11 Eylül 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 5

L L SAYI : 904 —— Başvekil Millete Fevkalâde Mühim Bir Nutuk Söyliyerek SÖON TELGRAF Telefon: Başmuharrir: 20827 — İdare Müdürü: 23200 İstanbul Nuruosmaniye No, 54 MiLLET MECLisSi İKİNCİ BASIŞ En Son Telgrafları Ve Haberleri Veren Akşam Gazetesi Sahib ETEM İ PAZARTESİ 11 EYLÜL 1939 ve Başmuharriri: ZET BENİCE TOPLANDI Memleketin Avrupa Harbi Karşısındaki Vaziyetini ve Dahili — İşlerimizi ve Aldıgımız İhtiyati Tedbirleri İzah Buyurdular İtalyanlar Nıcm Bitaraf Kaldılar? Musclini'nin, bir harbin çıkmasına mani olmağa çalışmış olması ve muvaffak olamayınca, İngiltere ve Fransa ile harbi göze alamadığı: kalmağa karar vermiş olması düşünülel Yazan: Ahmed Şükri 'Geçen hafta başlıyan harbin en bü. | Tük sürprizi mücadelode İtahyanın bi- Kalmıya karar vermesidir Yün devlet adamları ve İtalyan gaze- Ççıkacak olan bir harbde İtalya- “m, Almanyanın yanında döğüşeceği- e dair en ufak şüpheye muha) bırak- "ıııı beyanatta — bulunmuşlar ve Tazılar yazmışlardır. Şuhatde İtalyanın Oarafıği nami ah edilebilir?. Bir Ökem ihtimaller akla gelmektedir: — Evvelâ İtalyanin —Almanya ile Mlaştıktan sonma bilaraf kalmış ol - OMası, Mihver devlellerinin, geniş bir vüz politikasını tatbik etmeğe ka- Bt verdiklerini farzedelim. Bu politi- Ük hemlesini deskil edecek olan İnbaya harbinde Almanya” İtaiyanın ltaraf kalnasımı, harbe isşlirak etme- "dellercih etmiş olabilir. Bir defa Po- İüya ortadan kalklıktan sanra — iki ver devleti, geniş fötuhat plânının a elbirliği yapacaklardır. &—. İkinci bir ihtimal, daha hesipli Ve daha ihtiyathı olduğundan — şüphe Musolininin, bir harbin çık- mâni elmiya çalışmış olması ve ük olmayınca, İngiltere ve Pransa ile harbi göre alamadığından İllaraf kalmıya karar vermiş bulun- dır. Birinci ihtimali kabul etmek, Alman tecavüzünün Polonyada durmu- geniş bir mihver fütuhat politi- Yasının ük hamlesi olduğunu kabul et- Mek demektir ki bu, henüz kat'i ola- | İ & bein deği Bilâkis Almanların (Devamı 3 üncü a) Bataklıklarda kat'i neticeli Muharebeler olacağı ümid edılıyor w Terde bazı Berlin mehafili, PnI Almanlar Polonya ordusunun hahminlerinden daha kuvvetli bul Büşlardır. Harbin Basladığı bir qı tarihine tekaddüm eden gün İENSON DAKİKA Harbı Şiddetlendi B çarpışmalara inkılâp etmiştir. K M hattınır ileri mevzilerine Tuza devam ediyoruz. Pakat bu KğTazlar takviye olunmuş öncülerle lmaktadır. B müsademelerde İstifndeti bir çok köy ve tepe ele "inı. ündenberi Almanlar ileri mev- "*ırı müsademesiz bize terketmek Havas” ağansı Alrnamlar Varşovadan Uzaklaşıyor. "'ım' 11 ÇALA.) — Polanya Erkâ- İyesinin neşmettiği bir tebliğ- B Mıwı Kit'alarının — Varşovanın N. Mahallelerinden çekildiği bildiril- Ve radyo istasyonunun narmal _ılle işlediği ilâve edilmekte - Tebliğde Varşovadan konuştuk- İtal- | mdan bitaraf Esmer Polonya'yı ele geçirdikten sonra bu- Do yada keadi himayeleri altında bir | Gevlet kurarak İngiltereye vo Pransa- |o ya sulh teklif etmeleri — ihtimalinden | bahsedilmektedir. Bu vaziyette İtalya- |omm hürbe işliraki bahis mevzuu ola- | maz. Belki Almanya Polonyada hede- | fine vardıktan asura Müsolini, muta- ı vassıt rolünü yapmıya çalışacaktır. E- #asen Alman - Sovyet paktindân son- 18 müvazenenin tamamile değliştiği de nazarı itibare alınmak I&zımıdır. Ge niş bir fütehat programı, — arlık eskl Mmihver kombinezonundan ziyade Sav- yetlerle Almanyanm — karar verebile- cekleri bir megele halini almıştır. İtal- y artık Almanya için cşkk ehemmi- yetini kuybetmiştir. İtalyanın — yardı- mından müstağni kalan bir Almanya- mın İtalya için tehlikesi de © derece büyümüştür. Bu tehlikenin iki devlet arasındaki lesanüt en sıkı olduğu bir zamanlarda da mevcut olduğunu u- Butmamak Kâzımdır. Filhakika Hitlerin Müusoliniye verilmiş bir aâzü vardır. , hali kalmadığımız harp başlamış Ha Ç bi s d Fakat Polanyanın âlıbeti bü sözlere 'ne dereceye kadar itimad editebilece- Bini göstermeitir. İtalyanın bu bitaraflağı Almanya ile arasında yapılan bir anlaşma netlce. #sinme mi yoksa barbden çekindiği için mi takip ediliyor? Bu suale kat'i ola- Tük cevap - verilmemekle — beraber, bizce, vaziyet ne olursa olsun - İtatya harekâtin inkişafını - beklemekte ve yanın beş günde istilâ edileceğini | ifade ediyordu. Halbuki harp haş- (Devamı 3 üncü sahifede) — Fransız istemiyor gözüküyorlar, Bilhasa top- çumuz için tarassut mahalli teşkil edebilecek olan yerleri giddetle mü - dafaa ediyorlar. Bu yüzden bazen çok eiddi mahiyet alan mukabil taarruz-| larda da bulunuyorlar. Kıtaatımızın mevzü taarrızları tak- riben 50 kilametrelik bir cephe üze- rinde yapılmaktadır. Bu cephenin ] üçle ikidinde öncülerimiz norma) 0- darak İlerlemektedir. Diğer üçte birin- e ise ilerleyişimiz daha güç almak.| tadır. | J an Tadyolarına karşı müteyakkız | bulunutması tavsiye &dilmektedir. Vistül ephesinde mötörlü Alman kıtaları <yeniden mükübil.. taarrutü Keçmişlerdir. Östov - Marzoviceki - Ostov ıııııî: ephesinde vaziyet değişmemiştir. Phkği ve (San Telgraf, birçok — vesilelerle | okuyucularma bildirdiği gibi, ikinci fabi. yapmağı âdel — edinmemiştir. Dünyanm bu karışık harp - vasiyet- leri kartısında dahi ikinci tabı yap- madık. Fakat, buzün öğleden sonra, saat 15 te Başvekli Dr. Refik Saydamın Böyük Mitlet Mecikinde — söylediği mutku, bütün okuyaculara bir an ev- vel bildirmeği bir borç telikki ettik. Nutkum tam metnini aşağıya keyar- ken, gazelemizi makineye verinciye kadar gelmiş olan telçrafları da ka- rilere Hilüğ ediyorur.) Müuhterem arkadaşlarım, İki aylık bir tatil devresinde ve müntehipler'nizle yakından te maslan sonra verd.ğiniz karar veçhiel bugün toplanmanız hükü- metiniz için çok ferahlı ve kendi- ;:ne kuvvet verecek bir hâd.se- ir, Hepinizi hürmetle selâmlarım (Alkışlar) bu iki ay içinde Av- rupâ vaziyetinde vukua gelen e- İtm hâdiseler malümunuzdur ay lardanberi su.hü muhafaza için yapılan bütün teşebbüsler maale sef müsbet bir neticeye varama- müş emrvâki oluncaya kadar ber taraf cdileceğini ümit etmek'en Ümitlerimizin tahakkuk ede- — memesinden hepimiz muztaribiz, Türkiye Cümbhuriyetinlim siyaseti bu san zamanların mühim vaka- yi içinde ayni istikameti muha- İaza elmiş ayn imüteyakkiz ve dikkatle muntazır inkişafı eylemiştir. Muharin — taraflarla münasebetlerimiz normaldır. ve beynelmilel münasebat kaidele- rine uygundur. A'manya ile aramızda doğru dan doğruya bir. siyasi - ihtilâf mevzuu yoktur. Polonya ile münasebatımız ise hemen daima zararsız ve do tane olmuştur. İngiltere ve Fran. sa ile malümunuz olan muayyen esaslarda menfaat iştirakimiz ve müşterek telâkki.erimiz vardır bu memleketler ile müzakeresi- ne başladığımız nihai muahede - lerin en dostane bir hava içinde görüşülmesi devam etmek'edir. Aziz arkadaslarım. Biz bugünkü harbin haricindayız bu harbin memleketimize bulaşacak inki - şaf ar göstermemesini temenni e diyoruz. Memleki izin bazı xyerlerin de almıs olduğumuz askeri ted- birler ancak ıhliyat tedbirleridir, Arkadaşlarım komşumuz Savyet ittihadı ile münasebitimız dos - teredir ve döstane kalacaktır (Bravo sesleri a kışlar). Alâka- dar rabuşlarımızda hiçbir deği- şiklik yoktur. 'Temaslarımız ve mutat olam fikir teatilerimiz her zamanki gibi sara midir. Hariet siyasetimizin diğer unsurları son delaki- marazalımdanberi — size arzedilecek bir tebeddül göster- memislerdir. Hakından emin o'an milleti miz hakka ve kuvvetine daya- nan politikasında sükütla şuur- la ve müteyakiz yürümekte de - vam edecektir. (Bravo sesleri al- kışlar) Muhterem arkadaşlarım, mem leketimizde memnuniyete değer bir sükün mevcuttur. Halkımız huzur ve emniyet içinde iş ve Rüçleri ile meşgüldür. Türkiye- de inzibat ve âsayis hiçbir mede- ni memlekelter daha zayif de- Kildir. Milletimiz beynelmilel buhra- man inkişafını vekar ve metanet- le takip ediyar. Milli Şefe yüksek meelise bağ- immadınızla — mübahi olan hükümetinize karşı itimadı iftihar ve gurur verecek derece- *dedir, (Bravo sesleri ve alkışlar) İnsanlığa örız olan ve inkişaf seğrile devam müddeti tahribası — miyen büyük buhran karşısında mületimiz için en isabetli hare- ket tarzın.a ihtiyar edildiğine ve bundan sonra da bu yolda şuur- lu bir surette yürüneceğine her- kes.n inandıfını görmekle kuv « vet ve inşırah duymaktayız (Bra- vo sesleri), Arkadaşlar, Tatilden evvel kabul buyurdu- Bunuz barem katunu tatbik mev kzine girdi bi n mü.eessir ola- cak va'andaşların adedi az ol masına rağmen alâkadarlar bu ka munun tatbikatımı sükünelle kar- umakla hattâ bunların büyük r ekseriyeu bundan vicdani bir memnuniyet ve ınşirah düy maktadır kanaa ündeyiz, Elde e tikleri menfaatlerin bir kssmın - dan mahrumiyete mukabil bu ka nunun bertaraf ett.ği hal yeani memiekete yaptığı lahribatlan milli bünyenin kurtulmuş alma- Bi gengucrini, vecanlarını sıkan bur buzursuz uk,an kurtarmışlır. Bunu emniyetle huzurunuza arzedebilirim. Türk — çocukiları herbangi saikin kondi aralar.na soktuğu müsavatsığlığı ve içti -» mai nizama müteveccih ârızayı ve kendi maddi menfaatlerine uy gün Ga olsa asla hüsnü teiâkki elmez.er ve böyle bir ârızanın bertaraf edilmesini beklener. Hat:& orlün Içın biztat Çalışım. lar kanaatindeyim, B7 bu tecrübede de bü hâki- katin tecelli ettiğini görmüş ol- makla müsterihiz.. İkusadi daki çaışmalarım:z. & kâletler arasında yapılan son iş taks.minden sonra daha verim li bır şekilde inkişaf etmekte - dir. Devlet sınai programları - nin tatbik ve ikmaline açılmış fabrika.arın faaliyetlerinin daha daha :y tanzimine dikkatle ça- hışılmakladır. ve Mecis Parti Grubumuzun . son direktiflerinden mülhem olurak Dev- Jet ve sanayi ve müdenleri işlerinde ve umumi olarak sanayi ve maadin kredisinin daha müsmir esaslar dahi- dinde tanzimi üzerinde tesirleri gü- mullu olacak ve iktışadi hayatımızın. inkişafına cevap - verecek - tedbirler itlhazmı ehemmiyetli bir mevzu om Jarak ele ulmış bulunuyoruz, Bu husustaki kanur lâyihaları kısa bir zamanda huzurunuza gelecek - tir. Yerdlti servetlerinin — araştırıl- ması faaliyeli muntazam bir prog- vu maltında devam etmekte ve haş- hen devlet madenlerinin geniş mik- yasta İstisman yolundaki - fanliyete kız verilmektedir. Ergani bakır ma- deni işlemeğe başlamıştır. — Morgol madeninin techizatina — başlamakta- tır. Kömür - İstihsallitında vakıla şarl ve İmicdnların mahal verilmiyecek azami neticeler €lde etmek için her türlü gayret sarfalunmaktadır. Bunünla beraber bu mevzüda is- tihsalâti teşkilâtlandirmak ihtiyacı Karşmanda — bulunduğumuzu — İşaret €etmek isterim. Kömür havzasının devletleçtirlmesi için bir teşebbüse girişilmişlir. Cümburiyetin büyük e- seri ve Türk sanayiinin en büyük te- melini teşkil eden Karabük demir ve gelik fabrikalarının şu anda ilk is « dihsalini vermekle mali sanayilmize kudretli bir unsür katmış - olduğunu arz etmekle sevinç duyarım. (Beavo gesleri alkışlar). Arkadaşlar, Büyük Meclisin — tatil devresine girmesini takip eden ayla- Tın hükümetinizin tcaret — politikası ve bunun tatbikatı üzerinde chem - miyetli taaliyeti olmuştur. Harici Ücaretimize — yeni — istika- metler verilmesi seklinde — başlıyan bu faaliyetc Avrupada harbin bağ- Tamasını müteakıp bir tarzitan daha fazla kuvvet verilirken diğer taraftan da dahili — ticaretlerimizin makul hadlerde tutülabilmesi — ve iç pa » Zarların — ve — harekete getirilmesi Mevanları — küfütle — ele — alınmış mahsullerimizin lüymetlendiri! - mqulc meşgül kıe küllere yeni İ mevduatın çekilmesi teşebbüsatı milli bankalarımızın ve Merkez bankasının müşterek mesaisi ile şimdiye kadar sarsıntısız bir şe- | kilde idare edilmiş olduğu gibi son günlerde iç piyasada görülen bazı ihtikâr hareketlerini daha ilk adımda akamete uğratacak tertibat ve ihzarata da girişilmiş bulunmaktadır. (Bravo sesleri) Müzşade buyurulursa bu. islerin her biri hakkında kısaca maru- zatta bulunmak isterim. İç fiyatlarımızla dünya fiyatları arasındaki muvazenesizlik yü- zünden merkezi Avrupa devletle- i haricinde kalan memleketlere yaptığımız ihracatımızın son ge- nelerde arzettiği müşkülâtı ber- taraf etmek için bazı büyük de letlerle ticaret anlaşmalarımı ihracatımıza imkân verecek bir şekilde tanzime gayret ederken aramızda anlasma mevcut olan ve olmıyan. memleketlerle tica- retimizi kolaylaştıracak acil ted- birlere tevr 1 eylemiş — bulun- maktayız. Fransızlarla yapılan ticaret —anlaşmasında — mevzuu bahsolan mahduçi mallardan maa- da bütün ihraç mallarımızın ithal edilmesi Kanada ve Mısır ile o- lan ticaretimizin inkişafına engel teşkil eyliyen bazı kararların kal- dırılması bu meyanda zikroluna- bilir. » Bu swetle başlıca-ihrac maddele- rimizin sürümü teshil edildiği gi- bi sanayilmizin muhtae bulun- duğu bazı ham maddelerin ithal imkânları da temin edilmiş ol- maktadır. Harici mübadelâtta te- mayül eylediğimiz fakat muame- lelerini intizam altına almal halâtımızı müşkülâta maruz kı- lan prim yükselmelerine mani ol- mak ve bunları iç ve dıs piyasa icablarına göre ayarlamak gaye- sile üç büyük milli bankamızın iştirakile kuvvetini Türk parası kıymetini koruma kanunundan a- ! lan bir takas imited sirketi ku- rulmuştur. Direktiflerini Ticaret ve Maliye Vekületleri ile Merkez Bankamızın mümessillerinden müteşekkil bir komisyondan al- mak suretile işleyen bir. teşek- kül pek kısa bir zamanda gerek takas primlerini tanzim, gerek başıboş bir halde cereyan eden ve çok defa espekülâtist bir mahi- yet alan hareketlere mani almak bakımından değerli mesaide bu- lunmuş prim seviyelerinden mü him sayılacak tenzilât teminini muvafık olduğu gibi ihracat ve ithalât tacirlerimize de iti: dilebilecek derin bir senı itibarile her tarafta memnuniyet uyandırmıştır. Büyük ehemmiyet verdiğimiz ve senelerdenberi de zirai mah- sullerimizinflatlarımı hakiki pi- yasa icapları haricindeki âmille- rin desiri- altında. kalarak düş- mekien korumak ve bu suretle bunların değer fiatlari asatışını temin eylemektir..Bu hedefe yak- daşmak için bir taraftan ihraç im kânları mevcut oldukça bazı mü him ihraç madde'erimiz için ih racalçıların müşterek ve müte- kabil bir surette hareket etme- Werini temin edecek tacir birlik- Teri vücüde getirmek suretile fi- atler mg.ul hadlerinde korun » mak isteni inhisarlar umum d ün piyasada nazımlık bizmetini göreccek gekilde müba yağitta bulunması temin olun - muş ve dider taraflan bugünkü ahval ve şeraitin ihdas ettiği z mahalli sıkıntılı vaziye önlemek üzere üzüm, incir, fın- dık- bölgelerinde satış koopera- tif teşkilâtımızın faaliyetleri ge- nişletilerek ortak olmayari müs- tahsiller ilayını da topla » mak Ve mallar mukabiinde miştir. (Bravo sesleri) Hâlen satış kooperatifleri, ma- H bünyeleri ile mütenasip bir surette idare edilen bu ilk hare- keti takviye eylemek bu teşek- i sebeple- it- | | teşebbüsü yanında açılan - kredilerin çekilme hareketi karşısında talep &-- dbatı- da almıştır, (Braovo sesleri). ri de iskonto muamelesine tâbi tutmak suretilç kendilerine da- ha geniş bir faaliyet açmak ka- ndayız son günlerde iç piya- sada görülen bazı ihtikâr hare- ketleri münasebeli ile aldığımız tedbirlerden bahsedelim. Üç gün evvel neşrettiğim bir tebliğ ile memlekette en az bir senelik ih tiyaçlan fazla iaşe mevadı bi lunduğunu, zaruri madde" hemen kâffesini ya ihracı men veya lisansa tâbi tutulduğunu ih kâra teşebbüs edecekler hak- kında hükümetin en şiddetli bir surette takibata geçeceğin; et- raflıca efkârıumumiyeye izah ey lemiştim. Maz.de hepimizin $ hit olduğumuz vukualın tekerrü rüne dırsat ve imkân verümiye- cek'ir (Bravo ses.eri ve alkıslar) Şimdiden idari ve kanani butün tedbirlere müracaat edimi makla beraber bu husustaki mevzuatımızın ikmal ve takı yesi lüz.mgeld ği netlcesine var- Gıc, Bu maksatla iki kanun lâ hası bugün.erde yüksek huzuru- nuza takdim olunacaktır, Harici duruma nazaran zirai ilihsali teşvik ve takviye ey- lemek başlıca meşgalemiz ola - caktır. Bütün resmi teşkilâtimiz bu maksadı temin edecek şekil- de tahrık edilm.ş bu unmaktadır. | Zirai tetihsulâtın inkişafıns ya yayacak bri tedbir olmak üze - ve kreçdi faizlerinde ahiren yap- mış olduğumuz tenzilâtı da zil reylemek lâzımdır. Ziraat Ban - kasının zirai kredi ve satış koo- perat flerine yüzde 7,5 faiz'e aç- makta olduğu kısa vâdeli kredi- lerden istihsale taallük eden tak riben 12 milyon liraya baliğ oân - kısmınm - fatzleri yüzde 5,25 haddine indirildiği gibı ban- karın , müstahsile — doğrudan doğruya açığı ve — vadeleri beş seneye kadar yükselen orta va- deli kredilerle vadeleri beş seneden fazla olan uzun vadeli kredilerin fa- izleri de yüzde sekiz buçuktan yüz- e altıya tenzil edilmiş bulunmak - tadır, Bu nisbet yüzde otuza yakın bir u- cuzlama demektir. Alman bu tedbir- Je bir taraflan kooperatiflerin hima- ye edilmesine diğer taraftan — zıraın işletmenin demirbaşını teşkil eyliyen vasntalarla techizine ve Ziraal Vekâ- detinin zıral istihsal programının ta- bakuk ettirilmesine daha fazla im « kün verilmiş olmakladır. Yarai krodi de faizlerin indirilmesi kolay işlemesini ve bilhassa formali- tesinin az bir mekanizmaya tâbi tu- tulmasını şart koyduk. Ticari hayatı- miza ait tedbirleri azzederken ban - kalardan meyduatın çekilme hareketi hakkında da birkeç kelime söylemek isterim. Bir lusm vatandaşlar bu a- yin başında mevduatların; geri almak için bankalara müracaata başladılar, “Mevduatın çekilme hareketi — gecen Hatla — şayamı fhmal olmuyacak — bir vüs'atte iken üç dört gündenberi ev- velâ durgunlaşmış müteskiben tevaf- Suka yakın bi rmanzara göslermekte bulunmuştur. Vatandaşların banka - larımızdaki mevduatları hakknıda en- dişeye düşmeleri için hiçbir elddi se- bep yaktır. Bankalarımız. şimdiye kadar muhtelif vesilelerle bünyeleri- nin sağlamlığın isbat ettikleri gibi hâlâ da bütün talepleri karşılıyı lecek bir durumdadırlar. Vadeli mev- duatın dahi indesine devam olunması bunun en yeni ve bariz delilini toş- kil eyler. Hükümetlmiz, — mevdyatın dilen mevduatır herhalde lade olun- masını en doğru bir yol olarak kabul etmiş ve bu hususta icap eden terti- Aziz arkadaşlarım, Zarni istihsal veziyetimiz emin ve sağlamdır. Zıral maddeler - üzerinde berhangi bir sıkmtı varid değildir. Bereketli ve iyi kaliteli bir mahsul yı- Tni idrak etmiş bulunuyoruz. Evvel- €e de arzettiğim gibi mevçudumuz | caktır. (Şiddeti yıllık ibtiyacımızın üstündedir. İstih- Sal kuvvetimiz exki devrelere nistet edilmiyecek derecede yüksektir. Yal- mz san sekiz on yıl içinde ekim sa- hası asgari bir hesapla yüzde otuz &- kinan mahsul ise ortalama yüzde elli artmıştır. Bu artış bazı — çeşitlerde yüzde yüzü bulmakta ve hattâ aş - maktadır. Geçen umüml harpten evvel bü - Yük şehirlerimizin ekmek ve un ih- tiyacının dışarıdan temin — edildiğini hepimiz hatırlarız. Bugün ise buf « day da ihraç edecek vaziyete geçmiş bulunuyoruz. kl zon yıl evveline gelince ye kadar yirmi yirmi, beş milyon kentali ancak bulâbilen buğday | rekoltesi bugün 35 - 40 milyon etrafındadır ki ihtiyacımın fev- kindedir. Toprak mahsulleri ofis sinin silo ve depolarındaki Buğ- day miktarı bir buçuk milvcen kentaldir. Köylü ve tüccar elina de de bunun en az iki misli bir stok kalmış olduğunu tahmin e- divoruz. Pirinç Harbi umumidon evvel hemen tamamen Bir ithal maddesi idi bugün pirincide ihe tiyacımıza yeter derecede vetis- tirmekteyiz. Ve daha lasını yetistirecek vaziyetteyiz. — Seker evvelce münhasıran hariçten te- darik ediliyardu bugün bunu memleket içinde ve ihtiyacımızın vüzde yetmiş beşi derecesinde yapmaktayız, Diğer bütün gıda ve'iaşe maddeleri üzerinde de in- kisaf ve tezayüdü —görmekteyiz. Findık, kuru üzüm, incir ve em- sali g'bi bugün esas itibarile ih- Tac etüğimiz mahsullerimizin de çok kesif ve yüksek kalorili tıda maddeleri olduğunu da unutma- mak lâzımdır. Et bakımından da vaziyet'müsald ve emindir. Hayvan miktarı yıl- dan yıla artmaktadır. Bu artış 929 a nisbetle yüzde kırki bul- maktadır. Pamuk ve yünümüz memleket-ihtiyacının cok fev- kindedir. Bu itibarla yiyim ve yim maddeleri üzerinde hiç bir endişeye mahal yoktur. Bazı gı da ve iptidal maddelerinin ihracı hususunda so0 nzamanlarda yapı- lan takyidat zaruret icabı değil ihtivat tedbiridir. Ayni mülâhaza ile istihsali ek- siltmemek, bilâkis arttırmak için icab eden bütün tedbirleri de al- mak yolundayız. Arkadaşlarım. Tatil devresinin en göze carpan ve sevindirici hâdisesi Türk ore dusunun bu sene Trakya minta- kasında yaptığı büyük manevras dır. (Bra esleri). Reisicümhu- rTumuz Milli Sefimizin de şeref verdiği bu manevralar Türk mil- letinin hakikâaten göğsünü kabar- tacak bir intizam ve muvaffaki- yetle cereyan etmiş ve Türk ku- manda heyetinin olduğu kadar Türk erlerinin de ne azimde ve ne kuüdrette olduğunu — vazıhan Röstermiştir. (Bravo sesleri, şid- detli ve sürekli alkıslar). Bunu huzurunuzda iftiharla ve ehem- miyetle sövylemekle bir vazife ifa ettiğime kaniim. (Şiddetli alkış- — lar). Keza bu arada yine Türk az- mi ile ve eli ile yapılan demiryol- Tarımızın bir merhalesine daha geldik şimendifer Erzoruma vate dı. (Siddetli alkışlar), Aziz arkadaşlarım Bugünün en mühim meselelerinden size hulâ- satan bahsetmiş — bulunuyorum. Büyük Meclisin işe başlaması bi- ze hem kuvvet hem emnivet ve- rir. Biz o kanaatteyiz kt bugünkü dünya badirelerinden Türk vata- nını ve Türk milletini ancak si- zin isabetli kararlarınız koruyas ve sürekli alkış- lar). baram a anar ae sAenenanan AAA Polonyalılar mukavemette Paris, 11 ÇALA.) — Buraya — gelen baberlere gör, Polonyalıların muka- vemeti orta Vistüle'de ve San mebri üzerinde artmakladır. Poloaya bütün kuüvvetlerini henüla harbe sokmuş de- S