21 Ekim 1942 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

sUrman Xa Gezi 41 Birinciteşele ço ovasının tTaarruzları akamete uğra-| “Londra, 20 (A.A.) — Royte-İler üzerinde görüşmeler olmus-| C FETKİKLER | 25 yıldaüç defa muhasara edilen Stalingrad Şehir bundan evvel hangi sebeblerle muhasara edilmişse bugünkü muhasarada da aşağı yukarı ayni sebebler hâkim olmuştur H da ve içinde, tarihin kay- dettiği en kanlı muharebeler cw- reyan eden Stalingrad şehrinin €ski adı Çariçindi. Çariçin, inkılâbdau önce, Çar hk Rusyasının da mühim bir sa- nayi merkezi O zamanlar 125 bine varan nüfusunun aşağı yukarı 25 90 1 endüstri işçisi idi. Bu bakımdan Rus inlulâb; pot lak verir vermez, Volga boyun- da ilk plâna geçen (şehirlerden biri Çariçin oldu. Ekonomik, stratejik ve coğra- fi vaziyeti bakımından Çariçin, Rus dahili harbinde çok mühim ir rol oynadı. Geçen Dünya Har binin sonlarına doğru Rusyanın sn münbit toprakları Alman ve Avusturya - Macar ordularının İyali altına girmişti. Diğer ta Taftan yer yer patlak veren da- hili isyanlar dolayısile memleke- tin en münbit sahaları yeni reji. me muhalif bir takım generalle- YİN eline geçmişti. O zamanlar iktidar mevkie yeni geçmiş o- lan bolşevikler bir taraftar hari- “i ve dahili düşmanlarına karşı Mücadele ederlerken, diğer ta- ftan da memleketin her tara, İmda baş gösteren açlığa karşı da mücadele etek zorundaydı- lar... © zamanlar bolşeviklerin Htifade edebilecekleri hububat zleri kismen Don havzası, timali Kafkasya ve Volga boyu idi. İşte buralardaki hububat rı merkeze, yani Moskova ve Leningrada nakledilebil takdirde, dahili ve harici düş - paanlara karsı acılan mücadele edilebilecekti. Halbuki bu Saydığımız. yerlerdeki hububat aftalardanberi kapıların: , stokları, başlıca simendifer hat-; larının işgal altında olması dola- yısile, ancak devlet tarikile yu. karılara nakledilebilirdi. Bu ise gene ancak, Volganın anahtarı! i olan Çariçin elde) müddetçe #ümkün! olabilirdi. İşte bu sebebden ötürü bolşevikler, partinin en kuvvetli teşkilâtçılarından biri olan Sta- tini, bu hububat işini teşkilâtlan- dırmak üzere Çariçine gönder . diler. İnkılâba karşı mücadele eden dahili ve harici kuvvetler de Ça- riçinin bu mühim rolünü anla - makta gecikmediler.. Çariçin ele geçirildiği takdirde hem bolşe - vikler oç bırakılacak, hem de inkılâb kuvvetlerinin başlıca isti İnad merkezi olan Moskovanın arkasına düşülerek inkılâba en esaslı bir darbe vurulmuş olacak tı, Bu sebeblerden ötürü, inkılâ- bın dahili düşmanları, gene o zamanlar bolşeviklerle mücadele halinde olan Almanlardan da yardım görerek Çariçin üzerine yürüdüler. Bu suretle 1918 yılının Ağus- tosunda Amiral Kolçağın kuman ihtilâl tari - içinin birinci mu hasarası. denilir. O zamanlar Çariçinin müdafa edilip edilemiyeceği k bolşevik idarecileri arasında bir içok münakaşalar cereyan etti. şında idi. Bu «birinci muhasara» bertar raf edildikten sonra şehir 1918 yılını irinciteşrininde ikinci de fafa olarak muuasara edi'di. Bu «ikinci muhasara» o brincisinden daha uzun sürdü. Şehrin müda- faasımı gene Stalinle © Voroşilâf deruhde etmişlerdi. Bu defa şe hir, şarktan değil de, cenub ve garbden gelen Krasnov orduları tarafından muhasara edilmişti. Çok kanlı muharebelerden sonra Çariçinin bu «ikinci muha- sara» sı da berlaraf edildi. Şe- hir çemberden kurtarıldı. Askeri bir kumandan olarak General Voroşilof ile General Budyeni ilk defa burada kendilerini göster mişlerdi. nkılâbdaki bu rolünden ötürü Çariçin hakkında askeri ve ta- rihi mahiyette birçok eserler ya: zı Tanınmış Rus ediplerinden Aleksey Tolstoy bu şehrin müda- faa ve muhasarasını tasvir eden «Ekmek» adlı bir roman kaleme aldı, Çariçine inkilâbdan sonra Sta lingrad adı verildi. kısa bir zamanda süratle inkişaf etmeğe ve büyük bir sanayi şeh- ri balini almağa basladı. 941 yılı istatistiklerine naza - ran Stalingradın nüfusu 450 bine di. Şehir, inkılâbdan evveline nazaran takriben 4 misli büyü- müştür. Sovyetler Birliğinin oOen büyük traktör fabrikası burada yapılmıştı. Yılda 60 bin traktör hakkında! yapan bu muazzam fabrika 1939| lerinden geleni yapabilirler yılından itbaren tank fabrikası haline getirilmişti. Ayrıca şehir. ne zevk duyan ve bu edebiyatı biyat “beraber, «İde şunu haber Stalingrad| SON POSTA Edebiy -t in Hlkkânunun fsciler karariniz! vermeden aöl ön Se kadar w. 0 Sayfa 3/1 ——— a Divan edebiyatı ve gençlik Halid Fahri Ozansoy Yazan; G eçenlerde bir münekki . dimiz, Divan Edebiyatın. #even eskilerin, bu zevki ve bu sevgiyi bugünkü nesle de aşılıya- bileceğini yazıyordu. Yeni ede- zevkini o kaybeimemekle eski o edebiyatımızın gençler tarafından da iyice an- dilir. Fakat muhterem münek, kid, gençlerin divan şairlerinden | kâfi derecede hoşlanmadıkların tez olarak ortaya sürerken, bu yolda edebiyat öğretmelerinin lüzumu kadar uğraşmadıklarını ve neticede ortada ihmale benzi: yen bir vaziyet hâsıl olduğunu jima etmek istiyor, Üstelik şunu da iddia ediyor ki, gençler ve bilhassa lise talebeleri, Yahya / Kemalin gazellerinden çok hoş lanıyorlarmış, © halde onlara Naili e sevdirmek pek kolay İ bir işmiş! Ben de aziz münrkki- vereyim ki Naili olsun, diğer divan şairleri olsun, az çok iyi bir inşad ve izah ile gençlere sunulursa anlamakta ve İleri olan bütün edebiyat öğret « j menlerinin yaptıkları da budur. Ancak bugençlere Divan «debi yatını bizim neslimiz kadar bü- tün incelikleri, keline oyunları, ilmi simyadan tutun da şark mi- itolojisne kadar bütün hususiyet. leri ile anlatabilmeğe ne zemin, ne zaman, de haftada üç derslik ed programı kâfi gelebilir. Zi üç dersin için- de oh altıncı rdan itibaren, sathi de olsa, umumi bir görüşle İ garb edebiyatı tarihini de öğret- meğe ihtiyaç vardır. Demek ki, «debivat öğretmenleri ancak el- ve nasıl ki yapmaktadırlar. Bu nok- ta böylece anlaşıldıktan sonra Troçki bu sehrin müdafan edile-| de «Kızıl Birinciteşrin. adlı çok| tekrar ayni münekkidin o Yahya miyeceğini iddia eden grupun ba|büyük bir de metolürji fabrikası| Kemal hakkındaki iddiasına ge. laşılması hiç şüphesiz çok arzu! hakkaktır, şiirlerini defterlerine iktibas ederler ve hattâ bazıları bunları ezberlerler. at en fazla hoşlandı gene o şairin i, gibi, «Açık şiirleridir. Neden? Zira bu şür. iler, açık dille yazılmışlardır. ve günkü nesil, bilhassa böyle şiirleri sevmektedir. Bir edebi - yat öğretmeninin başlıca vazife- si de, mazi eserlerin tanıtmağa çalışmakla beraber, gençlere en ziyade sade ve samimi türkçenin Soldan sağa dağ 1 2 3 | 1 veanaş. ı | türülmiş «81 ? — Bilgin in. 7 sam (8), 4 — Sporda al, kiş niğası (21, Es. Mi tabirle vilâyet . (6). 4 — Alın ve ş gümüş gibi ma ç denlerin —— satfel | derecesi (4), İz . mir civarmda bir 7 belde (5), i—Tem (0,6 Yaşma (A) gelir, *€ bir nevi baston 9 der (4). Sürü (5), 7 — 'Tanrş (3), Ahenk (5), # — Teri Lâz gemisi (6), İnce bir a işi (5). 9 — Ocak borusu (4), Nota (2), 19 — Sıcak ve soğuk olmiyan su (6), cia (3). Yukardan aşağıya doğru; i — Aleş tulmağı yarar (4, Felii, vardı. Bundan maada Stalingrad|leyim: &vet, gençlerin Yahyajnı (5. (Devamı sayfa 4/2 de) Kemalden zövk du 2 — Hhdise (4), Yırlırı bir hayvan ve «Mehlika Sultan» gibi | modellerini sevdirmek değil mi. dir? Yoksa o münekkidin arzus bi gençlerimizi Divan Edebi yatı mihrabının önünde diz çök türmeğe ne hakkımız vardır, p de buna imkân gör. lük kahvesinde gazeller ve ka sideler okuyarak yetişecek ola bir nesli artık istemiyoruz. Rol müz, sadece, edebiyat tarihi bs kımından gençlere i öğretmek, imkân ni riz, Küt edebiyatın güzelliklerini, güze" (Devamı sayfa 4/1 de) Bunlardan 30 tanesini hallederek bir arada yolliyan okuyucular rımızdan 80 kişiye hoşlarına gidecek hediyeler vereceğiz. M5 GTA) (8). 3 — Boru milan (2), Amba süren UN z 4 — Bir erkek adı (4), Bir emir (3). 5 — Demirden yol (3), $ — Ama (8), 7 — Zem eden insan (9), 8 — Gaye (4), Zaman (5). N 9 — Kederli (6), 10 — Bener (3), Kamer deki (), N