14 Mart 1937 Tarihli Son Telgraf Gazetesi Sayfa 2

KYKUT TTT —. Bir kitapçı iki eser için 18000 lira veriyor Kültür Bakanlığı tek kitap si- £ temini kabul ettikten sonra ilk o- kulların kitaplarımı yavaş yavaş bu sisteem göre müsabakalara vaztt- mektedir. Ahiren (tabiat bilgisi) de müsa- bakaya konmuştur. Bakanlık bu kitapta müelliften istediği pedago- Jinin ve teknik vasıfları bir broşür- le tesbit etmiş ve bütün Türkiye okullarına ve muallimlerine tebliğ etmiştir. (©) ve (9) forma arasında yapı- Jacak olan ve dördüncü ve beçşinci sınıflara mahsus olmak üzere iki cilde inhisar etmesi icabeden (ta- biat bilgisi) etrafında istenilen şartlar, ilk okul programı ile takip | olunan yeni tedris sisteminin bü- tün şümul ve hedeflerini Thtiva e- den dileklerdir. Bu iki cilt, üç senc mücdetle kabul ve tedris oluna - cak ve birinciye yani eseri kabul olunana her sene biner İira telif hakkı verilecektir. Bu mesele etrafında tâbilerle gö- rüştük. Telif hakkı, istenilen şart- Tarın ağırlığı ve külfeti karşısında çok az görülmektedir. Daktilo, re- sim, kâğıt gibi masraflar çıkarıl - dıktan sonra müellifin elinde pek &z para kalmakta ve bu da bu işe vaktini, ilmini, bilgisini, tecrübe- lerini hasredecek müellifler için tama edilecek bir para mahiyetini iktisap edemiyeceği söylenmekte - dir. Kitabın basımında konulan tek- nik şartları tammaile tahammül etmek şartile bir tâbi, bu telif hak- kını bir kaç misli fazla ödemiye &- made bulunduğunu süylemekte - dir. Bu hususta fikrine müracaat ettiğimiz Suhulet Kitabevi sahtbi Bay Semih Lütfi Erciyas, üç sene müddetle kabul edilecek iki cilt tabiat bilgisi kitabı için telif hakkı olarak 9 ar binden (18) bin hra ver- meyi taahhüt etmektedir. Bu tâbi dıyor ki: «Bu kadar az telif hakkı karşı - | sında müellif yetişmez kanaatin - deyim. Tek kitap sislemine göre iki cilt kitabın bir yılda( 70 000) den aşağı basılacağını zannetmem (210 000) kitap için müelhfine (18) bin lira severek verriz. Hem bunu, müstakil kalmamız şartile değil, Kültür Bakanlığının tensip ettiği teknik ve haklara 'ta- at ederek veririz. Hattâ bir noktal nazar daha ser- dedebilirim: Kültür Bakanlığı hakkı telifini kendi versin, kitabı serbest bırak- sın, yüzde otuz hat eksiğine satı - hr. Ancak bu, müelliflerin aleykine- dir. Müelliflerin korunması, tek ki- tap sisteminde çok hayırlı ve mü- fit neticeler verir. Yılda bin lira telif hakkı çok, hem çok azdır,» Sofya heyecan |Musolininin Af- . . içinde (1 inci sayfadan decam) Partilere, — İintihap — edilmek hakkı verilmediği için hükümete boykot ilân etmişlerdir. Aylarca sürecek — ve her vilâyette şiddelli mücadeleleri mucip olan - intihap, lar hükümetle parliler arasında bir. reforandum mahiyelini ak nuştır. Bunun için, (İsveti Kra!) kilisesi karşısındeki S.hhiye — müdüriyeti binasına hücum ederek - girmişler, kapdarı, pencereleri kırıp parça« ladıktan sonra — binanın önünde toplanan binlerce üniversiteli ve balka hitabea nutuklar söylemeğe baş amışlardır. Üniversitelilere, eski partizane Tarda ültihık etmişler ve müthiş bir kalabalık hükümet aleyhine atıp tutmuşlardır. Hükümet kuvvetleri we sövari polisler toplantı yerine gelince, nümayişcilere karşı koyup gağılmamak - istemişlerdir. Bunun ürerine yüzlerce süvari polisi beygirlerinin kalabalığın üze Fine doğru sürmüşler bunun üze- rine müthiş bir g. rültü ve çarpış- ma başlamıştır. Halk ve üniversi. telilerden bir kısmı sıhhiye müdü- riyeti veeski Ziraat Nezareti bina- Tarının - karşısındaki - (İsveti Kral) kilisesinin içine, b'rkısmı da dört- yol ağzındaki tramvay — durak yerlerine, dükkânlara, meyhane«- lerin içine kaçıp — sığınmışlardır. Polisle çarpışan üniversiteliler - İse elerindeki demirlerle birkaç poli- si yaralamışlardır. Halktan üç kişi pölis beygirleri allında kalarak ezilmişlerdir. Yaralı polis ve Üni- versiteliler hastaneye kaldırılmış. lardır, Üriversitelilerin bugün de nüma- yiş yapmaları muhtemeldir. Süvari polisler Sofya sokaklarında dolaş. maktadırlar, Heyecan pek fazlıdır.,, Oğlunu öldüren Baba Arabacı İsmailin muha- kemesine baş'andı Üçüncü ceza mahkemesinde oğ- Tu Zekinin ölümüne sebebiyet ver- mekle suçlu olan arabacı İsmailin muhakemesine başlanmıştır. İd - dia makamı İsmailin mahkümiye- | tini istemiştir. 'Yapılan iddiaya göre, arabacı İs- msil karısını ve Ççocuklarını da bine dirdiği araba ile Kâğıthaneye gi- derken hayvanları ürkütüp, kızdı- Farak çocuğunun düşüp yaralan - Mmasına ve nihayet ölümüne sebe - biyet vermekle suçludur. Muhakeme karar verilmek üze » © Te başka bir güne bırakılmıştır. rika seyahati (1 nci sayjadan devam) yan nüfuzunu kırmağa çalıştı - ğanı, bunun için İtalyanın her şeye hazır bir vaziyette bekle - mekte olduğunu yazmaktadır. SAHİL YOLU STRATEJİK MAKSATLARLA YAPILMIŞ Roma 14 (A A.) — Giornale d'italia direktörü, Musolini'nin Libya seyahati münasebetiyle yabancı matbuat taralından ya- pılan neşriyatı bir kere daha tet- kik ederek, İtalya tarafından Tunus hududundan Mısır bu - duduna kadar inşa edilen sahil yolunun Tunus ve Mısır aley « hinde Stratejik maksatlar istih- daf ettiği fikrini reddetmekte - dir. ; MUSOLİNİ DOLAŞIYOR Roma 14 (A, A.) — Musalini dün öğleden sonra Derne ile Si- rene arasındaki bölgeyi ziyaret etmiş ve Littorla modeli üzeri - ne yapılmış olan köyler abalisi tarafından karşılanmıştır. Romanya Dış Bakanının Ziyareti Yarından sonra şehrimize gele - cek olan Romanya hariciye nazırı B. Antoneske için Romanya elçi - lik binasında hazırlıklar yapılmak- tadır. Romanya elçisi nazırı kar- şılamak üzere An'kzradan şehrirmi- ze gelmiştir. Hariciye Vekâleti husust kalem Müdürü Bay Refik Amirle proto - kol şubesinden bir hey'et Rumen Hariciye Nazırını Büyükdere ön - Jerinde motörle karşılayacaktır. B. Antotetko, salı günü Pera - palasta misafir edilecek ve akşam üzeri de Ankaraya gidecektir. Be- raberinde gelen — gazetecilerden mürekkep hey'ete burada bir zi - yafet verilecektir. Bu sabah feci bir kaza oldu LBirinci sahifeden devam) Kaza hakkında yaptığımız tahe kikattan şuoları öğrendik: Kazayı yapan - tramvayın numa- ras 578 dir. Vatmanı da 603 nu- maralı Alişandır. Çocuk romorkün basamağında ve ters tarafa asılmış bir halde giderken, Hilâl sineması önünde, karşıdan Fatih . Hırbiye tramyayının geldiğini görmüş ve heyecanla atlamak - istediği zaman, romorkün allına gitmiştir. Dünkü Haber ve Taa gazeteleri Edirnekapıda bir tramvay kazası olduğu ve Fatma isminde bir kadının tramvaz altında kala- rak iki bacağının kesildiğini yaz. mışlardır. Bu haber kat'iyyen asılk osızdır. Türk tütün Koleksiyonu Yapılıyor Tütünlerimiz hariçte daha iyl tanıtılacak Memleketimiz tütün mahsulleri- nin; yetiştiği mıntaka ile evsaf, ne- vi, cins ve nefasetlerini — gösterir büğyük bir kollaksiyon tertip edi - lerek Türkofis merkezinde daimi süretle teşhiri kararlaştırılmıştır. Bunun için Ticaret Odalarına müracant edilerek her mıntaka tü- tününden tipik birer kolleksiyon ihzar edilip gönderilmesi bildiril - müştir. Ofis, ayni zamanda bu kok- leksıyonların mütecaddit fotoğraf - larını aldıracak ve Türk tütünle » rini muhtevi büyük ve güzel al » bümler tertip ederek dünya mem- leketlerine günderecektir. Hatay Müzakereleri Sancağa ilhakını istediğl- miz üçnahiyenin nüfusu tetkik ediliyor Hatayın ana yasasının tanzi- mine esas olmak üzere, Cenev - redeki muhtelit komisyona ver- diğimiz projenin ilk tetkiki bi- tirilmiştir. Dün gabah cereyan eden mü « zakere, izah, tenvir ve fikir tea- tisi hududunu geçmediği için, çok şiddetli münakaşalara rağ - men, hiç bir meselede henüz ka- rar verilmiş değildir. Komite yeniden Sancağa il - hakını istediğimiz üç nahiye ile İskenderun limanı ve mahalli polis ve jandarma kuvvetleri hakkında müşahitlerin malü - matını dinlemiştir. Komite, pazartesiye müşahit- leri lisan meselesi hakkında din- Tiyecektir. Ecnebi kadınlarla evli memurlar Dahiliye Vekâleti vilâyete gön- derdiği bir tamımde devlet darre we müesseselerinde çalışan memur- lar arasında cenebi kadınlarla olu- ranlar; evli bulunanlar olup olma- dığını sormuş. varsa isim ve me - muriyetlerinin bildirilmesini iste- miştir .Vilâyet; bu gibi memurla- rın bir bistesini hazırlıyarak Vekâ- lele gönderecektir. Cumhuriyet İhracat ticaretimizde büyük bir inkılâp İküusat Vekâletinin standar » dizasyon işlerine ne kadar bü « yük bir ehemmiyet verdiğini bi- liyoruz. Vekâletin bu yolda tat- bikata girişmesi Türkiyenin ha- rici ticareti için büyük ve meş- kür bir inkılâp olacaktır. Bu sabahki «Cumhuriyet» te Abidin Daver, bu mühim mese- leden bahseden baş makalesin - de, ecnebi alıcıların Türk mal- larından daima şikâyet ettikle - rini söyledikten ve misaller gös- terdikten sonra, diyor ki: «Her- kesin ısmarladığı ve aldığı ma- lan nümunesine tamamile mu - vafık ve daima ayni olmasını istemesi pek tabit değil midir?» İktısat Vekilimizin söylediği Bgibi, standardizasyon — ihracat mallarımızın en mühimlerinden başlıyarak sarsılmaz bir azimle mutlaka tatbik edilmelidir. Açık Söz Türkkusu bayramı Bugün Yeşilköyde Türk ku - sunun hazırladığı şenlikler ya - pildi. Bugünkü «Acık Söz» de Şakir Hazım Ergökmen baş yazısında, Türkuşuna her türlü spordan, hele şu bir hastalık ha- lini alan futboden daha tatlı ve faydalı bir spor olduğunu, bu sporun vücudu, kafayı ve siniri terbiye ettiğini söyliyerek, genç- lerimizin Türkkuşu spora daha büyük bir alâka ile sarılmalarını istiyor: Bugün iyi ve müsbet çok hız- h bir inkişaf önünde bulunuyo- rTuz. ' - Türk kuşunun Bursa - da ve İzmirde yaptığı şenlikler- de halk hep bir afızdan. tek bir adam gibi yalnız havacılık sev- gisini, uçmak aşkını kavramış- lardır. Gençlerimiz uçmak ve iyi bir tayyareci olmak istiyor. Bu muhakkak! Sabah ve akşam başmuharrirleri İçeride © Sultanahmette — yapılan - bir hırsızlık esnasında ev sahibini öl- düren katili diri olarak yakalama- ga muvalfak olan üç bekçiye Da. biliye Vekâl.tince mükâlat verilme- si kararlaşlırılmıştır. * Toros ekspresile — şehrimize gelen Irak Ticaret umum müdü - rü Abdülillâh Hafiz: Parise git - | miştir. * Zıraat Vekili Muhlis Erkmen dün Adanaya varmıştır. Y& Fen Fakültesi eczacı mektebi | son sımıf talebesi dün Parkoötelde | profesörleri şerefine bir veda zıva- fetı vermiştir. Maarif Vekili Saffet Arıkan da ziyafette bulunmuştur. 4 Osman oğlu Mehmet isminde bir deli tımarhaneden kaçmış ve Bakrıköy çarşısında — müşkülâtla yakalanmıştır. * Bir müddettenberi şehrimiz- ge bulunan Gümrük ve İnhisartar Vekili Ali Rana Tarhan Ankaraya dünmüştür. Maarif Vekili de bu akşamki trenle Ankaraya gidecek- tir. v Yeni yapılacak Adliye sarayı için Sultanahmedden daha müsait bir yer bulunamadığı anlaşılmak - tadır. « * Denizyolları idaresi müdürü Bay Sadettin, Ankaradaki temas - rını bitirmiş ve şebrimize dönmüş- tür, * İran Şahının doğum günü ol- ması dolayısile yarın İran sefatet- hanesinde resmi kâabul yapılacak- tır. we Belediyenin bazı şubelerinde çalıştırılmak üzere süvari tahsil - darlar almacaktır. * Avrupaya gönderilecek tale- beler için yapılan müsabaka imti- hanlarında kazananların — isimleri Üniversitede ilân edilmektedir. Y Balkan antantı ekonomi kon- seyi için Atinaya gidecek olan Tür- kofis müdürüne hey'eti teftişiye reisi Bay Mlakkı Hasan vekâlet © « decekitr. * Kuru üzümden başka yaş ü- zümün de bozulmadan sevki için bir şirket kurulmaktadır. Beş kattan fazla bina |Talebe için sanatoryom aptırılamıyacak! 'Türkiyede yeni yapılacak bina- ların yüksekliği kal adedine göre tahdit edilmiştir. Heyeti Vekilenin tasdikinden çıkau bir karara göre, Türkiyede beş kattan fuzla bina laşa edi'emiyeceklir. Bugünkü Yeşilköy bayramı - nin bu hevese hiz verecek. bir başlangıç olmasını temenni ede- di K Tan Bir haftalık tarih Tanda Ahmet Emin Yalman son hafta içinde dünya siyasa - sında göze çarpan en önemli hâ- diselerin bir tahlilini yapıyor. Avrupa ufkundaki bulutlar bu hafta bir kat daha kararmışlır. Acaba günün birinde bir taraf - ta kasırga kopacak mı? Yoksa anlaşma yollarına dönmeğe son dakikada imkân bulunacak mı? Bugün bütün dünya Alman - yanın Londra elçisi Von Rib « bentrop'a bakıyor. Almanya ile İngilterenin görüşleri arasında çok esaslı farklar vardır. Bun - ları birleştirecek bir uzlaşma esası tasavvur etmek güçtür. Almanya ile olan bir çok mese- leler muallaktadır. İngiltere teh- likeyi pek iyi gördüğü içindir ki, silâhlarını arlırıyor. Musolini askeri büyük ehem- miyeti olan büyük bir şosenin küşat resmini yapmak için Af - rikaya gitti. Akdeniz gerginliği- ni ortadan kaldırmak için İn - giltere ile yapılan «efendice an- lasma» nın hükmü kısa sürmüş- tür, İspanya işleri ise her zaman - kinden karışık gidiyor. Hülâsa Avrupanın bugünkü vaziyeti, «acaba günün birinde kasırga kopacak mı?» sualini haklı gös- terecek bir manzara arzediyor. Kurun İktısadi suç'ara karşı müessir tedbirler lâzım Kurunda Asun Us Ankarada toplanan üzüm — kongresinin memlekette ticaret âleminde u- yandırdığı büyük alâkadan bah- seden bu sabahki yazısında şu neticeye varıyor: ı Kongresi Dağıldı Ankarada toplanan üzüm kon- gresi dün İktisat Vekili Celâl Bayarın bir nutkile kapanmış - üür. Mahsulün taştan ğ ârf. olarak elde edilmesi, kara lerin a- yıklanması, üzümlere su Atıl « Mmasının önüne geçilmesi, çü - vallara kanca vurul temini, ihracat tipi olarak tanı - lan 7 den 12 numaraya kadar olan üzümlerin standardize e - dilmesi, standard tiplerinin renk- lerinin, iriliklerinin, rütubet ve karabüce, nisbetlerinin tesbiti gibi istihsalden başlıvarak ih - raca kadar bütün safhalarını en yeni şartlara göre tanzim ve 15- İah kararı altına alınmıştır. Bugün öÖöŞ!eden sonra merasim yapıldı Akşam saat 17 de İzmir ku - ru üzüm kurumu tarafından se- hir lokantasında bir çay ziyafe- ti verilmiş ve Meclis Reisi Ab - dülhalik Renda, Başvekil İsmet İnönü ile bütün vekiller bir çok mebuslar, bütün kongre azası mali müesseseler direktörleri ve sair bir çok zevat bu ziyafette bazır bulunmuşlardır. Mü'ekalt generallere emirber Milit Müdafan Bakanlığı Maree şal, Büyük Amiral, General ve Amirallere teksüt olduktan sonra birer emir zabiti, emir baş çavuşu, emir çavuşu veya birer emir nefe. ri verilmesi hakkında bir kanun lâyihası hazırlanmıştır. Nafia Vekili İsviçreye n .dıvıtoım'l'" Ankara, 14 (te'elonla) — Nafia bakanı Ali Çetinkaya İsveçe da- vet edilmiştir. Önümüzdeki aylar. da beraberinde bazı mütehassıs. lar olduğu balde bazı tetkikatta da bulunmak Üzere bu davete cabet edeceği öğrenilmişlir. Üsküdarda — Valde - bağındaki Prevantoryom arazisi içinde muale lim ve talebe için yüz yataklı bir sanatoryom — yaplırılacaktır. Her türlü tesisiti İhtiva edecek olan bu bina yüz otuz bin İHiraya mal olacaktır. ne yazıyorlar? Ankarada toplanan kongreler güzel kararlar verebilir, Bu ka- rarlardan beklenen semerelerin alınabilmesi, ancak onların u - mumi disiplin içinde tatbik e - dilmesi ile mümkün olur. Ko - nulan usülleri günlük menlaat- lerine uygun görmiyerek mu - halif hareketlerde bulunanlara tatbık olunatak — teyit kuvveti ister Bu teyit vasıtası da mut - Jaka müessir bir ibret teşkil et- melidir. Son Posta: Üzüm kongresi münasebetile Bu sabahki *Son Posta, da Mu- hittin Birgen de üzüm — koagresin. den bahsediyori 972:929 seneleri arasında kırk, eli kurüş — İiyat bulun kuru Üzümlerimiz 929 senece sinden sonra dokuz kuruşluk bir vasatiye kadar düşmüştür. Bu dü- şüşün ne demek olduğunu anla- mak İçin, özüm istihsal sahalarında şöyle bir dolaşmak kâfidir. Şımdi Türkiyenin milit iktısadi. yatına modera bir nizam vermek yolundayız. İktisat Vekili B. Celâl Bayar bu yolu açmışlır. Üst ta- rafı tedrici surette tebakkuk etti. rilecek bir gaye olacaktır. Aksam Harbe lüzum var mı?. “Akşam, da üç yıldız imzasile çıkan başmakalede, mili müdafaa kisvesi altında harbe hazırlanan dünyanın çılgınlığı tasvir ediliyor: Bötün milletler bilhassa hava ör. dusunu kuvvetlendirmiye çalışıyor- lar, Tayyare ise mütemadiyen deği. şen, yenileşen ve tekâmül eden masraflı bir silâhtır. Bütçelerin ba ağır yükün altındaanasıl kalkacağını düşünmek, akla durgunlük verir, 'Tutulan bu yol harpsiz, ağır, fakat tamiri daha güç felâketler yoludur. ber Başmakalesi yoktur. k | cadelelere sebep partiler ketleri dahilinde çok mübim yasi hâdiseler cereyan etmekte komünistlik parlâmantarizm, tiparlâmantarizm cereyanları P ,Zar milleti arasında şiddetli n Eski partiler kapatılıp kanuf harici addedildikleri halde, Kü se İvanaf kabinesine. müşküll çıkarmaktan ve hükümetle mil let arasına iftirak tohumları 8 maktan hali kalmamaktadı ) Köse İvanaf, Bulgaristanda ı ni bir rejim tesis ederek İ Tasyon sistemi üzere ve parlâ 1 mento toplamak için — faaliı geçmiş bulunuyor. Kadınlara intihap hakkı verilmek üzel meoydana getirilen yeni beledi yeler kanununa göre de intih lar yapılmağa başlanmıstır. B intihaplardan sonra intihapları da vapılacak ve m leki teşekküller mümessil hakkı mi belediye intihaplarına n baslanır baslanmaz, müttehit halde hareket eden eski pa ler hükümete karsı cephe ald lar ve intihap sandıklarına b yaz rey puslaları atılarak bo yapılan birinci haftanın intib * Tarmı partiler yüzde csemi kavbettiler ve hükümet iki ğ eakta muvaffak oldu ve geldi. Bu hafta icinde de, d iki sancakta intihaplarlara de vam edilecektir. Mevcut daha yedi vilâvet di hilinde yapılacak olan intihap' aai ve kabinenin vet de kalıp kalmayacağı da belli Tacaktır. Şurası muhakkakt! ki, Bulgaristan, çok mühim $i yast günler yaşamaktadır. P' ( tilerle hükümet arasında baş layan mücadelenin alacağı se kil ve mahivete göre, solculu yahut sağcılık, parlâmantarizi anti parlâmenterizm idare şe, kil ve sistemleri hakkında sövlivebilmekte bundan mümkün olabilecektir. Fak#il 7 gerek fasistlik, gerek komlin İik, her iki cerevan Bulgarist; da kuvvetli bir halde vasamal ta ve yekdiğerile müthis bir ıf eadele halinde çarpışıp durm tadır. Ahmet R eee eai Şot sanmee Bütün Istanbu Yeşilköyde (1 nci sayfadan devam) t Şenlik merasimine saat İ da istiklâl marşile başlandı. Evvelâ tayyareci Şakir bir nutuk söyledi. Nutuktan sonra Rus müteht Aruhem'in râkibi olduğu taj arkasından Hilmiyi taşıyan p havalandı. Ve bunu yine Ruş mutahassıs' gan Romanof ile Mehmedin bi tayyare ve plânörler takip € dayyareler aşağı indiler p an0f bir saatten fazla havada kald akrobaitk hünerlerin yaptılar. Bundan sonra paraşutcu B - Yıldız, Bay Hikmet, 800 m | tifmndan parşütlerle yere ati Bayan Yıldız. yere indikten ra kendisile görüşen bir mubtf — 1 rimize: d — Bugün 26 ncı defa yere atladım. 4 ( Bir buçuk senedenberi Tü şuna tayyareciyim. 935 A Tayyare — bayramında — ilk Türkkuşuna yazılmıştım. İlk arzum tayyareden hala * kan annemi İzmire gidince reye bindirmek o'acaklır, !© şülle atlarken duyduğum zevki bir yerde bulamadım. Bundan sonra yüzbaşı Vecihi ayrı ayrı tayyarel rl6 muşlar ve havada akrobatik nerler göstermişlerdir. Bayram lelll devam e! D B