13 Şubat 1939 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 3

— Dr. Nazım ülhane hastanesi profesör - G lerinden, sinir - hastalıkları mütehassısı doktor Nazım Şakire içki hakkında bir anketten bahsedince: — Bu mesele üzerinde çok şey- ler yazıldı, söylendi. Bilmem ki böyle bir anket açmal kete bizim de tikirlerimizi si mekle bir fayda elde etmiş ola - tak mıyız?.. Çünkü bu mühim iç- timat mesele birden kesilip atıla- Maz ki... — Şu sert içkiler, meselâ rakı kaldırılırsa ne olur? Acaba içki iptilâsı biraz azaltılmış olur mut. — İçki iptilâlarım üçe ayırmak Tâzımdır: 1 — Hakiki alkolikler; 2 — Dipsomanlar; 3 — Amatörler.. Alkolik, alkolin kuvvet ve zekâ Membar olduğu kanaatile içer; bu- a ben profesyonel içkici diyo - Tum. Dipsomanlar içkinin muzır Olduğunu bildiği halde içmek mec- buriyetinde kalan, içmediği zaman bir takım asabi buhranlara yaka- lanan, üçüncüsü de, muhit ve za- Manın müsaadesine göre, arasıra ve makvl bi had dahilinde içen Amatörlerdir. Yani içkinin tehlike leşkil ettiği birinci ve ikinci sınıf- tır. Üçüncü sınıf için bir mahzur teşkil etmez, bu itibarla buna ta- Taftarım. Çünkü bir hastalık es- Dasında alkol, bünyenin kurtarıl- Ması, ve bu gibi içtimaların neş'e- lenmesi noktasından lüzumlu bir maddedir. Diğer alkalik ve dipsomanların iptilâları, gerek müptelâları gerek onların çocukları, gerek mensub olduğu heyeti içtimaiye için bi - Ter tehlikedir. İçkinin kaldırılması bahsi, bu - Bünkü resmi ve hususf — şartlara Böce, hemen kabil değildir. Hü - kümetin içki inhisari vardır. Bu büyük bir fasıl teşkil e- 'der. O halde yapılacak mücadele bütçeye karşı bir cephe almak ma- Basını tazammun eder, Bu şekil TMücadele doğru olamaz. Bunun içindir ki bilvasıta mücadele yap-| Malı; yani, içkinin mazarratlarına | Gdair mekteb çocuklarına dersler | Vermek, konderanslar tertib et - ek, sinema göstermek, hastane - ler ve tımarhanelerde alkolden ileri gelme asabi ve ruhi hastalık- ları göstermek ve.. evde devamlı İçki sofraları usulünü kaklırmak, fazla sorhoş olanlara gayet ağır Ceza vermek gibi bilvasıta müca- dele etmek üsülleri tatbik olun- Malıdır, İçki bahsi, yalnız bizim memle- ketimize münhasır değil, bütün dünya meselesidir. Binaenaleyh | Milletler arasında içkile mücadele | Yapılmakta ise de, hiçbir müca- | Gdele, içki mücadelesi kadar zayıf No. 70 - Esirei hanım, külmekten kırılı- -Yordu. Doğrusu her şey bir tarafa &rın ağrısı mükemmel bir plân- ©. Biraz sonra; ayak sesleri işi - dildi, "Kın. hemen yatağına uzandı Tağılemeğe, kıvranmağa baş - tü Sözde hanımefendi de çok kü lmüş ve ne yapacağını şaşır- 4 bir insan halile başıucunda S2İlp büzülüyordu. Hulâsa; kalfa gözüne uyku gir- 'Yen bir hasta gibi sabaha ka - kıvrandı ve rolünü mükem- Helen yaptı. Hanımefendi de göz- İ"""hqıu':ıwhıhm ZORBALAR SALTANATI l Şakir Bu Hususda Ne Diyor ? Yazan: RECAİ SANAY Dr. Nazım Şakır netice vermemiştir; verem, frengi, trahom ve diğer intani hastalık- larla mücadele, hatta bazı mem- Jeketlerde yüzde yüz netice ver- diği halde içkiden hiç semere a - lınmamıştır. — İçkiye alışmakta en müessir sebeb ve âmiller nelerdir? — İçkide en müessir âmil isti - dad ve görenektir. Herhangi bir zehire müptelâ bir ebeveynin ço- cuğu gerek irsi istidadı gerekse Kgöreneği yüzünden günün birin- de Toksikon olmağa — namzeddir. İçki kullanmıyan ebeveynden do- ğan çocuklarda, vakıa istidad mev-| zuubahs değilse de fena bir mu - hit? düştüğü veya içki kullanan | arkadaşları bulunduğu takdirde | eğer kendi iradesi zayıfsa derakab| içkiye alışabilir. Bundan başka ba- zi kederler, mahrumiyetler, yal- mazlık, okumak zevkinden mah - rumiyet gibi vaziyetlerde iç sıkın- tısını gidermek maksadile içkiye başlıyanlar çoktur. Sonra içki iç- meği bir erkeklik bir yiğitlik gibi telâkki eden cahil muhitlerde de içkiye inhimâk göstermek sırf bu haleti ruhiyeden ileri gelmekte - dir. Bu sonuncu şekil, bizim memle-| kette adeta bir an'ane halindedir.| Bu hususta bir misal göstereyim: Fasulyanın fevkalâde —mebzul yetiştiği ve pahalıya satıldığı bir sene Samsunda ellerindeki malın hepsini bol para mukabilinde sa- tan, Çarşamba köylerinden bazı kimseler, ellerine geçen para ile içki ve tabanca kurşunu alarak, köylerine dönerken bol bol içtik- lerini ve o coşkunlukla da aldık- (Devamı 6 ımcı sahifede) Yazan: M. Sami KARAYEL fasına yapılan pansömana dür - madan yardım etti. Zavallı cariye habire pansö - man tazeliyordu. Sabah — olduğu zaman kalfa biraz dalar gibi yap- tı- Sözde sancısı hafiflemişti. Hanımefendi, cariyeye yu em- | Ti vermişti: — Kızım, sen kalfanın yanından) hiçbir yere ayrılma... Ne olur ne olmaz... Esirci hanım yatak odasına çe- | kilmişti. Cariye uykusuzluktan | bitmişti. Odada bulunan genişçe bir kanapenin W_MW' İçtimat Dertlerimiz içki ibtilâsı, Sebebleri, abiyat Zevki Zararları Sert Ve M Hafif içkiler W ğ Jadığının farkında mısınız?, Ecnebi Mektepler Bu Mesele İle Esaslı Surette| marif Şürası toplanmak Ü- zere olduğu için harırlıklar görülüyor. Mekteblerimiz - den, kalite itibarile, daha — çok randıman alınması için, bazı yeni tedbirlere başvurulacak. Bu arada bir kısım derslere da- ha çok ehemmiyet verilmesi etra- fında görüşülüyor. Biz, burada bir nokta etrafında bir iki söz söyle- mek istiyoruz: Yeni neslin, edebiyata karşı git- tikçe bir ihmal göstermeğe baş - Diğer dersler arasında, türkçe ve edebiyat da biraz bahis mevzuu olsa, diyorüz. Düzgün yazı yaz - mak, edebiyat yapmak bir süs, lü- zumsuz birşey haline geliyor gibi, bir hava var. Yeni nesilde, eski edebiyat me- rakını bulamıyoruz. Birçok lise talebesi, güzel yazı yazmak kabi- liyetini artırmayı aklına bile ge- tirmiyor, Çocuklara, güzel san'at zevkini aşılamak için de bazı tedbirler alsak... BÜRHAN CEVAD Ve Türk Muallimleri Meşğul Olunnyor Ecnebi ve ekalliyet mekteple - rinde çalışan Türkçe grupu ders- leri muallimlerinin vaziyeti ile Maarif Vekâleti esaslı surette meşgul olmağı kararlaştırmıştır. Bu mekteplerde vazife gören muallimlerin bazıları; bilhassa is- tihkaklarının zamanında tediye o- lunmadığından ve bu hususta müş, kilâta maruz kaldıklarından ba - bisle şikâyette bulunmuşlardır. | Gerek buralardaki talebelerin muallimlerden daha fazla istifa - de ödebilmelerinin temini ve ge- rek muallimlerin terfihi için ec- nebi ve ekalliyet mekteplerindeki kültür dersleri - öğretmenlerinin maaşlarının umumi bütçeden ve- rilmesi ehemmiyetle düşünülmek- tedir. — Soğan Fiyatları Yükseldi Son günlerde şehrimizin Sütün semtlerinde soğan fiyatları - çok yükselmiştir. Hattâ bazı semtlerdeki bakkal- larda soğan pek nadir 'bulunma- ğa başlamıştır. Bu süretle; Beyoğlu semtinde 1 kilo soğan 15 kuruşa ve Ada - larda ise 16-17 kuruşa çıkmış bu- Tunmaktadır. Kendilerile temas ettiğimiz ba- z toptancılar; bu sene hariç piya- salardan ve bilhassa Almanyadan| mühim miktarda soğan talepleri yapıldığını, bu sebeple fiyatların yükselmekte olduğunu söylemiş- Jerdir! dan da küçük beyini düşünüyor - ı du. İçinden çerkes kalfasına sa - vurup duruyordu. * aarif Şürasında görüşüle - cek meseleler hakkında mu- * allimlerin dilek ve mütale- alarile fikirlerinin tesbitine de - vam olunmaktadır. İstanbulda olduğu gibi diğer şe- hirlerde de muallimler ve müdür-| lerle ilk tedrisat müfettişleri; bu- | nun için sık sık toplanarak konuş- malar yapmaktadırlar. Görüşme- lerde şimdiye kadar tesbit olu - nan mühim maddeleri yazıyoruz: 1 — Muallimlerin yeni bareme göre vaziyetlerinin alacağı şekil, | 2 — Fakir talebelere yardım iş- | lerinin ıslah ve tevsi olunması. 8 — Maarif teşkilâtı kanunun- daki 15 ve 22 inci maddelerin kab| dırılması. 4 — Muallimlerin maarif mü dürlüklerine ve müfettişliğe yi selmelerinin temini çereleri. 5 — Muallim mekteplerinde; i- leride muallim olacak — gençleri ayni zamanda idareci olarak ta | yetiştirmek ve bu mekteplerde bir. de başmuallimlik kursu açmak. 6 — Amele çocuklarından tah - sile gelmiyenlerin himaye terti - batına alınması. 7 — Muallim maaşlarının umu-| mi muvazene bütçesine ahnması, 8 — Hasta muallimlerin sıhhat mücsseselerinde meecanen tedavi Maarif Şurası Hazırlığı - Muallimler Dileklerini Tesbit Ediyorlar Raporlar Vekâlete Gönderilecek Ve Bunlar Şâranın Ruznamesini Teşkil Edecek Muallim, müdür ve ilk ted risat müfettişlerinin toplantısı olmalarının temini. 9 — Moallim çocuklarının; leylt Çimento meccant olarak mekteplere kabul olunmaları, 10 — Yerlerinden memnun ol- mıyan köy muallimlerinin yer - lerinin değiştirilmesi, 11 — Köy — muallimlerinin köylerin ihtiyacile mütenasip o - larak yetiştirilmeleri. 12 — Eğitmen tedrisatında ol- duğu gibi; köy muallimlerinin de sırıfı birden okutmayıp bir sınıfı birden üçüncü sınıfa kadar okut- tuktan sonra yeniden birinci sı- mofta talebe almaları. 13 — İlk mektep tahsilinden baş, ka tahsil görebilecek olanların hayatlarını kazanmaları için mes- lek mektepleri tesis olunması. 14 — Yarım köy ve çlfte tedri gat usüllerinin kaldırılması. 15 — Başmuallimlere tam teş- Kilâtlı mekteplerde sınıf veril - mesi. Muallim, müdür ve ilk tedrisat mütettişlerinin Maarif Şürasından bekledikleri süratle hallini iste - dikleri bu mevzular raporlar ha- linde Vekâlete gönderilecektir. Bu suretle, tekmil vilâyetler - deki muallim, müdür ve maarif | mülettişlerinin arzu ve fikirleri raporlar halinde Vekâlette topla- manca bunlar tasnif olunacaktır. Karabük Fabrikası İnşaat Fızla İlerliyor ve Kasaba Teşekkül Ediyor Karabükte inşa edilmekte olan yeni ve muazzam demir fabrika- larımızın biran evvel ikmal olu - narak faaliyete geçmesi için bü - 'yük bir hızla çalışılmaktadır. Fabrikalar yanında yapılan bü- jyük santralın inşası da geçen haf- ta içinde tamam olmuştur. Diğer taraftan fabrikalarla be- raber meydana gelmekte olan ye-i ni Karabük kasabası da her gün büyümekte ve yepyeni bir şekil almaktadır. Burada arazl kiymetleri - çok yükseldiği gibi mevkiin ilerideki büyük ehemmiyetini - şimdiden gözönüne alan bazı dükkâncılar ve senatkârlar; şehrimizden Ka - rabüke giderek kendilerine yer teminine başlamışlardır. Yeni teşkil olunan Karabük be- lediyesi de bu kabil iş ve sanat sahiplerine kolaylık — göstermeği kararlaştırmıştır. Müuhitte eskiden mevcut — olan sıtma hastalığının tamamile ber- taraf edilmesi bütün bataklıklar ve sıtma tevlit edebilecek birikin-| tiler kaldırılmaktadır. — Ayrıca Karabük kasabasının daha ziyade güzelleştirilmesi ve inkişafı için Sümerbank tarafından da yeni ba-| z tedbirler alınmaktadır. Pamuk Tohumu Kaçıranlar Bundan bir müddet evvel; Zira- at Vekâletinin müsaadesi haricin- de ve gizli olarak İzmirden kara ve deniz yollarile Adana ve Mer- sine pamuk tohumu sevkolundu- ğunun meydana çıkarıldığını ha- ber vermiştik. Yukarıya yazdığımız ülekler; Vekâlete gönderilecek temenni - lerin ancak bir kısmını ihtiva et- mektedir. İMAR FAALİYETİ İÇİN Fiyatları Ucuzlatılacak emleketimizin her tarafın- da devam eden büyük inşa- at faaliyeti münasebetile Çimente sarfiyatı pek çok artmış tar, Buna mükabil — istihsalâtımız da ayni suretle tezayüt etmiştir: Ezcümle 1937 yinin ilk 10 ayın- da memleketimizde 136 bin ton çimento istihsal olunmuşken bu miktar 1938 senesinde 255 bin 942 peyderpey ucuzlatmağı bu suret- le mesken ve mücssese inşa mas- rafını azaltmağı esas bir prensip olarak ele almıştır. İnşaatı çok ilerleyen Sivas çi- | mento fabrikası faaliyete geçtik- ten sonra çimento fiyatlarının da- ha mühim miktarda ucuzlıyaca- | # anlaşılmaktadır. tona çıkmıştır. Sene sonunda ise | Avukatlar Arasında istihsal yekünu 300 bin tona yak-| Yaşmıştır. Mühtelif şehirlerde bulunan a- vukatların mesleki bilgilerini art- Hükümet; çimento fiyatlarını tırmak ve faydalı malümat ver - der miydi? Yemekten evvel cenk- deştiği bu körpe vücudü hiç sa - var miydi? Hemen yanına sokü- lup çıplak kollarından tuttu. Ve Nihad ve Nuridan yatak odala- | dudaklarını dudaklarına yaklaş - rına çekildikten sonra; selâmete tırarak: ermişlerdi. — Ne diyorsun?.. Benden uzak-| Delikanlı derin bir nefes almış-| laşmak mı?.. Buna imkân var mı?, tı. Kalfası söz verdiği için ne ya- par yapar valdesini kandırırdı. Nuridan; yatak odasına girdik- ten bir parça sonra; küçük beyi yatırarak odasına çekilmek üze - Te hareketlendi. Ve Nihada hita- ben: — Beyim; artık benim hizme- tim kalmadı. Allah rahatlık ver - sin. . Müsaade buyurursanız ben de istirahat etmek üzere odama gideyim... Kurnaz kız, Nihadı büsbütün tahrik etmek için kaçınak ve o - nu peşinden kovalar bir hale ge- üzerinve ve olduğu | tirmek istiyordu. ) başladı. Bir yan-| — Delikanlı ona hiç müsaade & Artık sen benimsin?... — Nasıl olur?.. Senelerdenberi yanınızda bulunan güzel cariye - niz Ğe sizindi. Bakınız onu bir ân için atmış bulunuyorsunuz.. Ya- rın beni de böyle atmamış bulu- nacağınıza kim temin edebilir?. Nihad, kurnaz ve çok zeki bu - lunan Nüridamn karşısında he söyliyeceğini şaşırmıştı. Nuridan, oğlamı tamamile sağs lama bağlamak istiyordu. Hiç 6- mazsa bekâretini verdiği bu toy we körpe delikanlıya ileride ni « kâhlı bir hanımefendi olmak ba- Hını şimdiden Kazanmak Tâzımdı. Nihat; zorla kendini toparladı. Ve kekeliyerek: [ — Ama, ben onu sevmiyordum ki. — Nasıl sevmiyordunuz... Hiç insan sevmediği bir insanla se - melerce bir arada kalabilir mi? — Bu benim kabahatim değil... Valdem büyle arzu etmişti. — Ne söyleseniz boş... Size ev- velce de rica etmiştim. Bana kıy- mayınız... Hoş bir esirim, haya - tım ve vücudüm size satılmıştır. İstadiğiniz gibi hareket etmekte muhtarsınız-.. Eelimden bir şey sizden rica ettim... Eğer, bir in - Saa kalbine malik iseniz bekâre- time ve namusuma dokunmayi - miz. .. — Söylediğiniz doğru olabilir.. Fakat; bügün ben dokunmamış olsam ve benim olmamış bulun - sanız yarın satılacağınız herhangi! bir yerde ayni fkıbete kuyıtsız ©- darak girecek değil m'siniz?.. Bu işte yolsuz hareket edenler hakkında o vakittenberi devam e- den tahkikat ikmal olunmuş — ve ZELGRAF—İ3 ŞU Seea Cazibe ve Sempati u ayın 19 unda Halkevleri nin «Yıl dönümü» kutlu lanacak.. Bu vesile ile yurdun muhtelif köşelerinde niden bir çok Halkevleri açıla « caktır. Esas itibarile dokuz şubesi bu lunan Halkevleri çalışma tali matnamesi, çok zengin ve güz bir muhtevaya sahiptir. Her besi faaliyette bulunan ve muhi- tine, vatandaşlara faideli — olam Halkevleri vardır. İtiraf « lâzımdır ki, bir kısım Halkev! de, bazı şubelerinde matlüp © lan neticeyi veremiyorlar. Halbuki, Halkevleri, — büyül memleket kalkınması davamız - da, çok müsbet ve güzl tol oynaz yabilecek teşkilât ve kudrette dir. Halkevleri talimatnamesi, bu imkânı vermiştir. Halkevleri, vatandaşlar için, € sempatik ve cazib birer çatı ha- Tine getirilmek İâzımdır. Böyl bir sempati ve cazibe tılsımı n dir. İşte mesele buradadır. evkri idare heyetleri, muhitle - rindeki münevverleri halkı lıkla topliyabilmelidir. Her va tandaş kendi seviyesine, mesle ğin, zevkine göre, Halkevinde a: lâka duyduğu, mahrum — kı istemediği bir varlık görmelidir. Bu şekilde, çok sayıda vatan daşı, hemen her gün kucağınd toplıyabilen Halkevleri, bizce mü- vaffak olmuş sayılır. Temenni edelim ki, Halkevleri faalıyetinin yeni çalışma yolur da, bu muvaffakiyet hepsi için nas sib olsun. RESAD FEYZİ Gazete Kâğıtlarından Ambalaj Ve Kese Kâğıdı Yapılabileceli Dahiliye Vekâleti dün vilâye - timize ve vilâyetlere şu tamimi göndermiştir: 4 «İstanbulda münteşir gazete « lerden alınan müşterek bir isti - dada bazı vilâyetler ve kazalı idare âmirlerinin ve belediye re islerinin gazete ve m kese kâğıdı ve ambalajlık kâğıt larak kilo ile satışını menettikle- ri bildirilmektedir. Mecmua tahkikat evrakı adliyeye — veril - miştir. Suçlu tüccarlar İzmirde ve pa- muk tohumlarını satın alan fab- rikatörler de Adanada muhake « me olunacaklardır. Diğer taraflan pamuk tohumu gevkiyatı sıkı bir surette kontrol altına alınmıştır. —— —e mek üzere mütehassıs avukatlar ve profesörler tarafından konfe- ranslar verilmesi kararlaştırı! - mıştır. Bunun için İstanbul ve Ankara Barosuna mensup bazı mütehassıs. avukatlar bazı şehirlere giderek bu kanferansları vereceklerdir. Bu cümleden olmak üzere An- kara Hukuk Fakültesi profesör lerinden Sabri Şakir Aksoy İzmir| Bazosu mensuplarma konferans- lar vermek üzere İzmire gitmiş- tir. — Olsun... Hiç olmazsa o, gi- deceğim adamın gözüne girer, i- leride nikâhlı bir karısı olabili - TiM.. — Ha; demek siz bekâretinizi vermek istediğiniz herhangi bir adamdan nikâhınızı da beraber mi almak istiyorsunuz? , — Evet; ben bunu küçük ya - gamdanberi böyle tasarladım. Ve ARşh kısmet ederse böyle olması| #çin hareket edeceğim... — Ya, aksi çıkarsa?... — O başka... Fakat; emelim böyle... Bu sebeple bu düşünce- | lerimi bir gecelik eğlenceniz için | feda etmemenizi dilerim .. Nihad, Nuridanın sözlerine hak vermişti. Bir insan esir olmakla bütün haklarından mahrum edi - lemezdi ya?.. Hem bu suretle ka- reket çok çirkin ve gayri insani idi. Arzusuz ve isteksiz yapılan / herkangi bir işte tat ve tuz olur Mmüydu? — — Devamı var — |. gazete gibi neşirleri müsaadel mahsusaya tâbi olan matbuala - zın ambalaj ve keşe küğıdi ol kullanılmasında kanunen bir mah zur yoktur.» —— Ğ Teytimyağı Fiyatları Ucuzl Son günlerde toptan zeytin; ğ fiyatlarında bir düşüklük ka dolunmuştur. Bunun perakende fiyatlara tesir etmesi; bu suretle halkım zan zeytinyağını biraz daha ucu- za temin etmesi beklenmektedir. Fiyatlardaki bu tenezzüle ge » bep; hariçten fazla talep bulun maması; ptyasanın durgun olma sıdır. Bu sebeple evvelki gün ra malı zeytinyağlar toptan 37'5 « 38 kuruşa satılmıştır. , Keçilmesini ehemamiyetle dileriz