28 Aralık 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5

Zelzele Tie, YAZAN 7 Rasadhane Müdürü Fatin SON POSTA ielâketi i i (Üstadın «Son Posta» için yazdığı hu yazı felâketim şekli ve şümulü hakkında gece go.cn etraflı malümat elde eğilmeden kaleme alınmıştır.) En eski zamanlardanberi arzımızın büyük bir kısmında vaki olan ve müth ıntılarla bütün mevcudatı e matarak birçok binaların yıkılmasına ve dolu oturan birçok insanların telef olmasma sebeb olan bu | ş âfete müalesef memleketimiz dahi birçok defalar sal De olmaktadır. Dünyanın en çok sarsılan memleketleri iki sahaya syriâyor. Biri Bahrimuhitilcebiri kuşatan Amerika. Bın garb sahillerile Asyanın şark kı daları (Geccyelinal Circumpacifigue) kı bu suhada buralsra tesadüf eden Jap adaları, Şili sahillerile Birleşik Amerika garb sahilleri en şiddetli zelzeleleri kaydetmel en | 53 Japonya en çok ve şiddetli zelzelelere şahid olan bir mı lekettir, Şilide de birçok müthiş zelzeleler olmaktadır. Hatta buralarda tecrübe edilen birçok tedbirler meyanında bazı #ehir ve kasabaların yerlerini bile değiştirmeğe kadar ileri gitmişlerdir. İkinci mıntaka Akdeniz havzasını ve bilhassa bu havza- nm İspanyadan itibaren şimal kıyılarını takib ile Anadolu, Suriye ve İrandan geçerek Hindistan, Hindiçini ve Cava adalarına kadar uzanan sahadan ibarettir ki buna da Geveyelinal mediteraneöne kuşağı namı verilir, Bu kuşak üzerinde de yer yer birçok müthiş zelzeleler olmaktadır. Bu iki kuşak haricinde Kalan yerlerde de münferid bâzı sarsın. tilar kaydedilmekte ise de umumiyetle bu sarsınlılarda asıl Zelzele mıntakalarmdaki emsalinin şiddet ve vüs'ati görül. Mmemektedir. Nitekim yukarıda tarif edilen kuşaklarm kap- Yadığı yerlerde de tamamile İstikrar bulmuş mıntakslar pek $oktur, Bu izahattan anlaşıldığı veçhile memleketimiz de en çok #arsılan memleketlerden biridir. Çok eski zamandanberi bir $ok ecnebi mütebaasıslar memleketimizin bu bususiyetini - İ olarak malüm olen Türkiye zel | kaydederek bazı hükümler am bulunmuşlarsa da bu hüküm. ler hali hazır için pek b eceyi aşmamaktadır, Kat. rinin tektonik oluşudur ve memleketimizin her tarafı zelzele tehlikesi karşısı Yalnız Antalya körfezindeki derin bir istikrar göster: rini takiben Mersine kadar uzanarak Toros silsilesinin ce- ub sathı maili teşkil eden mıntaka bundan müs Buralarda şimdiy: i yük ya sahille- le ihtimali bu kadar fazla olmamakla bera- r kaydedilen zelzelelerin azami şiddeti merkali mik. onuncu mertebeyi geçmemektedir. Bu suretle ş binaların mukavemetsizliğine rağ, *ç şüphesiz ki eğe ali gözönünde tutularak tedbir alınacak olursa bu gibi telefalı asgariye indirmek pek ko- Jaydır. Dün gece kaydettiğimiz zelzelenin şiddeti rasadhanede sismografların muntazaman faaliyete başladığı (1934) sene- sindenberi kaydedilenlerin fevkindedir. Rasadhaneye gelen ehir zelze'esinden daha Ğ niz neticelere gö bula şarka pek istikametten gelmiştir ve tahmini. mize göre zel merkez üstü mıntakası Erzincan - Sıvas - 'Tokad ve civarıdır. Buralarda tahribatın azami derecede Gi ğini tahmin ediyoruz. Bu zelzelenin tah. telârz asıl merkezi otuz ki'ometre kadar derinlikte o'duğun- dan kuvvetli sarsıntıların duyulduğu sahanın oldukça geniş olması lâzımdır. Çok temerni ediyoruz ki azami şideet rnn- takası üzerinde memleketimizin kesif nüfuslu bir şehri te- sadüf etmiş olmasın. Zelzelelerden almamız lâzım gelen dersler ANLATAN | Hâmid Nafiz Pamir Üniversite jeoloji profesörü Zelzeleler hakkında malümatına mü. Hacant ettiğimiz Üniversite Jeoloji Profo- Hâmid Nafiz Pamir bize şu malü- tı vermiştir: *— Zelzele iki türlü olur. Birine vol- kinik, öbürüne tektonik zelzele denir. Bee topraklarımızda vukua gelen zel. Meleler tektonik zelzelelerdir. Arzın taba- By larında kırıklar mevcuddur. Anadolu k e kırılmış mıntaka üzerindedir. Böş tabakaların kırılmasından hâsıl olan yankılar tektonik sarsıntılar olmuş o- « Bizim zelzelelerin volkanla ölâkası Tdi, Zaten volkanik zelzeleler mev. re ömdeki gasetenizde okuduğum zel. he TÜnkü'nüshamızdal Ankara, S *A. Samsun, Vozend ve Amzsva pi ve bu vilâvetlere bağlı kasaba ve te), “Ve hissedilmekle katmaz. Bu zel ©“ biltün dünva rasadhaneleri kavde. yi. 2 zelzetevi ben, Dikili ve Kirsehir 201, Son Kirşehir zelzelesinden bir innba bulunan bir yarık hatta tesadüf etmek. tedir. meram ) tektonik haritaların tanzimi ile meydana çıkar. Bundan evvel vukua gelen zelzele mın- porlarımızı Vekâlete vermiştik. Yeni zel- | zele mıntakasını da gezeceğimizi uma. rım, Her zelzele mıntakası hakkında ra- por verirken buralarda yeniden yapıla- çak köyler ve binalar hakkında da tafsi- /lât veriyoruz. Yeni zelzele mıntskası İçin de böyle olacaktır, " Memleketimizin jeolojik tektonik ha.! *|ritası takriben 40 pafta tutar. Bu işi 40! jeoloğ ancak 10 senede yapabilir. Gazetenizde okuduğum zelzele mınta- kasında birkaç defa zelzele olmuştur. Ü-| nivresitede olsaydık bu husustaki notla- rımı size verebilirdim, Ankarada ise ha.! fit hafif zelzele daima hissedilmektedir. İ Topraklarımızda vukua gelen zelzele- lerin merkezi Balkanlara da, Orta Asya- ya da geçebilir. Toprak tabakaları arasında müvazenet vardır. Müvazenet bozulunca zelzele 0- lur. Muvazenet düzelinciye kadar da sar. #akalarımı gezmiş, tetkiklerimize aid ra- imkânsızdır. Çalılıklar arasında sakla.) İesine benzetirim. Zelzelenin merke- İma birdir. Yalnız bu merkez zaman Diy, Yerin! değistirir. Dikili, Kirsehir, Talaş kir, Çankırı zelzeleleri bu suretle Lo » merkezinin yer değistirmesi'e vu- eler ie memleketin jeolojik tektanik ha- kaş “A Yapılmıştır. Bu haritalarda mem. dağ nereleri sarsılmağa omüsalddir, STİ zayıf noktalardır, belli olur. Bi- Yüz, saleset böyle haritamız yoktur. Bu! in bi zelzele olabilecek yerleri evvel Mh ilemiyoruz. Bunu ancak o mıntaka vor, ikta sonra kat'i olarak öğrenebi- imz elde edilen maltmata göre e. der, ye ndan biri Marmara den Bu Saç iren Boluva kadar uzanmaktadır. Üzerinde bulunan şehirler zelze- Maruz şehirlerdir. İzmit, Adapazarı Dik üzerindedir. Yeri, < bİr yarık Dikili ile Bakırçayı ay mevcuddur, Küçük Menderesin üzerinde | Kirşehirde bu yarık yepyeni teşekkül etmiştir, Biz o yarığı takriben 20 kilomet- re takib ettik. Bir yerin jeolojik tektonik haritasını İ yapmadan imar işlerine başlamak hatalı- dır. İngilizler bu işe yüz sene evvel baş- lamışlardır. Balkanlarda da bu hususta bir hareket vardır. Bulgarlar ve Yunan. sıntılar taaddüd eder.» iki otomobil çarpıştı Fatihten Saraçhanebaşma gelmek - te olan 28301 sayılı otomobil, şoför İz- zelin idaresindeki belediyeye aid 122 nuraaralı otomobille çarpışmıştır. Bu müsademede her iki otomobil de y surette hasara uğradıkla- rından tahkikata başlanmıştır. lar topraklarını tanımakla meşguldür. Memleketimiz umumiyetle kurak bir yerdir. Jeolojik haritalar yerin altındaki 2 suları bulmağa da yarar. Kurak menle- Bir amele sıcak su ile yaralandı ketlerdon olduğumuz için yerin altında) Bomontide Sür'at mensucat fabrika» mevcud sulardan İstifade etmeliyiz. Bu sında çalışan ve Feriköyünde Avukat da jeolojik haritalar yapıldıktan sonra caddesinde oturan 18 yaşlarında Kâ - maydzini çıka, İmil, fabrikada işile meşgulken ne su - Zelzele hattı geçen yerlerde köy, şehir retle delindiği anlaşılamıyan kazan - ve kasabalarda imar işleri hususi .İdan dökülen sıcak su ile vücudünün terir, Binalar ona göre yapılmalı, köyler | muhtelif yerlerinden ağır surette ya - etmelidir. Bie köy ya./ralanmıştır. Yaralı tedavi edilmek ü- parken tarlayı da nazarı itibara almalı. |Z€r€ Beyoğlu hastanesine kaldırılmış dır. İşte ancak bu işler o yerin ze'zole ile) Kaza etrafında tahkikata başlanmış - olan alâkasını öğrenmekle, yani, jeolojik|tir. ZAVALLI Zavallı fırtına, Sehi günahkâr addedenlerin kinlerine şahid oluyorum, sans beddua edenlerin seslerini duyuyorum ve sana acıyorum. Çünkü ben senin günahsız olduğuna, iftiraya uğradığına inanıyorum. Zavallı fırtma, Gerçi bilirim: oldukça haşinsindir, şa- İkan yoktur, çürük çarık şeylerden pek| şlanmaz, kendinin hiçe sayıldığını gör- mek istemezsin. Gerçi bilirim: Vaktin, saatin yoktur, En umulmadık zamanda ortaya çıkar, dalgaları şahlandırır, sahilleri döversin. | ı huyların, dünya Kurulaliberi| ir, Dünya kurulalıberi böyle oldu 18 yasaları hoşlanmadığın şeyleri yapmam, la Zavallı fırtına, Ben hatırlıyorum, elbet sen de hatır- larsın. Bundan bir iki yıl evvel sen bir bu vapur batırmıştın. Vapurun battığı gü-| nün ferdasında, sana karşı söy lenmedik t edil | Çıngıraklı yılanın düşmanı Çıngıraklı yı - İlanın en müthiş düşmanı bir nevi kuştur. Me kada bu kuşun avlanması mene « dildiği gibi üretilmesi yolunda da te- şehbüsler yapılmıştır. Bu kuş çıngıraklı yılanı havadan hücum edip gagalamak suretile öldürür. Lü * Yaban köpeği: Dingo ustralyanın son aylar içinde çok mühim bir mevki işgal eden «Bir nu- mara bir düşman»ı ortaya gıkmıştır, bu bir numaralı düşman taşıyan bir nevi yaban köpej yaban köpeği kümeslere ve bilhass: koy rülerine pek fazla musali olmuştur. Bunlar, cenubi Galles vili- yetinde daha fazla türemiştir. Bir Din- gonun başına hükümet üç İngiliz lirası mükâfat vâdeylemiştir. Teşrinisanide bu üç İngiliz lirası mükâfat altı liraya | çıkarılmıştır. İ Dingo çok sert ve yırtıcı bir hayvandır. Avni zamanda çok da kurnazdır. Fazla bir sür'ate maliktir. yakalamak adeti nır, kendimi kıyasıya müdafaa eder. Dingoyu yakalamak istiyen avcı onu! vurm saffak olamazsa muhakkak | yatı kaybeder. Dingo bir adamın cum eylediği vakit ondan kurtulmak imkânsızdır, biçok, kama hiç para etmez. Kalb ve #özlerinden Tovelverle vurulmadığı takdirde rovel İver kursunu bile ona karşıaz tesirli kalmaktadır. üzerine h İki suale, İki cavab «Kadıköy» postanesinin damga - sını taşıyan bir zarfın içinde imzası, hattâ insiyali nasılsa unutulmuş, bir mektub çıktı. Bu, anlaşılıyor ki bir genç kızın mektubudur ve derd — sArami zda hiçbir itiraf teati e- dilmedi, yekdiğerimizi — sevilmeden sevenlerdeniz, yalnız bu vaziyet ar- tık bana ağır gelmeye başladı. Sev - diğim erkeği karar vermeğe sevket. mek İstiyorum. Ne yapmalıyım?» İki ihtimalden biri: Ya bir diğer gence karşı alâka bes- ler görünürsünüz, yahud da hiç bir şey yapmadan sevdiğinize karşı yap- makta olduğunuz muameleyi biraz ğuturssunuz. Bence bu sonuncu müreccahtır. * Bayan Şekiheye: — Bir erkeğin bir kadından ayrı - n de insanların seni yakından tanı-| ,., Mizımdır. | 3İrinde FIRTINA bile biran gaflete kapılmış, inkisar eden- ilerle ağız birliği yapmış, lânetle ananla- ra iştirak etmiştim. Fakat sonradan senin kabahatsiz ok duğun, asıl kabahatin çürük gemiye sefer yaptıranlarda, istiab haddinden fazla yük yükleyenlerde olduğu söylenmişti, Bu yeni vak'a da eskiye benziyor: Ge- no sen mevzuubahs oldun. Gene bütün kabahat sana affedildi. Çünkü seni (Kı glırmak) vapurunu batırmış olmakla it- ham ettiler, Fakat dün duydum, kabahat sende de- Kil, Kizturmak vapurunun sefer yapmâ- müsaade edenlerde imiş; çünkü kın kını geçmiş vapur çürükmüş, sürati de n hiç hoşlanmadığın süratten de da- ha aşağı, ancak saatte dört milmiş, r hakikaten bunlar böyleyse, gene ına giriyorlar, gene sana beddua etmekle haksızlık ediyorlar ve işte ben en sana aciyorum, sana, zavallı hitab ediyorum. İsmet Alisi diye TT Bunlar biliyor mu idiniz ? Cam devri olacak mı? Tarihte, oo teş idevri, tunç devri, altın devri, demir devri gibi devir - ler vardır. Gün gelecek belki de can devri olacaktır. Çünkü bugün camdan o kadar fazla eşya yapılıyor ve yeni yeni keşifler elde ediliyor kk insanın buna inanacağı geliyor. * Amerikadaki işaret memurları Amerikada, yol işaret memurlarının, her iki kollarında birer yeşil ve sırtla- rında kırmızı ampuller vardır. Belle « dıkları kuru piller bu ampul 'dınlatmaktadır. * Amerika polislerin radyoları Amerika o palislerinden bazılarının yanlarında taşıdıkları radyoların sik - leti 900 gramdır. Bunlar yüz altmış kilometre dahilinde yapılan neşriyatı alırlar. leri ay * Deniz fenerlerinin tahammü'U En şiddetli dalgaların çarptığı za - man yaptığı tazyik oen çok bir metre murabbama 40.000 kilodur. Bu tazyi « ke tahammül edecek kudrette deniz fe. İnerleri yapılmıştır. * Mukavvadan kilise Norveçteki Bergon kilisesi üzerine reçli bir nevi madde sürülmüş, mu - kavvadan yapılmıştır. lamaz hale gelmesi için ne yapmalık diyorsunuz. Amerikalılar ticaret âlemine intk- sab etmek (isteyenlere şu nasihati verirler: İki hedefiniz olacaklır, birincisi «patronunuz» nazarında kendinizi feda edilmez bir uzuv haline getir . mektir, ikincisi de yükselmeğe ça « lışmaktır, derler. Size ayni şeyi söy- iyereğim: On senedenberi birlikte yaşadığınız halde, bütün isteklerini- ze, ısrarlarinıza rağmen meşru zevce haline gelemeyişinizin sebebi koca - nızın nazarında o mevkii kazanama. mış olmanızdır. Fakat ozarar yok, gene lecrübe ediniz, ve o hâle geldi- ğinize mu'lak surette kanaat getir - diğimiz gün kat'ibir cevabis- teyiniz. TEYZE