2 Kasım 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7

SON POSTA Milli Sefin dünlü nutku inni ssamarasanrinan ÖR yi (A.A) — Reisiöümhur İs -| Medi mönü, bugün, altıncı Büyük Millet > elisinin birinci içtima yılını açarken| #ağıdaki nutku ired buyurmuşlardır İ l | Hepimize iftihar veren dahili beraberlik Büyü li i ya Yük Millet Meclisinin muhterem  - m intibab devresinin birinci e en açarken muhterem âzayı sev-| ünde 281 ie selâmlerım. Eminim ki bu alblerimiz, büyük Türk milletinin *t ve vazifelerini, anun hakiki men- le Uygun olarak ifa etmek aşkile do- taşmaktadır. eş idiğimiz sene; vatanda huzur ve ki iin fikirlerde ve cemiyette baki - Gini, âsâyişin hüküm sürmesile geçmiş; kiye vatandaşda ve vatanda en| tam SiDeti olan haysiyet ve emniyet, miz, en hâkim olmuştur. Dahili idare - Xie hiçbir fitret ve nifak azab z ilg bulunmuyoruz. Bir milletin en bü-' Taberi kuvvetli mesnedi olan dahili be - tem Büyük Meclisin ulvi ve muhte- hüviyetinden örnek alarak, Türk va») NI İnsaniyet âleminde | heybetli bir| © Südiyet olarak tecessüm ve temayüz de, ytir. Milletimizin kemal ifade © -| Daya, Palile, hepimiz iftihar edebiliriz. Vig Dİ idarenin gerek umumi ve mahsl- Ve Dedi kısımlarında ve gerek (belediye 1 öylü hayatımızda kolaylığı ve tekâ- mü temin edecek yeni tedbirleri, hükü- ke © Mütemadiyen tetkikinize arzetmek Hatayın ana vatana iltihakı Dima sene, Hatay, ana vatana, onun ay - Uzu, Pr cüzü olarak iltihak etmiştir. Küni Seneler, bizden ayrı yaşamak ele - tetii Sekmiş olan eziz Hatayın, sizin kud- de , “© temiz ellerinizde âz zaman İçin - baline geleceğini kat'iyen eminiz. Adliye işlerimiz m İhuriyet adliyesinin işlemesi fara tey nlniyetle yâd edebiliriz. Adalet tini m en şerefli bir cemiyet vazife hi g, “İcn hâkimlerimizin meslekleri - te metin ve cazib bir hale koyacak ya ileri kanunlarımızın tatbikında da- See İsabet ve sürat (o temin edecek talaş, çi 0028 işlerinin ve müesseselerinin eşi, Ç© terbiye maksadlarında daha mü-| Yük yitlara malikiyetini, hükümetin, | bna huzurunuza arzolunmak için, da-! Ke rinde çalıştığı mevzular olarak| W ila, lir, Herhakle şurasını iftihar» ehiç, , *debiliriz ki vatanda adalet tevzif, let ş,,. Ve emniyetli ellerdedir, ve ada-| Lİ Si usullerimiz medeniyetin en ile- gg kilerine uygun esaslara müste - Avrupa buhranı terem Millet Vekilleri: i bir sene zarfındaki dünya hâdise - bük, Nünde Türkiyenin (harici siyaseti; Yükgyi tarafından muhtelif vesilelerle Kira, Stalâmıza arzedilip tesvibinize ik ba HİR inkişaflar göstermiştir. Avru- Tetj,, am, sulhü korumaya matuf gay- Ülgen zaman ümid verici rafha- Biha, Mup, Bon #onrâ büsbütün ölevlenmiş ve| vip harb faciasının patlaması bir em ağ Sizin samimi hissiyatını- hala, reüman olduğuma emin olarak bu La derin elem ve hüzün duyduğu - & ba yamam. Cümhuriyet hüküme- tün bu devrelerde, sulhe hizmet ek Ve kendi masumiyetini temin ey - ti, . * Böyretini esaslı vazife telâkki et-| ? İ * ki İngiliz - Fransız muahedes Li İngiltere, ve 23 Heziranda bükümetlerile kararlaştırmış ol - Petiy Müşterek. beyarmameler, bu gay - 3 ei, Aslüdür. 19 Teşrinievvelde im-| kiniy, <1 ve bu hafta içinde yüksek tasdi bie g, stzedilecek olan muahede de; hiç ayy vletin aleyhinde olmıyarak, hiç ol-) dele şsirimizin yetiştiği sahada bey -| Miekiye Sulh ve emniyete hizmet etmek! Wa, © kendi emniyetimizi masun tut - Üç SöYesine matuftur. Sulhü korumak Yasi, her memlekete, kendi hususi bün , “oğrafi vaziyeti ve imkânlarına göre kiy, 59 tedbirler iiham edebilir. Tür - aş e hareket hattını evvelden sara- © Samimiyetle belli etmek, sulh yo- İharb fecayti içinde ıztırab çeken Avr Vatanın en şirin, en mamur bir köşesi |r “Bir milletin en büyük ve kuvvetli mesnedi olan dahili beraberlik, Türk vatanını insaniyet âleminde heybetli bir mevcudiyet olarak tecessüm ve temayüz ettirmektedir ,, Tundaki vazife tedbirlerinin en müessir olanıdır denilebilir, Biz, bu mushede le, pür da bir emniyet muntakası tesisi suretile, bu faclanın mustakbel ittisa ve inkişaf - larma mâni olmak güyesini güdüyoruz. Mauahedenin harekete geçmesi, bü meşru gayeleri çiğnemek istiyenlerin bulunma- sile kaimdir. O ihtimal haricinde, bizim müttefiklerle olan bağlarımız ve hep be- raber ilân etmiş olduğumuz yüksek ideal etrafındaki beraberliğimiz, diğer devlet - lerle normal ve dostane münssebetleri » mizi ihlâl edebilecek mahiyette değildir. Deruhte eylemiş olduğumuz — vazife ve mesuliyetleri hakkıyla müdrik olarak, ir sanlığı inleten harb faciasının biran ev «| vel nihayete ermesini ve yarınki nesil - lerin son senelerin iztırablarına düşme - sini, bütün kalbimizle temenni etmek» teyiz. Bugün olduğu gibi yarın da mem- leketimizi harb muntakası haricinde bi - rakmayı, emniyet ve taahhüdlerimizi if lâl etmemek şartile, milletimize karşı İzife icabı olarak cidden arzu ediyor Türk - Sovyet müzakereleri Arkadaşlar: Malümunuz olduğu vechile Hariciye Vekilimiz, Sovyet hükümetinin misafiri olarak Moskovada üç hafta kadar temas ve müzakerede bulundu. Bu müzakere - lerden, eski dostumuz Sovyet ittihadiyle aramızda bugünkü mesud münasebetler. den daha ileri bir vaziyet ifade £ edecek bir anlaşma meydana geleceğini ümid et- miştik. Neticeye varmak için — iktidarı - mızda bulunan bütün gayreti sarfetmiş ve bir an muvaffakiyetin © elde edildiği anlayışına varmıştık. Buna rağmen, bi - zim menfaatimize olduğu kadar karşı tarafin menfaatine de muvafık olduğu - nu zannettiğimiz neticenin İs i, bu defa mümkün olamamıştır. Bununla be - râber; bilirsiniz ki iki komşu memleket arasındaki dostluk kuvvetli esaslara müs teniddir. Bu devrin muvakkat icabların- dan doğan şartlar ve imkânsizliklar, bu dostluğu ihlâl etmemişlerdir. Biz, mazide olduğu gibi âtide de Türk-Sovyet müna- sebetlerinin dostane seyrini samimi ola- rak takib edeceğiz. “ Taahbüdlerimize sadıkız ,, Muhterem arkadaşlar Son hâdiseler o münasebetile Türkiye hakkinda yapılan neşriyat, bilhassa bita- ral memleketlerdekiler, milletimizin iki yüksek vasfını kemalile tecessüm ettir - miştir: Türkler ( dostluklarına vefakâr, taahhüdlerine (sadıkdırlar. Bu vasıflar. Cümhuriyet hükümetinin siyasetine u - mumi bir emniyet gösterilmesini temin etmiştir. Bize karşı vefakâr olan dostla - rımız, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da, bizden ancak dürüstlük, hayır- hahlık ve bunlara uygun hareketler bek- Hiyebilirler. Ordumuz Milletin muhterem Vekilleri; İçinde bulunduğumuz beynelmilel va- ziyetin, Cümhuriyet ordusunun ehemini- yet ve ihtiyacını gözleriniz önünde bi - rinci derecede £ canlandırdığına şüphem yoktur, Bütün Türk milletinin dikkatli nazarı da, bu devrede, bilhassa kendi mü defan vasıtalarıma teveccüh etmiş bulu - nuyor. Cümhuriyet hükümeti, müdafaa tedbirlerini tekemmül ettirmek için hiç bir himmeti esirgememek © âzmindedir. Mali ve fenni nokâai nazardan çok kül -| fetli ve masraflı bir hal almış olan mü - dafaa vasıtalarında ihmal etmemek gay- reti, hükümet ve milletçe aziz bir kaygu olursa, erlere meydan göründüğü zaman- da vatandaşların yapılan fedakârlıkların hiç birisine acımıyacak mes'ud netice - ler elde edebilecekleri muhakkaktır. Bi- yük Meclis, büyük Türk milleti, emin 0- labilir ki Çümhuriyet orduları emir al - dıkları zsman vazifelerini (o hakkıyla ifa edecek kıymettedirler. Yaptığımız ve ya pacağımız fedakârlıklara Cümhuriyet or- |duları lâyık oldukların isbat etmeğe her an hazırdırlar. Wünakele ve muhabere işlerimiz Aziz vatandaşlarım; Münakalât Vekâleti, müterakki bir ce- miyetin mümeyyiz vasıflarından biri o - lan bütün münakale ve muhabere vası - ialarının âhenk ve intizamı gayesini te- min etmek yolunda esaslı bir tedbir ol - muştur. Muhtelif nakil rtaları, bir mesuliyet altında birbirini otamamlıyan bir zihniyetle işletilmek sayesinde, vata- nın içtimai ve iktisadi inkişafı için en ge niş feyizlerini vermek yolundadır. Mes- ud inkişafını takib eden demiryollarımı- mızın yanına deniz ve hava yollarımızın da süratle feyiz bulmasını iltizam ediyo- ruz. Memleketimiz için çok verimli bir faaliyet sahası. olduğuna samimi olarsk kani olduğumuz deniz teşkilâtımızın ge- rek hakliye, gerek endüstri sahalarında sağlam esaslara müstenid olarak korul - ması için hükümetin çalışmalarına, yüce Meclisin yakından — alâka ve muavenet göstermesini temenni ederim. Münakalât Vekâleti, vatan müdafaası meselelerinde ayrıca. mümtaz . olan bir eheinmivet alacaktır. Bu bakımdan dahi memleket münakalâtının intizam, kud - reti ve bol vasıta ile mücehhez. olması hakkile takdirinizi celbedecek mevzu - lardır. Sıhhi ve içtimai muavenet işleri Arkadaşlar; Memleketin sıhhi ve içtimai muavenet işleri, içinde bulunduğumuz şartlar da - hilinde, ehemmiyetlerini arttırmış bulu- nuyorlar. Salgınlarla mücadele ve koru- ma tedbirleri, memleket (O müdalaasının safhaları için de daha çok kıymetli ola - caktır. Sıhhi teşkilâtımızın İennen sağ'- lam esaslara müstenid o bulunmasından, ansız bâdiselere karşı kendimizi emni - yette hissetmek istiyoruz. Son zamanlarda Dikili ve havalisin - deki zelzele âfetinden vatandaşlarımızın çektikleri ıztıraba. bütün memleket yü - rTekten iştirak etti. Âfete uğriyanlara, bü- yük millet huzurumda, derin teessürleri- mizi İfade ederken Kızılayın ve halkımı- zın gösterdiği şefkat ve yardımları şik - ranla yâdetmek isterim. Ziraat işlerimiz Arkadaşlar; Zirsat Vel imizin meseleleri, mill bünyemizin en ehemmiyetli mevzuları İgibi takib olunmaktadır. Her çeşid mab- Di feyiz veren memleketimizin toprak kudretimizin ve köylü maişetimizin yük- seleceğine dalma kani bulunduk. Geniş mikyasta mali vasıtalar tahsis edemo - mekten korktuğumuz bu senelerde dahi 3irat istihsalâtımızın inkişafını alakoy - miyacak himmet ve tedbirleri esirgeme- menizi dilerim, Orman işletmesindeki İdevlet teşkilâtımızın müsbet neticelerini yakın bir zamanda almağa başlıyacağını- zı kuvvetle ümid ediyorum. Ticaret işlerimiz Muhterem arkadaşlar; Ticaret işlerimiz; hususi bir ihtima - mınıza lâyıktır. Bir kaç senedenberi ci- handa bozulmuş olan ticaret münase - betleri, bizi de muhtelif istikametler ta- kibine sevketmişti, Harbin: zuhuru ise beynelmilel ticareti yeni zorluklarla kar- şilaştırmıştır. Bu şartlar içinde her mem leket, bir taraftan müdafaa endişesile mahsullerinin ihracını tahdide, diğer taraftan kredi meselelerinde mübadeleye müsaid olmıyan türlü tedbirler almağa mecbur olmuştur. Beynelmilel tabii mü- nasebetlere sıkı gıkıya bağlı olan tica - ret işlerimizin bütün umumi zorluklar - dan müteessir olması, içtinabı kabil ol « mıyan bir zarurettir. Arkadaşlar; Bütün bu güç şartlarla berâber biz, ti - caret İşlerinde en az sıkıntı gören mil - letlerden olacağız. İlk önce şurasını em- niyetle söyleriz ki memleketimiz ve or- dumuz, en lüzumlu İaşe maddelerinde hal ve ati için hiç bir tehdide maruz de- ğildir. Hattâ ihreç maddelerinin tahdi - dinde biz, en geniş devransbilecek mem- leketlerden biriyiz. Harb zamanında da- hi mahsullerimiz, çoğu itibarile, cihan piyasasının arıyacağı maddelerden ola - caktır. Her şeyden evvel ticaret işlerimizde sa lim bir mübadele istikametini süratle te sis etmeliyiz. Kuvvetle kaniiz ki tcaret hayatını iyi bilen ellerle takib olunacak isabetli tedbirler, bizim ticaret vaziyeti- mizi yalnız durgunluğa uğramaktan ko - rumakla kalmıyacak, memlekete ati için de genişlik temin edecek seyri bulacaktır. İltasar'i işlerimiz İktısad Vekâletimiz, büyük milli da-! valarımızdan biri olan sanayileşme hsre- ketine bu yıl dahi hızla ve intizamla de- vam etmiştir. İçinde bulunduğumuz hâ- diseler ve ufukta muhtemel görünen va- riyetler, memleket endüstrisinin hayati ehemmiyetini kemalile tecessüm ettirdi. Plâna göre teşebbüs edilen müesseseler ikmal olunmakta ve hakiki olarak sağ - lam işlemelerini temin edecek tedbirler| dikkatle alınmaktadır. Beş senelik plânın | eksiklerini bir an evvel tamamlamağa, hükümet, ciddi olarak gayret sarfedi - yor. Karabük demir ve çelik fabrikaları-| nın sene içinde işlemeğe başlaması, mem İekete her bakımdan büyük kuvvet ver- miştir. Boru fabrikasile haddehane ve| çelikhane kısımlarının yakında faaliyete| geçeceğini ümid ediyoruz. Gene bu sene yirmi altı bin iği yeni Malatya bez ve| iplik #vbrikası İşletmiye açıldı. Birindi beş senelik plânm esaslı aksamından © lan kimya ve kendir fsbrikaları kurul - ması takib olunduğu gibi ikinci kâğd.| meselesi, âlet ve bilgi meseleleri gibi 0-| sellülez, Sivas çimento fabrikalarını da- na ihtiyaçları temin olundukça istihsal|hi tahakkuk ettirmeğe çalışıyoruz. Şe - Kinik kar #abrikalarımızın İstihselâtı. bu sene, feyizli bir surette verimli olmuştur. Hü. Jkümet elde bulunan işleri tamamen ta « ;bakkuk ve temin ettirdikten sonra vaki kaybetmeksizin yeni endüstri hareketie- rine teşebbüs etmek yolundadır, « Toprakaltı servetlerimizin işletilmesi İçin ciddi gayretler sarfediyoruz. Bu şe- ne Ergani bakır izabehanesi bakır istih- saline başlamıştır. Fakat kömür istihsali mevzuuna yüksek dikkatinizi bir daha celbetmek isterim. Bu memleketin mede- niyet ve Ümren yolunda İlerlemesi için kömürün memleket içinde en geniş mik- yasta istihlâki, her suretle teşvik olun » mak lâzumdır. Memleketin her yerinde bol ve ucuz olarak tedarik olunabilecek kömür, başlıca terakki vasıtasıdır. Bu maksada mâni olacak her türlü pahalılık unsurları dikkatle bertaraf edilmek lâ - zımdır. İktsad Vekâletinin devletçe ted- birlere devam ederken, vatandaşları ge- iş mikyasta iç sahası bırakmak hareke- ti, takdir ve teşvikinize lâyıktır. Lüzum- suz takayyüdler kaldırılmalı, hattâ por- mal çalışmalarile memleketin iktısadi in- kişsfına hizmet eden teşebbüslere kolay- lık gösterilmelidir. : İktisadi Vekâleti, iktisadi hayatın her sahasında, mütehassıs işçilerden yüksek mühendislere kadar, geniş bir ehliyet kadrosu vücude getirmeği gaye bilecek- tir. İçinde bulunduğumuz fevkalâde şartla rın, iktisadi -atımızın nizamını mu hafaza etmek için, ayrıca kanuni tedbir. ler& ihtiyaç göstermesi ihtimali vardır. | Büyük Millet Meclisinin, memleketin ik- tısadi bünyesinin sağlam bir surette mu- hafaza ve devam ettirmek için, isabetli tedbirleri daima ittihaz edeceğine mille- Gümrük ve inhisar işleri Gümrük ve İnhisarlar oVekâletimizm işleri, tekâmül seyrini takib edıyor. Dün- İya hâdiselerine uygur olarak alınacak ticaret tedbirlerile gümrük tedbirlerimis zin ahenkli olarak tanzim olunması, bü- kümetin gözönünde tuttuğu meseleler - dendir. Bu cümleden olarak, gümrük ta- rife cetvellerinde kanumi tadilât yapılma- sı tetkiktedir. Her halde, devlet.varida - tının temini gibi ticareti güçlüğe uğrat - mamak. kaçakçılığa mâni olmak tedbir. leri de kıymetli esaslardır. Kezalik zaru- ri bududda himaye lâzım olduğu kadar lüzumsuz pahalılık ve sıkıntıya mahel vermemek, bahusus gümrük himayesine sığınarak miktar ve vamlla tekemmül kaygusundan kurtulmak, gümrük siya - setimizin mâni olacağı mahzurlar olmak lâzımdır. İnhisarlar, iktısadi hayatımızda yar » dımcı vazifesini de dikkatle ifaya devam etmektedirler, Sert içkileri rağbetten dü- şürmek için sarfolunan göyretlere te - şekkür borcumuzdur. Milletimizin en kıy metli menfaatlerine uygun olan bu mü - catele, memnuiyetin birçak memleketler İde muvaffakiyetsizlikle tecrübe edilen İket'i ve kaba usullerine düşmeksizin, fenni ve tedrici tedbirlerle takib olunur- «a. geniş mikyasta muvaffak olacağımız- dan tamamile eminim. Nafia işleri Muhterem arkadaşlarım; Nafia işlerimiz, vatan imarının iste - diği her sahada, faaliyetle Merlemektedir. Bu sene, Erzurum demiryolu merkezinin açılması, bütün metmleketi candan sevin- dirdi, Memleketin mali vesaiti geniş öl - çüde müdafaa ihtiyacına tahsis olundu- ğu zamanlarda, nafia işlerimize kâfi vas ta temin etmekte güçkük çekeceğinizi bi- Virim, Bununla beraber elimizde bulu - nan demiryolu işlerinin devam ettiril - i iltizam edeceğinize ve ayrıca yol ihtiyacı kadar müdafaa ihtiyacı addede - veğinize eminim. Su işlerimiz intizam ile ilerliyor. Bir iki sene içinde ilk müsbet neticeleri aldığımız vakit, sn siyaseti zin ne verimli bir tedbir olduğunu gözö- nünde tecessüm etmiş bulacağız. Yapı işlerinin Nafia Vekâleti emrinde toplan- masınm, #amenle en feyizli neticelerini idrak edeceğiz. Hülâsa her sahada cüm- huriyet naflas mamur vatanın bütün (Davamı $ inci sayfada)