1 Kasım 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

1 İkinciteşrin z | İKTISADİ TETKİKLER | Amerikanın askeri ve iktısadi kaynakları Harb istihsalâtı bakımından bugünkü vaziyet nedir, yarınki vaziyet ne olacaktır? —3—19) l undan önce yazdığımız yazılarda Amerikanın tedricen bütün harb cephelerin- İe yavaş yavaş ağır basmağa başladığını kaydetmiş ve bunun sebebi, üzerinde o durmuştuk.. Bilindiği üzere bugünkü barbler, her şeyden önce tekwik harbler - dir. Bunun için, sanayi itibarile kudretli olan milletler, er geç as” kerlik sahasında da kendilerini Böstermeğe namzeddirler.. İşte biz, bundan evvelki yazılarımız- da bunu esas tutarak Amerika - bin bugünkü yüksek ve modern! arb endüstrisine temel vazife- sini gören sonsuz İptidni madde ynaklarından, mukayeseli bir #ekilde bahsetmiştik. Şimdi, doğ Tudan doğruya harb sana birinci derecede rol oynıyan bir! aç maddeden ve Amerikanın ugünkü harb istihsalâtından kı saca bahsederek vaziyetin ne kezde olduğunu tetkik ede - m, , Bir memlekette harb sanayii hin kuvvetleniş ve harb istihsalâ tun artış temposunu en İyi gi teren şey, o memleketteki çelik İstihsalâtıdir. Akvam Cemiyeti. hin resmi istatistiklerine nazaran 1937 yılında Birleşik Amerika Tümhuriyetlerinin çelik istihsa - biti 51,380,000; Almanyanın ise 9.817,000 tondur. Halbuki bugün Birleşik Ame- m çelik istihsalâtı 1937 yı- hazaran iki mislime, yani milyon tona çıkmıştır. ml Bundan önceki yasılar gazete - in va Kiler İlteğrin Sas larımda - Birleşik Amerikanın tayyare östihsalâtı da, bilhassa 1939 yı. lındanberi, büyük bir süratle in- kişaf etmektedir. İkinci dünya harbinden önce Birleşik oAmeri- kanın yıllık tayare istihsalâtı an- cak bin kadardı. Fakat 1940 yılı Mayısında garb cephesinde baş- isyan harekâtla beraber Ameri- kanın tayyare istihsal e temposu da artmağa başladı. Aylık tay. yare imalâl 500 ze çıktı, 1914 yılının Haziranında, yani Rus - Alman harbi başlangıçlarında ise, aylık istihsalât 1500 zü bul- du. Dünya seyahatinden dönü şünden sonra Vilki'nin o yaptığı beyanata nazaran Birleşik Ame- rikanın aylık tayyare istihsalâtı 5000 sayısına yaklaşmış bulun- maktadır. Amerika yarı resmi kaynakla. rından verilen bu rakamların doğru olup olmadığını bilmiyo. vuz. Fakat bugün Amerika harb sanayii hiç şüphe yok ki, ayda bilecek bir idedir. Nitekim rika gazetelerinin haydettiğine nazaran Amerika tayyare sana- yi ayda 4 bin tayyare ve 12 bin tayyare motörü yapmakla imiş. Malüm olduğu üzere en mübim ve en güç cihet tayyare motörü inşasıdır. Motörl elde olduk- tan sonra tayyarenin diğer ak- samını yapmak kolaydır. Verilen bu rakamlar doğru ise Birleşik Amerika devletleri tek başına Almanyanın tayyare motörü in- şaatından 3 misli fazla motör in- şa ediyor demektir. Gene Amerika gazetelerinin yazdıklarına ve bircok resmi a- Em | Iğızların da teyid citiklerine gö re Amerika hükümetinin 1942 İyılı için verdiği tayyare siparişi! 60 bin, tayyare motörü (siparişi ise 130 bine kadar yükselmiş bu-| lanmaktadır. Yukarıda da söylediğimi; bi bu rakamların hakikaten ğı da, yukarı da olması pek müm kündür. Fakat ortada gizlenmesi mümkün olmıyan bir hakikat varsa, o da son yapılan o Ameri kan tayyarelerinin kalite itibari: le gerek Alman, gerekse İngili tayarelerinden daha yüksek ol duğudur. Bunu da tabii telâkki stmek lâzımdır. Çünkü Amerika. nın tayyare sanayii, gerek Al man, gerekse İngiliz tayyare sa-| ir. O itibarla günün bütün y. ikle- rini, son harblerden edinilen bü- tün tecrübeleri nefsinde topla- muş olması lâzımdır. Amerikanın son sistem tayya. relerinde bir beygir kuvvetine isabet eden tayyare ağırlığı mik- ancak 400 gramdır. Ne İn- giliz, ne de Alman tayyareleri henüz bu merfebeye erişememiş- lerdir, Diğer taraftan «Uçan kale- leler» İsmini alan Amerikanın ağır bombardıman tayyareleri u- zun mesafeleri aşmak bakımın. dari henüz rakibsiz bir haldedir. ler, Gene Amerika gazetelerinin kaydettiklerine bazaran Ameri » kanın tayyare fabrikaları yalnız bu «Uçan kaleler» den ayda 500 tane yapmakta imişler.. Verilen malümata göre 1941 yılı için Amerika harb sanayiinin aldığı siparişler şu rakamlarla (Devamı sayfa 4/2 de) SON Fo muharrirlerinden, ve, ilk muharrirlerile spor edebiyatımı. zın kimler tarafından vücudlan- dırıldığından bahsedeceğim, rak bize İsveç jimnastikleri rekse o Rusçuklunun STA Geçen haftaki o müsahabem, spor tarihimizin bir kısmını tenvir etmis bulunuyordu. Spor tarihimi |» aid bazı vak'aları neşretmek bugünkü nesle, neler çektiğimizi gösterip vermek fena olmasa ge. Türkiyede, modern sporları ve neşriyatını vücudlandırmak için neler çekilmiş, ne derdlere kat - lanılmış olduğunu bilmelidir. Neşriyat diye geçmeyiniz!. Her hangi bir şubenin yazıcıları olmaz dine mahsus ilim ve, edebiyatı tekevvüün ve tekemmül etmemiş bulunursa ne halka, eski tabirle infazı meram ve isma' kelâm ka- ve, yene o şubenin ken. il olur ve ne de o şube müesse- seleşmiş bluunur * Bu haftaki müsahabemde spor spor Tanzimatı Hayriyeden sonra ilk spor yazıcısı filozof Riza Tev fiktir. Filozof Riza Tevfik wer. hum doktor Besim Ömer Paşa - nın neşretmekte olduğu Nevsali fiyet mecmuasında beden ter- biyesine aid vukuflu yazar yaz- mıştı. Ve, sporcu lisanını o, ya zılarile tesise yarar olmuştu. Bilhassa Riza Tevfik, ilk ola- va, i Hanri Lingi tanıtmakla spor, ve, beden terbiyesi şubesinde il- güreşlerimize ve, tetkikleri - pisva olmuştur. a Tevfikle beraber doktor Rusçuklu Hakkıyı da, yâdetmeli- dir. Bu zat, mecımunlarda gazetelerde ilmi reşriyatta bu - lunarak ağır jimnastikler aley - hinde ve sporlar hakkında vâkı. fane makaleler yazmıştır. Fakat gerek Rıza Tevfiğin, ge neşriyatı, . SPOR Müsahabesi: iik spor yazıcıları ve spor mecmuaları Yazan : M. Sami Karayel |kurak bir cemiyete hitab zama- 2 | i il i i i i i bir zattı. İlk spor omuharrirleri nına rastladığından müessir ol -İde bu, mecmunda toplanmış bu- maktan uzak kalmıştı. Ve, ikin- lunuyordu. ci Sultan Hamid devrine aid o - İlk spor muharrirleri şunlardı: lan, bu, neşriyat muhitini bula -| Merhum Ali Şükrü, Ali Seyfi mer mamasından o dolayı meçhuller) hum, Bürhan Felek, ben, Ali Sa- içinde boğulmuştu. i Asıl spor neşriy, meşrutiyet inkılâbından sonra başlar. İlk olarak Türkiyemizde o «İd- İdman mecmuası muntazaman ber hafta intişar ederdi. Ve, ilk spor yazılarımızı burada yazma. man» namile bir spor mecmuası| ğa başlamıştık . Bundan sonra intişar etmişti. Bu, mecmuanın yevmi gazetelerde yazılar ya - sahibi Cem'i Bey isminde &porcu! (Devamı 4/2 de) Soldan sağa doğ Fa: 1 — Haftanm ş günlerinden (9), ? — Üseranın müfredi (8. Bü, yük (8 3 — Erbek dadı. lr (0. Bir gıda maddesi (2) 4 — Eskiden Ve köllere denirdi 45) 5 — Para dolabı (4), Başına .İ. ge Pre âlk olar .2), Kun saman (2), 5 — Bir halife, (3), Felâket (4), Takunya (6), Erer (4), 8 — Rusyada bir yarımada (5), Bir harf (8). 9 — Mahruknt (7), Yubame (2); 19 — Olmamış (5). Yukarıdan aşağıya doğru: 1 — Bir kuş (7), Bir emir (2). 3 — Bir nevi baston (3). İlgi (5). 3 — Elekirik çıngırığı (8). Gölgede kalan, iyi beli olmıyan (5). 4 — Bir naki! vasılası (5). Bir kom. gammaz (4) K LİR ıı — 5 — Nota ia bir kelime (4). 6 — Türkiyenin garbi (6), Nü (3). 7 — Bir isim (5), Bir harf (3), 8 — Ab (2), Ersek (2), 3 — Beraber (8), Selareller erkân, © dan bii (5), . (2), (Bireek) manasma ge, 19 — Suktl (4). Ceketler; konulan seri ve kıldan imama! kümüş (4,