29 Ekim 1940 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 5

Ufuklan ! 7 sene evvel Cumhuriyet idaresi nasıl kabul ve ilân edilmişti ? i Paşa yemek sofrasında davet e! ata : “Yarın Cumhuriyeti ilân edeceğ iği S0 i]e;_r_ ve ertesigün Cumhuriyet ilân edildi M sene evvel, 23 teşrik ı.ı:_lıı Keçıniş içtima ha- fırka heyeti idaresi Vi davet etmişti. Heyeti &hi Beydi. Fethi bey ı.—"'ı heyeti idarece bir hei Süldiğinden fırka w _.:;!ıhle Gazi Puşanın lırının da alınmasımı Sitdüğünü söyledi. aririye Vekâlet ğ Yusuf Kemal Be; u_:lımıı-»mg.m ._nk ki, fırka hey &’-ıı j NŞU kat'i bir liste tesbitl- Üü Tükten sonra Meclis- wŞ Keridorda kendisinl bir liste tertip ede- rüşmek isiyen Ke- | y ve Halit Paşaları *k',""';mı- davet etti Öy İ Müdafaa Ve & pi ” Fethi Beyl, Meb'asu F N." orada bulunuyor - n Yemek exnasında: CUMHURİYETİ Cumhuriy k için Ankarada _.::»ı.n.. davete kere ve münakaşaya x hatların zaten ve tabi- _::lz hemfikir oldukla- *:"*ı.' etmiyordu. Ü frasında — bulunan W ktan sonra, Çankaya- bi n İsmet Paşa ile ç ı:,klnuıı lâyihası müs- mtladı. Bu müsvedde '.i,:uvı I37 tarihli teşki - Ç kanununun, devletin bit odi ddelerini %'Pd.,,: ::ıı maddeler bi N&ıl Hiyaç hissetmemişler- | Bd Maddenin nihbayetine * GziYletinin sekli hükü- NiniilTiyedir. cümlesi ilâ- MyE İnci ve 9 uncu mad- Mwetle tavzih olunuyor- .ürürllyı- Reisicumhuru, iyak Millet Meelisi he 'esi tarafından A yanından bir inti- .X&,hî için imtihap olunur. iş bulunuyordu. . levvel 339 pazartesi gü- hNarg ereyan eden hâdi- x Supu lanmış, Heyeti t tojp umuş, Mleyeti W:h_— ı:..ı.mı baş- şı isi heyeti umu: ap; Üere, heyeti idarenin M ytlrette olarak tertip et v A ökuttu. X “.lır.ıdı Çankayada- Â & bulunuyorlardı. e itelil aza arasında mü- ğ Aöladı. Söz alan aza lis- fikir ve mütaleala - E:ı ;"üyoııudı. Bir itilâf Ntüş'Yınca, reis müzakereyi N—lıi" bundan sonra - bir '—sq".:.":m olgndu. Bu me- K lettin Sami Paşanın 3 ;l edildi. Bu takrire | “$a reisi umumt sıfa- , taşp' halline heyeti w &ı,_:::::ı. tevkil ve me- a Süğa saloı li aa Ve teklifi dermeyan N"ı— İ&r, Meyeti Vekile © » Heyeti Vekile in- şl“sı':ğ'ddbdu efkâr hasıl *ı* Ulmastır. Bana e M Bande buyurun Ba- kh,""ı"::_'ı hafli arzederim, G çil olundu. Gazi Paşa adüde icap eden zevatı dlarma davet etmiş- MUra kaat bir buçukta | | her biri vekiller ve heyeti vekile da yemeğe alıkoy - | | rikalarımızda çalışan on binlerce vatandaş var. Sanayi müecssese - | klir xkl'&..“’“ €vvel hazırladık - | Çök eklit müsveddesini illdavelel — efkârda fırka umuml beyeti tekrar toplan- mıştı. İlk söz Büyük Şefe nitti. | Gari Paşa kürsüye çıkarak şu be- yanatta bulundular: — Muhterem arkadaşlar, hal « rüfekaca taayyün etmiş olduğu indeyim; Noksan, kusur tmekle olduğumuz şekilde- dir. Filhakika mevcut teşkilâtı e- tevfikan, bir teşebbüs et- iz zaman, bütün rüfekanın intihabı mecburiyetinde bulunı yor. Heyeti umumiyenizin birdem heyeti vekile intihabına mecbur olmanızda görülen müşkülâtım halli zamanı gelmiştir. Geçen dev- rede ayni suretle müşkülâta tesa- düf ediliyordu. Görülüyor ki bu usul bazan birçok teşevvüşlere badi oluyor. Heyeti celileniz. bu müşkülün halline beni memur kıl- dınız. Ben de bu arzettiğim kana- atten mülhem olarak, düçündüğüm şekli tesbit ettim. Onn teklif ede- ceğim. Teklifim mazharı kabul o- lursa, kuvvetli ve mütesanit bir hükümet teşkili kabil olacaktır. Devletimizin şekil ve mahiyetini tesbit eden ve hepimiz İçin gaye olan teşkilâtı esasiye kanımumu- | zun bazı noktalarını tavzih lâ » zımdır, teklif şudur, dedikten son- ra evvelce tesbit edilen müsved- deyi okumak üzere bir ki zatarak, kürsüyü terkettiler. Teklif mahiyeti anlaşıldıktan sonra, tekrar münakaşalar başladı. Artık «şekli idaremiz Cumhu » riyettir cümlesi meclisin hava - sında uğulduyordu. Birçek meb'usların sözlerinden sonra kürsüye gelen İsmet Paşa söz alarak hulâsatan dedi ki: Fırka reisinin teklifini kabu- le ihtiyaç kaf'idir. Cihan bizim bir şekli hükttmet görüştüğümüzlü biliyor. Bu müzakerelerden bir neticeve raptedip ifade etmemek, zünf ve teşeddüdü idameden baş- ka birşey değildir. Gazi paşa haz- retlerinin " teklifinin kanuniyet kesbetmesi lâzımdır. Zâafı umu- minin idamesinde mana yoktur. Fırkanın bütüm millete karşı der- uhde ettiği mes'uliyetin icabatına | tevliki hareket zaruridir. | Diğer birkaç azanın tasvipkür sörlerinden sonra müzakere kâfi | görüldü ve Gazinin tekliflerindeki | maddeler birer birer okunarak mü- | zakere ve kabal olundu. Fırka içtimama nihayet veril- dikfen sonra, derhal meelis içti - Tanı yapıldı. Saat öğleden sonra lt idi, Teklif kanumu esasi ea cümeni tarafından usulen tetkik edilerek, mazbatası hazırlanırkam, Meclis diğer mesclelerle meşguldü. Eücümen, teşkilâtı esasiye ka- âunda yapılacak tadilâtın müs- elen müzakeresini İstiyordu. bata okundu, Nihayet kanun birçok batiplerin: «Yaşasın Cum- buriyet» sodaları ve alkışları ile kabul edildi. Ondan sonra Cumhurrelsi inti- habı için meelisin reyine müra - lundu. Toplanan reylerin me- ticesini riyaset makamında buln- | nan İsmet Bey heyeti umumiyeye şu suretle tebliğ ettik *Türkiye Cumhuriyeti riyaseti için yapılan intihabat ârasına yüz elli sekiz zat iştirak etmiş ve Cume- hur riyasetine yüz elli sekiz axa müttefikan Ankara meb'asu Mus- tafa Kemal Paşa Hazretlerini in- tihap etmişlerdir.» İşte on yedi sene evvel, yurdu- muru bugünkü ulaşt- ran ve daha çek olan Cumhuriyet reljimimiz 29 teşrini evvel 339 pazartesi günü böyle - Cumhuriyet Her yıl yeni bir kaç fabrika kuruyoruz, memleketin | lân edilmişti. devrinde sanayi bütün ihtiyeçlarını kendimiz karşılayacağız huriyet idaresi, el tezgüh- göklere yükselen fabrika bacaları haline getirdi. Cumhuri- li ânlı, sie- sanayileşme yoktu. Bu- gün, yurdun muhtelif köşelerinde yüzlerce baca tütüyor. Evvelce, her yıl, milyonlarca liramız dışa- rı akardı. En basit mamul madde için harice başvururduk. -Kendi yetiştirdiğimiz, el emeğile, alın terile meydana koyduğumuz ip - tidai maddelerimizi, mahsulümü- zü başkalarına satar, sonra, aymi maddeleri, mamul madde halim- de, birkaç misli fiatla, tekrar sa- tın alırdık, Cumhuriyet senelerine kadar ye- diğimiz ekmeğin ununu bile, dışar rıdan para ile alırdık. Bugün, şu buhranlı günlerde dahi, kendi buğdayımızı kendimiz yetiştiri - yoruz, stok yapıyoruz, hatlâ bir miktar dışarıya bile satıyoruz. Türk köylüsü karasabanla ar- dında uğraşır, dururdu. Cumhu- riyet, Türk küylüsüne modera va- tıla temin etti. Burzün, milli sanayi müessese - lerimizin çıkardığı Kumaşlar, Av- rupada yavılan — benzerlerindem üstündür. O kadar ki, yerli mah üzerine yabancı damgası vurulu- yor, Sanayileşme programımız, mem- lekette iş hacmini genişletti. Fab- Brvr'zetlerine göre, yurdun ay- rı ayrı köşelerinde fabrikalar a- evvoruz. Türkiye, gittikçe ehemmiyet peyda eden bir sanayi memleketi olmak yolundadır. Karabük de - mir ve çelik fabrikalarımızın Bal- kanlarda eşi yoktur. Ağır demir sanayii tesis etmek tecrübesini, bizden evvel ayni sahada işe başlı- yan birçok memleketler yapmağa cesaret edememişlerdir. Türk zekâsı, Türk ea zorun hakkından geliyor. - #in en mürekkep meselelerini ko- daylıkla çözüyoruz. Cumhuriyet, memlekette mimet devrini açan rejimdir. YURTTA ASAYIŞ Cumhuriyet rejimi emniyeti hâkim kıldı Vatandaşlar huzura kavuşturuldu Saltanat devrinde, Osmanlı ida- resi, memlekette — salim bir idarf | teskilât vücude — getirememişti. Cumhuriyet idareci, bilhassa yurt içi emniyet ve asayisine cok ehem-. miyet verdi. Osmanlı idaresini se- | neler, hatta, asırlarca iszal eden bir| sark meselesi vardı. Anadolunun sarkında oturan bazı vatandaslar, vakit vakit Osmanlı idaresinin ba- sına gaile çıkarırdı. Sarkta köylü- nün huzur ve rahatı yoktu. Sürü » leri çalımır, vol kesilir, — canları, urdu. leri bir sok 'Mürk ailelerinin ge » çim vasıtası olmuştur. Devlet, her yıl veni bir fabrika kuruyor. Her yıl; bir başka ihtiya- c karı ak bir yeni fabrika - nın elleri atılıyor, Türkiyenin iktısadi ve coğrafya bünyesine, | esi, 'bu. mıntakada | Seyh ve ep dik kafah a - hükümeti ile a | eramı vaptı. Ve bu programı mu- vaifakiyetle tatbik etti. Yurdun bu kısmında veni yollar açıkdı. Hükü- met binaları, mektenler - vücude getirildi. Bugün Türkiyenin her köşesi, ayni derecede buzur ve sü- kün içindedir. Devletin oloritesi ker tarafta sağlam ve kudretlidir. Artık, memlekette vol kesen eç kiya, baş kaldıran derebeyi vazi» yeti mevcut değildir. Cumhuriyet Türkiyesi, — yurtta lik haklarını emniyetli e- bağladı. n sarkta, refaha, imara doğ- | | Bur Tu giden büyük bir faaliyet var. | Doğu Anadolumun en parlak me- hududi goseler, si leri birbirine bağı |leri nasıl ç | | I Cumhuriyet devrinde Türk gençliğ l Sağlam vücutlu bir Beden terbiyesl mükellet- işıyor ? Mek- teplerde faaliyet ne İdman Cumhuriyet Türkiyesinin üne - rinde en fazla titizlikle rduda ana davalardan biri de Türk genc- liğinin yetiştirilmesidir. Saltanat devirlerinde genclik mar. inkolik yetiştiriliyordu. Sağlam | bünyelerde * sağlam dimağın ve | sağlam iradenin bulunduğu haki- kati Cumhuriyet devrinde anla - glmıştır. Meşrutiyette bile, bukla mevcut arta tedrisat müedse- selerinin sayım onu bulmuyordu. Bucün İsanbulda, yalnız restal or- ta mekten ve liselerin adedi vüze yakındır. Gençliğin vetistiği ver, mektep- tir. Cumburyiet idare.si, işe mek- tepten başladı. Dünkü #enc hare- ketten, #bordafı, jimnastikten, acık havadan ürken delikanlı idi, Bu - günkü genc hayatın ve hakikatin icinde yuğurulmaktadır. Matürkün 1919 yılı 19 mayısın- da Samsuna cıkısı, avni zamanda dimnastik bayramı olarak kutla - nayor. Yurdun muhtelif sahaların- da, göğsümüz kabararak seyretti- Bimiz, Türk çocuklarının - beden hareketleri, büvük bir mana ta - #ır. 19 mayıs günü, Türk gencli - #ine hareket ve önerji işareti ol- Mmüstür. Gürbüz ve sıhhatli nesil vetiştir. mek gayesi uğrundaki hizmetler, yalnız mekteplere inhisar ettirik memis, dışarıda hayatını kazanan gençler de, mecburi beden hareket lerine tâbi tutulmustur. Cıkarılan bir kantınla, ayrılmış bulunan be- den terbiyesi mükellefleri, mum- tazaman hareketlerine devam e- diyor. bugün acık Hndedir. Sağlam nesil yetiştinmek icin, sağlam vücutlü analara ürti- yaç olduğunu, bu memlekette Cum- | hurivet devri ortava atmıstır. eat | Canlı, kanlı, sıhhâtli Türk kım | halde? ARĞİL - nesil yetiştiriyoruz Eski Türkler gibi, bileği, kafası ve kalbi sağlam bayramlarımızdan hirinde, tribün önünde Busünün sağlam. genc, ahhatli çocukları, yarın, Türk ardusuman lar, stadlar vücude | Memleketin bircok sehirleri daha simdiden modern spor — sahalarımı | İstam- | vücude getirmiş bulumuyorlar. İs- | münde, bu tonbul, büyük ve modern — gebir | sahasında katedilen stadlarından — birincisini Dolma - caktır, Kaki Türkler beden hareketles | sporla nekadar yakın alâkası bu - kundudu görülür. Cumhuriyetin 17 inci yıl dönü- Gzerinde sper düşünülecek olursa, neticeden h bir iftihar duymamak kabil de- Hildir. Sparcu kızları Tarzın Türk Gençliği Gumhuriyetin ebedi bekçisi Bugün 17 yaşında olan Türk yavruları eski acı günleri görmeyen mes'ut yavrulardır. ve mes'ut nesil, gözünt açtığı va- kit, muazzam Türk istiklâlini, hür yatanımı, şanlı Türk bayrağım görmüştür. Bu çocuklar, padişeh, sultan, halife, saray, saltamat, kul, köle, efendi uşak medir bilmiyen mas- wt insanlardır. Eski devrin haksız, müsavatsız, adaletsiz seneleri, bütüm vatan - daşlara aymi hürriyet ve serbesti maşmış bir milletiz. Tek düşünce H, tek kalpli bir kütleyiz. Cumhburiyet idaresi, yalnız ke- fa bamulesine, bilgiye, enerjiye kıymek, verir, İçtimaf hayatta, her vatandaş, kabiliyet, bilgi ve enerjisine gö- re, bir sıra alıyor. Bugün, her çocuk, ümitle delx istikbaline bakarken, bayatın her | Fitre tayyarenindir Bir gün (Cehennem) in ba- gırnran üstünde .— tığını, elleri kolları bağlı seye Tetmemek icin, bütün vazımım zın yoğumuzun kül olduğuzu