24 Ekim 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

Benzin ve ispirto Yazan: Muhittin Rirgeri amma üğünlerde Bulgaristandi o benzinlere yünde yirmi beş nisbetinde İspirto ka. rıştırılmak üzere yeni bir bensin rejimi tat. bikine başlandı veya başlanmak üzere bulu - muyar. Son günlerde bizde de, gazeleler benzin sarfiyatının tahdid edileceğine dair bazı ha- vadizler kaydetiler. Bu münasebetle ben de Aşağıdaki mülâhazaları zikretmek istedim. Bensinc İspirto karıştırmak fikri bir za - manlar Türkiyede de çok bahsedilen, fakat,' mödense modası devam elmiyen bir şey oldu.) Gazete okuyucuları hatırlarlar ki, bundan yedi, sekiz sene kadar evvel, Türk gazeteleri bu meseleyi sık sik bahis mevguu ediyorlar, benzine İspirto karıştırmak üzere bir takım tasavvurinrı ve projeleri az varsı benzine lapirto karıştırmak, Türkiye #ibi memleketler için çok iyi bir iştir. İzmirde zirai satış kooparatifçiliğile meğ. gul olduğum sıralarda bu fikri Dk defa, elddi suretde, ortaya atar ben olmuştum. Yaptığım! çok esaslı tetkikler neticesinde bunun bem kabil, hem de Türkiye için hayırlı bir iş ol - duğuna kanant getirdiğim cihetle, hatld, kooperatiilerin bir İspirto fabrikası sahibi ol. malarının çok faydal; olacağı kanaatine var. #ada bizzat parlâmente tarafından yaptırı-| mış olan çok geniş bir anketi Bu anket,| mevzuun fenni tarafının noksansız olduğunu gösteriyordu. İktsadi tarafının, Türkiye ba- kımındar. etüdünü de ben yaptım. Zirai &stih. | sal hayatımızın o zamanki . ve bu zamanki - şartlarına göre, bu işe teşebbils edildiği tak- dirde "Türkiye için tedrici surette çok iyi ne -İ Hoeler elde edildceği kanaatini hâzü ettim. Yaptığım hesablar, bu işin bir an evre! tat bikindeki faydaları gösterdiği içir, o zaman-| (dar: iepirto işlerini müstakillen idare eden İİİ İ idaresine bir lâyiha ile müracaat ettim. Bu idare ile uzur bir müzakereden sonra, konperetiflerin Aydın hatu. üzerinde bir lapirio fabrikası tesisine idare müsaade etmeğe rası oldu. Bu sayede biz de memle -İ kete iyi bir iş nümunesi vermeğe muvaffak olacağımın düşünerek sevinmiştik. Fakat, o sıralarda bu inhisar idaresi tütün inhisarlle birleştirildi. Rejinin müfrit inhi - marci ruhu, İspirto İşlerini de kavramış oldü-; “Bu için, yeni idare bu müsaadeyi esirgedi, bi. xim etüdler de, teşebbls te berhava oldu. O zaman bine söylenilmiş olduğuna göre ba işi inhisarlar idamesi bizzat yapacaktı. Fi - hakika bu bahse dair gazetelerde bir hayli xaman türlü gürlü havadisler intişar etti, sonra her şey unutuldu. Acaba, bu mesele. nin fenni imkânından mi şüphe edildi? Aca- ba iktisadi haşablar mi inhisar idaresine ©6-| sarot vermedi? Yoksa daha başka mülâhaza. ir veya projeler mi araya girdi? Bunları bilmiyorum. Bildiğim bir şey varsa, bu fik. rin unutulup gitmesi çok fena bir şey ol «| muştur. * Meyvası, hububatı, şeker saneyli ve hay - vancılığı olan bir memlekette ispi #risinin büyük bir ehen bu memleket ayn: beder. Yaş ve kuru meyvalarımızın h sımlarını çürümekten kurtarmak iç! lardan ispirto yapmak, çok iyi bir şeydir, AY. ni zamanda şeke: brikalarımızdan melâsları bu işte kullanmak *a çok f Tir Memleketin Omur o ve mahsulinü (artirmak Ooo ve buhran Ozamanlarında (o müşteriiz kal. masına mân! olmak bakımından da bu İM çok hayırlıdır. Elde edilecok küspelerle hayvancılığımızn küvvetlermesine dım edetek olan bü sünni sin flatlarına göre dok elverisii bir İşti Ben. sinin bügünkü flat: hayli Afştün olmasına rağmen, eğer bü iş, “iyi ğ ve tedrisi bir suretle hayata geçirilecek bütün bu faydaları temin ettikten maada, mem - ieketin döviz tediyesi bakımından katisn - mıya mecbur olduğu külfetleri de vüzde $0- #4 nisbetine kadar tahfi? eder, Bunun ne| kadar mühim olduğunu söylemeğe ise hacet yoktur. Nisbeten çok küçük bir sermaye İle yer yer kurulacak olan bir takım fabrikaların | uyandıracağı 4 hacmini, bunun devlete te. min edeceği iradı da hesab edersek bu fik - rin unutulup gitmiş olmasından dolayı ne kadar teessüf etsek azdır. Bugünkü halde, Türkiye benzine karıştıra. cak lspirtoya sahib olmak şöyle dursun, hat. tâ ispirto stoku bakımından dahi zengin de. Bildir. Hattâ, Wpirto fabrikalarının çoğu çok) İptidaldir. Bir kızmı da çalışmaz. Çünkü, in-| hisar idaresi bu işe yalnız, her sene may. yen bir varidat getirecek bir vasıta olarak bakar ve başka bir şeyle meşgul olmaz. İn - cir ve Üzüm iktikadiyatımız. na haldedir? Bunları makul bir tarzda kıymetlendirmek için ne yapmak lâsımdır? İç Anadolunun muhtelif yerlerindeki meyvalar ne oluyor? Acaba, mısır siraatini canlandırmak için ne.| ler yapmak iizımdir? Bu gibi meselelerle in-| hisar idaremiz meşgul bile değildir. .Yalnız,! arada sırada garbi Anadolunun incir ve ü - xöm müstahsiileri o müşterisizliklen dolayı foryada girişince, hükümetin emrile, inhi - sür idaresi harekete gelir ve rastgele bir ta. kım mübayaat yapar, Halbuki, bilferz bu mahsulün yenmeğe salih olmıyan kısımlarım hemen istihsal mmtakası içinde ortadan kal- dırıp nakliye masraflarına oboğulmaksının modern bir fabrikada kpirtoya tahvil etse, piyasa meselesinin büyük bir davası kendi - patates bunların İsanayiinin yanıbaşında bir de bu sanay! te. 4 Almanyanın 914 harbinde şöhret kazal nüdan General Hofman hatıratında der — Kolordu sabahleyin erkenden mühim bir düşman küt- lesinin filân mevkide göründüğünü haber verdi, Re okuyunca yerimden fırladım, hayır, bu doğru olması mantıkan mimkün değildi bütün ordumuzun ric'at etmesi Jâzımdı, kolorduda karşıma tanıdığım, itimad etti Hâdiseyi tahkike şahsan onu memur ettim. Gitti, gördü ve telefonla haber verdi ki düşman sanılan kıt'a hakikatte fa7- Ta ilerlemiş Alman kıt'asıdır. SON POSTA man kumandanla- Hayatın mühim ki: soldan muhtel'f ha orU kalması ğı tes doğru olamazdı, . Aksi halde bizim telefona sarıldım, ğim bir zabit çıktı, hâdise aklı seliminizle mu takdirde vereceğini: cağına İnsnabilirsin skçe ol şahsah göremezsiniz, her vak'a yerinde nız mümkün değildir. Fakat söylenene inanmadan evvel ak kabul etmeden önce miza Ve buhranh zamanlarında inarm sağdan, berler, rivayetler, yekdiğerine ekseriya nd telkinler alabilir. Karar vermek, kat”? bir tedbir almak | 5 diği zaman bu heber, rivayet ve telkinlerin te- mümkündür. Bu takdirde vereceği ka- birin yanlış olması ihtimali pek çoktur, Her bulunma- hakeme etmeniz daima elinizdedir. Bu iz kararla alacağımız tedbirin doğru olr- i?. Herhangi bir rivayeti, iddiayı geçer 8 VUFUNUZ. ş sSOZ ARASINDA j Deki SMS an a ema Holivudda en seri Karpuz yeme Müsabakası Holivudda, sinema yıldızları arasında yapı. Jan «en seri bir surette karpuz Yeme müsa. bakasi> nda Klark Gable birinciliği kazan - mişlar. Burada onu karısı Karol Lombard ile| birlikte, müsabakaya başlarken görüyorsu -| müz. İngilizlerin Berlin radyosuna taktıkları isim | Berlin radyo istasyonunun «ik sik ingilis €e neşriyat yaptığı malümdur. İngüizler şimdi bü neşriyata bir isim tak. mişlardır. Bu isim eLord Haw Ha!» dir. m m m liğinden halledilmiş olacaktır. İnhisar idare. nde bunu düşüneeek bir cihaz ve bu cihazı yaratacak bir bünye yoktur, Türkiyenin siral iktisadiyata içinde otuz 46- elik bir emeğim var, Bu emeğin bana ver - miş olduğu kanaatle şunu söyliyebilirim ki, muayyen bir plânla, muhtelif mmntakalarda tedrici bir surette ispirto sanayli yaratmıya çalışılırsa, on senelik bir gayretten sonra gü yet ehemmiyetsiz sermayelerle gayet iyi neti. celer elde silmek kabildir. İlâve edeyim ki, Türkiyede eter sarfiyatı da günden güne artmakta olduğu için, ispirto sis etmek fevkalâde kolay, inanılamıyacak derecede basit bir iştir. Bu davanın ayni zâ- manda bir de milli müdafan davası clduğu. nu unutmıyalım. Mihittin Bisgen ISTER İN Bir gazetede şu fıkrayı okuduk: «İnhisar Vekfileti birayı yarı yarıya maksad halk arasında biraya rağbeti arttırmak, buna mu- kabil rakı iptilâsmın önünü almaktı. Acaba bira ucuzladıktan bugüne kadar elde edilen neti ce nedir? Bu susli bira işlerinden anlıyan bir tuk. Aldığımız cevab şv oldu: — Evet, bira Hatı ucuzladı. Bu ucuzluğa göre halk ars sında memlekette bira sarfiyatının dört İSTER INAN, Hergün bir fıkra Düellodan kurtuluş çaresi Düellonun âdet olduğu devirde bir tiyatro muharriri, eserini tenkid et- miş olan münekkidi düelloya davet etmiş ve şahidlerini göndereceğini — söylemişti. Münekkid, ömründe bir kere bile eline kılıç almış insan de- ğildi. Düelledan kaçmayı da izzeti- nefsine yediremiyordu. İyi kılıç kul lanmakla meşhur olan ve kiliç kul lanmale dersi veren birinden üzerine «En iyi talebeme. kelimeleri yaz- mış bir fotografını istedi. Şahidler münekkidin evine geldik- leri gün masanın üzerindeki fotografı gördüler. Yanyı okudular ve münek- kide muharririn düellodan o vazgeç- miş olduğunu haber vermeye geldik. lerini söyleyip çıktılar. e ey mke Vindsor Düşesi askere Yün çamaşır temin Etme komisyonu reisi Londrada bulunan Vindsor düşesi, askere yün çamaşırlar temin etme komisyonu rels- ğine seçilmiştir. Burada bu #omlsyona rela. Hik ederken görüyorsunuz. Eyfel kulesi toprak rengine boyaniyor Paris belediye relsliği meşhur Eiffel kulesini hava hücumlarından korumak için toprak rengine boyatmıya karar ver- miştir. Bunun için de yirmi bin ton boya| sarfolunacaktır. İSTER zum gelir, Fakat bi — Bu masıl olur, — Zira İnhisar İ AN, ucuzlattı; bundan Lonaradaki Haydpark'ın Konferansçıları Londrada Haydpark bir Alemdir. Her önüne gelen ufak bir kürsüye çıkarak İpropagandamnı yaptığı türlü türlü aki- delere sir konferanslar verir, Etrafına toplanan meraklı dinleyiciler de, kon - teraraçınn mevzuuna göre azalır, faz -|” Talaşı. Son günlerde, Haydparkta İzciler top oynadığından, konferanaçılara eskisi bi iş düşmemektedir. Resimde gördü müz gibi de, bunlardan bir tanesi biricik dinleyicisine akidesini aşılamaya çalış - maktadır. Holanda kral ailesi bisiklete biniyor Holanda kral ailesi, harb dolayısile petrol sarfiyatının önüne geçmeğe ka - rar verdiklerinden, otomobillerini bira- Xp ath arabalara binmeğe başlamışlar-|lİ dır. Kraliçe Vilhelmina, Prenses Culya - na ve Prens Bernhard birçok defalar şe- hirde araba ile dolaşmış, kiliseye gidip gelmişlerdir. Kabine azalarının ekserisi de bisiklete binmektedirler. İNANMA! sarfiyatı gene eski derecesindedir. anlayamadık? daresinin elinde olan bira fabrikasi sö nede ancik 4 milyon Titre bira istihsal edebiliyordu ve bu miktar sarfediliyordu. Fabrikanın istihsal kabiliyetine göre daha fazla bira çıkarmağa imkân olmadığı için sarfiyatı art- dostumuza sormuş: | tırmak te mümkün değilis Arkadaşımıza söylenen doğru ise elde satılicak bira bu- lunmadıktan sonra misline çıkması Yâ | meti olduğuna: .S TE.R--| bira satışını artırmaya çalışmanın hik- NANMAT Birinciteşrin 24 Sözün Kısası Yazı Çok Olduğu için Bugün Konamadı Garb ce,hesinde faaliyet dün tekrar başladı (Baştarafı 1 inei sayfada) Daha dünden itibare: a birkaç gece mü: kalınmamış, kıtaat tü- doğrudan doğ- Iduğm 'yer « andaki gerb kısmı olmuştur. General Gamelin Almanların plânını suya mı d Paris 23 (A'A) — Röyler ajansı bildiri - yor: . Fransız başkumüridanlığı tarafından ya- manlar, kendi topraklarını işgal etmekte bi- anan Fransiz kıtaatına karşı, geniş mik » yasla bir taarruza geçmek niyetinde idiler, Ger Gamelin, bu araziyi gizler tahli: . orada sadece bir iki tabur âtkerle, gösteriş ateşine kâfi gelecek miktatda mü » | himmet bırakı Bütün ışıklar yerli ye » rinde duruyordu. Almanlar, Pransızların iki igündenberi çekilip gitmiş olduklarını, ancak ruz hareketi boşa çıktığı saman anlıya. bilmişlerdir. Pransiz ordusunu sıkı gikı ya - İkalamış olduklarını zannettikleri halde, doğ siperlere ve mevzilere girmiş bulunuyorlardı. Bimdi, Ikinel derecede bazı Ârireler müsles. Ba, Fransiz hatlı, Franz ararisj yakininde boydan boya uzamakta ve Almanları, Rhin, Moselle ve Sarre civarındaki su basmış mini takalarda bırakmaktadır. i Alman esirleri neler söylüyorlar ? | Parls 23 (AA) — Fransızlar dün Alman - lardan esir almışlardır. Esirler sureti umu miyede ihtiyatlı davranmakla iseler de cep- hade verilen soğuk ve fena gıdadan gikiyeb etmekle mitteiktirler. Bunların ifadelerine göre cephede bulman Alman askerlerine günde bir defa öğle samanı sicak yemek ve. rilmektedir. Bu yemek İçinde yağlı birkaç eb parçası, sebze ve makarna irılunan bir çor « badan ibarettir. Aksam dalma soğuk yemeli verilmektedir. Bu yemek bir parça ekmek, margarin ve bir sucukten ibarettir. Askerlere kahve değil, çay verlimektedir. Esirler F sızlara verilen değişik ve bol yemekleri gö rünce hayret etmişlerdir. Alman ordusundan firarlr Londra 23 (A.A) — İsviçreden gelen berlere göre, Alman ordusunda bulun, rollü ve Vorariberg'i Avusturya asker rasında yeni bir kaçmak dalgasi başlam, Avusturyalılar Alman ordusunda hizme memek için İtalşaya kaçmağa çalışıyı Geçen hafta yüzden farla nsker bu an kumândan » aziye âciz kalma Çünkü dağ devriyeleri firarilere mü: eşlemektedir. İtalyan makamatı bu İstil ak için ciddi tedbirler derpiş eylemektedir. Amerikanın vermesi beklenen karar Londra 33 (Tususi) — Vaşingtöndnn bil » dirlidiğine göre, helen âyan meclisinde mü « zakeresi yapılan bilarafık kanımun tadı projesi, önümüzdeki Cuma (günü reye kota - caktır. Yeni kanun, âyan meclisi tarafımda kabul edildiği takdirde, derhal meriyete girecektir. karşı dar « ZF AFF si iy ”EE İş ESEFEEESİ»