28 Mayıs 1941 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

ADİSELER DA SON TELGRAF EDEBİYAT GÖZÜYLE | Yakup Kadri Kara Osman #ğlu, şimdi, bir gazetede Yoluı. dünyanın bugün #çinde bulunduğu şu «hali pürmelâl», hep böyle, hâdi- sel «edebiyat» gözile gör- “ gdüğümüzden mi doğdu?. BEKON MESELESİ Gazetelerin yazdığına gö- re, limonun tanesi 15 kuruşa çıkmış! Limonla aram pek iyi değildir. Ekşi şeyleri sev- mem, Tatlıya rağbet gösteri- rim. Limonata içmem, çay jçetim, zeytinyağlı Tümon sıkmam, balığı Timon- #uz yerim. Her şeye çabucak ayılıp bayılmam ki, limon kullanayım. Akşamcı ki, sabahları limonlu su ile a- yılayım, Allah, limon düşkünlerinin yardımcısı olsun! MAjÜSKÜLSÜZ İMLÂYA DAİR Dostumuz Selâmi İzzet Se- des, üstadımız Hakkı Tarık Us'un majüskülsüz imlâ ya- zışını mevzuu bahsederken, reisimizin kullandığı kelime- lerin başına büyük harf koy- mamasını bir «inats — olarak tavsif etmektedir. Burada iki nokta şayanı tashihtir: Üstadımız Hakkı Tarık Usun büyük hari kul- lanmamasının sebebi inadı fırlamıştır, binaenaleyh israf edilmemesine dikkat olun- malıdır. GENERAL VEYGAND Gazetelerin yazdığına gö- re, bir zamanlar tex başına mukavemet kararı besliyen €en hararetli ve valanperver Fransız Generali, Şimali Af. rika Fevkalâde — Komiseri Veygand dahi, Almanya ile îgbır ııı pmuıya larallar ve imiş.. Geçenlerde söy- kdiı bir nutukta, bu fikrini açıkça söylemiş ve etrafında- kileri, bu fikre imaleye çalış- Miş.. leniyor: — Sen de mi Brütüs?. AHMET RAUF Edebi Roman:73 KOLKOLA Müellii: Nizamettin NAZİF zıpladı. Fakat bu bir htiyatsızlık oldu. Zira otomobilde olduğunu unutmuştu. Kafası kütledek 'ta - vana vurunca acı acı haykkındı: Ocoftt! Rezzan şakrak bir kahkaha attı: — Öfke ile kalkan #ararla ol rur. Neye sinrlendin © kadar sev. gilim? — Nereden — biliyorsun benim Jaleye mektup yazdı ımı? — İnsanın sırdaşı Semih ol €a ve bu Semih kumarda para kây. betmekten usanmazsa.. — Fakat Semihe bon sarfede - müiyeceği kadar bol para veriyo- rum, Hayır.. Bunu Serahten işit. miş olamazsın, Hayat pa- |halılığı 5 kişilik bır aile şeh- Aİ_..K Filozofu “cıılıırlyımı son rimizde kaç İlraya Tâ çıkan yazetelei geçinebilirmiş ? Yapılan istatistiklere göre, ana, baba ve biri çok küçük olmak ü- zere üç çocuktan mürekkep beş kişilik orta halli bir ailenin 938 senesinde ayda 70 liraya, 939 se- sinde 85 liraya, 940 da 90 liraya ve ©d senesinde ise 113 liraya ihti. yacı olduğu tesbit edilmiştir. aA Limanlar Umum Müdürü de İskenderuna gitti İstanbuldan Ankaraya gitmiş oe lan Limanlar Daizesi Umum Mü- dürü Roufi Manyasi Münakalât Vekili Cevdet Kerim ile birlikte İskenderuna gitmiştir. Vekil İs- kenderun limanının tevsiü ve ar. tan tahmil tahliye işlerinin seri bir surette görülebilmesi için alın. ması icabeden tedbirleri karar - lTaştıracak ve alâkadarlara direk- tiller verecektir, Almanyaya süt tozu ihracatı ve mecmmualar,, Feridan Fazıl Tülbentçi, «Cum- huriyeytlen sonra çıkan gazeteler Ve mecimualar. İsimli büyük ve kıymetli etüdünün Ilı söz. ünde ren varlığını yüksek milli heyecan ve şuuru ile beraber 1923 senesin- den sonra idrak eder.» Yine eserin müellfi genç ve kıymetli muharririn söylediği bi «. . . Ne yazık ki henüz elimiz- de bir matbuat tarihi yoktur.» Matbuat Umum Müdürlüğü ta- rafından neşredilen, Feridun Farıl "Tülbentçinin «Cumhuriyetten son- ra çıkan gazeteler ve mecmualar« islmli etüdü, mubakkak ki, ileride matbuat tarihini yazacakların e- Time, çok kaymetli bir doküman ha- zinesi tevdi etmektedir. Kitabı şöyle bir karıştırmak da- hi, bu eserin ne uzun ve tiliz bir | sây mahsulü olduğunu — derhal Yerli fabrikalarımız tarafından istihsal edilen süt tozundan Al - manyaya 100 ton ihracat yapılma. sına Ticaret Vekâleti tarafından müsaade verilmiştir. Sevkiyata yakında başlanacaktır. KÜÇÜK HABERLER VİLÂYET ve BELEDİYE: * Sultanahmetteki İnciliçavuş camlinin etrafının açılması takar- Tür etmiş ve bunun için Belediye 50,000 liralık tahsisat ayırmıştır. *W Dünkü Seyrüsefer kontrolün. da talimatnameye muhtelif şekil- lerde aykırı hareket ettikleri gö- Tülen 27 şoför ve T otomobil sahibi tecziye edilmiştir. * Yazlık eğlence yerlerinden başka — yerlerin fiat tarifelerine zam yapılmasından Blediyece vaz geçilmiştir. * Şehrimizde çöp fırınları in- | şaatı ikmal edilinciye kadar çöp. ler şehir haricinde Gört çukura afılacak ve üzerlerine krezil dö. külecektir. 'TİCARET ve SANAYI: 4 Dün bir Reşadiye altını 2705, 24 ayar külçe altının gramı 340 kuruş beşibirarada 120 lira idi. MÜTEFERRİK: * Silivri açıklarında birçok ki- şinin ölümüne sebep olan «Sal - vatör> yelkenlisi kazasının muha- kemesine İstanbul İkinci Ağırceza Mahkemesinde dün devam edil . miştir. Kaptan Viktor İvanof a. leyhindeki bu dava, neticede, bazı cihetlerden tahkikatın Ikmali için başka güne kalmıştır. * İstanbul Vilâyeti civar Vi- lâyetlere gönderdiği bir telgraf- ta, orada mukayyed otomobil ve otobüslerin bir listesini istemiş - tir. Bu listeye dahil almıyan oto. mobil ve otobüslerin — İstanbulda dolaşması menedilecektir. Dünkü kontrollerde bu kabil bir kaçak 0. tomobil yakalanmıştır. — Nereden bilebilir Raşide bu- nu? — Kendisine sor. Naci, kafasını vurduğu zaman can acısilee elinden düşürdüğü si. garayı kundurasının ucile eze e- ze: — Garip bir sosyete... - diye mırıldandı . İğrenmeğe buşladım. — Korkma benden sır çıkmaz, — Sahi söylüyorun?”. Nefret et- meğo başladım heps'nden. Artık hiç birisi ile konuşmıyacağım. — Demek bu Jale meselesi seni bu kadar mütcessir edebiliyor. Bir daha bahsetmem öyle ise. — Eğer bana hakikali wyımen çok minnettar kalırım. Ramn. CTT EETEEEE | yırımu bir şnıl gibi l meydana koyuyor. Muharrir, hiç yorulmamış, bıkmamış, usanç ge- tirmemiş ve matbuat tarihi- me büyük bir hizmet bildiği bu iş için, çok şayanı dikkat ve orijinal bir cilt meydana getirmiştir. Eserde, 1923 den bugüne kadar çıkmış bütün gazete ve meemun- ların isimlerini, nerede, ne zaman çıktıklarımı, mesleklerini, intişara devam edip etmediklerini ve sai- reyi bulabiliyorsunuz. Büyük bey, 132 sahifelik böyle mufassal - bir cetveli hazırlayıp ertaya koymak, çok sistemli ve dikkatli bir çalışma ister, İlmi tas- âf fikri olan Feridun Fazıl Tül- bentçi, birçoklarını gıptaya düşü- yecek, bir kültür fazileti göster- miştir. Eserin müellifini takdir etmek, hazırlıyacağı diğer ciltler için bir toşvik olucağı kadar, Türk matbu- Alı İçin bir vazifedir de, REŞAT FEYZİ | Kıbrısa gönderilen mektep kitapları Şehrimizden dün 100.000 Tirahk ih- racat yapılmıştır. Bu meyanda Kıbrt- sa 83,000 liralık mektep kitabı, Al- manyaya acı badem çekirdeği ve A- Mmerikaya av derisi ihraç olunmuştur. Göztaşı için beyan- name verilecek Şehimiz Fiat Mürakabe Komis- yonu ellerinde 'kendi ihtiyaçla - rından fazla görtaşı bulunanla « rin 30 mayıs akşamı Saat 16 ya kadar beyanname — vermelerini meoburi tutmuştur. Bir Rumen Şirketi Türkiye merkezini Konyaya neklediyor Steua Romana petrol, benzin şir. keti Ticaret Vekâletine müracaat ederek şimdiye kadar şehrimizde bulunan Türkiye münakalât mer- kezinin | hazirandan itibaren Kon- yaya naklolunacağını bildirmiş . Haay... - dedi - vallahi boş atlem dolü çıktı. Demek Jale ile aranda ceki bir macera var. . Bu sözler delikanlıyı düşündür- dü. Hakikâten boş avlanmış ola. bilirdi. Gülmeğe çalışarak: — Adımın manasız dedi kodula- ra karıştrulmasından korkuyorum da. - ded * onun için sinirlen . Vr çok daha eiddi bir tavır ta. kınarak ilâve — etti: — Rica ederim benimle şaka et- meyiniz. — Pek iyi amma sen de bana güzel şeyler söyle canım. — Her şeyin bir zamanı vâar - dar. Evet, her şeyin bir zamanı var. gır derler ve bu söz pek doğrudur. Nitekim bir gün sonra Çekirgenin bir otelinde çok sıcak bir banyo aldıktan sonra, dizdize kahvaltı ednmıken Naci, bir bülbül Ze- Bi |Tatil zamanında talebenın Her Nahiyede kurslar açılacak, talebeler muallimlerle fabrikalar- da tetkik gezintileri yapacaklar Maaril Vekâleti bu tatil yılı için. de çocukların İstifadeli vakit ge- çirmeleri için yeni bir program hazırlamıştır. Bu programâ göre İstanbulda ve Zonguldakta acı » lacak olan yedi kampa alınacak paralı ve parasız 2000 talebenin muntazam bir rejimle inkişafları temin edilecektir. Gene bu esaslar dahilinde, Maarif Sağlık heyeti. nin vereceği raporlarla zayıf ve hastalığa müsait çocuklar prevan. toryomda tedavi edileceklerdir. Bu sene ilk olarak ikmale ka- lan talebenin hazırlanması ve derslerden Zayıf olanların da tak- viyesi iclb — kurslar açılacaktır. aa 12bin sandık çay| Yakında iki iıı'iyı'ik parti çay geliyor Cenup gümrüklerinde bulunan 2 bin sandık çayın memlekete it» | hali için Ticaret Vekâletinden e- | mir beklenmektedir. Bunlar muh. telif vilâyetlere tevzi olunacaktır. | Dijğer taraftan Bağdatta bulu. nan 10 bin sandık çayın memle - kete ithali için de teşebbüslere | Birişilmiştir. İthalâtçılara 60 bin sterling akriditif açılmıştır. —- Dün 2 inci Ağırceza mahke - mesinde bir cinayet davası neti- celenmiştir. Suçlu Lâlelide, 1939 senesi kânunuevvelinde Dikim - hane işçilerinden İlyas oğlu Beh. ramı tabanca kurşunile muhtelif yerlerinden tehlikeli surette ya. ralıyarak öldüren — Ahmet oğlu Celâl Nalbandoğlu isminde biri - dir. Mahkemenin kararına göre Ce- Tâl, Tahsin isminde bir tanıdığın evindeki toplantıda Perihan H - minde bir kızla karşılaşmış, buna gönül vermiş. Diğer taraftan, ar. kadaşı Behramın da bu kızı sev. —— —rrn Pazarlarda et satılmıyacak mı? Şehrimizin muhtelif semilerinde a- çılan pazar yerlernde satılan etlerin Çok zayıf ve cinsi meçhul olduğu ve bunların etrafında kedi, köpek ibi Bayvanların da — dolaştığı — görülerek Böyle seyyar et satışının men'i lüzu- mu alâkadarlara tebliğ edilmiştir. Fa- kat bir çok vatandaşlar pazar yerle- zinde tel Özgülü dolaplar içinde ve ahhi bir şekilde et satışı yaptıkdarın- Gün bunların men'i hiç to doğru bu- uamamaktadır. | | | | rar bulmuş eibiyim. — İslanbula :';ıdüâü: zaman kendi memle. imde bir yabancıya dönmüştüm, Kimseyi tanımıyordum. Hâlâ da Tanımıyorum ya.. Dünyada bun- dan can sıkıcı bir hal tasavvur e- dilemez, Bütün arkadaşlarım birer tarafa dağılmışlar, On dört sene hiç de uzun bir zaman değildir. Avrupaın, Asya ve Amerika « nn bütün memleketlerinde üç a. sır, böş asır, on asır önce ölmüş bir adam, tektar dirilse, — kendi Tmemleketinde, — kendi şehrinde hatta kendisinin doğup büyüdüğü evde, köşkte el di adını ta- şıyan insanları bulur, o evde a- sırlarca evvelk! an'anelerin aynen deı'n ettiğine şahit olur. On dört - Halbuki bizde on dört- yıl, on dm asrın başka memleket - lerde yıb:mxvır—ıyı değişiklikleri 1nuyor. Değişiklikler yır... Bu bir değişiklik de, Şil Bir inkılâp da değil. Bir ihti. lâ) de değil. Bir kıyamet! Evet, sanki bir. kiyamet kopmüş bü - Rezxın bilir misin? . dlyoıdu- “memlekette, —— ADLİYE ve POLİSŞ— Bir kız yüzünden katil olan genç işçi 8 yıl hapsedilecek Bikimhano işçilerinden Behramı öldüren | Celâlin Ağır Cezadaki muhakemesi bitti | İnşaları yarım kal- 1 İ | vaziyeti | Bu kursları kaza maarif memur. ları kdare edecekler, talebe vazi. yetine göre, lüzum görüldüğü tak- dinde her nahiyede de birer kura açılacaktır. Buralarda, mektep - lerdeki mesai programı tatbik e- dilmiyecekitr. Talebe, daha - serbest olarak mekteplende nazari dersler göre. ceği gibi, toplu olarak muallimle. rile birlikle açık havada gezin . tier yapacak; İstanbulun tarihi, bedil görülmeğe değer eserleri zi- yaret edilecek; fabrikalar, işlet- meler gezilecek, buralarda kendi. lerine lâzım gelen izahat verile . cektir. Hasat işleri Her tarafa yeni ziraat aletleri yollanıyor Hasat zamanı yaklaştığı — için Vilâyet köylerine yeni ve modern ziraat âletleri tevzi — edilecektir. Her tarafa lâzim olan âletler tes- bit edilmektedir. Ziraat Vekâleti Vilâyetlere xiraat âleti gönder - meğe başlamıştır. Hasat işlerinin kısa bir zamanda ikmali için baş. | ka tedbirler de almacaktır. Şi: den fazla ümele temini çareleri düşünülmektedir. E VAS c SA diğine, ona karşı alâka beslediğine | kanaat getiren Celâl, dikimhane arkadaşı olan Behramla o akşam Lâleliden geçerken, kukatçlıkla | $ silâha davranmış, rakibini ağır su —| $ rette yaralamıştır. Mahkeme, katle tam teşebbüs halini sabit görmüş- tür. Ancak, Perihana karşı duy - | $ duğu sevginin yanı sıra Behramın rekebetinden müteessir olmasını, Celâl hakkımda cezayı arzaltıcı se. bep sayınıştır. Celâl Nalband: lu, 12 sene ağır hapse ma'iküm e- dilmiş ve mahkümiyeti bu sebep- le 8 seneye indirilmiştir. mış mektepler Vilâyet — tarafından bütün ka- za kaymakamlarına bir tamim ya. pılmiş, iaşaatları - yarıda kalmış olan mekteplerin derhal tkmali bildirilmiştir. Son teftişlerde bil. hasa Silivri ve Çatalca köyle - rinde yarıda kalmış mekteplere ı—mlınmşuı' — Haklısın? — Hiç bir sebep. böyle bir hali anazur göslermeğe kâfi değikdir. On dört yil evvel, birçok arka - daşlarınız vardır. On dört yıl önce birçok ailelerle alleniz — dosttur. On dört yıl önce bütün bir mahal- le, bütün bir semt, büyük anne- leri ile, mütekaitleri ile çember çeviren çocukları ile, taze gelin. leri ile hep aşinanızdır. Kimisini abla diyip sevmişsinizdir. Kimisi ile bilya oynamış, yahut bir yan- gin yerinde futbole başlamnışsınız. dır. Ön Gört yıl... On dört yıl san. Ta ne bayram günü öpecek bir yaşlı kadın eli bulabiliyorsunuz; ne dert dökecek bir abla, ne içli dışlı olabilecek bir dost... Hiçbir şey, hiç birşey bulamıyorsunuz. Rezzan, sessiz seasiz onu dinli- yordu. — Fakat bu bir felâkettir! - diye haykırarak devam etti Na- ci . bir felâket ki önüne geçilme- sinden daha kolay birşey olmaz - dı. Şimdi tırpanladığı eski hali tokrar wdınıııuıuıuııı- Köylerde | etüdler Bu yıl içinde 10 bin köyde tetkikler yapılacak Ziraat Vekâleti köy etüdleri Müdürlüğü tarafından köyler Ü. zerinde tetkiklere memur edilen Ziraat Enstitüleri profesör ve ta- lebeleri bu seneki etüdlerini 10 | bin köy üzerinde yapacaklardır. Her vilâyette bu etüdleri yap - mak üzere ekipler kurulacaktır, Şehrlmizde de bu işe başlanmış. tır. Tetkiklerden sonra köy kal kınmasına dair büyük bir broşür hazırlanacaktır. Münhal köy muhtarlıkları Vilâyetimize bağlı kazaların bir çok köylerinde köy muhtarlık - Tarı münhal bulunmaktadır. Vi . lâyet buralara muhtarlar tayini ve mahalli işlerin - sürüncemede kalmaması için tedbirler aramak. tadı . Vaziyet alâkadarlara da bil- Francala yalnız 4 fı- rında yapılacak Şehrimizde francala imalinin tahdit edildiğini yazmıştık. Top- Tak Ofisınin vereceği 20 çuval unla ancak dört fırında francala imal edilecektir. Francalacılar dün Ekmekeiler Cemiyetinde toplanarak bu dört fırın hakkında aralarında kur'a çekmişlerdir. Bu kur'alar şu f- Tınlara isabet etmiştir. Adalarda Yani Sırapi, İstanbul- | da Pero, Beyoğlunda Zehra Akay, Kadıköyünde Mehmet Koçeli. Barbaros pulları çıkarılıyor Posta ve Telgraf Umum Mü - dürlüğü Barbaros Hayrettin için ö seri üzerinden posta pulu çıkar. mağa karar vermiştir. Pullar ha. | Yakında * İkdamda . HAZRETİ MUHAMMET $ Veİslâm orduları- nın muharebeleri 'Yazan: Ziy: EI yanı dikkhat tatsilâtını, Ziya Şakir, bu yeni eseri ile İkdam refikimiz oku- yucularına takdim ede- cektir. kânı kalmamıştı. Siz buna sos « yete mni diyorsunuz? Hayır, bu bizim en ufak bir sarsıntıya da- yanamıyacak derecede çürümüş olduğumuzu —izah eder © kadar, Osmanlılığı kaldırdık. Güzel, Es. kiyi bıraktık. Güzel. Fakat Os - manlılığı birakmak demek abani sarıklı Mollayı, azizi fesli beye - fendiyi yeni bir sosyetenin uzvu hâline sokmak demektir. Bunları çilyavrusu gibi dağıtmak değil, — Zaman öyle icabettirdi. — Mahâlle yok ortada. İnsandan vaz geçlim. Koskoca mahalle ne- Teye gidebilir? — Şehri düzeltiyoruz. Güzelleş- tiriyoruz. Eski mahalleler yıkılı. yor. — Peki amma eski mühallenin yerinde kurulan yeni mahallenin Yazan: Ali Kemal S Suriye, Mısır ve Ginit. nizin büyük vekayie sahne€ ğu zamanlarda dalma bü selles ehemmiyetini tazele Tarihin cereyan ettiği sab yerine göre büyle birbirine lenmiş üç çizgili, dört çi dönüp dolaşarak Suriye, Girit müsellesine geldi. iyiden iyiye yerleşmek istişti| raf her vakit orada kendint lam istinat noktaları ar: Husüsile Girit gibi tal inde askeri bir çhet bir ada mevzuu bahs zaman bu keyfiyet daha iyi hyor. Bundan bir asır evvel İngi ile Fransa arasındaki rakabt' vesile e kendini gösterirkef riyey - Misır - Girit müselit nasıl biz rol oynadıv: bugüf Tanınca, o devri anlutanlarif zıları gözden geçirilince ihmal edilir gibi olm-yacali şünülebilir. Yuvarlak bir BE detle hissettirdiği en mühif sahanın da Akdeniz olduğ! lüm. Mısırda vali bulunaf met Ali paşanın açıktan açığ! keri tammadığı, Babıâlinif ğine ehemmiyet vermediği Terde öyle ki Babıâli de sö& remediği valisine karşı har€ debilmek çin yabancıların ! mını rica edecek hale gelmi lunuyordu. M-sırda paşanıfi küni daima kuvvetli buli mak, daha da kuvvetin artli hem de Bahiâliyi dalma P karşı hep yumuşatmak politikası için en büyük Çünkü Pransızların M suretle olursa olsun — yeri? arzuları yeni belli olan bir * yet değildi. Mısır paşasın! âliye karşı tutmak; o sul sırda iyiden iyiye Pransz 1f nu yerleştirmek onlarca * görülüyordu. Mehmet Ali hükmü altına giren yalnız Nil tarafları değildi Suriyeyi de ele geçirmek & beslemiş, bunun için Ş Tuyacak bir şekil bulunm! Mısır valisi neden ayni zâff Suriye valisi olmas'ın?. Wi hem de Suriyenin valisi olf Söylemeğe hacet yok kt bi lik fermanla tayin edilmek lerinde vâsi salâhiyet mak manasınadır. Fakat Misir vukvatının senesi #ff cereyanını hulâsa etmeğe | maktan ziyade o vukaattan ! Suriye - Girit müsellesinifi bir kere daha meydana çıkf duğunu düşünmek daha olacak, Fransanın Suriye için bt olduğu emeller, Mısırda F nüfuz ve teşirini iyiden İi sis etmek sevdası kadar © kuvvetli olmuştur. Onun Sır paşasının Suriye valisi sına Fransızların ne kadaf heret ettikleri kolayca anl lir. Bununla beraber İngilti bir zaman Fransanın ne denizde, ne de 'Nil yadisii Suriyede sözü geçer olmastf memiptir. Sorraki vekefi | di ki Mısır paşasının duğu nüfuz sahasını ona en büyük duheyı ind yani daha dnğnuu kasını mağlüp etmek ln#'# €en ziyade uğraştığı bir İ teşkil etmiştir. Kalıyordu Girit adası; € < fetbi sıralarında, Kandiş' radi çetin muhasara seneleri Sızların da Osmanlı İmp#fi guna karşı Venıdıkuıuıi ettikleri malümdür. bi olarak hiristiyan Ve he hiristiyan âleminden tediği bir sırada katolik sadece din gayretile ona F net etmiş olduğu söyler kat Fransa gibi bir Akdel letinin Giridin mukar -i kayyt kalamıyacağı o0 belliydi. Venediğe edilen adanın meşhur Suda dolayısile Frarisız donafif bir gün istinat edebi sakinleri niçin cekiler değildir de başkalarıdır? — Zaman ile bazı aileler fakir düşmüştür. Bazıları zenginleşmi lerdir. Tabif zenginler zengin n:-r hallelere — fakirler de huıı:ı. olarak kalması içindi.