17 Aralık 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

am —m e em > Ran e elk SE a re ve şi ram asama Miş 2 Sayfa Hergün Cihan Harbinin Acı hatıraları Yasan: Muhittin Birgen ün, önümüzdeki bazı mühim iktsadi meseleleri düşünür- ken Cihan Harbinin bu bahsi alâka- dar eden acı hatıraları ve tecrübe - İeri hatırıma geldi. U: harb esnasındaki iktisadi hayatımı- za aid hâdiseleri gözümün önün - 'den gecirdim. Üzerinde çok za - man zihin yorduğum, tahlilleri ile meşgul olduğum bu hâdiseler için- de ne kadar çok ders unsuru var - dır! Her zaman tekrar ettiğim veç - hile, sistemsiz çalısmaktan ileri ge- İen bir takım fenakklar, © zaman izim cemiyetimirin sade maddi ha- yatını sarrmakla kalmadı; hattâ ah- İakımıza da tesir yaptı. Cihan Har- bine kadar «Allahin verdiği» ka - zancln iktifa, yani Bemret karancım normal bir çerceve icinde müta - İea ötmekten ibaret oOweski zaman duvgeumn bütün ticarette mr cok hükmünü iera ettiği halde, Cihan Harbi bu kanantkâr, meşrufem? esa- sna istinad eden duyguyu tahrib ve bunun yerine sanafor» ve sanafor- enlukn duvsununu ikame evimietir. Cihan Hasbinin vadişân olen bu kelimeler, ber Nirli mesrsiveti sanhık hakkını ve cemivet tesanüdü fikrini inkâr eden vetici bir karanç Birsin ifade eder, Cihan Haki biz anafor bir felsefe olarak telkin et- medi. Önümüze misaller kaydır. #n- dece gösterdi ki nereden gelirse gel. sin, nas) gelirse gelsin, parayi ka - zanmah, selde etmek. wele geri melis va ist tarafını düsiememeli: Ne Allahın gazabından korkmalı. ne de cemivetin cerasnndan! Türkiyede Chan Harbine kadar bövle hir nara, kazane ve hayat ie- Miklrisi yetkim. Cihan Harbi, birim içimizde biivle bir fenalığın yayı! - masına sebeb oldu. * o Fakat, zannetmemelidir ki harb bunu kendi kendisine ve sirf hashol- duğu için yapmıstır. Mes'ul bizle - Tiz: Ö zamanın havatını uzaktan ve yakından, mes'ul veya gayri mes'ul idare ile mescul ölen münevverler zilmresi Biz, bir türlü harbin bize hâkim olmasına mâni olamadık. Bir ona hâkim olen harbin o fevkalâde şartlarını önümüze katarnk onları İstediğimir istikamete doğru götürme cek verde bilâkis o bize hâkim oldu ve bizi kendi fena ruhunun önüne kat sürükledi, sötürdü. Bu hal o zaman sistemsizlik icinde, her ak - sam bir türlü baslvarak, ertesi gin baska vanmakla hilâsa edilebilerek olen enhama veliimüzün neticesini Hesnbsız hatıralarımızın içinden bir tanesini ele alayım: Memleke - #in İasesi mevrrubahs olduğu zaman. elimizde hiç bir umumi inzibat ölç- sü yoktu; memleketin her tarafın - da buğdayın ve ekmeğin baska tür- W bir fiatı, baska türlü ahes ve sa- tem vardı. Bötün bü çesidi als veris umli de bunları idare eden - Terin, sehmların fikirlerine ve mizne- İnsan Hayatı durgun bir su değildir, bazan gelâleleri atlamak zarure'ile | mak olmamaldır. Söz Arasında Macar köylülerinin sevinci... Transüvanyanın büyük bir kısmı - nın tekrar Macaristana avdeti mü - nasebetüe Macaristanön hâlâ yer yer bayramlar yopilmakta Resmimiz bir köy mektebinde yapılan merası. mi göstermektedir. * ie lmizi Dilencilerin çıkardıkları gazeteler Bundan dört sene evvele kadar, İPeştede, dilenciler cemiyeti tarafın -. İdan bir gazete neşrediirdi. Uzun sü- İren bir tatil devresinden sonra bu ga. sete tekrar inlişara başlamıştır. Ga -| sete, ük nüshasında «ahvali hazıra - nın fevkalâdeliğis dolayısile gazetenin tekrar neşredimekte olduğunu yaz « maktadır. Peştenin en çok sevden dilenelerin. den biri olan Szarvas varafından neşr W “Wi ve idare edilen bu gazöte Avrupada İm rk ip Mesih Jeranm TAİ meyi şahsıma münhasır dk gazete de. sında mütemadi bir mücadele de - | Elâir. 1900 senesinde Maskovada «Ga. vam etmisti. İsmail Hakkı Pasa, ve jaetim Barfusse adında şayamı dikkat ni zaman ıstılahı ile, #totalitere dive!'bir gazele çıkardı, şapirograt ile basi. tavsif edilmek lâzım gelen bir ruhijir, sırf meslek erbabından lencilere Içinde idi. Her şeyi kendi elinde toplamak ister, her seve hâkü İurdu. İasciler. vani İttihad ve Te- rakkinin İstanbul hevetinden avril muş bir zümre ise, bütün bu #lerin, muayyen bir inzibat cercevesi irin- de, bizzat tüccar eKle ilare ettiril - mesini isterdi. Bu iki eletemen, za - man zaman biri va diğeri galih sel. mek üzere birbirile o mütemadiyen çarpıstı ve bu arada ne olduvsa ik- Paadi hayatın nizemına ve ictimet ahlâkm İnrıbatına oldu. Birine buğ- dav lâzım oler, Btaki vermez, bari - kine vason iktırn eder. onu elde &- demezdi. Sanki hir taraf baska bir memleket va milletin teskiltr, di- eri de baska bir memleketin imis gibi, bu ibi salâhivet, swni devlet ve »wni millet hayat içinde mütema - diven carmıstı. Betin, ek siir Zwvla değiliz Vexifesini bilir, mes'uliyetini müd - rik bir hökümet vardır: bu bikâmet, örün milli hayatım bu anhadaki yü. dafans islerini dr hir elde toplamak Üzere kanunlar koymus ve teşkilât vücude getirmistir. Fakat, buna rağ- men tamamile sistemli eshehğirmiz gene de iddin edemeviz. Memleket- te van yana iki buğday Feti olma- saydı, #rni böle piyasasında bir- birine rakib iki ahet bulummasaydı, elbet buğdar Fatları begünkö de- racada vükselmezdi. Her ne kadar. köylünün ve istihsalin o meşfaatleri buğda vifatlarının ikinci harb sene- sinde birinciden daha fazla olma - sını emretmez değilse de yükselme nisbeti bu derere olmasına iht- yaç ve lüzum yoktu. * Evet, Cihan Harbinde Miz çok tevsi edilirdi. Münderecatının mühim bir kısmi vukubulacak jübilelere, me. İrasime, düğünlere ve para getirecek ietimalara tahsis edilmiş idi. Dileneleri polise çekiştiren adamla. rın isimleri de bu gazetede yer alırdı. Dilenciler o tarafından Moskovada neşredilen bu gazete tesir iera eyle. miş olmalı ki az #onra, Londranın a. rilı dilenclerinden William Steveuson, Poor Joe Alone, Jack Dunfries'de ga- de karşılaşabiliriz. Böyle dakıkalırda yapacuğımız ik iş gözlerimizi kapat. > Nasresmeesamm İşi gücü, geniş bahçesindeki ta 2 ile uğraşmaktan ibaret olan| yaşlı bir tanıdığım vardır. Sevgili| tavukları hakkındaki her tavsiyeyi daima hüsnü telâkki çder ve hemen de tatbika kalkışır. Geçen sene ta- vuklarının istediği kadar yumurtla- mayışlarına özükirken ona demişler ki: «— Öyle abur cubur şeylerle el-| bet yurmurtlamazlar. Madem ki me- raklısın, onlara hep buğday yedire- ceksinin Daha ertesi gün, bir kile buğ alıp, başlamış avuç avuç, »erpmiyel, Aradan iki - üç hafta kadar bir zaman geçince yumurtlamanın arta- cak yerde büsbütün kesildiğini gör- müş, Ve tahmin edersiniz ki fena İ halde içerlemişi O sıralarda kendi- sine rastladığım bir gün -daima ço- luk çocuğunun hatırından önce ta- vukların hatırım sormak icabettiği- İni (9) bildiğim için- Seninkiler ne ülemde?» diye sordum. Birden: «— Keseceğim bayıtsızlarıle diye gürledi. O temiz buğdayı toprağa #açanydım, bu kadar nankörlük görmezdim.a © zaman kendisine anlatmış ve demistim ki: Tavukl ve masında gerçi iyi gıdanm T0- il ktör. Ancak iyi gıda demek, * onlara sade buğday yedirilmesi de - mek değildir. Bilâkis yumurtlavan tavuklar abur cubur denilen yemler- den daha cok istifade ederler. Hat in eğolitta gezen tavukların evlere Aa heslenen o tavuklardan daha iyi hasat verdikleri daima nazarı dik- Kati celbetmistir. Bir defa her tavuğun -irsi kabili- setinden sonra. tabiatı İktizam yu - murta verebilmesi, ancak o yumur tava yetecek kadar sıdayı derleme sile mümkündür. Halbuki sade buğ- davla beslenen bir tavuk günde en eek 150-200 gram buğday yiyebi- fir ki, bu kadar yemin içinde buln- nan maddelerle varım yumurta bile yapılamaz. Kaldı ki bu yemin bir ZİRAAT J Sarı ayaklı avı çakı mu yumunlar? 7 ol “Son Post ,, nin ziraat mü ehassısı yazıyor gele çıkarınıya başladılar. Londradan sonra sirâ Parse geldi. Pariste çıkmıya başlıyan dilenci ga. yetasi, mesleki gazetelerin en büyüğü ve beynelmilel mahiyette ola: . En. iresan da bir isim taşıyordu: «Bm kısmı da yumurtadan önce yaşama-| sia harcanacaktır. Buna mukabil! muhtelif ensurlar iyi besablanmız ka nak yemin muayyen bir hacminde daha çeşidi ve daha Küzumlu mad- deler bulunacağından, tavuk hem İ hayatımı idame edecek, hem de yu- w urta yapımıya imkân bulacaktır. e İmrta n bulacaktır. Nevyorktaki «Dünneiler cemiyetinde. Tı. abeler göstermiştir ki İyi tertib bir gazete meşrelmekteğir. Peştedeki| | ccrübeler i ş İ edilmiş bir kiloluk yem, tek çeşid gasetenin tekrar intişarı münasebe -İbir yemin beş kilonma omundildir. tile gazetenin idare heyeti, birliğe pu sebeble başı bos gezinen tavuk- mensub ve meslekten yetişmiş dilen - | ların kendilerine lüzumlu gıdaları eüere bir ziyafet vermiştir. daha iyi tedarik ettikleri söylenir. İSTER iNAN Karaya uğrıyan Musevi muhacirler arasında tahkikat yapmak o Üzere otğmobü e Bilivriye gidiyorduk. Yolda tekerlek iâstiğ üstüste dört defa patladı, nihayet sinirlendik: — Niçin bu kadar sık sık patlıyor, diye sorduk, şoför: — Neden patlamasın? Bakınıt, lâstik aşına aşına beze dayanmış, kü. çük bir çöpün üzerinden geçse deliniveriyor, yenisini alacaktık, Ümidimiz gelen partideydi, fakat çabucak tükenivermiş, cümleleri ile derdini yandı. Gerçekten bir parti Hstk gelmiş, gerçekten bemem tükenivermişti. Derken gazetelerde bir haber okuduk; Gelen ük partinin bir bardak su şeklinde eriyivermesi göze çarpmış, gelen, yahud gelmek üzere olan SON POSTA 5 Tehlike yenilmek iç'ndoğer. S ( Sözün kısas ni a ŞE ikânun. , Hafta değil, Yıl olmalı. mama em vi ve Yerli Malı #48 Baftası sonuna eriyÖ ui muzun en seçkin ve e# şahsiyetleri, radyoda, gazete ekonomimizin kalkınma Ve çartlarını sıra de izah ettğe, Ne kadar güç, ne kadar tehlikeli bir vaziyet karşısında kalırsunız kalınız, | ük vasifeniz © tehlikeye gözleriniz açarak bakmaktır, görünüz, fakat gür- düğünüzü izam etmeyiniz, iman, itimad, neş'e ve cesaret tehlikeyi yenmi. l ye kândir. f i Ayakların sarı veya kara oluşile yamurtlayıcılık arasında hiç bir münasebet yoktur. | Yumurtlayıcılık; ayağın renginden evvel tavuğun irsi kabiliyetine ve iyi bakılmakta bir keyfiyettir, İmasına - bağlı Tavuklarına (iyi gıda) vermek istiyenler şu noktayı daima hatırda tutmakdırlar. Karışık bir yem, ge - rek besi ve gerek yumurtlama husu- sunda tek çeşid bir yemden deima üstün ve daha randımanlıdır. Meraklı tanıdığım geçen sene - denberi bu esasi hiç bırakmamıştır. Tavuklarına başta ıza (kaphen) ol- mak üzere ucuz bulduğu her çeşid! hububat, sofra döküntüsü, işkembe barsak kıyıntısı, törlü yesillikler, ha- lı her öğünde baska bir sey verir. Ara sıra kaymakaltı siitle kepek ik- ram &der. Toplattığı istiridye ka -" buklarının tozundan da vakıt vakıt! vermeyi ihmal etmez. Çeşidli yeme! o derece bağlanmıstır ki, akla gel sesli: şöyler bulmeter; Ve'çok gü: | Pek kür şimdi tavuklarının yurmurtlayı- sından daha memntındur. Fakat tavuklarm o yumurtlarnas yalnız iyi bakıma değil, soydaki ka- biliyete de mkı mkı bağlı bir kev- fiyettir. İri kabiliyeti olmıyan bir tavuk ne kadar iyi bakılırım bakıl - sın, İyi soylu bir tavuk kadar yu - murtlayamaz, Meraklı dostum çeşidli vem reti- mine basladıktan sonra tavuklarının vurmurtlavımndan memnun olmusa An, ielerinde bazılarının ötekiler ka- dar yumurtlamadıklarım da farket- miş. Ve bu noktava dikkat ederek tanıdıklarına acmıs. Gerçi bir kısım tavukların ötekilerden ax yümürtla- ması belki de artık kesilmesi iktiza edecek derecede olmasındandır. Fa- kat daha tahil olan ihtimal, bunla rm irsi kabiliyetlerinin ötekiler ka- dar ivi olmadığıdır. Gelisi güzel edi- ei sörülerde bu hal geyet tabii- ir, Meraklı dostuma birisi demin ki: 4— İyi yomurtlavan tavuklar sar ayaklı olur. Sen hensi bir olun ieti- vorsan sarı ayaklıları seç, ötekileri elden çikarin Bu defn da sarı ayaklı tarık ser- dasmu düzmüz. Birkaç gün önce va- zarda bana rastlay'nca, sanki olup bitenden haberim varmıs gibi : «— Sahiden sarı ayaklı tavuklar çok mu yumurtlar?» diye bir sual s0 — Ben bövle bir sev bilmiyorum, dedim. Bizde bövle bir kanaatin yerlermesi, son viller zarfında mem- İeketimize hayli yayılma olan ve yumurtacılığı reklâm edilen Leg - horn tavuklarının sarı ayaklı olma- larındandır. Piyasada Leshora ta - vuğunu arayanlar, onu ekseriya s8-' i Si ER miş, müzakerelere başlanmış... Verilen kararın ne olduğunu bümiyoruz, fakat bugün taksi şeklinde bütün Türkiyede faaliyette bulunan ca gazele sütunlarına geçmişir. Mıktarı, üzerinde uzun uzadıya düşünme. ye değmez, gelmiş olan lâstiğink: de at deve değildir. O halde bu işin bu safhada oluşuna ve basit bir taksim meselesinin böy- le genişlemiş bulunuşuna: iINANMA! ikinci perlinin de ayni akıbete uğramaması için bir komisyon teşkil edil. dı. İş Bankasının ve diğer seselerin tasarruf hesaplari” bu hafta içinde biraz fazlalık £ Yerli mslı satan dükkünlardi ri, diğerlerine nisbetle belki barâretli oldu. ş Süphesiz bunlar hayırlı ir, Lükin, ben kendim vu Ky kanaat edemiyorum. İsti ' hareket öyle bir haftaya e Mi. hasir kalmasın. İstiyorum “Ek açılan, tasarrufun tadını ASÜ mal kullanmanın er yurddaş bu bir haftanın ğından bir daha vazgeçmesi” Zu yolda bir teviye yürüsüs Tüsnrruf haftasını icad veli bidayette güç ahıplır bir Ben millet olsam, bele olsam hakkımdaki bu yanl bütün varlığımla protasto çi / Biz Türkler iyi şeyleri ça gi ser, güzel ve faydalı Adeti ve kolayca intibak ederiz. AP lerimiz fenalığa karşıdır. Netekim, yerliye rağbet b hiç kimse bize öğretmedi. Mİ, #imizin on beş senede bu v İşafi o rağbetin neticesidir. l vukların çok yumurtlayıcı | olacağı hiç bir şeklini kabul emi şeklinde bir zehab belirmşitir. Yok-| şmurumuz, fırsat buinnea a # sn sar ayağın yurmurtlayıcılıkla biç retten kurtulmanın da yol bir erir e Kara, mavi, Sırlımızdaki elbise, ayari i veya beyaz ayaklı tavuklar da pek-'a b MR şümrtlayızz olabilir; Yam İ yiz eki Ee b“ layıcılık vasfı, tüyün, #ayanın, #ya- kendi mahsulümüzdür. Heri” JİN ğın renginden evvel, soyun ve bakı” harla, harla kullanıyoru&. mın tesirinde olen bir keyfiyettir. | Ancak tu da kâfi deği İZ a İn ayaklı ve beyaz rengi ile ayırdet- tiklerinden halkta sarı ayaklı ta - Burada meraka ve kayde şayan dek; yerilik nisbeti büyük olan cihet: ayağın rengi ile (yu - murtlayıcılık) arasında değil, (yu-! murtlama) arasındaki münasebet «| beraber vatanperverliğimisl etmiyor. Deha ileriye gitme © İtir: Yapılan birçok denemelerden! anlaşıldığına göre, yumurtlamıya| sındayız; ve gideceğiz! gi Azmimiz, yurdu bir uçta AL aza e mA gabtkalarin kuşatılan larmdaki renk tedricen koyuluğuna | suvLinkiyetine inanci. ağ kaybetmektedir. Koyu sare' avaklağ'ç oeca Min bir bağl açık sarıya, pembeler beyazlaşını -İ5.1x İ z EEE İS ya, karalar eamerleşmiye. başlıyor. 2x Bütün vi ferd ferd Ül afiğiki Tavukçuluk âlimleri bunu, yurur - |tükeminceye kadar seferber 8 tayı inen “elk “Sünk senldeşi Gia «İstihsali çoğaltmak, merci w ayak, gaga, tüy vesirede yığılmış OlĞUĞU Kadar harcamak, . olan renk maddelerinin alınıp har. |küdretne ve aaflamlığını. yg ği canmas şeklinde imh ediyorlar, Ve |artırdığımın bankaya dı * diyorlar ki: «Rengin kaybolması |907veÜn yekünunu kabar i yumurta miktarına ve bilhassa mu-| İste, her Türkün ae 4 1 avyen bir zamanki yumurta adedine i göre değinir. Bu kavbokusun sürati- | prensiplerle yetinmek, ai ne hakarak takribi bir surette yu -| bahtiyarlığım memleketin d murta adedini anlamak mümkün -|fah manzarasına bağlı Wi ni dör, Bu hal bilhasa o Leghornlarda| Yarınki Türkiyenin hür *£ pek haizdir. eVücudün muhtelif larına rengin yurdları mübsi— fi, mahallerindeki garı tenk evvelâ ay- Gi Ni ni zaman zarfında en çok yumurte lar olmahdır. Evlâdlarımıs di € . Blağii ( İvan tavuklarda kaybolur. Mewlâli az türkiye postaları!" kuruluş yı'dönün! Ankara 16 (Hususi) — 190 günde 90 yumurta veren bir tavuğun ayakları, ayni müddette 70 yumurta veren tavuğunkinden da- ba acık terki olur.» Demek oluyor ki bir sürü içinde ayaklarının Tengi duha ziyade açık- lssan tavuklar, evni müddet içinde daha çek yımurtlamıs sayılarak se- Gme elverislidirler. Tavukçulukta asıl olan da, daima üstün evsaf ve kabiliyet wlan avırd edilmesi ve bunların üretilmesidir. Hulüsa san avaklı tavuklar çok yumurtlar dive bir kaide : kovmak ve buna bağlanmak doğu değildir. Tarmman Ül mi Gİ mini Kömürden zehirlendi Sultanahmedde, Akbıyıkta Musta. #apaşa sokağında 1 numarada Otu - ran, Fikriye adında bir garlın, oda - sında yaktığı. kömürden zehirlenmiş, tedavi edilmek Üzere Haseki hastane. sine kaldırılmış! e “| m. otomobillerin sayısı bellidir, defalar. öyle, gelecek miktar da biç şüphesiz