5 Kasım 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 3

5 İkinciteşrin AKİN Müttefikler Amerikaya bir milyar dolarlık harb malzemesi sipariş ettiler Bir İngiliz gazetesinin istihbaratına göre sipariş edilen tayyarelerin adedi üç bindir Vüşington 4 ai (A.A) — Dün öğleden tehir, oplanan âyüân ve meb'usan muh- kapış çcümehi, bitaraflık kanununun Yük kg nini, ümet lehine olarak bü- Muh g,., Sseriyetle kabul etmiş ve bu- zerine her iki meclis kısa celseler Binek bu metni tasvib eylemiştir. İmzala, »i£, bitareflik kamınunu o bugün lâh san Bu dakikadan itibaren si - eşik d simmat ve tayyare Amerika Bir- lere de yetlerinden muharib memleket - taraflı #rac olunabilecektir. Ruzvelt, bi- lüğved, hakkındaki eski beyannameleri tevfik, “ektir. ©cek ve yeni bitaraflık kanununa ah Yeni kararnameler istar eyliye - > Berlinde tefsirler b dra 4 (A.A) — Amerikada am - Yardın en kaldırılmasına dair verilen ka» Beri, bahseden Berlin Tadyosu bunu Yirdiğ. en İstifade eden Yahudilerin çe - Maç; PİT entrika» dan başka bir şey ol - kv) sövlemektedirler. €vyork Teymis gazetesinin * K mütalsası et Dek $ (A.A) — «Nevyork Times» de su satı, okunmaktadır: âh “re azasının büvük bir kısmı si - «» konan embarzonun kaldırılması Kizil altacağı ve An Batayynmesi tehlikes tinde hulummaktadı Pis Manevi mözaharet diğ, * (SA) — Gazeteler Amerikada diri; > mühimmat ambargosunun kal - Ga karerile messil olmaktadır. haşy eler. bu kararın milli ve enter - nal akislerini tahlil ederek bunun teki ç lMalctan ziyade manevi müzahe- üzerinde tevakkuf ediyorlar. p,,, Dilyar dolarlık harb levazımı Sin, İ (AA) — Petit Parislen gazete - Nevyork muhabirine göre, mütte - Yugoslavyadan muhaceret yasak a 4 (AA) —D.N.B up, siirmame ile buğün Yugonlavyadan Dn yasak edilmiştir. tn “Enleden olarak hiçbir Yuguslar tebe- Meri, aSüport verilmediği gibi bire de mMerektedir. Fintti eemebi memleketie Miş gi da müvakkaten Yugoslaryaya gel - Memek a devlet adamları bile gi » ir, Bratislava'da Karışıklıklar gi beşte 4 (AA) — Bratislâvada Ba? karısıklıklar o vukubulmuştur. he Beş, Macar partisinin binasına girmiş ve ei tahrib etmiştir. Macar çazete #nelerinin çamları kırılmıştır. Bu ng Kliklar, Ribbentrop ile Ciano ara - Sük b pprlan anlaşma mucibince çok kü- Midi” Çek arazisinin Macaristanı ve - sönün yıldönümü münesebetile Imustur, Zixgal şi-ketinin Hava urumuna yrdımları ara 4 (AA) — Haber aldığımıza Kare Zineal şirketi Ayancık isletmesi kağ etinin Hava Kurumunu bugüne Velar Yaptığı 86 bin Brahık yardınta ilâ- bundan sonra sirketin | işliveceği La min beher metre mikâbından da 20 Amaç teberruda bulunmayı karar altına Meiyiz keyfiyeti Hava Kurumura bil - Zayi Hava Kurumu genel merkezi Yeli Sirketi isletme idaresinin milli ha- dap Nğumıza karsı gösterdiği bu yardım- daj “olayı sirkete murassa tayyare ma - VAS vermietir. göre, Pursanın imarı vi 4 (AAY — Şehirellik mütehassıs ray Prost. buraya gelmis ve Bursanın Ma bay isleri üzerinde alâkadarlarla e. MiRtar. Mey imar plânnın tanrtmi ve tat. Mağ, Un Prnet ile bir mukaveleye bağla - bildiriimektedir. ia $ (AA) — Bursanın imar 2 cdi tanzimi ve tatbiki işi bugün im- m ile profesör Prosta en fikler tarafından Amerikaya yapılmış © lan harb levazımı siparişleri daha şim - diden bir milyar doları bulmuştur. Müttefiklerin Amerikaya sipariş ettikleri tayyareler Nevyork 4 (AA) — Nevyork JHerald'in Öğrendiğine göre, Fransız ve İngiliz ajanları İâmerikan tayyare imalâiçilarile 175 milyon dolarlık bir mukavele yapmışlardır. Barı kaynaklara göre siyariş edilen tayya re adedi 2600 ilâ 3000 dir. İngiliz gazetelerinin mütaleas Londra 4 (AA) — İngüiz gazetelerini meşgu! eden meseleler bilhassa Amerikada ambargonun kaldırılması, iktisadi harbinini muvaffakiyeti ve Rus - Pinlândiya münase- betlerindeki gerginliktir. Gazeteler o başmakalelerinde o Amerikada slâk ambargosunun (kaldırılmasını birinci dereemde mühlm bir hâdise olarak karşılı. yorlar, Harb sahası Vaşington 4 (A.A.) — Hariciye nazırı Hull, bahriye, adliye, maliye, ticaret ve harbiye nezareti erkânını toplıyarak bi - taraflık kanunu ile alâkadar olmak üzere harb sehesı hakkında reisicümhurun 1s « dar edeceği emirnameyi hazırlamaya baş- İlamıştır. Harb sahasmm Marş deniziis Şimal denizini de ihtiva edecek tie tesbit edilmesi kuvvetle muhtemeldir, Sivil halkı bombardıman eden devletlere tayyare yok Vaşington 4 (A.A.) — Amerika hari - ciye nezaretinin sözcüsü gazetecilerin bir susline verdiği cevabda demiştir ki. Sivil halkı bombardıman cden dev » letlere tayyare satmamalarım hükümet tayyare fabrikalarından istemişti. Ameri- kan hükümetinin bu siyasetinde hiç bir değişiklik yoktur. Amerika etrafında bitaraf mıntaka Vaşington 4 (AA) — Muharib devletlere âld denizallıların Amerika sularında seyri- seferine dair Amerika Relsicümhuru tara - fından bugün bir nizamname imzalamıştır.) Relsieümhur diyor ki: Amerika Htihadının kara sularına veya 1. manlarına Fransız, Alman, Polonya, İngil - tere, Hindistan, Avustralya, Kanada, Yeni Zelinda ve Cenubi Afrika denizaltılarının| yazsak olduğunu beyan ve ân ederim. Panama kanalı mıntakası ile mücbir ah - val bundan müstesnadır. Bu takdirde met - kür denizaltılar; su üzerinde kuleleri ve gü- verteleri meydanda ve ald oldukları muharib| devletin bayrağını taşıyarak girip çıkadile - ceklerdir. Dahiliye Vekilinin tetkik seyahati Kayseri 4 (A.A) — Tetkik seyahatine çık. mış olan Dahiliye Vekili Paik Öztrük bu sa- bah huraya gelmiştir. Valimiz ve Vülyet er. kânı tarafından karşılanmıştır. Dahiliye Ve. ilimiz muraslatından sonra kaza kayma» kamlahının da hazır bulundukları bir toplan da vüüyetin idari işlerle alâkadar olmuş, iahat aimeştir. Fstk Öztrak sant 17 de halk, mümssesat, birlikler ve teşekküller mümessillerini kabul etmiştir Göring Romaya gidecekmiş Roma 4 (A.A) — Rövterin siyasi me ring önümüzdeki hafta Romaya gelecek- tir. fir Fransız vpuru | Dala batırıldı Peris 4 (A.A) — «Baoules ismindeki i Fransız şilebinin bugün Atlântik deni - İtorpillenerek batırıldığı resmen bildiril - mektedir. Bir Fransız muhribi sağ kalanlardan üç kişivi kurtararak bir Fransız limanma çıkarmıştır. iki kişi öl - «Baoule mürettebatından müş. 11 kişi kaybolmuştur. hafilden öğrendiğine göre Mareşal Gö -| İzinde bir Alman tahtelbahiri tarafından | POSTA ERLERİ Devlet reislerinin Milli Şefe tebrik telgraflar Ankara 4 (Hususi) — Cümhuriyetin 16 pel yildönümü münasebetle muhtelif Cevlet reitleri Milli Şefe tebrik telgrafları göndermişler ve Reisleimhur bu tebrik. lere mukabelede bulunmuşlardır. Tebriki talgıafları gönderen devlet relaleri şun- lardır; Efganistan Kralı, Belçika Krah, Miswr Kral, Amerika Cümhurrelsi, Fransa Olimhurreisi, Mehler Krah, Irak Kral Nafbi, Japon İmparatoru, Litvanya Re- Uicümhuru, Meksika Relsicümhuru. Alman tayyare'eri dün Alsas üzerinde uçuşlar yaptılar Amsterdam 4 (A.A) — Tanınmış Ho- landalı gazeteci Van Blankestein, Alman- yanın büyük taarruzu ne için geciktirdi - Bini tahlil ederek diyor ki: Almanlar muszzam ihtiyat kuvvetle - rine muhtaç bulunuyor. Bugünkü sükün- dan istifade ederek benüz askerlik hiz - #metlerini yapmamış olanların yetiştiril « mesile meşguldür. Almanya, İngiltereye yapılan hava hü- cumlarının muvaffakiyetsizliğinden in - kisarı hayale uğramıştır. Sonra müttefik lerin hava tefevvuku gün gectikçe daha ziyade artmaktadır. Bu ise Almanların İngiltereye kütle halinde yapacakları hücumun muvaffakiyetini çok zayıflat - maktadır, Benzin tasarrufu Bundan başka, Almanlar benzinlerin - de tasarruf vapmak mecburiyetinde bu - Tunuyorlar. Polonya harbi benzin bakı - mından Almanyaya pahalıya malolmuş- tur. Almanlar keza tayyarecilerini ve tayyarelerini de tasarrufla kullanmıya mecburdurlar. Çünkkü Fransa ve İngil - terenin tayyare imalâtı ve pilot yetiştir- meleri Almanlardan üstündür. Fransız tebliği Paris 4 (A.A) — 411.939 akşam teb - liği: Bugün Moselle ile Sarre arasında her iki tarafın hafif keşif kolları faaliyeti ol - mustur, Paris 4 (A.A) — 4 Teşrinisani sabah tebliği: Cephenin muhtelif taraflarında devri- ye faaliyeti kaydedilmiştir. Alman tebliği Berlin 4 (A.A.) — Alman umumi ka - rargâhı bildiriyor: i Garbde. dünkü gibi mevzii topçu ve keşif kolları faaliyeti oluruştur. Hava muharebeleri Paris 4 (A.A) — Askeri vaziyet hakkında Havas ajansı şu malimatı vermektedir: Dünkü gün bütün fasliyet hemen hemen havaya inhisar etmiştir. Asman keşif tayyareleri gerek hatlarımız üzerinde, gerek cepheden çok uraktaki yer- lerimizde uçuşlara teşebbüs etmişlerdir. On iki tayyarelik bir düşman bava kuvveti şid- detii hava dafi toplarının mütemerkiz ateşi karşısında gayet yükseklerden uçarak Por. bach üzerine gelerek tarassudlarda bulun - muştur. Fakat ceplik elvarında gizlenmiş tayyare meydanlarından kalkan Pransız avcıları gö- zükür gözükmez hemen usuklaşmıştır. Porhach üzerindeki bu mühim keşif uçuşu son günlerde bu mınlakada Almanların gös terdiği faaliyetle birleştirilebilir. Bevelki gün; Porbaeh uzun menzilli Alman ağır topçusu İtarafından bombardıman edilmiştir. 21 o - büs düsmüş ve mühim hasâr yapmıştır. Diğer taraftan Frans kumandanlığına gelen malümata göre, Forbachın şimali şar- kisinde Alman topçusu takviye edilmiştir. Dün Alsace'de Alman tayyareleri tara - fından bir sefer yapılmaştır. Colmar ve Mul- house üzerinde uçan tayyareler Fransız av- etları tarafından takib edimiş ve bunlar Rhinis, Ste tarafına çekilmiştir. Ancak bir kaç Alman tayyacesi yükselerek Fransız top rakları Üzerinde ilerlemelerine devam ede. rek Bourgone istikametinde uçmuşlardır. ingiltere - Japonya münasebatı Tokyo 4 (A.A.) — Tokyo Asahi Shim - burn gazetesinin Londra muhabiri İngi » liz başvekili Çemberlayn'in bir mülâka- tn Çemberlayn demiştir ki; Eğer Japonya di haklarını ve menfaatlerini tanırsa giltere de Japonyaya karşı olan hattı ha- | nin merkezi Çin sı muhtemeldir. değiştirecektir. Hatta İngiltere -| hükümetini de tanıma 4 Sayfa 3 Şi E © Harbin en kazançlı City of Flint vapuru serbest bırakıldıktan sonra Vaşington 4 (A.A.) — Amerika Birle- şik devletlerinin Norveç elçisinden gece i Reç vakit hariciye nezaretine aşağıdaki) Ooo devlefi : İlalya telgref gelmiştir: yı Seli, «City of Flint Amerikan mürettebatı" a a RM jpa iade edilmiştir. Amerikan bayrağı ye- B ir müddettenberi Ege kıyıların niden gemiye çekilmiş bulunmaktadır.» da ve doğu Akdenizde etrafa Amerikanın Bergen konsolosunun ra-'cmmiyet havası yaymak ister gibi görü - poruna göre, Citf of Flint gemisinin Akmen İtalyanın 'bu vadide kendisile mü man mürettebatı kumandanı, Tromsöden' melekâr muameleye giriştiği tek mem - itibaren Norveç kara sularından istifade leket Yunanistandır. Arnavudluğun işga- !etmek müsaadesini istihsal etmiştir. City lini müteakib Yunanistanda hasıl olan Taşilisceni Çindeki ah-| Haugesund'a varmış ve Amerikan mü - rettebatından birinin hasta olduğunu ve İbunun karaya çıkarılması kizumu bulun- duğunu (eri sürerek limüna girmeği ta- leb etmiştir. Norveç amlrallik dairesinin İgemiye gönderdiği doktor. Amerikalı bahriyelinin geminin limana girip demir atmasını icab ettirecek derecede hasta ol- madığını müşehede etmiştir. Fakat gemi, (her şeye rağmen limanda demir atmıştır. Burun üzerine Norveç makamları da, en- temasyonal hukuk mucibince, malâm ka rari almıştır. Almanyanın protestosu Oslo 4 — Amerikan City of Hint va - puru bugün şimal istikametinde İngil - tereye doğru Hengesunddan hareket et- miştir, Berlinden resmen bildirildiğine göre Oslodaki Alman elçisi bu vapur hakkın- daki hattı hareketlerinden dolayı Norveç makamatı nezdinde protestoya memur €- dilmiştir. Elçi, Alman mürettebatın ser - best bırakılmasını da taleb etmiştir. Bir indiiz çazet.sina göre Romanya yeniden tehdid ediliyormuş (Maştarafı 1 inci sayfada) Rusya ve Balkanlar Şimailik Almanya büyük bitaraf devlet. lerle meşgul olmakta, Rusya ise küçük dev- Jetlerle uğraşmaktadır. Rusya Finlândiyaya yaptığı talebler münasebetile İsveçe de İngil tereyo karşı fazla sempati göslermemesi yo. Junda kapalı ihtarlarda bulunuyor. Roman. ya yeriden tehdid edilmeğe başlanmışlır, © İderecede ki bu memleketin Ankara büyük ei- çil Bükreşi ziyaret etiiklen sonra alelâcele tekrar Ankaraya dönmüştür. Ve Romanya- ye bir taarruz vukuunda Türkiyenin alaça. İh tedbirleri Ankara hükümetile müzakere €decektir. Bulgaristan üzerinde de tazyik yapılmaktadır. Rusya ile Bulgaristan arasın da yapılmakta olan hava münakaliti mü - sakereleri daha şimdiden Karadeniz sahii- Jerinde bir osivil» hava üssünün tesisini der- piş eylemektedir. Belki de yakında öğreni - legektir ki, Rusya meselh Odesayı bir taar. ruza karşı müdafaa için şiddeti; tedbirler almaz fhtiyacını hissedecek ve buna hakkı olacaktır. Almanya, Balkan devletlerle müttefikler İarasında mükarenete mâni olmak bakımın- idan Rusyanın bu siyaselini tasvib etmekte. dir. Diğer büyük bitaraf devletlerden Ameri - kayı Rusya ve Almanya ümlidsiz telâkki e - diyorlar, fakat bütün gayret ve dikkatlerini Japonyaya ç$rirmişlerdir. Almanya, Uzak- garkta İngiltereye karşı müşterek bir harb yapmek üzere Rusyayı Japonya İle barışa davet eylemektedir. Bunun Için de Rusya - nın Çini Japonyaya karşı sebebsiz olarak taarruz etmiş olmakla itham eylemes! kâfi. dir. Rusyanın bunu yapması da pek muh - temeldir. Ancak şüpheli olan bir cihet varsa © da, Japonya Almanya tarafından yapıl- Rusyaya tavizlerde > bulunmağa (AA) dığı gibi, kame kapılarından, resmi kayıdlara len bu iki kelime damla sakını sinir gibi ağzımızda gerilip katılaşan lar ki 0 müimis ağa, bey ve hanım geni | di elmek münasib olur. Jof Flint, refakatinde 10 harb gemisi ol -Jemniyetsizliği gidermek için olacak, Epir duğu halde, Cuma günü öğleden gonra hududun. dan askerlerini çekti. Sonra da daha geniş bir dostluk tesis etmek ister gibi notalar teatisine başladı. Fakat, bu arada, İtalyanın âmmece malüm olan hâ- rici siyasetinin İstikametinde bir deği - şiklik vuku bulmadı. Buna dair resmi, Rayri resmi hiç bir şey söylenmedi. Bu - günkü harb başlamadan evvel İtalya, Al manye ile vücude getirdiği meşhur mih- verin bir ucunu teşkil ediyordu. Alman - ya harbe girdi. İtalya bitaraf kaldı. Bu bitaraflığın Almanyaya iaşe ve ilk madde tedariki bakımından ve ayrıca İtalyanın iktisadi vaziyetini düzeltmek noktasm - dan pek çok yardımı olduğu muhakkak - tır. Fakat İtalya niçin bitaraf kalmıştr? Almanyaya yardım etmek İçin mi? Yoksa coğrafi vaziyeti icabı İngiliz - Fransız donanmasından © korktuğundan mı? Yadrud da harbe müdahale etmek için fırsat dan mı? Malümumuzdur ki İtalyada, bundan birkaç gün evvel mühim bir kabine de - gişikliği olmuştur. Bazı İtalyan gazete rinin ifade ettikleri gibi bu hal, faşizmde mevcud nöbet değiştirme usulü tatbi- katı neticesi mi olmustur? Yoksa bir kı- sim demokrat memleketler matbuatıtan iddiaları veçhile Almanyaya taraftar bir hükümet ekipi yerine vaziyeti daha bi- taraf görür bir hükümet heyetini iş başı- na getirmek için mi buna lüzum görülmüş tür? Bu noktalar da meçhul kalmıştır. Maamafih şunu kaydetmek lâzımdır ki İtalyan siyaseti hariciyesinin ana hatla - rında bir değişiklik vukubulmuş olsaydı, bu cihet derhal ilân edilir, nutuklar söy- lenir, yazilar yazılır ve dünya efkârı u - mumiyesi tıpkı Harbi Umumide yapıldı-. ğı gibi bu değişiklikten haberdar edilirdi. Kaldı ki fikren Almanyaya merbut bu - Tunan İtalyanın ayr:e w memlekete meşhur mihver mişakı e bağlı bu - Tunduğu unutulmamak gerektir. Her ne kadar Almanya, müttefikinden, araların- da mevevd olan muahedenin . icablarını yerine getirmeyi istememiştir. Fakat bir gün bunu istiyecek olursa ne olacaktır? İDemek ki bu noktada da şimdilik vuzuh yoktur. İtalva, geçenlerde gene bir İtalyan gâ- zetesinin yaydığı gibi Gençlik Almanvava ta orta vaslı ve bir kısım â manyayı sevmemektedirler. Bunun hari- cinde İtalyan çizmesi İngiliz ve Fransız donanmelarının kolsvlıkla tehdidine ma- ruzdur. Bu ssbeble İtalya biteraflığı ter. cih edivor. Kaldı ki be savee islerine de düzen vermekte ve iktisadi o vazivetini düzeltmektedir. Demek oluvor ki İtalva busün öpportünizm vevıvor ve her iki ta- rafa hoş görünerek gününü sün edivor. Amma hesab örme günü icin de bütün kuvvetlerini mahfuz tutuvor. İtalya, işte böyle bir sivaset takib ediyor. Si Ragın Eğ Egsde zelzeleler İzmir:4 (A.A) — Dün öğleden ronra İzmirde hafif bir yer sarsıntısı duyulmuş- tur. Evvelki gece yarısından sonra Diki - Wide 7 saniye devameden sarsıntı Berga- ma kazaları ile civar nahiye ve kövlerde de hissedilmistir. Bu zelzele şiddetti gü - riltülerle karısıktı. Kendi aramızda baran kelimelerine bi: yenisini daha ilâve karşılığı olacak. bu Oksimeler ik o orlaya Mağemeiselle karşılığı olarak (bayancık) kelimesini uy - kaldığına göre bu kelimeyi ilk defa birim Matbuat balo - gasetesinde kullandım. Bu da gösleriyor ki bayancık da hâ- kalemime yakışlırımıdığım bay ve bayan kadak bana acı bir gelmiştir. Sırası gelmişken bü bahsi tazelemek fena olmaz. Türkcenin yumuşak oâhenkli şivesi ile kaynaştırmak için tecrübe ettiğimiz yeni kelimeler arasında me yazı ne men yüzlerce yeni kelime Türkçenin bünyesine yayılıp kaynadıkları halde mah - kadar hergün bin bir vesile ile tekrar edi. £ibi.. ağzımızda o Ççiğnedikçe (şişti, şiştikce bayağılaştı ve bir törlü hazım kabiliyeti göstermedi. Kanaatimce bu İki kelime- yi ağıımızdan çıkarıp atmadıkça dilimiz rahat etmiyecek, Yıllardanberi yazı ve konuşma İlsanında pişirmeye çalıştığımız halde kalın bir bu bayla bayan bire o kadar yabancı kaldı. e dtimizden düşmediler. Bu kelimeler ortaya çıktığındanberi birkaç voman yazdığım halde hiç birisinde bu İki kelimeyi kullan- mak imkânın: bulamadım. Bana o kadar ağır geldi. Bana kalırmı bayla bayandan istikaklar yapmayı düşünmeden bu #ki biçare kelimeyi arsmılusal, yönkurul, üye gibi arkadaşlarımın mukadder akıbetlerine tev. Burhan Cahid