5 Temmuz 1941 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

, (Baştarafı 1 inci sayfada) Söylediği nutuk o mahiyeile mutuklardandır ki içinden bir ke. limesi çkanisa eksik kalır, üzeri me bir kelime ilâve edise fazla gelir. Hülâsasınm yapılması im - kânsızdır. Nutkun birini bususiyetini bu noktada buluyoruz. İkinci hususi. yetine gelince, istisnasız her Tür. kün duyduğu, düşündüğü, islediği, ni iği siye. yüksek idaresi altında onun #wllak itimadına mazhar olarak hududsuz bir ki - yasetle yapmış olan devlet adamı. nım kendi dilinden hülâsa emiş ol. MaSAF. Bu siyaset politka âleminin karanlik dehlizlerindc hazırlana. Hangi sahada olursa olsun zayıfı ileri sürme, düşer; arkada birak. Dayanacak omuz mu ariyorsun? Kuvvetliden rak tafbik edilmiş bir siyaset de. ğildi. İç cephede olduğu gibi dış cephede de bütün milletin önünde düşünüldü, hazırlandı we tatbik edildi, esasından teferrüatma ka. dar her cüz'ü hepimizin tamamen malümmudur. Burun içindir ki nutuk bize ye- ni olarak biç bir hakikati öğret - medi, Gizli kalmış hiç bir sırrı if.| şa etmedi, sadece bütün millete istediğinin yapıldığını bir defa da. ha dinlemek veya okumak zevkini iş oldu. ma, kaçar. | 'Tetkikler | Bugün bütün inya, (o büyük bir alâka ile Sov yetler Birliğile Almanya arasin daki harbi takib ediyor. o Bütün dünyanm asker. Geçen harbinde Çarlık Rusyasının iktisadi Yani o bugün ancak Sovyetler Birbiğile Amer. ka, diş pazarla. ra muhtaç olma. dan kendi ipti - dai maddelerile kendi tabii ser - dünya ziyade O gerçekten Yazan : Halid Fahri Ozansoy Yabya Kemalin meşhur (mer- gup manasına almayın) sekti me. kusuna her burun tahammül ede- mez. Yalnız aksiliğe bakın ki, si. Rehin bırakılan * yüzükleri satmış İki kadin arasındaki bir em N der kilim, 1 yorgan rehin berakarek İsra ödünç almıştır. Fakat, vr leş det sonm borcunu götürüp, : mnl geri almak istediği zaman ranin yüzükleri sattığım; öğre tir. Böylece, hâdise mahkemeye müştür. Bir genç kız kuyu düşerek boğuld Dün Ortaköyde genç bir zın boğulmasile neticelenen bir kaza olmuştur. Ortaköyde Mükçü sokağında 15 numaralı ef oturan Aronun kızı Çiput dün lerindeki kuyudan su çeke! lere rağmen Çiputu boğul kurtarmak kabil olamamıştır. Kaza etrafında adliye ve tahkikata devam etmektedir. ———— lihii şiirini tenkid ettiğim zaman, İzin yazumzdan tertib esnasında karşama, müdaii olarak, Kamepet-|bir kelime ve bir virgül düşmüş. Kameta gibi yeni tarzda bir Tibetltür ve o salır epotinlerini silmek, vet ve kaynak - larila motör ve makineye taal - likten anliyan ve anlamiyan, aske- Tİ mütehasstala » kudret kaynakları YAZAN Başvekil son matkume akı ey evvel söylemişti. O günden bugü. Yakalanan odun ne kadar dünya yüzünde cereyan derecede çoktur. &vvelâ Yukarışarktâ başladı, arbe döndü, cenu. ba indi, Balkanları kadar uzan - dı, Bir aralık hududlarımızı da ya. ladı. Nihayet tekrar uzaklaştı, ve bizi en fazla, en yakından alâka dar eden safhaları hep bu son altı! ay içinde cereyan etti, bununla be.) raber Başvekil dün kendisin'n de kaydettiği gibi altı ay evvel söy. lemiş olduğu nutku harfi hârfine aynen tekrar etmiş olsaydı iç ve dış vaziyetimiz! gene mutlak bir sadakat ile ifade etmiş olacaktı. “Dön'k politikası iç sahada oldu. ğe gibi diş sahada da bu derece doğru, bu derece değişmez , hep iyni hedefin yolu üzerindedir. Bu politika iç vaziyette gavetlg, tabii olarak (azami ee Törkün müşertek sevgisi or- duya veriyor, sonra muharebenin iktısad sahasında akisleri bize ka. dar gelen sıkıntılarını önlemiye çalışıyor, en zaruri tedbirleri yük. sek mefaate en uygun şekilde al mıya bakıyor, memlekette mili birlik ile milli anlayışla en güç şeyleri bile zamanında yapmak imkâmnı verdiğini görüyor. Son altı aylık dış siyasette kay. dettiği en mühim vak'a Türk - AL man dostluğunun tamamen aydın- anmış ve ihya edilmiş olmasıdır. n, sütunlar dolu. su yazilarile, ber bin muhtemel in kişafları hakkında müteleafar yü » rütmekte ve Sovyetler Birliğile Çar İik Rusyesanin kudret kaynaklari arasında mukayezeler yaparak, Sov yetler Birliğinin bugünkü askeri kud reti hakkında neticeler o çıkarmağa gahşmaktadırlar, Harbin son iki yılık (tecrübesi bize öğretmiştir ki, bugünkü harb. İer, her şeyden önce mutör ve ma. kine harbleridir. Nitekim bu barbde Almanyaya seri ve kolay muvaffa. kiyetle temin eden en mühim ve en esaslı amil, motör ve makine faikı. yeti olmuştur: Lehistamın alti hafta da tasfiye edilmesi, Fransanin on beş gün içinde silâhlarını teslim et- mesi, Yugoslavyanın cephe teşkil etmeğe bile vahit kalmadan parçs- i, ifade. Ayı, şekilde küçücük bir Wavel ordusunun, kendisine birkaç misli faik Graziyani ordusunu çok kisa bir zamanda imha etmesi, gene mo tör ve makine faikıyetinin bir deli. lidir. Binaenaleyh o bugünkü Sovyet - Alman harbinin muhtemel inkişaf. lari hakkında tahminlerde buluna - bilmek için Sovyetler Birliğinin ik. üsadi kudret kaynaklarmı; doly. sile motör ve makine kudretini bil. memiz hr. Sovyetler Birliğinin bugünkü ik- tisadi kudret kaynaklarını anlaya. Bu münasebetle Almanya devlet şefinin Türk milleti hakkında !z. har etmiş olduğu cemilekârane söz ler Türk milletinin kalbine nüfuz ederek makes bulan sözler olmuş. tur. Alman milleti için bizim hissi. yatımız da aynen böyledir. Almanya haricinde İtalya ile olan münasebetlerimiz de vüzuh ir. 1928 muahedesi bi zim için de bakidir. Son 6 ayın hâdiseler: arasında Türk - Alman, oTürk . İtalyan mümesebetlerinin vüzuhu derece « sinde mühim olan diğer bir bâdi. se de İngilterenin Türki karşı takib sttiğ; dostluk ve itimad hislerinin derin bir anlayış ile bir daha ezahür etmiye fırsat uş olmas'dır. Bundan dolayı tam bir sportmen ruhile hareket eden İngiliz devlet adamlarına ebette müteşekkiriz. o Başvekil Boğazlar hakkında resmi ağızlar - dan yapılan iddia ve tekzibler ü- zerinde durmak istemedi. Yalmz Wer Türün beklediği çümleyi söy ledi: — Hükümetimiz bütün bır ha. berleri ilk günden itibaren faali - yetle takib etm kulaktan kulağı sövlenmiş o'sa da alâkamız kalmamıştır, icsb eden karar ve tedbirlere tevessülden geri kalmayacaktır. Okuyucularımızı doktor Refik Saydamın nutkunu aynen okumak aya bırakırken şunu söyliye - imz — Muhferem Başvekil Türk! - yenin ik Sl siyâsetile“dünya (Devam 7 nci sayfada) di a bilmemiz için bir taraftan Sovyet- ler Birliği e Çarlık Rusyasının ikti. sadi kudret kaynaklarını, istihsal kuvvetlerini; diğer taraftan, gene Sovyetler Birliği ile en ileri memle. ketlerin iktisadi kudret o kaynakla, rini mukayese etmemiz İâzimdir. Sovyetler Birliğinin arazisi 21 milyon küsur kilometre o smurabbal dır. Bu miktar, dünyanin altida bi. rine müsavidir. Alman arazisi ile Sovyetler Birliği arazisini mukayese edersek, Sovyetler Birliği bugünkü Almanyaya nazaran 30.32 misli büle; yüktür, Bugünkü Sovyetler Birliği. nin arazisi cüz'i farklarla Çarlık isinin hemen hemen sym büyük. lüktedir. Çünkü Çarlığın terkibine bugün Sovyetler Birliğinin arazisine dahil olmıyan Finlândiya ile, Polon yanın Varşova havalisi de girmek. te Sovyetler Birliğinin nüfusu 193 milyondur, Bu nülus, bugünkü Al. manya güfusunun iki mislinden bi. raz fazladır. 1914 harbi arifesinde Çarlık Rusyasin o nüfusu 150 mil. yondu. Dünyanın altıda birini kaplayan Sovyetler Birliği arazisi, pek müte- nevvi iklim şartiarını oarzetmekte. , bu sözlere! gir. Bumu içindir ki bu arazide, münhasiran sicak iklimlere mahsus bazı nebatlar müstesna olmak üzere her şey yetişmektedir. Ve işte bunun içindir ki, Sovyetler Birliği Avrupa. nn ve Asyanın yegâne otarşik mem İeketidir. Esasen Birleşik Amerika Cümhu. riyetlerini de hesaba katarsak, bu- gün dünyada ancak'Sövyetler'Bir. biği ile Birleşik Amerika birerotar. şik memeleket soyilmaktadır. akiğen 1 ği Hasan Ali Ediz | lük eden ihtiyaç arın, ağir sana. yi isteklerini kar ıyabilmektedirler. Bugün Sovyetler Büliğinde mo. dern bir ağır sanayi için gereken bütün iptidai maddeler: Demir, kö mir, pâtrol, bakır, alümayom, tut- ya, civa, mağnezyum, boksit, dökme demir, gümüş, nikel, keloy. | kurşun, yün, keten, kenevir, kükürt mebzulen mevcuddur. Yalmz Sovyetler Birliğinde mo. dem sanayi için, bilhassa (tayyare ve otomobil sanayii için fevkalâde zarari bir madde olan kauçuk mev sud değ Fakat son on beş yil imdn Birliği isthsalâtemi © kadar er Mei sün kendisine İzm olan kâmilen dahilden tedarik etmekte- “ Goçen Dünya Harbinde çarlık Rosyası Geçen Dünya Harbine tekad . düm eden yıllarda Çarlık Rusyası, arzisinin sonsuz geni ine, memle. kette her cins iptidai maddenin bolluğuna rağmen, istihsal kuvvet. leri bakımından geri bir memleket. İve tahkirle İ gösteriyor. türküsünün - nakaratını andıran bir isim çıkmıştıs VA.NİL Bu defa Yahya Kemal hakkın- da birkaç hatıramı yazınca, gene) ayni fiftün öMüğünü duyuyorum. Bir şairin bir şiirini beğenip beğenmemek münekkidin hakkı. dır, Sebebini de kendisi izah ede- cektir. Nitekim o şiiri ve şairi bir başkasınm müdafaaya girişmesi de haksız bir şey değildir. Bu yüz. den bir münakaşa açılabilir ve iki taraf ta delillerini ortaya sürerler, Buruya kadar meselede gayri ta- bit hiçbir şey yoktur. Ancak bu münakaşaların sadece san'at da- vas ve, şeklinde gürülmesi m he yazık ki, her iki defadır, Vâ- 'Nü'nun tuttuğu yol bu ikinci yoldur, İlkinde masıl bana küf ortaya atıldı da ayni bh Ne de caddesinin ebedi talihsizliği... Bana, oğlumun ismine izafetle, Ebülgavsi diye hitab eder. Ben de kendisine oğlu olacağı günü bek- iyerek Ebülmeçhul mü diyeyim? Bu ne köhnemiş orta oyumu espri. bu dek ti. Meselâ 1913 yıllarında o Çarlık) gir, Avdupa ve Amerikanın teknik itibarile ileri nemleketlerine nazaran 50.100 yıl geride idi. 1913 yihnda Çarlık Rusyasının dünya sinai roaheul istihsalâtindaki hissesi ancak 42,6 idi. Halbuki ay- nı devirde Birleşik Amerikanın 81. ai mahsal istibsalitindaki | hissesi ©/,35,2; Almanyanın “415,3; İngil terenin YİZ,İ; Fransanın 966.6 idi. Meselâ gena o devirde (1913 yılındağ» Çarlık Rusyasında otomo bil, traktör, tayyare gibi sanayi şu- beleri hepten mevcud değildi. Geçen Dünya Harbi avifelerinde Çarlık Rusyasinin ne kadar geri ol. duğunu şu rakamlardan anlayabili. riz: İ9Nİ yılında Çarlik Rusyası, nin bütün sanayi mahsulâtınin kiy- Geçen defa gibi bu defada, Vi-Nü, yarı kurnazca bir tabiye ile bana cahil demek istiyor. Cik cild Frahsz kitablarn devirsemi le iptidat bilgiden mahrum imi. şim! Meselâ, poker masasının ye- şil çubası diyeceğime kadifesi de. mişumi Amma, o poker masasi Büyük 'Harbde bir kış esnasında Adadaki bir otel odasında kurul- muşmuş, kâğıdlar ve fişler bir e. tajenden alelâcele almıp getiril. miş, esisi kadife örtü hemen masa- ya seriliveritiş, yeşil çuhayı #im bilir hangi dolabın içinder arama- ğa imkân yokmuş, buna lüzum da görülmemiş! VA.Nü bu fhtimalle- ri hiç düşünmez. Siz bütün bu meti, Amerikanın 1870 yılinideki Birleşik Amerikanın 1870 yılında. ki mahsulâtı bils Çarlık Rusyanın 1911 yılındaki yi mahsulâtının kat kat fevkinde idi. Gene Çarlık Rusyasında 1911 yılında bir fabrika işçisinin yıllık vasati kazanci 251 suble idi. Hal - buki Amerikada 1860 yılında bir (Arkası sayfa 8 sütun 1 de) İSTER INAN, telerrümtr yazınız da k İhacet görmediniz ya, bu yeter! Der'nal bundan çıkarır: Vay cahil adam! örtüsü çuha olduğunu bilmiyor. z Sizin yazınızda bir polin ku- rutma tarifi vardır. Tarifi diyo. rum, tasviri demiyorum. Çünkü bir demir sobanın Y öğ A We kuruyan bir çift pot 0 İSTER iNANMA ! Elimize «Geribu isimli bir şi- ir kitabı geçti. İçinde yeni nesil den üç, dört #airin eserleri var. Yenilik - Eskilik omünakaşasi yapılırken, bakalım, genç şair” ler nasil kuvvetli girler yazmış - lar, dedik, Münekkidlerin çok kuvvetli buldukları Oktay Rıfat isimli genç şairin bir şirini ge « Tiniz beraber okuyalım: git Vay benim köse sakalim, ISTER iNAN, İSTER INANMA ! im0 meş b - mali hükmünü Oyun| vallı adam düşünmüyor ki bizim. çorablarını ütüleyip kurulmak. yerine «potinlerini, çorablarını ü- tüleyip...> şekline (o çıkmıştır. (Eh, bu kadarı yeter! Derhal bur. dan hükmünü çıkarır: Vay cahil adam! Potin ütülenir mi? Şimdi Allah için söyleyin, bu demagojiye güler misiniz, ağlar mısınız? Ve bu demagojiden isti. Iade ederek bu adamın size bir küfürler Oo savurmasına ok. maz misiniz? Bense kızma. yorum, sadece hayret ediyorum: nasıl oluyor da hâlâ matbuat say- İalarında bu zihmiyette, bu terbi. adamların ımzssına yer veri- diyo... 2 yede let iması arasına damdan düşer- cesine bir de Fel T te gibi Rusya serbest üüniver- siteli olacak değil ya... Gene Vö-Nü yazıyor: Bizim kü. çük şair Gavsinin, babası büyük şair Halid Fahri Ozansoy aleyhin- de bulunduğunu hatırlarsınız» Sonra hükmünü veriyor: «Meğer haklı imişl; Bu hezeyanı okuyunca ben de tereddürlsüz hükmümü veriyo- rum ve Afrodit mabedine bile korkusuz giren Esad Mahmud Kâa- rakurdun diğer gazalarını o düşü- 'nerek tasdikle başımı sellryorum: «Meğer Esad Mahmud Kara. kurd ne kadar haklı imiş!» Gawsinin edebiyatta bir tasfiye makalesinden umumi cepheyi bı. rakarak bir baba-oğul cephesi aç. mak kimin aklına gelebilir? An. cek VA.NO'nun... Bu günahı bir sene evvel o işlemişti, fakat ne yapılan tevzihlerden, ne de Gav. sinip cevabından utanmıştı. Bu. gün de ayni meşin çehre ile kar- Vâ.Nü'nun rivayetine göre, he- ce vemi cereyanında ayni meö arka. Za- le beraber bulunması ona mukad- der değildi, bu felâket ancak bize mrkadderdi! O zaman yazdığı en orijinal şirini düşünüyorum. İşte bir misal; Bunu görünce kedi, Tırmalarım haa... dedi! Anlıyor musunuz şimdi? Böyle yülar geçip te Vi.Nü neden He- cecilerin beşinci kolu, hieviyeci - si, hücum neferi kesildi? Aniryor musunuz bu ruhi ıztırab ve fe. caati? Benim hatırat yazımda Yahya Kemale öğle yemeğinde ikram e- dilecek olan kubbeli bir. pasta vardır. Vİ.Nü bunu okuyunca he- men itirazı basıyor! «Diha ziyade kendisini çaya davet etmiş intiba vermiyor üstad” Burada üstad kelimesine <höşü> dedikten sonra cevubım. ! GHayar,, efenim, pasla yalnız fayda yenmez, Nasi Xi fıstık, fin dik ta sadece Kapali çayırında muhtekirleri Fiat müraksbe komisyon odun fiatlarırı tesbit etmesi! sonra mürakabe kontrol me: ları muhtelif yerlerde cürmü hudlar yapmışlardır. Bu arada sımpaşada (3 numarada Bohor, 2/1 numarada oduncu Galipapa ve 20 numarada od Si Halil Değirmen çekisi 480 il kuruş arasında odun tankeri 5 kalanmışlar ve haklarında Yanı bata başlanılmıştır. Ar ırakacak şekilde jiletle yay an Halidin muhakemesi asif tinci ceza mahkemesinde n varmıştır. Muhakeme somundüi lidin kendisini terkeden m sokukta rasliyarak, eve di teklif etiği, kadının teklifi rad mesi Üzerine bu suçu ii ettiği lüküs salonların çay ziyiğ tinde de avuçlanır. Hem ğ kadar mı? İnsan, cam isterse NÜ gibi yazı yazarken her © herzeyi de yiyebilir. Halbuki > ya Kemal, bana pek eski gelişlerinden bilirim, ri dan karpuzu ve tatlılardan £ ve"baklavayı pek sever. e beyti de ver: İrfanına âjerin Tokatlı, Bir kubbeli şaheser bu tf İşte biz de ona bunun için ta Ikram etmişiz. Bu tatlının 5 beli yaptırılışı da, onun, VW sinden hazzestiği içindir. ser» tifbiri de onundur. Hi kubbeli yalan, : kubbeli isi kukibei kabalık gibi kubbeli da vardır. Bunu "böylece ki mek lâzım gelir. Ben hatırat yazımda «Fazl#” şarsibın tesirile başıma bir » diyorum, Vâ-Nâ fazla içtiğim şarab şekline rek <Ne demeğe şarabı O » (Devam 5 inci