4 Ekim 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

2 SA, G2 da Tİ Hergün Milli komünizm, sosyalist Nasyonalizm, etatisi Korporatizm Yazan: Muhittin Birgen biilâlden hemen sonra, komünizmin bü- tün ruhu ve iddialarile henüz hâkim bu- lunduğu sıralarda, (921-926) Rusyanm ha- yatını yakından görmek ve bu hayatı derin- den tetkik elmek fırsatını tanıdım. Rusya- Bir tarihini okudum; Çarlığın son devrine, Cihan Harbine dair hiküyeler dinledim; alı vergi vesilesile, o zaman büyük bir muatisl duran fabrikalarından © Dazılarına girip çıktım. O zamanki Rusyanın muhtelif İktisadi organlarını tanxltm; sonra da, her renkten Rss ve Kafkas münerverlerile gö- tüştüm; mektebleri hocaları, programları, wswlleri gördüm. Nihayet Bakfide aslen Rus Olan bir üniversite muhiline hoca olarak girmeğe mecbur oldum va her renkte hoca De etüdyan zümtosini yakından tazıdam. Bütün bunlar, içinmi sahada hayli uğrağ- ty biraz zeki bir kafanın bir memleketi an- laması için, KAİ şeylerdi, Bununla beraber, Rusya o kadar geniş Dir ölem ve istikbal de- nilen karanlıklar arasinda gizlenen şeyleri seçmek, insan gözleri için o kadar gü; bir işdir, ben Rusya ve Rus kamünismi hakkında kendi kendime birkaç dela halali büküm- lere düştüm. Btrafımda gördüğüm şeylere bakıp usun uzun düşündükten sorra, kaç deta kendi kendime kani oldum Xi bu rejim içinde hayat kabil değildir. O zamanki reji- min nihayet ulta aylık ömrü olabileceğine kaç defa hükmettim ve kaç defa aldandım! Bütün aksi tahminlere zafmen rejim ya- şadı ve ben hayata İstikbal için höklim ve- rirken Ihtiyatlı olma lüzumunu, o zaman- danberi daha iyi arladım. Bfer, okuyucula- rım, beni bugünkü dünya işlerinin istikbele mâ ihtimallerinde, hüküm vermekten çekin- gen görüyorlarsa, bunun sebeblerinden biri de, o tecrübelerden aldiğim derstir. İstikbal, umumiyetle, o kada: karanlık bir âlemdir ki, daima söylerim. hiçbir zekânın projektörü bu karanlığın derinliklerine nüfuz edemez! Evet, Rusyada erjim yaşadı. Hayli müca- Geleler pahasına da olsa, burün hâlâ rejim ayaktadır. Niçin? Çünkü, Rusyanın kütleri hayatı, kendisini yeni bir hereümereten ko- Tüyacak bir tekâmül istedi. Bu tekâmül, ih- tilâlin sdeolojisi üzerinde fedakârlık yapma» yı iklim oltlirdiği zamun dahi, hayat hüğ- münü icra elti ve tekâmül yürüdü. Günün birinde hayattaki Rusyayı değil, kitabdaki İMeolojiyi müdafaa eden Trotski ile, Rusya- Dın reslitelerini gören Stalin arasında bir mücadele çıktı. Bu mücadele, müfrit komü- mizm nazariyecisi olan Troiskişi Rusyanın hududları Bârlelne atlı. Buzün, bir serseri Yahudi gibi, saman yaman memleket değiş- firen Trotzki, Rusyadan rejimin o Koyduğu, yalniz bir şahsiyet idi; fakac, hakikatte ko- vulan o değil, müfrit bir idecloj! anlayışı iğ)! Bu bakımdan, ben kendimi, hükümlerim- de fazla aldanmamış in sayabilirim: Rusya- da yaşıyamıyan şıy rejimin kadrosu değil, Mdeolofisinin müfrM tarafı oldu. Rejim ya- şadı, fakat, ruhunda ve dabili bünyesinde büyük bir değişiklik yaparak. Bu değişir! söyle İfade edebiliriz: Rusya komünizmi ya- şatmak ve büyütmek isterken, nihayet ko- münizm Rusyanın yaşaması » geldiğini kabul etti. Çünkü komünizm : ideniotidir, değişebirir; faxat, Rusya, ri, bir coğrafya, bir iktızad dalgası hisliz de koskoca bir maddedir, Bu maddenin £ Mtesini değiştirmek, elbet bir ideolojiyi de- ölştirmekten çok gsürtü: reallat trikılâberlar, Rusyayı tercih ettiler, Trotasinin yaki dan tutarak komünizm! «beynelmilel bir se- yahate. gönderdiler! * Almanyada Hitler, İtalyada Mussolini ko- münizm âlevhine harekete geçtikleri zaman har ikisi de milli kuvvetlera istinad ediyor- Jardı, Bilhassa Mussolini, kendisinin Sabık bir sosyalist olduğunu dahi unutmuş. İtal- yayı bütün mili duygularile tutup anarşi. den kurtarmak btemlişti. Hitler. Kayzor AL manyasinin mili olarak bülün kuvvetlerine, bütün ruhi servetlerine hitab etti; Duce ise, İtalyanlara, yakın tarihte baskn bir misal bulamadığı için, esk! Roma Imparatorluğu- Bun parlak ve şevketli timzalini gösteriyor du. Bununla beraber, ber Iki memlekette de ucuz ve iyi çalışan, mütehasnis olduğu kadar kanaatkâr ve kanaetkâr olduğu nisbette de sermayedar rejimlsrden gördükleri fenahık- lari unutamıyan İşç: kütleleri vardı. Bu işçi kütlelerinin istediklelrini yapmaksızın, kuv- vet toplamak ve müsbet bir siyaset yapmak kabi) değildi. Her iki tarafta da hayat İstedi ve Pührerle Duce, tedricen sosyalist oldular. Eler, nasyonal sosyalist fırkasile daba a- çıktan sosyalizme doğru yürüyordu, ODuce 4se, korporatist bir devlet kurmak ( fdenlile çalışırken, bu devlete yünden güne daha sosyalist, yahud, - kelime farkının o kadar ebhemmiyeli yoktur - daha etatist bir Yuh verdi, Rusyada Yomünizn miliilesti; Almanyada mazyonnlizm sosyallatleşti; İtalyada Korpo- ratlet faşizm, amelenin arkasından yürüdü. Bugün Rusya fle Almanya arasında, rejim- Terin tatbikatı bakımından, ancak bir takım şekli ve kelime farkları vardır, Bir taraf, a- mele ruhunu küçük burjuvaya doğru götü- rürken öblir taraf küçük burjuvayı amele- Teştirmek yolundan gidiyor. İtalya iss, bun- lardan ancak kendi iktisadi, içtimai ve ta- rihi bünyesinin farkları İle ayrılıyor. Arala- rında başka hiçbir fark yoktur. Eğer, seneler arasında, değişen şeyiere bakarak bu tç re- Jime yeniden birer isim yermek icab etse gunları bulabiliriz: Rusya için «mill kömü- Hafıza yoksulluğundan şikâyet eden! £emesinin yanlışlığından şikâyet eden ise yok gibi - dir. Mareşal Göring Cephede de şıkmış! İngiliz gazeteleri, Mareşni Göring'in cephede bulunduğu sıralarda bile şıklı- ğını, zerafetini fhmal etmediğini yaz - makta ve gördüğünüz resmi neşretmek- tedirler, Bir oephede, haritadan hare“ Londrada atlı arabalar kâtı takib eden Mareşalın ker iki par - mağırda da kıymetli, birer iri yüzük bu- tunduğuna, püskülü mareşallık âsası - mi da yanından eksik etmediğine işaret evlerektedirler, ——— - —————m. Dizme, Almanya İçin aosyalisi nasyonalizm, İtalya içinde etatist korporatizm. Bunların Üçü de ayni şeyi ifade ederler. Nu fiş reji- min, bügürkü dünyayı gör men birdir. Bunlavla garb demokrasileri a- rasında yalnız tek bir benzer nokte vardır: Emperyalirmt Siyasette her sey değişir: o, seyyal, bika- rar bir Barekettir. Her mill) bünye, kendi selâmet vasıtası arar. Güh dit ye ymeyhob - yahud, yeni iâbirtis ideolofi - siyasete, gâh #iyasst, din ve mezhebe - idenlofiye - uzar, Din, mezheb, #deolMi, bunlar yalnız fikirler ve kaldelerdir. Hayatın fiktr ve kaldeşe uy- duğu, insanlık tarihinde hiç görülmedi. Dal ma, fikirler ve kaldeler hayata uyzuşlardır, İdenlizm, katde ve fikir uğurunda insanları fedakârlığa sevkedebilir; fakat, içtimat Kür- Jeler, dalma kendi yattmalarım kaldelerin yaşaması terek etmişlerdir. * den mürekkeb bir Alemin hareket) hisedili- yor. Bu Alem, şimdilik erk! demokrasi dün- yazile mficadele halindedir. Bu mücadele, son bir müsademeye kadar gidehtir mi? Gi- debilir. Fakat, bu mümkün olduğu gibi bu isin sonraya kalması ve şimdilik, siyasi mü- İvazene Mhttyaclarınm sevkile, bahsettiğimiz hattın eşarkından garbına geçenler. bulun. bu imkânların hangi inkişaf (istikametini takib edeceğini göreceğiz. Mhittin Görgen İSTER İSTER INAN, Hâdiseler, bir günde bir devleti dünya haritasından sile - cek kadar sürat peyda etti. Dünya matbuntını da ilk şaşkın- ık günlerinden sonra ayni süra'e uymuş görüyoruz. Sabah- leyin Moskovada neşredilen tebliğ, öğleden çok, evvel dünya gazetelerinin sayfalarında yer almış bulunuyor. Bu süratten Türk gezeteleri de fazlasile nasibedar oldu - ler. Hatta bezi gazetelerimizin manzarasına bakarsük daha fazla hayreti mucfb fevkalâdeliklere şahld oluruz. Bu arka- INAN, çok görürüz, muha- dokuz tan nu görürsünüz. SÖZ ARASINDA (| Rayhştag'ı yakan Hergün bir fıkra Geçen seneninkiler gibi ise Seyyar takvimdi matbaulardan bi takvim sattığı bir muharrire yeni senenin rine girmiş, bir sene evvel takvimini uzatarak; — Sizin için yeni senenin takvimi- ni getirdim, Muharrir bir sene evvelki takv'mi de kendisine satmış olan tokvimciye sordu: — Bu takvimin günleri nasi? Takvimci bu suale cevab vereme - mişti, Muharrir devam etti: i — Geçen senenin takviminin gün- | lerini hiç beğenmedim de, bu sene- : nini de onlar gibi ise istemem. Hayatınızda tesir yapan on tane hatayı tahlil ederseniz mantık ve muhakeme noksanından doğduğu- İngiliz gazeteleri, 1933 yılında Ber - .# İlim, Rayhştağ binasını yakmakla zan al- tina slinân, hakkında kat'i delil elde edi- lemediği için de serbest bırakılan Bur Kullanılınıya başlandı | çar komünisti Dimitrot'un Polonya şe -| Londrada benzin ve petrol sarfiyatı varlığını müdafaa için, gâh ideolojilerde, güh|nın tahdid edilmesi üzerine, artık olo - siyaset denilen mfyanene oyunlarında ye) mobi! ve motosiklet ve diğer zatülhare - «xuvvet köşe kapmacalarındas, kendisine bir ke nakliye vasıtalarının kullanılmama - mış, veridatı yerinde olan -|bakkak keman dirlerdi, balar veya bisiklet, daha ol! #ederik etmek mecburiye - a ba Jar, mazsa âtle tinde kalmışlardır. Bir kulağın bedeli 375 İngiliz lirası İngiliz makemelerimlen biri bir muamele karşısında bulunmuştur. Meşele şudur: Beş yaşında bulunan bir kız çocuğu -, Maginot Biegfrled hattının. şarkında, Hk yun ekulağının yarısının bedeli nedir?.> leri ve politikaları, gittikçe birbirine yaklaş- Kücük kızın ismi Joan Lobban'dır. Bir tıra ve birbirine bensiyen büyük kütleler-| geomobil kazası neticesinde sağ kulağı- Bın yarısı İkopmuştuar. | Kızın avukatına göre, bu kaza neti - İcesi olarak kız ömrünün sonuna İsnkat kalmağa mahkümdur. Binsenaleyh dikten sonra eserlerini tanzim yüksek bir tazminat alması icab eder, avukatı işe di. Oturmuş vaziyette bulunduğu sirada kulağın yalnız üst kısmının koptuğunu bir satır bile yazamazdı. | Sizorta kumpanyasınm ması && mümkündür. Pek kısa bir zamanda |ve bu (kısmın saçlarla örtülebileceğini id- dia eylemiştir, Mesele uzamış, hihayet mahkeme, kı-|ha faydalı olduğuna kanaat getirmişti. za 375 İngiliz lirası tazminat verilmesi ni karar altıma almıştır. IS VER İŞLER daşların münderecatı bize hâdiselerle matbuat arasında bir sürat yarışı başladığını ve bu yarışm matbuat tarafından ka- zanılmak Üzere bulunduğunu anlatmaktadır. Meselâ (Cümkuriyet) gazetesi Moskovaya giden Hariciye Vekilimizin Stelin ile görüştüğünü, mi at evvel haber vermiş, Londraya gider muvasalatından üç gün evvel bu mış, haberlerile hâdiselere tekaddüm hirlerinde komünist propaganda klüb - leri açmaya memur edildiğini yazmak *| tadırlar, Büyük adamların garib halleri İster muharrir, ister filozof, müzis - yen, ressam olsunlar tarihin kaydeyle' - İdiği büyük adamların kendilerine hâs ga İrib halleri vardır. Çok şayam dikkat olan bu halleri le sıralıyabiliriz: Möğhur ressam Leonard de Vinci bü- yük bir zevkle resim yaptığı vakit mu - Hukukçu Cujas, Roma tarihine dair e a yüzükoyun yatarak hazır! ardı. Hobbes meşhur olan Levlathan'nını ka| ranlıkta hazırlamıştır. İ Filozof Descartes ancak yatarak dü - sünceve dalardı. En büyük eserlerini bu halde yazmıştır. Fransızların en meşhur müharrirle - rinden Corneille trajedilerini karanlık- ta ve sÜkünette tahayyül ederdi. Rehib Bourdalone vâza çıkmadan ev- vel odasında bir fasıl keman çalardı. Evendel operalarmın musiki nağme- lerini bir şarab şişesi ile temin eyler - di. Giuek piyanosunu bir kıra nâklettir - ederdi. girib kadar Goethe eserlerini yürürken hazırlar - Alphonse Daudet eserlerini yazmadan evvel esrar çekerdi. Esrarın keulden da- En velâd muharrirlerden biri olan Boust gündüz uyur ve gece yaza INANMA! iNANM , göy-. Sözün kısası Vukuatı zabıta ve harb E. Ekrem Talu #sizlikten mi nedir? «Bizim De, böyle şeylere çok dikküt eder. evvel gün, elinde tuttuğu gazeleyi yere bıraktı, dedi ki: — Bilmem, farkında mısın? Memleke subıta vukuatı gereği gibi azaldı, — Neden hüktnediyorsun, Derdmenâ? a — Gazetelerde. Eskiden sütun dolu e hızsızlık, yankesicilik, mantaremık, dızdız: “ lik, manitasılık, karmanyolacılık, pâpel - kusrarbazlık, “dövüş, yaralama, ağız dala iz serserilik, karı koca kavgası, kaza, yanz — haberleri okurduk, Sön zamanda bunlar bireğii , A denbire yok oluvetii, ire — İyi yal & snlâha dol demektir. m in İYON cek — LAf! Beşeriyet kim. salâha doğru gide « o cex kim? Bilâkis, — Şu halde? in — Vukuai gene eksik defi amma, siz gas ün zetelerde bunlara yer vermiyorsunuz. il — Ababa öyle mi dersin? K — Muhakkak ki öyle! Sizin zabıta muh 4 ii birlerine 30r, anlaram. diz — Olmuş olsa, nişin yazmıyalım? > — Evvelâ, yersizlik., — O mevsuubahs bile deği, Sayfaları F azaldı amma, bir tarafınn da puntularımı < küçülttük. Her şeyi sığdırsbiliyoruz. j kol — Öyle ise, okuyuculurmızın psikeloj K iyi biliyor, neriyelinis ona göre tanzim : — TN — Ne gibi? : Bi — Ne gibisini bana mi soruyorsun? Mes 4 leğinizin püf tarafım ben mi size öğrete « teğim? Kuzum Derdmend! Biraz daha vuzuli 1 le konuş. Ne demet istediğimi, ayıp değil aş 3 kavrıyamıyorum. ! İn; — Azıcık hüsnü niyet göster. düşün. am ni Jarsın. Mv — Anlıyamadım. ka — Sevin her zünkü zabıta vukuntın şu : simda okuyucuya ver gelir, m — Viz mi gelir? , tu Evet, Neden hayret ediyorsun? Sinekli bakinlda baca buluşmuş, sabıkalı İskete Sa m Çurçur Hamdiyi hacamatlamış, kurşuncul Bi Eda Hanımın evine hırsız girip camasır 16- Pi ğenini götürmüş, Abd! paşa orsasında kumar oynıyan falanca İle filân, filân ve falan yam Yu bıtaca enselenmiş... Şehirler gürül gürül yam > narken, milletler bizsirini boğazlarken, meni N leketlerin mukadderatı oynanırken ve ülkeş ler yağma edilirken, senin o kırtıpii vukua» tuna kim mete verir, be dostum? Ha?f Söylesene?. İşte siz, önum için bu kabi entipüfter ha Derler! basmez oldunuz, çünkü okuyucu ci nüyetin de, yangiınıc da, yağnanın dn da « niskasna alıştı! i E, Elrem Calu ramen sasanaasa sun saansasa0asa1enasunsanmanı yese sayan > İzmirde Kuru Meyva Ihracat & Birliği faaliyete geçti ş İzmir, 3 (Hususi) — Hükümetimizin b göreni âcil lüzum üzerine i eden kuru meyva ihracat birliği dündes a itibaren fasliyete geçmiştir. Birlik idam PE re heyetinde 9 kişi mevcuddur. Pirluğ b re heyeti bu sabah yaptığı içtimad& b üzüm ve incir mahsullerine konulacalğ d etek #late sistemini münakaşa etmiştin. b Tesbit ediletek tek fiat hududu haricinş t de sn ın f lar hakkında en a “ y ğır cezalar tatbik edilecektir. 4 Diğer #w i ki tüccarlar / 'Teghhüdlerini yerine getirmiyen ve hile yapan ecnebi tüccar lar bu listeye ithal edilince, Türkiye pi yasalarile çalışmak hakkını kaybedecek" lerdir. t Bir karı koca dövüşü Kumkapıda Soğanağa mahallesinde Dal taban yokuşunda No, 1 de oturan Fatma X0< cası Rifat taralından başıttdan ve vücudüm nün mühtelif teraflarındın demirle ağıf surette yaralanmıştır, Yaralı Haseki hastam nesine kaldırılmıştır. i İki araba beygiri denizde boğuldu Emirgânda Sezaibey sokağında oturan & rübaci Aziz dün Baltalimanında hayvanlas rini yıkamak Üzere denize sokmuştur. Bir müddet yikanan iki hayvan birdenbire Ürkerek derinlere doğru sörüklenmişler v8 das olunmuştu.