22 Aralık 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

İ NX Birincikânun SON POSTA TELGRAF HABERLERİ İarbin sebebi ve mesuliyeti hakkında Fransanın Sarı Kitabın a 21 (A.A) — Havas ajansı bil Mya, harbin sebebi ve mes'uliyeti Mâ bek yakında bir beyaz kitab | eke ğini uzun zamandanberi ilân Sike olduğu halde Fransa, yarın bir tab reşredecek ve bunu her tarafa e üyeyi suretile, dünya efkârı umu- B, ,, tenvir edecektir. mi kitabın mukaddemesi «Namus İsi * Verilen sözler» başlığını taşımak» Mag nddemede bu sözlerden üçü Serin, ktedir ve her fiçü de, Alman- ik , Avutturyaya girdiği gün, Cekoslo- Ying iline ve mülki tamsmiyetine a, > Sdeceğine dair taahhüdünü ihti- Mveki N edir, Beyz 1938 tarihinde Mareşal Göring, Yapılan bir kabul resminde © Alman - Rumen İlcaret anlaşması e 21 (A.A) — Havas: Almanya - iktisadi müzakereleri bu akşam Yaşgleket arasındaki mübadelenin w- A rını tesbit eden bir anlaşma- 75 heticelenmiştir. Hitlerin Stalina a. Lebrik tlırafı Mr üzün altmışıncı yıldönümü & en samimi otebriklerimin Tica ederim, den istifade ederek şahsi sa- Ve Almanya ile dostluk münase- bulunan Sovyetler Birliği mil b ekley istikbali hususunda en arzeylerim. e | Sp:e kumandan'nın cenazesi m 1 inei sayfada) N Langsdorfun cesedi, askeri * Buenos Airesteki Alman me- Bömülmüştür. Langadort, Salı gecesi in- €vvel, «Graf Spec nin zabi- İ © Uzun boylu görüşmüştü Ya, «Graf Spees mürettebatının 'adıklarını ve kazazede sayıl- İcah ettiğini ileri sürerek, Ar- neti tarafından bu mürette- edilmesini protesto eylemiş- AA) — D. N. B. Ajansı bildiri- m yakmandanlığı tebliğ ediyor: Ni ein şe Kumandanı — Hans Langadorf 4 tene ndan sonra yaşamak isteme. | Mengeye Sakın bir zamandanberi men & Wu askeri heyetin, eski an'anesi. dangalak, bu kararı o vermiş - Ny aha SOPf kendisine mevdu bulunan Miri €mmiyet altına koyduktan son eğe olduğu kanaatile, gemi. Saya, * #tirak etmiştir. Bahriye, bu *der ve hürmetle karşılar, «Dir asker ve bir kahraman si. Alman (milletinin ve Al - emellerini tahakkuk et - dye rl Graf Spee tarafın - gemilerinden birinin araman Hilerez kardığı takdirde geminin tu Gemiztir ki: sre gemimi, ne de < vicdanen mes'ul değilim. Vel söylediği sözler Dove, kumandan Langs- ta İ Montevideo'dan dışarı çi - v Mübayeğ muhakkak olduğunu, Ta an inden sonra kendisine söy- şim Mahayi veb dn Yere feda elmiye. *, oimiyan o bir tek İngilisin 60 a Ayn pi gün mühlet v. AOÇ AA) — Amerika iş nez. aye vapurv mürettebatı» Ama ermiştir. Bu mühler b yz olmıyan bir vapurla * edeceklerdir. muhaddemesi “ Namus üzerine verilen sözler, başlığını taşımakladır İgelerek, kralın ziyaretini tade sarı kitabı Çekoslovakyanın o Almanyadan © hiçbir korkusu olmaması lâzım geldiğini, Çekos- Jovak elçisi Mastny'ye söylemiş ve bu hususta namusu üzerine söz vermiştir. Mastny, elçiliğe avdetle, keyfiyeti hü- kümetine bildirmiş, sonra nazırın suva- İresine tekrar gelerek Çekoslovakyanın seferberlik yapmıyacağına dair kendisi-| ne teminat vermiştir. Görü bunun zerine, evvelce söylediği sözü tekrarla- mış, yalnız kendi namına değil, ayni za- manda Führer namına söz,söylediğini de ilâve etmiştir. Ertesi'gün Göring Mastny-| Yi davet ve teminatını tekrar etmiştir. Ayni gün Von Neurath, Hitlerin kendisi- Bİ, Teşrinievvel 1025 tarihli Alman - Çekoslovak hakem anlaşmasile bağlı te- lâkki ettiğini Çekoslovakya mümessiline beyan etmiştir. Almanlar Zigirid hattını uzatıyorlar Londra, 21 (A.A.) — Royter ajansının gayet Iyi bir yerden öğrendiğine göre Al-| manya, Zigfrid hattını şarka doğru ve şimdiki hattın nihayetinden Ren nehri boyunca uzatmak için icab eden ameli- yata başlamıştır. İtalya Kralı Papayı ziyaret etti Roma, 21 (Hususi) — İtalya krah ve kraliçesi bugün Vatikanda Papayı res-! men ziyaret etmişlerdir. Kont Ciano ken-| dilerine refakat etmiştir. İl Papanın da, bu ayın 28 inde Romaya| edeceği öğrenilmiştir. On sekizinci asırdanberi ilk defadır ki Papa, Romaya gidecektir. Alman - Holânda tayyarelari çarpıştılar (Bastarafı 1 inci sayfada) Holânda tayyarelei ve hava dafi top- Jarı derhal harekete geçerek, Alman tay-' yarelerine karşı ateş açmış ve bunları u- zaklaşmağa mecbur etmişlerdir. | Başka bir Alman tayyaresi de Utreht şehri üzerinde uçmuştur. İ Öğleden sonra ise, tekrar birkaç Al man tayyaresi Utrehte gelmişlerdir. Bu defa Holânda tayyarelerile Alman hava kuvvetleri arasında hakikt bir muharebe cereyan etmiştir. Utreht sokaklarında toplanan halk bu çok heyecanlı sahneyi alâka ve endişe ile takib etmiştir. Neticede Alman tayyare- Jeri tekrar uzaklaşmışlardır. Diğer taraftan Belçika da Alman tay- yare'erinin ziyaretini kabul etmiştir. | Maahaza, Belçikaılar da derha! faaliyete geçerek, hava dafi topları ve avcı tayya- releri vasıtasile mütearrızları tardetmiş- lerdir. Belçika hükümeti, bu hâdiseden dola- yı Berlin nezdinde şiddetli bir protestoda bulunmuştur. Alman tayyareleri bugün Alsas ve J.0- ren üzerinde de geniş mikyasta keşif u- çuşları yapmışlardır. Alman tayyarelerinin taarruzları Londra 21 (A-A.) — Son üç gün zar- fında Alman tayyareleri, ikisi bitaraf, yalnız üçü harb gemisi olmak üzere 35 gemiye taarruz etmişlerdir, Bir sahil muhafaza gemisile 6 ba ıkçı gemisi batırılmıştır. üzerinde Londra 2! (A.A.) — İngilterenin şark kısmı üzerinde hüviyeti meçhul tayyareler görülmüştür. İngiliz tayya- releri yükselmişse de ne harb olmuş, ne de tehlike işareti verilmiştir. Fransa üzerinde Paris 21 (A.A.) — Dün gece Fran- sanın balı kısmında hava tehlikesi işa- reti verilmiş ve tehlike hali bir (saat sürmüştür. İsveçte harb hazırlıkları Mecburi hizmet hakkındaki kanun kabul edildi Stokho'm 21 — Meb'usan meclisi, mec- buri hizmetin kabulüne dair olan hükü- met teklifini kabul etmiştir. Bu kanunda, vatandaşların muayyen bir dereceye ka- dar bazı işleri ifa mecburiyetini hissettik» leri zikredilmektedir. Bundan başka, parlemento, kabul! etti- Bi diğer bir kanun projesi ile, harb veya barb tehlikesi vukuunda, sabotajcılara ve casuslara karşı alınması icab eden ted- birleri ittihaz hususunda hükümete salâ - hiyet vermiştir. Hükümet, telefon mükâ- lematile mektublara sansür vazetmeğe ve bumları zapt ve müsadere eylemeğe de salâhiyettardır. İçinde 900 kişi bulunan bir Alman vapuru battı Kopenhag, 21 (AA) — Letonya Ak manlarını, Almanyaya nakletmekle olan Alman bandıralı Gneisenau vapurunun 2 Kânunuevvelde içindekilerle birlikte battığı anlaşılmıştır. İçinde ezcilmle iş cephesi azasından (900 kişi bulunan bu vapurun bir mayne çarptığı bildirilmektedir. Balkanlar hakkında bir sual Paris, 21 — Ocuvre gazetesinde Gene- vieve Tabouis, Hitlerin bugünkü harbde tatbik edilen diplomatik ve azkeri usul ilerin artık devam edemiyeceğini söyledi- Bini keydediyor. Ocuvre gazetesi, bizzat Balkanların bu tehdidlerden uzak kalıp kalamıyacakları sualini İrad etmektedir. Excelstor gazetesi, Balkan meseleal bahsinde diyor ki: Romanya, Rusya tarafından Besarab- ya meselesinin mevzuubahs edilmesini, Almanyanın iyi karşılamıyacağı zannın- da idi. Halbuki, Almanya, Sovyet taar- ruzu halinde, Romanyanın, Almanyadan yardım beklememesi icab ettiğini anlat- mıştır. Almanlar, kendi kuvvetlerini, kendilerine saklıyorlar. Esasen Rumenler bunu müdriktirler ve Alman - Rumen ticaret muahedesinin sürüncemede kal ması, herhalde bu yüzdendir. Sıhhat Vekilinin Mersinde tetkikleri Mersin, 21 (A.A.) — Sıhhat ve İçtimat Muavenet Vekili Hulüsi Alatşa, bugün 11.45 te şehrimize varmıştır. Yenicede vali ve sıhhat müdürü tara- fından karşılanan Vekil, h'ikümet kona- ğında bir müddet istirahallen sonra yan- larında vali ve sıhhiye müdürü olduğu halde belediyeyi, C, H. Partisini, Halke- vini, askeri alay garnizonunu ve mem- leket hastanesini ziyaret ve tetkikatla bulunmuştur, Akşam şereflerine verilen ziyafette bulunan Vekil, geceyi hususi vagonunda geçirmiştir. Pariste 48 Komünist Tevkif edildi Paris, 21 (Hususi) — Polis memurları bugün Paris civarında gizli bir matbaa işletmekte olan 48 komünisti tevkif et. mişlerdir. Bunlar, memnu propaganda beyanna- meleri basarak gizlice halk arasında da- Türk - İsveç ticari münasebatı Stokholm, 21 (Hususi) — Türkiye ile İsveç arasındaki ticari münasebatı geniş- letmek Üzere, yakında Stokholmda mü- zakerelere başlanılacaktır. Alman tayyareleri bir Estonya vapurunu batırılar Oslo, 21 (A.A.) — Koparvikten bildi riliyor: İsveç bandıralı Rotaland vapuru, Es- tonyanın Uko vapuruna mensub müret- tebatla birlikte buraya gelmiştir. Ukonun kaptanı vapurun Şimal denizinde Norveç sahillerinden 80 mil mesafede bir Alman tayyaresi tarafından batırıldığını bildir. miştir, Tayyare, beş bomba atmış ve tahlisiye sandallarına atlamakta olan mürettebat üzerine mitralyöz ateşi açmıştır. Bu sü- retle yaralanan bir kişi Koparvik hasta- nesine nakledilmiştir. Sovyet - Rumen hududu açıldı Bükreş, 21 (A.A.) — Sovyetler tarafın- dan işgal edilen Romanya ile Polonya a- rasındaki hudud, Sovyetler Birliğinin Polonya Galiçyasını ilhakındanberi ilk defa olarak dün açılmıştır. Romanya ile Sovyet Rusya arasında işliyen ilk mar- şandiz trenleri hududu geçmiştir. Maarif Vekilinin Malatyalılara hitabesi Malatya, 21 (A. — Şehrimizde bu- lanan Maarif Vekili Hasan Âli Yücel şe- refine Belediye tarafından verilen 2iya- fette Belediye Reisi Maarif Vekilimize «<boş geldiniz» demiş ve Malatyanın kül- tür sahasında mazhar olduğu wrakki ve inkişafın yalniz cümhuriyet devrine aid olduğunu tebarüz ettirerek Malatya hal- kının Milli Şefe olan ebedi bağlılık ve hürmetlerinin iblâğını rica etmiştir. Maarif Vekili verdiği cevabda, okuya- rak ve okutarak hizmetlerinde bulundu- ğu maarif işlerine Vekil olarak ta hizmet etmekten zevk duyduğunu söylemiş ve gönlünde bütün memleket parçaları için taşıdığı sevgi ve muhabbetin Malatya $- çin de ağni olduğunu ve bu arada emri altında çalışmaktan daima şeref duydu- Zu Mimi Şefe alâkası noktal nazarından Malatyaya karşı husust bir sevgi taşıdı- ğını söylemiş ve Malatyanın maarif yo- lundaki fhtiyaçlarının elinde mevcud im- kânların en geniş'erile tatmine çalışaca- ğını ve Malatya halkının Mill Şefe bağ- Idık ve hürmet hislerini mukaddes bir emanet olarak arzedeceğini hildirmiştir. Maarif Vekili dün sabah lisede dersle- re girerek tedrisatı takib ve talebe ile dersler ve serbest mevzular üzerinde ko- nuşma'ar yapmışlardır. Vekil, müteakı- ben ilk okullarla trahom mekteoini, bez ve tülün fabrikaların ziyaret etmiştir. Maarif Vekilimiz trahomlu talebeye a- id mekteble bilhassa meşgul olarak tra- bom mücadelesinde elde edilen netice lerden dolayı memnuniyetlerini . izhar buyurmuşlardır. Sabahtan Sabaha Cümhur Reisi Yovuz İsmet İnönü yarında, yedi yüz eli metre yüksek ni de gözden geçirdi. Bu ham cevher Y ALE E © Japonyayı kazanmak için Yazan: Selim Ragıp Emeç A, merikanın Japonyaya harb msi. ezmesi satmiyacağına dair dün jkısa bir telgraf haberi geldi. Mahiyeti ka- idar menşei de meçhul olani bu kisa habe- rin binbir gün vak'am arasında gözden kaçması çok mümkündür. Fakat ifade et- tiği büyük ehemmiyet kabili inkâr de- Bildir. Malüm olduğu üzere Japonyanın Çin- de takib ettiği siyaset neticesi olarak A- merika hükümeti, bu devletle arasında mevcud olan ticaret muahedesini birkaç ay evvel feshetti, Fakat iki f arasın- daki ticari münasebetleri altüst oetme- mek için de, muahedenin intiba tarihine kadar bir modüs vivendi esası kabul etti, Bununla Japonyayı ikaz etmek ve bu- günkü hattı hareketi devam edecek olur- $a 940 yılı İkincikânununun yirmisinde sona erecek olan muahedeyi tecdid etmi- yeceğini bildirdi. Bu hareket, iktisadi ol maktan ziyade siyasi idi ve iki devletin münasebetlerini iyileştirmek şöyle dur sun büsbütün gerginleştirdi. Surasını itiraf etmek lâzımdır ki Sov- yet Rusyaya karşı Japonyanın Mançuko- da ayak direyebilmesi Amerikadan te- darik ettiği malzeme sayesinde mümkün olmuştur. Bu harb henüz hitama ermemiş o'duğu için Japonyanın bu yardıma ih- tiyacı berdevamdır. Bundan başka Jeponyanın iktısadi va- ziyeti de gene bü yüzden iyi olmaktan uzaktır. Bunun sebebi, Japonyaya takas yolile mal gönderen Almanyanın, son İn- giliz - Fransız abluka tedbirlerile buna imkân bulamaması, ayrıca Japonyanın Avustralya ve Kanadadan ilk madde te- darik edememesidir. Bu sebeble de Ame- rikaya ihtiyacı vardır. Amerikanın Ja- ponyaya fazla sempatik bir gözle bakmâa- masma ve Çindeki siyasetine rağmen mü- tehammil ve sabur davranması, bu mem- leketin ticarete olan ftiraskâr bap'ılığı- dır. Buna mukabil şimdiye kadar Sovyet Rusya ile iyi münasebet beslemesi de, Çine karşı takib ettiği sahabetkâr siya- setendir. Vakta ki Sovyet Rusya siyase- tinde son melüm değisiklik hâsıl olmuş- tur; Amerikalılar, Rusvava karşı Japon- yevı takviye etmek lüzumunu hisseder gibi görünmüslerdir. Maamsfih bu bahis te Amerika efkârı umumiyesi ikiye ayrıl» mışa benzer. Bir kısmı. Japonya ile tica» ret muahedesini derhal tazeleyip bunun maddi semerelerinden derhal istifadeye kovulmak, diğeri ise, bütün muallâk me- se'eleri halletmek icin bu fırsatı bir koz gibi kullanmak ve Janonyayı makul ve selim bir yola getirmek, Amerikan siyasetinin kat'i surette ta- vazruh etmesine İntizaren Japonyanın simdilik noktaf nazarını acığa vurmak istemediği. bu hususta fazla ketum dav ranmasından anlaşılıyor, avni zamanda Sovyet Rusva kozunu da elden bırakmak istemediği anlasılıyor, vani Japonya han- gi taraftan fazla taviz koparırsa o tarafa mevledecektir. Fakat Amerikanın Javonyava kara veni bir hattı hareket takib «deceğini bi'- diren son haber İngiltere le müvazi ola» rak Amerikanın Japonva İle enlaşmavı #stihdaf eden hattı hareketinde hir deği- siklik hâsl olduğunu mü kaydediyor? Yoksa, Janonva yola selmediği takdirde kendisini bekliyen #kvbeta bir isaret o'- mak üzere orlava atılmıs hir iskandil va- Tanı midir? Har firi #htimal de «kla vakm (Devamı & inci sayfoda) Trük cevheri Erzurum seyahatinden dönerken Divrik ol. dağlarda işlenen demir madeni cevherleri » Karabük demir fabrikasında işlenmektedir Kocaeli mıntakasında da bundan daha rengin bir demir cevheri bulunduğunu ha. ber aldık. Maden tetkik ve arama Enstitüsü faaliyetledir. Ergani bakır madenlerini modern cevher servet haline getmiştir. Bulga: vasıtalarla işletmeğe başladığımızdanberi bu r dağı madeni için de ayni tesisatın yapıldığı malümdur. Krom, bakır ve demir gibi Anadolumun muhtelif mıntakalarında iş lenen bu ocaklar gibi bu vatanın sinesinde daha nice cevherler bulunduğuna şüp- he yoktur, Asırlarca medeniyet dünyasınm ihtirasını üzerinde Loplayan Küçük Asya muhakkak ki arsın zengin parçalarından biridir. Hele eski imparatorluk hu- dudarı belki bütün bir barine İdi, Şu kadarmı söylemek lâzım ki bugün dünya nın belli başlı üç büyük petrol memıbaımı tarih © kududların içine almıştı: — Romanya, Musul, Bakon. İmparatorluk devrimin son yıllarında Musnl badiyelerinde ver yer fışkıran pet. rokeri kokusundan halk iz'aç oluyor diye Musul belediyesi para ile amele tutup özetlerine toprak attırdığı genüz batırlardadır. Saraylarının halvet o âlemlerinde behimi zevklere dalıp giderken kendilerini yer yüzünde Alahın gölgesi olarak görenler yedi asır milleti istismar ettikleri halde yedi dakika olsun bu topraklarda yaşayanlarm varlığı ile meskul oOolmadıklan için her köşeden fışkıran bu cevhbetleri görmedik eri gibi Türk milletinin ru » bundaki asl büyük asalet cevherini de göremediler. Asil bu cevherdir ki Türk milletine mukadder olan mes'ud çünjeri idrak ettirdi. Eşsiz Atatürkün o derin ve keskin görüşü önce bu hazineyi, bu axalet cevherini keşfetti, Artık tılsım çözül müştü, Yarlığma hâkim olan asji Türk mlleti kalkınmanın ve yaşamanın esrarın kavramıştır. Bu topraklarda ziyan edilecek cevher değil zerre yöktur. Ferüleri gibi madenleri, ormanları ve aziz toprakları ile baştanbaşa bir hazine olan Tür » kiye tam manasile kurtulmuştur. Bu kara kış mevsiminde doğu ellerinin yedi yür elli metre yükseklerindeki demir madevlerine kadar çiden Cümhur Reisi de bu hareketi ile anlatmıştır ki Türkiyede her şey bir kiymettir.