobil pa- zar günü akşamı dönmek Üzere cu- İ martesi sabahı hareket etmişlerdir. Von Stohrer yanında makinisti bu - | ri gözden geçirelim: lunduğu halde en son olarak hareket ns. “önce sens ve ayrıca (Chan etmiştir. Yarışın ilk saatlerinde, ce -/son de Roland) (3) da görüldüğü ü nuptan esen kuvevtli bir sıcakkum Zere - seihz ve senz. Eski provansal | rüzgâr: izleri silmiş, sonra rüzgâr dilinde “sen, sens, senes”, İspanyol - İ durmuş ve hava şeraiti düzelmiş, | cada "sin“ lâtince “sine” nin devam Von Stohrer'in arabası saat 17,30 sı- | larıdır. Baki Fransıxcada “Bunsuz,, ralarında Baharia'dan altmış kilomet İ anlamına gelen “senoee,, lâtince “si- re mesafede son defa olarak görül- | ne hoc” tur... (4), bu kelimenin sonun " nin eski şekli bir “2” ği su.maldma da bulunan “ u. Otomobiller geri dönmüşlerse de (1) Başında (s) bulunan kelime-| | hükümetin parlâmentoda okuyaca- ğı programı tasvip etmiştir. Hükü- İketin müdafaası husunlarmı müzake- | met mahfelleri Liberal partisinin Me | | taksas kabinesine itimat reyi vere - ceklerini teyit etmektedir. Başbakan Metaksas programında Yunanistanı bir parti idaresinden kurtarıp bütün Yunanlıların devlet haline koyacağı- nı tebarüz ettireceğinden liberallerin kabineyi müdafaa edecekleri şüphe- siz görülmektedir. Hapis le öldürü len mahkâmun tabancası Atina, 20 (Tan) — Öldürülen mah küm Mrs'nös'un saylavı tehdit için! kullandığı rüvelverin kardeşi tarafın dan evrak çantası içinde hapishane - ye getirildiği sabit olmuştur . Alnından yaralanan saylav Eftak-| s#iase hastahanede bir ameliyat yapı- larak deri İle kafa tasmm arasında kalan kurşun çıkarılacaktır. Eftak - #ias'in hayatında (tehlike görülme- mektedir. Gaz maskesi taşımakta rekor Moskova, 20 (A.A.) — Baltık deni- zindeki Kızıl donanmaya mensup 12 bahriyeli gaz maskesi taşımak husu sunda yeni bir dünya rekoru tesis et mişlerdir. Bunlar mutat hizmetlerini yapmakla beraber 218 saat mütema- diyen maske taşımışlar ve ancak ye- mek için bu maskeyi kaldırmışlar - dır. oan General Goering, deniz kuvvetleri pe işletmeyevaçılmıştırı Bu | sat 22 ye kadar yapılan araştırma» | oldutunu. mevdana koyuyor ki'bü pılmıştı 20, (ALA ye kıtala- | fi amiral Reader iki bent daha yapilacak- | ler menfi Mn eek ” Mitincesinde “g” ye, Ispanyol ve il iyesinden sonra, bu z di Sone içinde in yanlış bir istikamete saptığı zan- | provanaal | kelimelerinde ise “n" ye rı erkân! gine Hitleri tebrik | Hitler ve maiyetini Siir yide» tr. İ nolunuyor. Elçiliğin söz söylemeğe | çevrilmektedir. Fransız “n” sizin Kıtalarm yari gurk otomobiller 11,30 gece yin li İ salâhiyetli bir rüknü, eleinin çölü İYİ | hususi söyleniri, bütün bu kelimeisr- etmiştir. Bundan Ko Lay ve bakam | za vasıl olmuplardır. “ ra,| Kurşuna dizilen yüzbaşı | | giidiği icin hiç bir tehlikeye maruz| deki “n" lerin “g” verinde ole bakanı Göebbel gp Hitleri tebrik | bilden inerek sü bal sianimda yer için dini âyin olmadığını, ve otomobilde bir ârıza | belli etmektedir. Baş terrfi lardan Prick e sonra ve | gefleri ile hükümet mala, 20 (Tan) — Geçen seneki is| yüzünden veya kuma saplanmak gibi İ nin de "sız" da olduğu #ibi b etmişlerdir. BAKA ra halde, Al | almıştır. lee, e çalma | ALTA 2 Ge karçuna diger s0 | ir hldise veticesinde yola devam ©-| dan değişmiş olduğunu düsüntürn larmda Darre karşılanmi . i yanda S : z d ip olmasın muhtemel bulün- | “asr ” kelimelerinin “ji. manyanın bütün akk Ya başlamış ve resmi geçit başlamış-| Yari yüzbaşısı Volanisin irat m Slim öce in DiNi beğen Yi b) liken ” Jen çocuklar e ebrik etmişlerdir.) vr. 1000 süvari ve bin- | bu için dün Selânikte yapılan bü İL karak De Sbir bayram olan 14.000 yz Ar otomobil ve | ayinde pek çok kalabalık bulunmuş - Yunan Meclisinde San PT Bütün millet için için gilr-|den fazla er iştirak © etmiştir. tur. Yüzbaşmım mezarmın üstü çiçek- Sine biğiez bugünü ur söylemişler» | tank askerileştirilmiş bü- donanmıştı. Hiçbir hâdise çik-| © Atina, 20 (Tun) — Çarşamba gü, : b : ler okumuş ve şarki Al. | Saat ons doğru ler ile | Baştaki ilk ana kökler» hide ek bütün geçidi hasir | mamıştır. nü açılacak parlâmentonun on gün alarak baska söze vapıstığı için kal. rteb de Şato e kadar devam edeceği salâhiyettar ma dırılmca, “sız. m etimoloiik sekli o- almış bulunuyorlardı. B3 3İ yunanistanın müdafaası | kamiardan teyit edilmektedir. (lan (eğ - ve) ile bu sekillörin tama- için görüşmeler Bakanlar heyeti dün içtima ederek yok bir olduğu açıkça: görülmekte- "L,,Ti zümre kelimeleri Bu zümrede bulunan kelimelerin İ başlarında olan “1, elemanının rolü- nü analiz edelim: Bizim garp Türkçesinde di) diye İ gösterilen bir sonek yardır ki bir vas İfm bir şahıs veya şeyde varlığını anlatarak bir ismi sıfat haline geti rir; “değerli anlamlı, görgülü. kutlu kelimelerinde olduğu gibi, buek- Vokalik ahenge göre » “Ti, hı, Yü, tu” şekillerini alır. Bu “li” ekinin “Mk” ten kısalmış olduğu' Türkologlarca kabul edil - | miştir. Şimdi isimlere katıldığı za « man hem (“yazlık elbise, kışlık kö- mür” gibi) sıfat; hem de (“bu yıl İ yazlığa çıkmadık, lara katıldığı zaman da onlardan (gü zellik ,çirkinlik, zenginlik, fakirlik” gibi) vasıf isimleri yaratan bu “lik” ekinin “k,, sı düşerek “li” şekli de vücut bulmuştur. Etimolojik şekillerini yazarsak, bu nun böyle olacağı kendiliğinden gö- rülür: 0 LU sa iğ Lik işik (0) İl: arkasına yapıştığı kelime - nin manasını engin. yaygın, mutlak bir sahada tecelli ettirerek onu sıfat- landıran ektir. (2) Iğ, ik: kelimeyi tamamlıyan ve isimlendiren ektir. Meselâ (parâlı) ve (kışlık) kelime lerini ele alalım: 1 — (Parağ) sözüne (11) eklerin. ce (parağıl) sözü hâsıl olur ki “pa- raya alt” manasına bir sıfat olur. kömürlükte bir | şey yok” gibi) yer İsmi yapan; #ıfat- | 6 sama Güneş - Dil Menfi anlamı hakkında Türkçe ile İndo - Öropeen ve Semitik dille” mukayese IV. (Türkçede menfi anlamma gelen sözlerin analizlerini mak Üzere bu sözlerin İndo - Öropecu ve Semitik dillerdeki karşı» liklariyle mükayesesi hakkında bundan evvelki Üç yazımızda, bunlardan (ne), (me), (yok) ve (hayır) sözlerini başka dillerdeki benzerleriyle karşılaştırmış idik, Dördüncü seriyi teskil eder (sz) tamamla analizleri de aşağıda gösteriyoruz). Bunu tamamlıyan (ığ) eki ile birlik- te (parağılığ) sözü kaynaşarak (pa- *İratı) şekline girer. 11. — (Kış) kelimesine (tl) getiri- lerek - (yeşil gibi) » kışıl sıfatı yapı- hir e (3k) ile tamamlanarak Çkışiltk — kışlık) şekli elde edilir. Los,Less İşte Almanca (los), İrigilizce (le- 4s) ve Arapça (lâ. len, lem lemmâ, lemm;, bilâ) kelimelerinde görülen smanları, tıpkı bu (li) ve (ik) € indeki (L) lerin yerini tutmak» | tadır. Almanca (0s) ve İngilizce (less) Upkı Türkçe (li) ve (lik) gibi keli - menin sonuna gelmektedir. Arap; atlar başa gelirse de gene (1) ele- manmı muhafaza etmişlerdir. (L) böyle izah edildikten sohra geriye kalan elemanlara geli 1 — Almanca ve * (s8) konsoniy e egorisinden ve ozun müna - sına olduğü cihetle menfi anlarm ya- ratacağı tabildir. Lâ, Len KU. Arapça şekillerden (04) - da (ağ — ax); (len) de ( eğ —ez) inci #İ (em) ve (lemmâ) da ise ik teren “ ve (ağ -s az) elemanları lamını vermektedir. (Bi sinde menfi anlamı veren son fonem » (â) da olduğu gibi » (eğ - az)» dır, Bunda fazla olan baştaki (b) dir ki - (demi ve (lemma) daki (m) ler ) kelime - rini Hazer denizine birleştirecek 9 müştür. Arabaların Baharia'dan av-| Fransız etimoloji lüçatinin verdi. gibi - süje veya obje gösterir. lan Maniçeki kanalı üzerinde ilk ben | #etinde Von Stohrer'in otomobili yok din inşası bitmiş ve yeni kanalın Sö) Dördüncü serinin teblozu “Bu esaslara dayanarak busözle - rin etimolojik şekillerini alt alla ya- zalım; | p (0) (8) Siz (1) -ğ iz Sans (Fr) ağ--ağ In) -as Sine (Lat) :iğ iğ (m) eğin) "les © ÇAL) sol. os Less (İng) seldeğ(s)--es ila TArl:a 4 ağ (a) Len (Ar) :d-4 en (ğs-2) Bili (Ar) : ib sü ağlı) İşte bu tablo, bütün bu seri keli - melerinir de menfi anlamlarmı vir (V. $ 2) formüliyle ve onun türlü fonteik Jeğişmeleriyle anlattıklarını açıkça ortaya koymaktadır. (6). UN GALMEN (2) Bu yazı (Uulus) un 290-2193 da çi kan sayısındadır. (3) Chanson de Roland, 18 indi asırda yaşamış Norman sar | şairlerinden o The- /9ulde'e atfedilen en eski Fransız şarkı larından biridir. Bu şarkıya adı verilen Roland, meşhur (Charlemagne) m yeğeni ve asrın kahramanıdır. Bu epopede Pi rene dağlarınm o Ronsevo geçidinde Ro- iJand'ın kahraman'ıkları ohikâye o olumur, Vakarım tarihi i olarak gösterilir. En eski Fransızca metinlerden beri olarak çok değeri vardır. (4) Dictienraire © etymologiyme de ia langue İrançaise, par Oscar T. İl, P.253. (6) Beşinci ve son seri kelimelerini de yarm yazacağız. —— maa M. Kemal Paşada ağırceza mahkemesi kaldırıldı M. Kemalpaşa, (Tan) — İlçemiz.” deki ağırcoza mahkemesi, teşkilât M nisan salı gününden itibaren kal- dırılmıştır. Ağırceza başkanı Sadi Çanakka - leye, sulh ceza hakimi Hüsrev Tar. sus hakimliğine tayin edilmişlerdir. Parti üyeleri M. Kemalpaşa, (Tan) — C. halk partisi nizamnamesine göre her Üç &yda bir yapılacak olan giriş töreni ilk defa olarak Parti salonunda ya- pılmıştır. Parti gönkurullarile birçok Üyeler törende bulunmuşlardır. Parti ilçe yönkurul başkanı Hida- yet Sayar ve şehrimizde bulunan An tep saylavı Remzi bu münasebetle birer söylev vermişler ve yeni üyeler eski üyelere takdim edilmişlerdir. Nazillide lik maçları Söke, 20 (Tan) — Dün Nazilli sa- hasında yapılan lik maçlarında Söke takımı Nazilliyi 2 - 0 yenmiştir.