15 Aralık 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 5
18 Birincikânun SON POSTA 1939 harbinin ilk büyük deniz muharebesi nasıl cereyan etti ? YAZAN İEmekli general H. Emir Erkil tİ merasmma erme menem 108EUARAA ema AAm Aşil İngi'iz hafif kruvazörü Tikanın doğusunda Pt olan Uruguvay sahil 1939 harbinin m ilk büyücek deniz Besle, iebesi vukubulmuştar. Bu muhare- Crop asım olarak bir tarafta (Admiral Üre ,SPee) adlı Alman ceb zırblısı vedi-|v ay arafta (Exler) İngiliz oğar kruva hi daş inun refakatindeki birbirinin ay- İri 42X) ve (Achilles) hafif kruvazör « Ap uyorlardı. “eg, viral Graf Spee 1928 ilâ 1936 ara - Kğ edilen ve Alman deniz inşaat- Behiye #heserleri addolunan üç ceb bitiy idi en son yapılanı ve 1936 da ir, emekle ha şi müthedesinde 10.000 tondan da - aya gemi yapılmaması mükarrer ol- Ür, ölde Almanların 10,000 tonun içine Mete 13 santimetrelik. 8 tane 15 santi - etk ve yarım düzüne de 10,5 san - Bmiyiik top o sıkıştırabildiklen başka : » tekme ve güvertelerile kumanda Te ri silâhlarının ” ay Külelerini kalın bir zırhla muha. Mil, Sha alabilmeleri ve üstelik bu ge- 84000 beygir kuvvetinde bir ma - Verebiy eşinde saatte 26 millik bir sürat Buy veleridir. berer zırhlarının çokluğu ve kalınlığı ön,» kruvazör olmayıp birer zırhlı - İariy, göretleri ve toplarının çapları iti- » bunlarla açık denizde tek ba - $acak ve savaşacak yalnız “iç İn. Arb gemisinin, Hood, Renown ve iğ “S'nin bulunduğu kanaati o umum!) İste 4 KİN gap, Sİ ettiğimiz vasıf ve şöhrefle - a edi olan Amirel Graf Spee ceb zırh *lki gün sabah, cenub Atlas Ok ri Açıki Arjantin ve Uruguvay sahil- Meya larında hiç biri kendi üyarında Mzüna Üç İngiliz kruvazörünün taar Break Rün sabah cenubi Ame -, tafsilât olmamakla beraber anlaşılıyor ki, küçük bir| birkaç haftadanberi kâh Hini ve kâh At- lteri açıkla-|Jaş Okyanuslarında göründüğü ve bazı gemlleri rdığı haber alınan ve hep nedense Admiral Scheer olduğu zannoln- nan, Amiral Graf Spee Alman ceb kru - zörü 13 Birine un sal saat 6 da Rio de Ja Plata körfezi ağzı dışında ve Montevideomun doğusundaki Puanta del Este burmunun 20 mil kadar açığında Fransanın Formose adlı vapurunu tev - kif için buna refakat eden Ajax İngiliz bafif kruvazörüne taarruz etmiş ve mü- sademe yerire diğer İngiliz kruvazörleri Exter ile Achilles'in pek az sonra yetiş meleri ve derhal ateş açmaları üzerine muharebe kızışmıştır. Bu muharebenin| sırf bir teşadülf eseri olarak mı, yoksa komodor (Harvud) un kumandasındaki küçük İngiliz filosunun bir tertibi neti - cesi mi çıktığı henüz tamemi'e belli de «| Zil. Fakat Fransız vapuruna refakat e - den Ajex İngiliz kruvezürünün “Alman çeb zırhlısı ile temas eder etmez diğer iki! İngiliz kruvazörünün ufukta görünme - leri işin bir tesadüften ziyade tertib ne- ticesi olduğunu göstermektedir. Hattâ, Montevideodan terasşüh eden bir habere göre, İngiliz kruvazörleri diğer bir pet - rol vapurumu Amiral Graf Speevi yaka - lamak ve bastırmak Için yemlik olarak kul'anmışlardır. Bu haberlerin doğruluk dereceleri he- nüz malüöm değildir. Ancak Amiral Graf Speenin 13 Birincikânun İngiliz kruvazörleri tarafından ansızın ve her halde gavri müssid bir vaziyette yaka - landığı muhakkak gibidir. Yoksa 28 san- İtimetre çapında 8 *opa ve ağır bir zırha malik bir hattı harb zırhlısının üc aded Idahi olsalar, vasıfları yukarıda bildirilen Sör a Ekster İngiliz ağır kruvazrü a © İzgiliz kruvazörleri tarafından muhare- beden hariç kılınarak Montevideo lima- nina aya mecbur edilmeleri hâdi izah olunamaz. laşıldığına — göre Amira! Graf Spee ceb kruvazörüne $aarruz umumi il ima) cihetinden vaki olmuş, bu suretie Alman harb gerisi Pointa del Esta'nın 20 mil a- çığından cenuba doğru yol almış v sahillerde seyir güç olduğu için b şüratinden istifade edememiştir. İngiliz kruvazörleri daha söratli olduk- larından bunlar dış israftan istedikleri gibi manevra edebilmişlerdir. İşin asıl garib ciheti şudur ki saat 6 dan 10 a kadar devam eden muharebenin ilk kısmında Exter İngiliz ağır okrüvazörü yaralanarak süratini kaybettiği halde di- ğer iki hafif kruvazör Alman ceb zırhlıst- m nm peşini birakmamışlar ve neticede Al-|çesii ansların verdikleri Kaberlerden an-| yıcuz olr Zaten(” Teneke Sayfa buhranı Dünkü gazetelerden birinde okudum: Müteaddid buhranlar arasında, şimdi bir de teneke buhran: baş göstermiş. Buhran nevilerinin, sinir buhranı, aşk buhranı da dahil, hepsini zararlı bul - 'duğum halde, teneke buhranı bana hiç te zararlı görünmedi, hattâ faydalı olabi - leceğini bile tahmin ettim. * Teneke piyasadan çekilince, hiç kim - 56; başkasının kuyruğuna bağlıyacak te- neke bulamıyacak; bu yüzden kuyruğa teneke bağlanmak tehlikesi ortadan kal- i kacak. * Sık sık teneke görülmediği için tene- kenin belki adı bile unutulacak ve kül - hanbeyler kızdıkları insana: — Geçmişi tenekeli! Diye küfredemiyecekler, lisandan bir küfür eksik olacak. * Bizim şehirde eskidenberi bir türlü! ha'ledilemiyen bir derd vardır, en göze görünür yerlerde teneke mahalleleri ku- rulur. En modern Yapıların yanına tene-| ke kulübeler oturtulur. | Bu mahalleler bir kere kuruldu mu' kaldırılmaz, bu kulübeler bir kere otur - tuldu rmi yıktırılmaz, şehrin tmarı, şeb- rin güzelleştirilmesi uğruna en muhte - İşem yapıya kazma vurulduğu halde, ne- İşte bu mühim derd de teneke buhranı yüzünden, kendiliğinden halledilmiş o - Jacak, bundan böyle şehirde teneke ma- halle, teneke kulübe görmiyeceğiz. * Hele son zamanlarda başları tenekeli kadınlar türemişti. Beyoğlu mağazaların- dan birinin kadın tezgâhtarlarından, ev kadınlarına sirayet eden bu illet çok kö- tü bir şeydi. Sabahları hangi evin ka- pısı çalınsa, kapıyı açacak genç kadm, genç hizmetçi muhakkak başı tenekeli olurdu. Saçlara dalga yapmak için takılan bu tenekeler, kumral, sarı, siysh saçlar ü - zerinde öyle çirkin bir manzara arze « derdi ki, insanın karşısındaki kadına: — Allah rızası için benimle konuştu- unuz kısa müddet zarfında olsun su te- neki kafanızdan çıkarın da gözleri - İmin zevkini ihlâl etmeyin! diyereği ge- lirdi. Teneke buhranı bunu da hâlledi - verecek, kadınlar teneke başlı olmaktan kurtulacaklar. * Teneke buhranı yüzünden teneke ge - mi alanlar kabahatli addedilmiyecekler, teneke sesli radyosu olanlar, komşülâri- nın radyolarını kışskanmuıyacaklar, ti lar altın yerine teneke süremiyecekler. Hülgsa: Teneke buhr: ran'ar & rasında zararsızı ve hattâ faydalışı ola- dense teneke mahalleleri üflemekten çe- kinirler. Mukavvadan ca birçok camla - padan gı « çin bunu tercih ederler. Karton zeytin | da bir müddet bırakıldığı zaman | şeffaf ve ültraviyolenin vi Wİmâni olmıyacak bir hal aldığı için cam kullamlabilmektedir. * Avrupanın en kıdemli Kealı kim? Avrupada en uzun zaman tahtta kalmış olan hükümdar Holanda krali. r. On yaşında iken tahta çıkmış. cak. Ki Melüsi | Bunları biliyor mu idiniz? | Amerikan radyo istasyonları Birleşik Ame - rikada 561 radyo ge istasyonu mev - “e Ta cuttur. Halk ara. a TE smdaki radyo <3 ya ma Kine leri nin mevcudu otuz milyonu geçer. Birleşik Amerikadaki 361 radyo is hiç biri devlete aid değildir. Radyo ma. kinesine sahib olan hiç bir vergile mü. kellef değildirler. Amerikada radyo is. tasyonu açmak, başka memleketlerde ayakkabıcı dükkânı açmak kadar ba sittir. * “ İki gün camii ,, Hindistanda «İle gün cami rilen bir cami vardır. Can » ismi ve, ye bu ismin man ceb zırh'ısını Montevidsoya iltiraya|tır. Eğer İspanyanın sabık kralı Alfons| verilmesinin sebebi camiin tam kirk meobur olmak derecede yaralamıslardır, Anlaşılan İngilizlere asıl muveffaki - iyeti temin eden darbe Amiral Graf Spes- nin kumanda kulesine isabet eden ve ge- İminin kumandanile birlikte bittabi mai- iyetinden birçoğunu yaralıyan ve bu su- retle topları kumandasız bırakan isabet olmustur. Amira! Graf Spse, başkaca da- ha dört ehemmiyetli yara almış ve bir top tareti de harab olmuştur. Gemideki nisbeten fazla ölü ve yaralı adedi hem muharebenin şiddetini ve hem de “iç İn- giliz kruvazörünün nasıl bir azim ve fe- dakârlıkla harbettiklerini gösterir. Neticede gerçi Exterden maada Achil- les de ağır yaralanmış bulunmaktadır; fakat İngi'iz kruvazörleri de varifelerini tamamile ve kahramanca vapmıslardır. H. E. Erkilet Uör'yarak ağırca yaralanmış ve Yö, öfanlıkk bastıktan sonra Urugu- ,€rkezi Montevideo limanına 6 - ©dbur olmuştur. Graf Spee ile kat'i bir muhsre- Ünü,” rimiş olan üç İngiliz kruvazö - An, YAZI esaslı vasıfları şunlardır: m HN Ai Sr kreemzüp 880 Ba Ma bei, ss 8.5 e an ia sestimetrelik 1081 ve 1988 de tamir 1 . ” Büz e 1085 bee ka bu öç İngiliz kruyazörü dün, da cihetile Amiral Graf Spee- idiler, Yalnız sürat itibarile Zrlımna tefevvuk ediyorlardı. kk ban Yen sürat yalnız 28 ml ki, gi i mi ar Keşir iğ, ei : kad Yapan Mi olan toplardır. Gümrükler imtihanına 163 kişi iştirak etti İmtihandan, arasında açılmış olan müsabaka imtiha- mi dün yapılmıştır. Müsabakaya 163 kişi iştirak etmiştir. bir intiba v deniz rebelerinde Kü ii “gi dgnevra kabiliyetini fevkalâde) (İstanbul gümrükleri başmüdürlüğü ta.| İmtihan evrakı dün akşam Gümrük .8 #mildir; fakat herhi niba «| rafından orta mekteb ve lise mezunları İnhisarlar Vekâletine gönderilmiştir. İmtihan neticesi bir haftaya kadar a- lâkadarlara bildirilecektir. | kral olsaydı, rekor onun olacaktı. sekiz seat zarfında yapılmış olmasına inandıklarındandır. İki kız kardeşten Evvelâ küçüğü Evlenirse H. H. rümuzile Ankaradan bana mektub yazan okuyucumun derdi şu: Bu okuyucum, ou yedi yaşında bir genç kızdır. Bir yaş küçük bir kız kar- deşi daha var. Kız kardeşi kendinden daha güzeldir. İşte okuyucumun derdi- nin esasını teşkil eden nokta.. Bundan daha bir sene evvel küçüğe kismet çıktığı halde büyüğü istiyen olmamış, ve şimdi küçük nişanlanmış, Bunu enlıtan okuyucum diyor ki: «Erkekler, kadında yüz gütelliğine, vücud güzelliğine her şeyden fazla e- hemmiyet veriyorlar. Kız kardeşimin benden evvel nişanlanmasının sebebi de budur. , Ben bu vaziyetten üzülüyorum. Ya- rın kız kardeşim evlenecektir. Küçü- gü evlendi, büyüğü evde kaldı denile- cek.» Derdini açık olarak anlatan genç kız okuyucumla komuşalım, Hem doğre düşünüyorsun, hem yanlış kızım, hem haklısın, hemde haksız. Doğru düşünüyorsun: Çünkü küçü- ğü gitti, büyüğü evde kaldı, diyecek- ler bulunur. Yanlış düşünüyorsun: Çünkü bunu diyecekler © kadar basit ve o kadar değersiz bir takım (o dedikoduculardır ki 6 dedikoducuların sözüne ehemmi- yet verecek bir erkuğin sana talib ok maktansa, olmaması daha hayırlıdır. Haklısın. bazı erkekler yalnız za- hiri gözelliğe ehemmiyet verir, daha İazlasile meşgul olmazlar. Haksızsın.. çünkü bu kadar sathf düşünen erkekler, bütün erkekler de- gillerdir. Kız kardeşinin senden güzel olma- sınm orun senden evvel nişanlanması- cın sebebi olduğunu zannetmem. Bazı insan geç evlenir, bazı insan erken ve sonra iki kardeşten evvelâ büyüğünün evlenmesi de bir kaide 0- Jamaz. Hiç üzülme kızım ve bilhassa üzül düğürü kardeşine ve kimseye be'li et- memeye çatış. Kız kardeşinin büyüğü olman itiberile onun düğün hazırlıkla- rı için yapacağın bütün (yardımları yap, o birkere evlensin ve sen © 7a- man evinin tek genç kızı kendi kısme- tini bekle,. dünyada az güzel olan ne kadaf çok kadın vardır ki, kocaları çok iyi ve çok ilerde adamlardır. Ka- rilarını severler ve onları mes'ud © derler. Senin vaziyetinde üzülmeye değer hiçbir şey yok kızım. TEYZE Dae e ARANAN Ri
