2 Mayıs 1940 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

2 Mayıs SON: POSTA TELGRNF HABERLERİ Sovyet - Yugoslav ticaret müzakereleri ilerliyor Roma, Sovyet - Yugoslav münasebetlerinin müstakbel inkişafları hakkında endişeler izhar ediyor Moskova 1 — Royter: Yugoslavya ile Sov. 'yetler Birliği arasındaki ticaret müzakemt - ri dostane bir hava içinde devam etmök - İtedir. Sanıldığına göre, Yugoslavya - Bov - Yetler Birliğine bakır, diğer bazı madenler We kuru yemiş satmak ve Sovyetler Birli . Üinden petrol ve pamuk satın almak iste - mektedir. Yugoslav heyeti, harietl ticaret halk komi- seri Mikoyan ile müteaddld görüşmelerde fbulunmuş ve bir ticaret ve seyrisefain mu - İ&hedesi ile bir tediye anlaşmasının esasla- İrini müzakere eylemiştir. Sovyetler Birliğinin Yugoslavyya tarafın - dan tanınması, henüz bahis mevzuu edil - memiştir. Fakat, ticaret” muahedesinin im - Basından sonra bahis mevzuu olması muh - temeldir. (a.a.) Romada endişe Roma 1 (AA.) — Roma siyasi mahfelleri, Bovyet - Yugoslav münasebetlerinin mus - takbel inkişafları hakkında bazı endişeler izhar etmektedir. Sovyetler Birliğinin kendi nüfuzunu Adriyatik sahillerine kadar uzat- ması, İtalyanın hoşuna gidecek bir keyfiyet değildir. Ve İtalyan gazeteleri, Yugoslavya- ya karşı kızgınlık alâmetleri göstermekte - dir, Amerika müttefiklere daha müsbet şekilde yardımlarda bulunacak Vaşington 1 (A.A.) — Roosevelt, Vaşing- fonda iki politisyen tarafından kaleme alı - İnan ve hedefi Avrupa harbi müvacehesinde | lAmerikanın dahili siyaseti hakkında bir fi. 'kir vermek olan «Amerika Beyaz Kitabı» nı fevkalâde enteresan bulduğunu söylemiştir. | Bu Beyaz Kitabın muharrirleri Roosevel - tim Avrupaya sadece ordu göndermemeyi vâ- detmiş, fakat donanma ve hava kuvvetleri bakkında bir şey söylememiş olduğunu kay- deyledikten sonra, iki sene zarfında Ameri. kanin müttefiklere bugünkünden daha müs- bet şekillerde yardım icab edip etmiyeceği - ne dair karar vermek vaziyetinde kalabile- ceği kanaatini göstermektedirler, Amerika Rusyaya kalay göndermiyor Vaşington 1 (A.A.) — Vaşingtonun salâ - hiyetli mehafili, Amerikanın Sovyetler Bir - liğine kalay, kauçuk ihracına nihayet ver - diğini ve Amerikadan Rusyaya yapılan ba - kır ihracatının da ehemmiyetli surette azal. İdığını söylemektedir. Moskovada 1 Mayıs Dün bir nutuk irad eden mareşal Voroşilof, Sovyetler Birliğinin harbden uzak kalacağını söyledi iV[oskova 1 — 1 Mayıs bayramı, bu se-!keri teftiş etmiş ve kısa bir nutuk söyle- ne parlak bir şekilde tes'id edilmiştir. Bü- yük askeri tribün, Finlândiya harbi baş -| kumandanı ile ayni harbde madalya alan - sübaylar ve efrad tarafından işgal edil -| mişti. Stalin öğle üstü Molotof ve yük.' sek memurlar tarafından takib edilerek | tribüne gelmiştir. Mareşal Budinney, as-; miştir. Bu münasebetle Mareşal Voroşilof bir nutuk söyliyerek, Sovyetleri harbe sü - rüklemek için yapılan bütün tecrübelere rağmen, hükümetin bu badireden uzak kalmak azmini teyid etmiş ve bunun içiı'ı| de daima her ihtimale karşı hazır bulun. mak lüzumuna işaret eylemiştir. Fransız Başvekilinin işçilere hitabesi Paris 1 — Reynaud bugün öğleden son- ra 1 Mayıs münasebetile radyoda bir nu- tuk söylemiştir. — Hepimizin. isteğimiz, demiştir, hür in- sanlar gibi yaşamamız ve bizden sonra gelecek çocuklarımızın da hür insanlar gibi yaşamalarıdır. Hürriyet için yapılan bu savaş, filhakika çok çetin olacaktır, Fakat hürriyet, fedakârlıklara değmez mi? h Başvekil, bundan sonra, muharibler ordusunun İş ordusuna dayanmakta ol - duğunu söylemiş*ve muharibin yüksek « liği savaşda ise işçinin yüksekliğinin de gayretinde bulunduğunu bildirmiştir. Muhakkak olan bir şey varsa, demiştir: © da eğer bir gün sizin gayretleriniz aza- lırsa, cephedeki askerin arkadan hançer- leneceğidir. Askerin sizlere ihtiyacı var - dır, Nasil ki sizlerin de askere ihtiyacı - nız vardır, Reynaud sözlerini şu cümle ile bitir SI miştir: Ve bu suret'e yan yana yürüye - rek zafere doğru gideceğiz. — (a.a.) Alman iktısad Mütehass-ısı Sofrvada Sofya İ — Alman iktısad mütehassısı Dr. Clodius bugün Belgraddan Sofyaya gelmiştir. Cbel kler Sofya 1 (A.A.) — Havas: Bir Alman ekonomik heyeti, Alman. yaya ihrac edilebilecek Bulgar mahsul- leri kontenjanlarının fazlalaştırılabilmesi için, üç haftadanberi Sofyada bulunmak- tadır. Almanların evvelce çok çabuk bi- tirileceğini söv'edikleri bu müzakereler, güçlüklerle karsılamış gibidir. Bulgar. hükümeti, Alman taleblerini kabule mü. temayil gibi #özükmemektedir. Zira, Âl- manya;, İstenen iptidaf maddeleri vere - Altı ay içinde ticaret filolarının zayiatı Helsinki 1 (A.A.) — Skandinavya banka - ları tarafından Stokholmde üç ayda bir çı - karilan bir mecmua, harbin ilk 6 ayı Zzar - fındaki ticaret filoları zayiatı hakkında bir etlid neşretmektedir. Bu etüde nazaran, zaylat yekünu, — gayri safi bir milyon 357.100 tona baliğ olmakta. dır. Bunun — 857.000 tonu — muhariblere ve 600 bini bitaraflara aiddir. En yüksek zayi- at İngilterenin ve Almanyanın zayiatıdır. Bunlardan sonra, sıraaiğe Norveç, — Fransa, İsveç, Felemenk, Yunanistan ve Danimarka gelmektedir. İsveçin b bi Bitaraflığı Stokholm 1 (A.A.) — İsveç başvekili Hansson, bir Mayıs münasebetile, İsveç halkına hitaben radyoda bir hitabe irad etmiş ve ezcümle demiştir ki: Bütün dünya, memleketimizin hattı hareketini biliyor, Biz. tam ve kat't bir bitaraflık siyaseti ile sulhü — muhafaza için, müteyakkız bir surette gayretleri . mizi sarfediyoruz ve bu bitaraflık siyase- timizi, her ne olursa olsun, idameye ve müdafaaya azmetmiş bulunuyoruz. Başvekilden sonra muhafazakâr parti lideri ve bunu müteakib de işçi partisi li. deri söz almışlar ve bunlar da ayni meal- |de beyanatta bulunmuşlardır. İspanya hava müsteşarı Berline gidiyor Roma 1 (A.A.) — İspanya hava müs - teşarı general Barron tayyare ile buraya gelmiştir. Yarın Berline gidecektir. İran Dahiliye Nazırı 'Tahran 1 (AA.) — Pars ajansı bildiri . Wh Haxgretleri, Bı.yuA!i Asgar Hik - 8 Romanyadan 200 | gcnebi hudud haricine çıkarıldı Londra 1 (Hususi) — Romanyada, Plöş ti petrol madeni havzasında ikamet eden 60 €cnebi bugün tevkif edilmiştir. Bun. lardan çoğu Almandır. Ayrıca muhtelif endüstriyel mıntaka- larda 600 evde araştırma yapılmış ve kıs- | mı azamı Alman olmak üzere, 200 kişi hu | dud haricine çıkarılmıştır. Cümhurreisi yeni Finlandiya elçisini kabul ettiler Ankara 1 (A.A.) — Yeni Finlândiya orta elçisi Baron Urijö Koskinen dün öğleden sonra Reisicümhur tarafından kabul edile. rek itimad mektubunu takdim etmiştir. Mü- 1Akaf.m hariciye umumi kâtibi — büyük elçi Numan Menemencioğlu hazır bulunmuştur. Tunada ko;ıtr—ol meselesi Yugoslavya ve Romğnya Macaris'anın teklifini reddettiler Sofya 1 — Bulgar hükümeti, Tuna ü-| zerindeki seyrisefain müşterek kontro « lunu temine matuf Macar cckliflerînei karşı kendi noktai nazarını henüz bildir- ' memiştir. Resmi mehafil, alâkadar Bul -' gar servislerinin meseleyi tetkike devam ' ettiklerini söylemektedir. Diğer taraftan Yugos'av ve Rumen hü kümetleri de, Tunanın muayyen bir mın- takasında müşterek kontrol tesis etmek üzere Macaristanın yaptığı teklifi red . defmişlerdir. Başvekilin petrol sehesinden telgrafi Diyarbakır 1 — Bu sabah trenle Bis - mile giden Başvekilimiz, otomobille yol- larına devam etmişler ve saat 11 de Ra « man dağından petrol mıntakasına muva- salat eylemişlerdir. | Burada tesisat görülmüş ve üzerinde etüdler yapılmıştır. Başvekil nümune o.l larak kuyudan çıkarı'an petro! hakkın - da mütehassısların verdikleri izahatı din. lemiştir. Öğle yemeğini petrol kampında yiyen başvekilimiz, saat 14 de Diyarbakıra mü- teveccihen hareket etmişlerdir. Gidiş ve dönüşleri esnasında Başveki- lin geçeceğini haber alan köylüler yolla- ra çıkmışlar ve tezahüratta bx.ı'.uı'ımuşlar..ı dır. Başvekil yeni yapılan muhacir köyle - rinde tevakkuf ederek iskân vaziyeti hak- kinda izahat almışlar ve köylülerin dilek- lerini dinlemişlerdir. Saat 20 de Diyarbakıra dönen Başve . kilimiz İktısad Vekili ile birlikte Erzin- cana doğru hareket etmiş'erdir. ! (aa.) Başvekilin telorafı Ankara 1 (A.A.) — Petrol sahasını tet- kik etmekte olan sayın Başvekilimiz dok- tor Refik Saydam, Bismilden aşağıdak! telgrafı çekmişlerdir: Raman dağında yapılmakta olan son . dajın bugünkü vaziyeta, mütehassısların Ikat’! ifadelerine göre, bir betrol mınta - kasının tezahürüdür. Mıntakanın arzi te- |şekkülünün müsaid bulunması bu teza - 'hüre hususi bir kıymet vermektedir. Bu. nun hududunu ve verimini tesbit için da- ha müteaddid sondajlara ihtiyaç vardır. Bundan sonraki mesaiye mütehassıslarca tesbit edilecek program dahilinde devam olunacaktır. Bu hususta icab eden tah - sisat Büyük Millet Meclisinden istene - cektir, -— Bugün Hatıralar arasında YAZAN Üstad Halid Ziya Uşaklıgil italyanın son vaziyeti karşısında Birleşik Amerika harekete geçti (Baştarafı 1 inci sayfada) Bundan başka, harb vukuunda, İtalya- daki bütün münakalât ve muhabere va « sıtalarını kontrol altına alınmasını mu - tazammın bir karar da ittihaz edilmiştir. Diğer taraftan siyasi mahfeller, bugün: kü toplantıda İngiltere ile Sovyetler Bir- liği ve Yugos'avya ile Sovyetler Birliği arasında halen ilerlemekte olan diploma. tik ve ekonomik görüşmelerle İngiliz - İtalyan ticaret müzakerelerine tekrar başlanması tecrübesinin uzun — uzadıya tetkik edildiğini bildiriyorlar. Kont Ciano İngiliz maslahatgüzarı ile görüştü Londra 1 (Hususi) — Romadaki İn - giliz maslâhatgüzarı Noel Çarlz, yapılan davet üzerine bugün hariciye nazırı Kont Ciapoyu ziyaret ederek, yarım saat sü - ren bir görüşmede bulunmuştur. Haber alma mahiyetinde cereyan eden bu görüşme samimi olmuştur. İngiliz maslâhatgüzarı tarafından Kont Cianoya herhangi bir nota verilmemiş « tir. Bu görüşme esnasında notalar teati edilmiş olduğu hakkındaki haberler asıl- sızdır, Romadaki İngiliz mahfelleri şu fikir - dedir ki; İngiliz gemi'erini Akdenizden başka yoldan sevketmek hususundaki İn- giliz kararı ne İngiliz - İtalyan münase - betlerinde, ne de her iki memleketin kar şılıklı menfaatleri ile alâkadar hattı ha- reketlerinde herhangi bir değişikliği ta- zammun etmemektedir. Royter muhabirinin salâhiyettar Ro - ma mahfel'erinden öğrendiğine güre, İn. gilterenin aldığı yeni karar, resmi İtal- yan mahfellerinde hiç bit heyecan uyan- dırmamıştır. Amerika elçisi Mussolini ile görüştü Diğer taraftan Amerika büyük elçisi Vilyam Filips de Mussoliniyi ziyaret et- miştir. 45 dakika süren -bu ziyaretin se. bebi, beynelmilel vaziyetin ve bilhassa Akdenizdeki vaziyetin inkişafları karşı- sında İtalyanın niyet'eri hakkında s-fi - rin malümat almak arzusundan ileri gel- miştir. Mussolini . Filips görüşmesinden son- ra, Havas muhabirinin Amerika büyük elçiliği mahfellerinden topladığı intiba, İtalyanın gayri muharib vaziyetinde bu , yakınlarda herhangi bir değişiklik vuk! gelmiyeceği merkezindedir. y Tarife mucibince «Rex» transat'ântı - ğinin bugün Napoliden Nevyorka hare - ket etmesi, bu intibaı teyid etmektedir. İngilterenin kararı Romada ne zaman şüyu buldu? Roma 1 (Royter ajansı bildiriyor) — İn- gilterenin, Akdenizde aldığı ihtiyat tedbir - lerinden, yalnız İngiltere radyosu neşriya - tını" dinleyen İtalyanlar haberdar- olmuş - lardır. Bazı resmi mehafil, bu sabah, bu haber - den malümattar bulundukları gibi, İtalyan radyosu da, bu sabâhki bülteninde hâdiseyi mevzuubahs etmiş değildi. Ayni haber sabah gazetelerinde de çık - mamıştır. Ve ancak öğleden sonra intişar e- den gazeteler tarafından verilmiştir. Mısırda müdafaa tedbirleri Kahire 1 (AA.) — Akdeniz vaziyetindeki kararsızlık sebebile, Mısırda bazı — müdafaa tedbirleri alınmıştır. Yeni İngiliz kuvvetleri Süveyş 1 (A.A.) — Orta şark — ordusunu takviye etmek üzere ilk Rodezfa — kıt'aları dün sabah buraya gelmiştir. Kıtaatın gele - ceği o kadar gizli tutulmuştur ki Mısırdaki İngiliz büyük elçiliği dahi bundan — kıtaat geldikten sonra haberdar edilmiştir. İngiliz tayyareleri İtalyaya uğramıyor Roma 1 (A.A.) — Şimdiye kadar Romaya uğramakta olan yakın ve orta şark İngiliz hava seferleri kumpanyaları tayyareleri, iş- arı âhire kadar İtalyada tevakkuf etmiye - ceklerdir. Yol uzadı Londra 1 (AA.) — İngiliz mehafili, Ak - deniz yolunun İngiliz ticaret gemilerine ka. patılmasının İngiltereden Hindistana ve U- zakşarka giden yolu bir miktar uzatacağını kaydetmektedirler. Avustralyaya Ümidburnu yolile yapılacak seyahat, Akdeniz yolile yapılacak seyahat - ten bir gün fazla sürecektir. Akdeniz yolu - nun kapatılmasından en ziyade — müteessir olacak olan hat, İngiltere ile şarki Afrika arasındaki hattır. Almam(ara göre cephesi 1 (A.A.) — Havas ajansın. dan (Bugün 6 nct sayfada) Avrupadaki başlıca Alman — kolonilerine © Âkdenizde alınan emniyet tedbirleri Yazan: Selim Ragıp Emeç erveçte başlıyan Alman istilâ hareke- ti ile beraber Akdenizde de bazı dep- reşmeler hissedilmeğe başlamıştı. Bu dep - reşmenin ilk tezahürü İtalyan matbuatının lAlı:nıın muvaffakiyetlerine tahsis ettikleri İsütunlarda göze çarptı İtalyanın ötedenberi milli dava diye ileri sürdüğü bir takım me - iselelerin tekrar teşrihi, hissolunan kımılda- mayı itmam eden bir hareket oldu, Bugün, bunun neticesi şudur ki Akdenizde deniz ab- lukası daha şiddetlenmiş, İngiliz ticaret fi « lösu daha emin yolları tercihe başlamış, ve bu harekete müvazi olarak da diğer bir ta - kım emniyet tedbirleri alınmıştır. Bu vaziyet şunu gösteriyor ki silâh elde hazır duran ve harbe karışmıyan İtalya her an bir müdahale hareketi yapabilir. Bugünkü harbin başlangıcında böyle bir müdahalenin er geç müttefikler lehinde te. celli edeceğini iddia edenler çoktu. İtalya - nın tarzı hareketi, kısa zaman — sonra, bu nikbin insanların zehabını bir hayli düzelt. İti. Fakat umulan hareket belirmedikçe de kaybolan ümidler zaman zaman kendini göstermeğe başladı. Harbin oldukça hararetli bir devresinde İtalya gibi bir devletin Almanya lehinde ha- rekete geçmesi elbette ki müttefikler için mühim müşkülâtı mucib olabilir. Fakat bu devletin şimdiye kadar ileri sürdüğü müd - dealar karşısında “başka bir yol takib etme- si de beklenemiyeceği lâzım gelirdi. Aksi tak dirde Süveyş mıntakasına yığılan kuvvetler daha yukarılara ve meselâ Weygand ordu - sunun takviyesine ve harbin fiilen hüküm sürdüğü taraflara sevkedilirdi. Müttefikle . rin o noktada böyle bir ihtiyat kuvvet bu « lundurmak istemeleri, her zaman için böy- le bir müdahale ihtimalini hesaba katmış 01- malarından ileri gelebilir. Maamafih resmi Fransanın İtalya ile bir anlaşmaya varmak ümidinden el'an feragat €tmemiş olduğunu gösteren deliller bir haylıdır. Bunlardan bir tanesi de başvekil Bay Reynaud'nun son de, fa Fransız meb'usan meclisi hariciye encü. meninde iki memleket hakkında arkadaş « | |larını tenvir ederken Fransanin- meşrü İ - talyan emellerine hiç bir zaman mümanaat etmediğini ve etmiyeceğini ve gene hiç kim. sanin onun Akdenizdeki haklarını — inkârâ kalkışmıyacağını süyl: bdir, fih bütün bu lâfzi teminata rağmen İtalyanın tarzı hareketi bambaşka bir istikamete te < veccüh ediyor. Akdenizde son alınan seyrü, sefer tedbirleri bunu vazıh bir surette gös « termektedir. Şu hale göre yakın âti, bu hu- 'sustaki tereddüd ve Iphamları izale edeceğe benzer. Çoğu gitti, pek azı kaldı, diyebili - riz. el (2“9"' 6»»9 Yugoslavya ye-iden ihtiyat tedbirleri aldı (Baştarafı 1 inci sayfada) Diğer taraftan Hırvat partisinin umum kâtibi bugün Dubrovnikde bir nutuk irad ederek, Yugoslav milletinin sulh içinde yaşamak arzusunda olduğunu, takat mil. H hududlarına tecavüz edildiği takdirde, atalarına imtisalen kendi topraklarım as- lan gibi müdafaa edeceğini söylemiştir. Antı-l_ya mektubcusu değşti Antalya (Hususi) — Eski mektub- cumuz Fuad Türkdoğan Burdur mek . tubculuğuna tayin edilerek şehrimiz . den ayırılmiIştir. Uzun seneler vilâyeti- miz mektubculuğunu yapmış olan Fuad Türkdoğan muhitçe çok sevilmiş bir zattı. tevzi edilmekte olan haftalık Alman vesika. sının 27 Nisan tarihli nüshasında ezcümle şöyle denilmektedir: Ti İskandinavyadaki harekât, müttefikler i - çin de birer «vasıta» dan başka bir şey de - ğildir. İskandinavyada faik bir hava kuv - veti ile faik bir deniz kuvvetini karşı karşıya getiren hem siyasi ve hem de askeri bir me. sele karşısında bulunuyoruz. Bu mesele, son derece ehemmiyeti haiz bir meseledir. Zira, Almanların ümidleri tahak. kuk ettiği takdirde siyasi ve sevkülceyşi mü- nasebatta İngiliz âlemine çok büyük zararı dokunacak olan bir tahavvül hâsıl olacak . tır. İtalyan tayyarelerinin Hindistan, Süveyg ve Cebelüttarık üssü bahrilerini tehdid et . mekte olduğunu işaret eden bu vesika, şun. Jarı ilâve ediyor: P İskandinavya hâdiselerinin — ehemmiyet bu hâdiselerin diğer devletler — ve bili dört büyük bitaraf devlet, yani İtalya, Rus4 ya, Japonya ve Amerika üzerinde icra ede. ceği tesirlerde mündemicdir.