12 Kasım 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

12 İkinciteşrin Mi Şef Vekiller Parti idare heyeti | Metürkün manevi huzurunda J o SON POSTA Müzakerelerde başlıc Yazan: Hasan Âli Ediz | Pinlândiya sahillerine bır bakış Günün mühim meselelerinden biri de,(lidir. İşte Sovyetlerle Finlandiya arâsın- Sovyetlerle Finlandiya arasında uzayıp'da cereyan eden müzakerelere İsveçin de giden müzakerelerdir.. . İbüyük bir alâka göstermesi bu yüzdendir. Sovyetler Birliği Baltık denizinden| oAland adaları, Boti körfezinin ağzında gelebilecek muhtemel bir taarruza karşı! olmakla beraber, Finlandiya körfezini de| emniyetini korumak düşüncesile, Eston. | kontrol edebilecek bir vaziyetied ya, Letonya, Litvanya ile bir sıra karşı-| keyfiyet Aland adalarına stratejik bir lıklı yardım paktları imzaladı. Bu arada, mahiyet vermektedir. Bundan başka AL ayni şekilde bir pakt imzalamak için Fin-| land adalarından bir çoğunda büyük harb landiya ile de müzakerelere girişti. Mü-! gemilerinin barınmasına müsaid liman- zakerelere başlanalı iki ayı geçtiği halde,İlar bulunması, adalar arasmdaki deniz| bugüne kadar bir pakt imzalamak müm-| derinliğinin, büyük tonajdaki gemilerin kün olmadı. Müzakereler zaman zaman|bile geçmesine müzaid olmas, Aland a- tehlikeli bir safhaya girer gibi oldu. Za-|dalarının stratejik kıymetini büsbütün man zaman inkıtaa yüz tuttu. Müzakere. |artırmaktadır. lere resmen iştirak etmemekle beraber,| © İşte muhtelif devletlerin zaman za- isveçin de, Sovyetler Birliği e İ"İman Aland adalarını gösterdikleri büyük ya arasında cereyan eder bu konuşmar | alâka bununla izah edilmektedir. lara büyük bir alâka gösterdiği görüldü. andiya arâ- şia mevzuu A. de bu müzakere- Gene stratejik vaziyetleri odolayısile Aland adalarının, zetigin ve oldukça he- yecanlı bir tarihleri vardır. Aland ada- ları, 1800 yılına kadar İsveçe aitldiler.. 809 Rus - İsveç muharebesinden sonra, 8-17 Eylül 109 tarihinde aktedilen Fridrihshans mashedesile bu adalar Rus- lara İntikal etti. Rusya bu muahede ile, hem Aland adalarını, hem de Finlandiya-| yı kat'i olarak kendi ülkesine ilâve etti.) Rusyanın Baltık denizinde kuvvetlenme- sinden telâşa düşen İngiltere, eline hi sat geçer geçmez, Rusları bu sahada 7 #aadekârlığa mecbur etti; Kırım muhare-| sini müteakıb, 1855 senesinde İngiltere, a, Rusya arasında imzalanan Paris muahedesine, bir de «Aland uzlaşmasız ni! ekledi. Rusya, bu anlaşma mucibince A- land adalarını tahkim etrremeği taahhüd Sovyetler Birliği ile Fir sındaki kohuşmaların land adalarıdır.. İsveç love bu kadar alâka göstermesi, gene A. land adaları yüzündendir. rafında bu kâdar gürültü koparılan, etler Birliği, Kinlundıya, İsveçten zaman Zâman İngiltere ve yı da yalandan a dıran arının: hususy land mahiy nedi, Tarihte mühim bir rol oynayan ve za- ma biyet veren A de, Boti körfezinım tam ağzında bulun. maktadırlar.. adaları, mocmu tresâhaları 142ö & murabbaıı bulan irili ufaklı üç yüz kadar adadan mürekkebdir. Maa- etti. mafia bu üç yüz adanın ancak 80 kadarı ii : meskün olup, diğerleri, yaşınması kabil |.* 1914-1918 Dünya Harbi smasında Rim olmıyan kayalıklardan ibarettir. lar, vaziyetin hususiyetinden ve İngilte- 1925 senesinde yapılan nüfus'şayımına |”€ ile olan ittifaklarınden İstifade ederek göre Aland adalarımaı-«mecmu » nüfusu | Aland adalarını tahisim ettiler... 21,180 kişiden ibarettir, 1917 ihtilâlinden, ve Binlandiyanın is- Aland takım adalarının en büyük ade- | (iKlâlini ilin edişinderi sonta Ah 5, bütün adalara Jemmi veren Alana ş-)larmda İsveçe iltihak etmek cereyanı baş İsi, dasıdır. Aland adasının nüfusu 1400 ki-| 8 Versay sulh müzakeratı esna- sidir. Mesahası, 475 kilometre mu: .İsında bu hususta birçok müracaatlar va- dır. En büyük şehri Marıenböm ıda Aland 3- Gi adü- Bir hayli şimslde olmasına rağmen A E hd adalarının izlimi, oldukça mutedil Ba bu sıral dir. Vasati harareti - hususi mahiyette an plebisit neti Aland adası hal sinde, adalar ha 1 € bir ekseriyeti, İsveçe iltihak etmek artusunu İz sıtaları, balıkçılıktır. : H buralarda, davar da yetiştirilmektedir. sında, adalardeki 10)! mektedir, İşi, İsveçe iltihak rey verdi, Aland adaları — Finlandiyaya “siddir.|'- İşte bu hâdise . yüzünden 6 zamanlir İilağsuki buradaki hüfuma 73 07'3. İsveç-i İsveçle Finlandiya, arasındaki -Mün4se ; elar da vardır. Bu yüzden tiler. ran 1919 daki ple S nüfustan 738 İkomisyon, Aland adalarının Finl Sayfa 7 ovyet - Finlandiya konuşmalarının içyüzü a mevzuu teşkil eden Aland adalarının meraklı macerası e betler gergin bir hal aldı. 1920 yılında İs. veç kralı, Aland adalarından gelen ve İs- veç tarafından ilhak edilmelerini rica €- den bir heyeti huzuruna kabul etti, Vin- landiya gükümeti, İsveçe giden heyet a- zâlarını, ve hareketin şeflerini if et mekle bu harekete cevab verdi. Adalara Bu sırada İngiltere & © zamanlar İngiltere İle bolşevikler ara- sında rmiharebe cereyan ettiği İn- giltere bu adaları, Petersburg mak istediği hareket için babri bir üs o- arak kullanmak istiyordu. Bu yüzden Aland adaları işi Milletler Cemi havale edildi. Bir Amerikalı, bir Be lı, bir de İsviçreliğen ibaret üç kişilik bir Kor ya verilmesine kar Aland adalarının Fınland sine sebeb olarak şunu il Aland adalarının İsveçe olan mesafeleri 40, Binlandiyaya olan mesafeleri ti: kilometredir. Binsenaleyh adaların Fin- landiyaya olan bu yakınlığı, nüfus mı lesini ikinci plâna düşürerek adaları Fin. landiyaya verdirtti Milletler Cemiyetinin kararı ne olarak Finlandiya 1921 senesi 27 Hazira- mwnda kat'i olarak Aland sdalarına leşti. Adalardaki İsveç hslkına kendi lerinde tedrisat yapmak, kendilerini ida re ötmek hakkını da kabul etli Milletler Cemiyetinin bu kararı İsveç- te büyük bir telâş uyandırdı. Çünkü A. land adalarının Stokholmdan olan mesa- feleri topu topu 100 kilometre idi, Bunun üzerine Aland adaların: itaraf bir mın- taka sayılması hususunda müzakereler başladı. 1821 senesi 10-20 Birinciteşrin ta- rihlerinde Cenevede, Danimarka, Eston- ya, Finlandiya, Fransa, Almanya, Büyük Britanya, Letonya, Polonya, İsveç mu. rahhaslarirın iştirakile bir konferans toplandı. Nihayet 6 nisan 1922 tarihinde bir anlaşma imzalandı. Bu anlaşma mesi de Finlandiya, «Finlandiya h » tesbit edeceği baz: istisnalar hari- cinde» Aland adalarını gayri askeri bir mıntaka haline getirmeği, buralarını th- kim etmemeği (aahi i. Bu anlaşma- nım diğer maddeleri de bir harb çıktığı takdirde r nin bitaraf kalacağına dair olan b lerdi. Bu âi manın tatbikine nezaret isini, Milletler Cemiyeti kendi ü aldi. (Devamı 9 uncu sayfada)