21 Kasım 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Türk iktisadiyalının Temeli: Sabit muvazeneli Bir Türk fiati K.... Yazan: Muhittin Birgen ürkiyenin etatist bir gidiş için. de inkişaf eden son on beş se - melik iktisadi hareketinin uğraşıp uğra- #p da halledemediği meselelerden biri de flat meselesidir. Çok büyük bir esefle kaydetmeğe mecburuz ki, yeni Türkiye, © imparatorluğa nisbetle, Türk balk küt . İesine, iktisad ve maişet bakımından en büyük nimet olarak ancâk «sulh» ü ver- #miştir. Eğer bugün, Türk kütlesinin hüc yelerini teşkili eden köyde düne nisbetle biraz refah varsa, nüfus artma h ti düne nazaran bugün. bizi çok memnun! etmeğe lâyık bir sürat kesbelmişse, bu ber şeyden evvel ve her şeyden sonra © esulhe sayesinde mümkün olmuştur. Fa- kat, kapitülâsyonsuz Türk , memle. ket ikt atanı ıslah için £i bü- yük emekler, bugünkünâsn bü ve dâ- ha güze, neticeler verebilirken bu netice eide edilememiştir. Birçok sahalarda ya- pılan hamlelerden çok noksan randıman alınmış ve Türkiyenin kalkınma hareketi ber sahada kendisini hissettiren eksik ler içinde, yava gitmiştir. iyon henüz, tanzim edileme-| miş olan nok$anını, umumi bir gürüşie yalmaz bir fiat meselesi halinde mütüles et! mek, zade kabil değil, belki de bütün fktısadi ve içtimai hareketimizi toplu bir halde ifade edilmesi bakımından, en doğ.! Pu bir usul olur. Son, on sene inde, le fiat, ne geniş bir iklisidi mü- hüreketinin ifadesi oklu, ne de! milletin büyük kütlesinin refahı bakı -| mından milselid bir gidiş taki) eti kaç rakam, bize bu 5 Tumaxı çok canlı koymuya kâfidir. Meselâ ç neleri arasında üzümün vasati riben 35, incirin ki, pamuğun alt maş, tütün iki vüz, ze ağının altm ve ih... olduğu halde bugün bu fatis bu hadleri bulmaktan çok uzaktır. Bu on #ene içinde bu flatların feri sürette su -' kut devreleri dahi görüldü. Bir aralık baş kuruşa tütün satıldığını kilosu vir . mi kuruşa geniş mikyasta tütün alına bildiği zamanları gördük. Bir çuval in cirin, kendi nakliye ve ambalâ! masra fanı bile ödemiyen fig uldığına şahld olduk. Üzümün tiyi tutamadığı seneler oldu, Zevtinvağının, ağın, fındığın fintlerinda da bun » benzer facln'ar temasa ettik. Acaba, köy mahsuller düşüşlerine mukabil, kö delerinde köylü bulunduğumuz sanayi tac olduğu himaye tan, Türk iktendi andi hulül hamle Türeilerine göre tesbi © rifeleri diğer tarafi sayılır muvaffak mâni oldu. Yattâ, ihrs veyabud memlek Bi meuhn. edilen im Eemlik maddelerinin p3* mwcib oldu. Şeker, petrol w indirilip çıkarılması doğ hükümetin elinde bu Pet hadlerinde um Man köylü de beraber, mermi rinde ve refah kası bir taraf-| nı Avrupanın ikto-| 4 bir takım bile nakliye gibi doğruya uven fiat veya Üc in »den-| «2ulh» ten başka bir| ditmiş değlAfr, Bi hü! gay.;lardan mütevellid meseleleri günü günü- | Genler: ve| masraf muvazenesinde, on o senedenberi doha mürkül bir variyetle karsı karşıya ka | Türkiyenin en büvük meselesi, mutla- ka haline mecbur olduğu er esaslı dava, bütün ivkıltben maddi Mfadesi denilebile. cek kadsr mühim olan isi, büyük kütleyi! #lfkadar eden miisafd bir flat muvazene. sidir. İnkılâbin bitün muvaffakiyeti, bu| problemin hali demektir, Bu preblemin halli için simdiye kadar Türk hükümetleri bir takım tedbirlere baş vurmaktar hâli kalmadılar, © bitüm bu tedbirler, meselen halinden ziyade, sırf âran tedaviye ea. hemn ve daha ziyade kismi mahiveti halzi gev'erdem İbaret old. Hiebir zaman, TWr-| Kivenin htelif ietimatf ve iktızedi rüm-| > relerini alâkadar eden #atlar arasında! turun ve devamlı bir ahenk wn m senenin na suratie İkurwlabilereği mev, you, bir kül halinde ne ortava konuldu, pe de bümün bü sekilde keli isin herhan- gi bir tesebbös vukua geldi, Fakat, zaman meetikre ve veni veni hâdimelerle kerelestıkca Tirkivenin bu © Özvam As ehemmivet kechott; Fikse heriet miihade. le sisteminde derin ve esa"h hir değisme devrinin önlindevin. sm Ten dn b “meselevi bütüm derinliği ve ihstes He — zefitsler edip ern mskul hir hal ietikame time doğru sevtetmivacek rlursak opak yakm zamenlarrin bu ihmelin acı ve ağır petieelerile karsılasırağımızdan emin o. Tabiri, PAY İntllşemdanhor! inklenf eden ye mum! dünya ahvali, Türkivenin müba- ş'süşl İya SON POSTA Yapmak “istediği şeyi bekliyen netiee o birçok mahcubiyettir, yapmadan ahvalde Sw LL Şİ İl zdınlar a wınaa larb modrtarı ii Filiz Güllü, çiçekli miğfer şapkalar gü - nün modasıdır. İngiliz ve Fransız ka- rı harb havam içinde dahi moda iâlarından bir türlü vazgeçemiyor- Jar. Fransiz (o kadınları bu şapkaların ânü dal ve çalı çırpı parçalarile de nektedirler. dele Iktısadiyatında yeni bir dönüm nok- tası vücude getirdi. kiye, bu nokta et. rafında yapmakta olduğu ve daha do Tus yı | ordularina geçmek Üzere bulunan bu Y de, şimdiye kadar Türkiye ne sarih bi vaziyet almış, ne de kat'i kararlarını ver- mi » Bugünlük, bütün işler, harb ile beraber meydana gelen fevkalâde şart. De halle çalışmaktan iberet olan bir usul içinde inkişaf ediyor. Türkiyenin müba- dele iktısadiyalını esaslı surette tanzim etmek ve Türk kütlesi için müsald bir #i- at müvazenesi temin eylemek bakımın. dan hemen hemen hiçbir şey yapılmış değildir. Ne yapılacaksa, bundan sonra Jacaktır. * Türkiyede kütle menfaatlerine uygun bir fiat muvazenesi vücude getirmek işi- nin bir hamlede başarılabilecek bir dava olmadığını söylemek, hakikat keşfetmek değildir. Hattâ, bu işin bir senede üç se- Jemin karışıklığını ve derinliğini inkâr etmekle mümkün olabilir. Bu meselenin tam bir halli, ancak senelerce sürecek mesai İle ka e, bizim tam yapmaya muvaffek #muzu zannettiğimiz esasların, dünya ahvalinde zuhura gelebilecek herhangi hir değisme We bir hamlede yıkıldığını görmemiz bile mümkündür. Bunun için, kolav muvaffa- kivetten kaçınmaya, sabırlı olmaya, y&- aman mi s Evvelâ yapınız, sonra söyleyiniz adamı bir sövliyen böyük Kafanızda besleyip büyüttüğümüz plânı tahakkuk edince ye kadar kendinize saklayınız, yapamamak ihtimalinden başka rakibinize fikir vermek tehlikesi de vardır. Hargin bir fıkra i Yeniçeri ağası kadar bilecek misin 71 Bir genç adamla, bir ihtiyar kadın ? öımi zamanda Zeyrek yokuşunu çı kıyorlarmış. Yeniçeri ağam du orada ? bir evden çıkmış, Genç adamı, ih -İ tiyar kadını görmüş. Adama seslen. $ miş: i — Utanmıyor musun sen, ihtiyar anan yokuşu çıkamıyor, onu sırtına $ disuna, Genç adam cevab vermiş: — O benim anam değil ağa? * — Anan, diyorum sana, haydi str - tına al götür, Genç adam kadını #nrtinaâ almış, kan ter içinde yokuşu çıkmış, Yoku. da kardeşine rastgelmiş, sormuş; — Sırtında taşıdığın bu iht din kim? — Kim dacak, mz — Nasil anamız olur, bizim ana - miz dört sene evvel öldü. — Haydi oradan, sen Yeniçeri ağn- $ı kadar bilecek misin?! aklama Sm 'ely Ryoz Loh oriuları madın mı, ana » mea önden az ed''d' »ya harbinde, Polonya mandanlık eden Mare - İşal Smigiy Rydz, Leh müsellâh ordüla - mnım umumi müfettişliğinden ezledil - miş, ve bu vazife yeni kurulan Polo: hükümetinin bsşvekili ve başkırmandanı Sikorskinin uhdesine geçmiştir. Smigiy Leh lisanında «süratli» demek. tir. Mareşal Pilsudekinin ölümünden son- ra Polonya ordusunun en yüksek rütbe - İsine sahib olunca, kendisine bü lâkabı seç mi vaş, İskat, emin yürümeğe | Yalnız bugün içim değil, bugün! İiçin de çalışmak hakiki muv yerüne şartıdır. Hattâ, varınin , bugün için bizden eks$e, bunu yapmayı gö: rin sir fes dakârlık istev almak mürece. Türkiye, kendisi ine mahsus bir fiat m Fakat, nede tahakkuk ettirilebileceğini Iddia et-| varenesi tes esaslı birİmek dahi, ancak işin büyüklüğünü, prob.!nevi, buzünlü dairesinde ti İlesirken, bu endişemiz, sağ İyarın icin azam idır. Bir gün, bir h yaşayacak bu mem İtak bu usuld yIZ. | € Kk “ / ittim £ Bis en olsun, veğ , tam hesab ve et gayesi olmalı- r ay veya sene olan her plân, > ARASINDA Hitleri temsili eden İngiliz delikanlısı Geçenlerde Londra radyosunda «Na liğin taribis izimli bir skeç oynan - ış, bütün radyo dinleyicileri Hitler zil mi rolünü yapan aktörü merak etmişler - di. Bu rolü yapan resmini gördüğünüz rında Marius Goring isminde . delikenlısıdır. i28 yaş pir İn Garib bir kitabe kada Massachusete mezarlı » bir kitabe görülmüştür. Bu herkesin nazarı dikkatini celb » Amerikan gazeteleri bil buna yer vermişlerdir. Kitabenin a nen terc#mesi şudur: «Burada medfun bulunan James Ra dondur. Eyldl 1939 da vefat eylemiş itir. Dul kalan yevcesi teselliye muhtac bir haldedir. 24 yaşındadır. İyi bir zev. , ice olhenk evemfa malfktir. Adresi şu - dur: | Tsertz sekeği numara 10 madam İlemes Redom. Tavsiye edilir!e | Dal kadını teselH etmiye gidenlerin İsasemı süzeteler yazmadılar... İ Fakat bu kitabe dolavıs'le-bu sehrin İidânat ile belediye mezarlıklar (müdürlüğü arasında bir ihtilâf çıkmış- tır. Mezerhxlar müdürlüğü kitabevi ilâm saymakta ve Min ücreti istamekteğir. Kitaheyt tarim #den 'lânat acenlağ; isa burun bir ilân olmadığımı, sader8 | in son arzusu olduğunu ileri sür mektedir. “Mesele halen mahkemeye Hintikal eylemiştir. enta m İSTER Adlt tıbta telefoncu Mehmed anlattı: — İstanbul kazan, ben kepçe, ev arıyorum. İki çocuğum var, ev araştırmasında bazan onları da «Çocukluya ev vermeyiz, diyorlar, ISTE İNAN, İSTER bir yere emanet ed Bu defa da: yanıma alıyorum.: O zaman çocukları NAN, İSTER yoktur» İNANMA! erek yalnız başıma dolaşmıya çıkıyorum.! «Bekâra ev vermeyiz» cevabını alıyorum, bülâsa benim vaziyetimde bulunan bir adam için anlaşılan İstanbulda ev INANMA! tel... İkinceileşrin 21 . f Yazı Çok Olduğu için | Bugün Konamadı Sözün Kısası vesrasesesesersasannsunn s400surusasasa sar unasssanan sansar Bu kış meyva bol ve ucuz olacak (Baştarafı 1 inci sayfada) rla gelen Amasya cinsi elmalar » Arikara armudları 15 25 &w üz mevsim başlangıcı olduğu şehrimize mühim miktarda por takal da gelmeğe başlamıştır. Bunla rın İlatlar: da geçen seneye nazaran hayli ucuzdur. 80 lik Dörtyol portakal yüz, yüzlük ve iki yüzlük san» ar 150 kuruştur. Hataydan da mühim miktarda )imon gel- mekte, bir müddettenberi başlıyan Jio İpabalılğı zall olmaktadır. 300 lük sandık - Jar 7 Wraya düşmüştür. Geçen seneler diş piyasalara yaş meye İlhraer için yapılan etüdler iyi netice ver * miş ve bu sene içlik daha geniş mikyasta ih“ Tacal yapmak Üzere hazırlıklara geçitmişti- İakat Avrupada herbin baslaması ortayd birçok müşküller çıkarmıştır. Şimdilik yak. nız Misir ve Filistine ihracat yapılmak!a V€ İngiltereye de meyva sevki için temaslar geçilmiş bulunmaktadır. Ticaret Vekkhleti meyva ve sebze atış bir- 2ği dış piyasalarda meyvalarımızın rağbö” tini temin için (o büyük mesai sarfetmekle, muntazam ambalâjlar dahilinde ayni bü - yüklük ve evsafta malların sevkine eher- miyet vermektedir. Birik ayni şekilde dahilde de sürümü Ar- tırmak için muntazam ve muhtelif eb'add& Arıbalijlarla venz meyva satışına başları$ ve şehrin 4 muhtelif semtinde açtığı pera- kende satış yerlerinde de ucuzluk ve refa” sete dikkat edilerek halkın rağbeti celbe - dilmiştir Yapılan tetkikler sonunda bu satış verleri artırılacak we halka wen meyva arpedilerek Wiihlâk artırılacak, istihsal muntakalarındâ meyvaların çürümesine mahs) bırakılmama- Gn calışılacaktır. AlAxadarlardan alınan #04“ Imata göre bu sene şehrimizdeki mı cuzluğu nisbeti geçen senelere nazari diden yüzde 80 w bulmuştur. Yabancı diller mehtebinde tedrisata başlandı Üniversite Yabancı Diller mekte - binde dünden itibaren tedrisata başlan mıştır. Lisan dersleri için fakülteler mesaisi har'cinde sabahları saat 8 den 9 a, akşomlarıda 6dan 7-Be kadar zaman ay Maar Yabancı mektebi talimatnamesinde bazi ler yapmış ve keyfiyeti birkaç gün € i vel alâkadarlara bildirmiştir. Bu tadi- âta göre, Yabancı Diller mektebin8 devam mecburiyeti kaldırılmıştır. AB“ ca'k devlet hesabına okuyan veyf lan burf hizmete tâ“ ebeler n kurlarına devamâ tutulmuşlardır. Serbest ©c'a * tede okuyan talebeler d€“ tâbi değeldirler. rlara devam edip etmiye* bir beyanname ile mekteb İ Tari Diller kabul edenler geçen senelerde olduğü sihii muntazaman dersleri takib ede * bekler, devam etmivenler de sene 80 “ nunda imtihana tâbi tutulacaklardı”” Dün bir işçi arkadaşını yaraladı Karamürsel kumaş fabrikasında çel” şen Mustafa isminde biri ayni servis arkad İvücudünün muhtelif yerlerinden ağı" $v yette bheaklamıştır. Hâdize fabrika ate” İyelerinden birinde çalışan bir kadın ünden çıkm Yarah Cerrahpaşa bö“ İtaresine kaldırılmıştır. TAKVİM vere” 133 İkincitegmia