5 Kasım 1939 Tarihli Akşam Gazetesi Sayfa 1

İngiltere ile Fransa Amerikaya 3000 tay- yare sipariş etmişler Bene 22 — No, 7559 — Piati her yerde 5 kuruş AKŞAM PAZAR 5 Teşrinisani 1930 “Telefon: Başmuharrir: 20565 — Yazı işleri: 20765 — İdare: 20681 — Müdür: 20497 Milli Şefin son nutkunun hariçte akisleri Türk - Ingiliz - Fransız görüş birliği o... çok sıkıdır Üç hükümet, barışı her milletin hukukuna mutlak surette riayet etmek suretile tesiste ve korumakta hemfikirdir Bu teşriki mesai, Türk - Sovyet dostlu- Sunun inkişaf ve tarsinine mani değildir Paris 4 (A.A.) — Radyo ajansı bil- diriyor; «Bugün olduğu gibi yarın da mem- İleketimizi harp sahası haricinde tut- mağı samimi surette arzu ediyoruz, Şu şartla ki, bu hal emniyetimizin tehlikeye düşmesins ve teahhütleri- Mizin ihlâline sebep olmamalıdır.» Türkiye Reisilcümhuru İsmet İnö- nü'nün B. M, Merlisinin 6 ncı dev- resinin küşadı münasebetile söyledi- Bi nutkun bu esas cümlesi, Türkiye, İngiltere ve Fransayı birleştiren gö- Tüş beraberliğinin sıkılığını parlak bir Surelie göstermektedir. Üç millet harpten hefret ediyor, fakat felâket korkusu ile istiklâllerini feda edemi. yecekleri gibi, teahhütlerini de bir Paçavra gibi telâkki edemezler. | Mareşal Göring Romaya niçin gidecek? Bu seyahatin hedefi Italyayı Almanyanın yanında harbe sevketmeğe çalışmaktır Bazetesinin siyasi muharririne göre, Alman mareşalı Göring önümüzdeki hâfta Romaya giderek İtalyayı bita- raflık siyasetinden vazgeçirmeğe ve Almanyanın yanında harbe girmeğe İknna çalışacaktır, Bundan 25 sene evvel Von Bulow'un mümasil bir vazifede muvaffakiyet- #izliğe uğradığını hatırlutan bu gaze- te diyor ki; Göring, iyileşmeğe yüz tutan Fran- &ız - İtalyan münasebetlerini bozma» ğü uğraşacaktır. Tunus ve Cibuti et- Talında yeniden müşkilât şıkararak tâlya ile müttefikler arasındaki mü- nasebatı bozmağa tevessül edecektir, Göringin diğer bir vazifesi de Alman * Sovyet anlaşmasını İtalyaya tasvib €ttirmek ve Alman - İtalyan anlaşma- Sinın esası olan antikomintem paktı İle bunlar telif edilir olduğunu kabul #tirmek ve bu suretle de Rusların Bal- Londra 4 (A.A) —Daliy Herald | | 19 teşrinleyvelde imza edilen mua- hedenin gayesi Avrupada bir emniyet mıntakası tesis ve Balkanlarda hu- zurun idamesidir, Neville Chamberlain bunu geçen lerde Avam kamarasında söylemişti, İsmet İnönü de 1 teşrinisonide tekrar İ etmiştir. İyi niyet sahibi olan bir dev- let adamı bu sözleri şüphe ile karşı Uuyamıyacaktır. Londra, Paris ve Ankara hükümet- leri, barışı her milletin hukukuna mutlak surette riayet edilmesi sure- tile tekrar tesis etmek veya korumak bahsinde ayni Ülkü ile muttasıftırlar. İsmet İnönü'nün tebarüz ettirdiği gibi, bu ülkü her memleket için ken- di hususi bünyesine, coğrafi vaziye. (Devamı 4 üncü sahifede) kanlardaki faaliyetine karşı İtalyanın kayıdsızlığını temin eylemektir. | Umumi bir siyasi taarruz karşısında | bulunuyoruz, Bu taarruz bitarafları Almanya yanında harbe sokmaktan ziyade onları Almanyaya müzahir bi- taraf kılmak suretile İngiltere ve Fransayi tecrid eylemek Şimdilik Almanya büyük bitaraf devletlerle meşgul olmakta, Rusya ise küçük devletlerle uğraşmaktadır. Rusya Finlândiyaya yaptığı talepler münasebetile İsviçre de İngiltereye karşı fazla sempati göstermemesi yo- Junda kapalı ihtarlarda bulunuyor, | Romanya yeniden tehdid edilmeğe | başlanmıştır, o derecede ki, bu memle- | ketin Ankara büyük elçisi Bükreşi ziyaret ettikten sonra âlelâcele tekrar Ankaraya dönmüştür, Ve Romanyaya bir taarruz vukuunda Türkiyenin alacağı tedbirleri Ankara hükümetile müzakere edecektir, (Devamı 4 üncü sahifede) Amerikada ambargonun kaldırılması katileşti Fransız gazeteleri, Amerika parlâmentosunun Verdiği kararın büyük ehemmiyetini kaydediyorlar Washington 4 (A.A) — Reisicüm- zırlamağa başlamıştır. hur Roosevelt bugün saat 12 de am- argoyu kaldıran yeni bitaraflık ka- Mununu imzalamıştır. Vaşington 4 (A.A:) — Hariciye Nâ- rı Hull, Bahriye, Adliye, Maliye, Tİ- Caret ve Harbiye nezareti erkânını | liyarak bitaraflık kanunu ile alâ- olmak üzere harb sahası hak- kanda “dar edilecek emirnameyi ha) Vaşington 4 — Âyan ve mebüsan meclisleri azasından mürekkep muh- telit encümen, dün saat 10,30 da top- lanarak hükümetçe teklif olan bitaraflık kanunu metnini dik etmiştir. tas Nihat metin, bundan İ sonra âyan meclisince -24 reye karşı 55 eyle tasdik edilmiştir. (Devamı 4 üncü sahifede) Milli Şefe gelen tebrik telgrafları Ankara £ — Cümhuriyetin 16 ncı yıldönümü münasebetle muhtelif devlet reizleri, Relsicüm- hur İsmet İnönüye tebrik telgraf- ları göndermişler ve Milli Şef de bu tebriklere mukabelede bulun- muşlardır, Bir kısmının isimlerini bildiriyorum: Amerika Birleşik dzvletleri relsi Franklin Roosevelt, Fransa Re islcümhuru B. Albert Lebrun, Elenler Kralı ikinci Georges, Ja- pon İmparatoru Hirohito, Litvan- ya Reisicümhuru Antanaş Sme- tona; Meksika “ReisicüylUru La” zaro Cardenas, Afgan'stan Kralı Muhammed Zahir, Belçika Kralı üçüncü Leopold, Mısır Kralı bi- rinci Faruk, Trsk bâibi prens Abdül ilâh. Dahiliye vekili Kayseride Vilâyet makamında alâka- darlardan izahat aldı Kayseri 4 CTelefonla) — Dahiliye Vekili B. Faik Öztrak bu sabalık! Toros ekpre- âile Kayseriye geldi. Dahiliye Vekili istas- yonda Kayseri valisi B. Şefik Soyer, Kas- tamonu mebusu ve Halk Partisi müfettişi B. Hilmi Çoruh, mektupçu B. Neşet Ka- tıretoğlu, jandarma kumandanı, vilâyet ve Parti idare heyetleri âzası, Kayseriye bağ» lı kazaların kaymakamları tarafından kar- şılandı. B. Falk Öztrak vilâyet konağına giderek vilâyet daire müdürlerini ve kay- makamlarını vilâyet makamında kabul 'et- miş ve umumi vaziyet otralında izahat almıştır. B. Faik Öztrak saat 17 de balk, müms- sesat, biriikler ve teşekküller mümessille- | rini kabul etmiştir. Dahiliye Vekili Sıvasa gitti Kayseri 4 (Akşam) — Dahiliye Vekili B. Faik Öztrak akşam trenile Sıvasa harekat etmiştir. B. Mussolininin nutku Roma 4 (A.A.) — Venedik meyda- nında Meçhul asker için Yapılan me- rasimde bulunan halkın âikışları ara- sında balkona çıkan Mussolini söyle- diği nutukta demiştir &i: «Bugün İtalyan milleti 1913 zafe. rini (elele vermiş Ye memleketinin istikbal ve muküdderatına imanı ola- rak temiz bir kalble kutlamaktadır.. Zafer millete aiddir. Çünkü onun fe- dakârlığı ile kazanimışlır.> m — m ann »Dikkmtile zı amm İsimlerdeki Jâübalilik Unkapanmdaki yeni köprünün ismi «Gazi köprüsür konuldu. Vali de nutkunda bunu böylece söyledi. Biribirlerile inad ediyormuşcasına gaze- telârden kimi «Gazi köprüsü., kimi sAta- türk köprüsüs diye yazıyor. Sanki mutlaka bir Karışıklık olması şart“ miğ gibi... . Bari bu isme hürmeten daha dikkatli, daha bitiz olalım, © Almanya, İngiltereye yapı- lan hava hücumlarının muvaffakiyetsizliğinden inkisarı hayale uğramış Son dakika Finlândiya tamamiyetini -müdafaaya hâzır Başvekil dün akşam radyoda İsveç lisanile bir nutuk söyledi Helsinki 5 — Finlândiya Başvekili B. Kalander dün akşam radyoda İs- veç lisanile bir nutuk söylemiş ve Finlândiyanın vaziyetini izah etmiştir. Başvekil demiştir ki: «Leningradın emniyetini oteminedecek bazi şartları kabul etmekle be- raber Sovyet hükümetinin bir kısım taleplerini kabul etmekliğimize im- kân yoktur, Bilhassa adaları bırakamayız. Finlândiya Karelisinin Sovyet Karelisi e mübadelesi de kabil değildir. Çünkü . terki istenilen yerler Finlerle meskündur. Bırâkılacak Soyyet kare- Usi bataklık yerdir ve bizi alâkadar elmez. Finlindiya toprağında Sovyet- lere üssülharekeler verilemez, Bu memleketin menfaatine muhalif olduğu gibi şimal memleketlerlle omünasebetlerimizi de ihlâl edecektir. Finlândiya tamamiyetini, hürriyetini bütün küvvetile müdafaaya hazır. dır, Finlândiyalılar alınan tedbirleri mütlefikan tasvip ediyorlar.» Paris 5 — Helsinkiden alınan haberlere göre Sovyet hükümetinin ter- kini istediği yerlerde Finlândiyanın istihkâmları vardir. Bu istihkâmlar bir nevi Maginot hattı teşkil etmektedir. Finlândiya bu istihkâm hattını terk edemez. Harp mıntakası Amerika vapurlarının sefer edemi- yecekleri denizler ilân edildi Paris 5 — Amerika hükümeti Avrupada bazı sahilleri harp mıntakası ka- bul etmiş, buralara Amerika vapurlarının girmesinin yasak edildiğini bildir. miştir, Bu mmntaka İspanyadan itibaren Gaskonya körfezi, Manş, Şimal de- nizleri ve Baltık denizidir. -Akdetiiz harp mıntakası haricidir. Amerika vapur- ları Akdenize girebileceklerdir. Müttefikler Amerikaya yeni siparişte bulunuyor | Macar gazeteleri: “Amerika bir gün müttefiklerin yanında harbe girecek,, diyorlar Paris 5 — Amerikada ambargonun kaldırılması her tarafta büyük tesirler yapmıştır. Alman gazeteleri Amerikaya, bilhassa Cümhurreisine şiddetle hücum ediyorlar. Diğer memleketlerin gazeteleri bu kararın ehemmiyetini izah etmektedirler. Macar gazeteleri Amerikanın bu suretle müttefiklere bü- yük yardımda bulunduğunu söylüyorlar. Yârı resmi Peşti Hirlap, Amerikanın bir gün her halde harbe gireceğini kaydediyor. İngiltere ve Fransa, Amerikaya büyük siparişlerde bulunacaklardır. Bu maksadla bir İngiliz heyeti Amerikaya hareket etmek üzeredir. Birçok tayya- re ve tahlelbahir-avcısı vapur ısmarlanacaktır. Evvelce ısmarlanmış 900 tay. yare hazırdır. Bunlar hemen nakledilecektir. Tahtelbahir avcısı vapurlardan haftada beş tane yapılacaktır. Bunlar çok süratli ve harekât sahası geniş olacaktır. Bu siparişlerin parası peşin verilecektir. Müttefiklerin Amerikada bir milyar iki yüz elli miyon İngiliz liralık dövizleri vardır. Bu sebeple siparişlerin bedelini vermekte güçlük çekmiyecekierdir. Me Son dakikada gelen diğer haberler 2ci sahifemizdedir a amam