9 Temmuz 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Mei 11 Eylüle kadar | Harici ticaretimiz tatil kararı verdi (Baştarafı I inci sayfede) Politika ve harici ticaretimiz hakkın - daki sual takririne Hariciye Ve Şükrü Saracoğlu ve Ticaret Vekil Cezmi Erciş tarafından cevablar veril- iye Vekili sözlerine şöyle baş- rr: Arkadaşlar, , Yurdda sulh, cihanda sulh: Işte bi - Zim harici politikamız, dün sulh taraf- tarı idik, bugün sulh tar VIZ ya - Tin'da sulh taraftarı olacağız. «Bravo sesleri,» Sulh taraftarıyız, çünkü sulh içinde Yağıyan bir Türkiyenin ker sahada ne- ler yapmağa kadir oldu irmi e şaf ve terakkimiz vazit Söslermiştir. «Alkışlar, b: Vekil, bundan sonra sulh 3 a semerelerini anlatarak de Güzel devlet merkezimizi sulh yıl- rma borçluyuz. Bugün mükemmel bir üniversiteye ii 3rada birkaç fakülteye ve çelik gi İ bir gençliğe melikiz. Kahraman ordu iz salh yılı Türk nüfusuna, zayiatı Türk ettikten sonra, üç yüz elli bin ini Şocuğu hediye ediyor. (Alkış - Milletin gururunu teşkil eden kah- Sam Türk ordusunun karada, deniz- > ve havada ü mükemmeliyeti ii #ulh yılların hazırlığına borç - v2. (Bravo sesleri, alkışlar). Arküdaşlar, Hikbir zafer, sulh yıllarının ettiği bu nimetleri ue Ve hiçbir vicdan bu güzel e > bir Harb alevi içinde erimesine ra * olamaz. (Bravo sesleri). Biz uzun yıl sulh Politikam Taştık. KN vam sup, enilebilen Bir Cemiyeti Ak. bütün kuvvetile wa ber devlet kendi derdi ile Baka, Mlâtile meşgni oluyor ve mi - pa kalem öm gö rüntiyordu. Ve nihayet, dünya- Camiye salağı inmiyor. Nüğ; am yavaş yavaş eski ar 0 kaybettirmeğe başladı. P g Pahdiai teslihat teşebbüsleri iflâs et- v a Ed Yer mihraklar ve mihverler doğ lâh ve kalemle, top arasın- feler azaldı, N mem, > sPilan bazı emrivakiler, bı da ein leketleri damamen, mile s yok etti, İyasi ları selerin bu yeni inkişaf « da ma da yurddo sulh ve cihan- taraf Şoytıkamız: takib ettiğimiz bi tık Mümka,, <A İstihsal etmenin ar - Kendimize, olup olmadığını kendi Meşriş ân başladık. i hiçbir telif kabiliyeti hikliseler, buz hödiselere uzak millet gibi, bizi dedü - başladı. v ; hi #5 # Er i ? bize | (Bastarafı 1 inci sayfada) tir. Vekil sözlerine şöyle başlamıştır: Muhterem Rana Tarhan arkadaşımız, Harici ücaretimizde tatbik edilmekte olan usullerin tadil düşünülüyor mu? suslini surmuşlardır. Çok ehemmiyetli ve ticaret polilikarmna hâkim olan esasları alâkadar eden bir sualdir. Bu suale müm. kün olduğu kadar vazıh ve şamil bir ce. vab verebilmek için, bugünrü mübadele ve tediye rejimimizin hangi müessirat al. tında şelüllendiğine ve nasıl bir istika. met takib ettiğine, ana hatları içinde, te. mas eylemek, lâzım gelmektedir. Her şeyden evvel şu ciheti arzetmek isterim: Mevcud mübadele ve tediye re. jimimiz esasen sabit bir manzara göster. memektedir. Bu rejim, yalnız dahili şart. larımıza göre değil, memleketin hudud. ları haricinden gelen birçok seyyal vazi. yetlerin isabatına uyarak idare edilmek. tedir. Binaenaleyh devamlı bir tedavöi havası içinde yaşadığımızı, serbest mü. badele rejimine umumi şekilde imkânları elde edilinciye Kadar diğer memleketler gibi bizim de ticari rminate. betta bulunduğumuz memleketlere aiâ konjonktür tahavvülâtıma, harici müba. dele rejimimizi intibak ettirmek zarure. tinde bulunduğumuzu, mebdei hareket 0. larak kabul eylemeliyiz. Mübadele anlaşmaları İstitraten ilâve edeyim ki, beynelmilel şartların arzeylediği seyyaliyete ve her. gün kendini gösteren yeni icabiira ser. best dövizli memleketler bile uymak 12. tırarında kalmaktadırlar. Bunun en yeni misalini, İngiltere ile Amerika birleşik devletleri arasında, on gün kadar evvel bir emniyet stoku vücude getirmek mak. sadile pamuğa mukabil kauçuk verilmesi mıyan Arnavudluğun işgali, bize, bita- |luğumuzun bu hararetini tebarüz et - rafhik politikamızı terkederek, sulh cep.İtirmeğe bir kere daha vesile teşkil et - besi tarafını takviye etmek kararını ver. İmiştir. dirdi. (Alkışlar). O zamanlar İngiliz *İ Böylece bir kere daha anlaşılmalıdır lerle malüm beyannameyi ilân ettik. |k4, konuşmadan, görüşmeden, her iki Bundan sonra dahi, yurdda sulh, €i-İşmemleket diğeri için ayni şeyleri dü - handa sulh politikamız değişmemiş - şünmekte ve yapmaktadır. (Bravo ses tir. Sulh cephesine de, sulhü takviye İleri). etmek için iltihak ettik. İki muhtelif inklâbın çok müşkül Cepheye girişimiz şartları arasında ve ayni zamanda do- Bizim bu cepheye girişimiz, karşı Sa- İğan Türkiye ve Sovyet Cümhuriyet zeteler tarafından çok tenkid edildi. İleri, yekdiğerini inkilâb ruhunun ateşi Bu gazeteler kendi rejimlerinin en e -İile sevmektedirler. saslı kitablarında Alman milletine fav Balkan Paktı . siye olunan İngiliz ittifakını, bilmiyo- | Bajkanlıları, yekdiğerine bağlıyan rum, unutmuşlar ya? > Balkan paktı, şime kadar Balkan Alman milletine tavsiye edilen İngi- İsulhüne yapmış old hizmetleri, bun z dostluğunu Türk milleti için fena |dan sonra da, ayn! kuvvet ve kudretle teâkki etmek, fena göstermek, doğru | yapmakta devam edecektir. Son za - bir muhakeme olacağından şüphe edi” İmanlarda yaptığımız temaslar ve mi- lebilir. (Bravo sesleri). bavereler bunu vazihan göstermiş - İngilizlerle başlıyan temas ve mü -İtir. zakerelerimize müvazi olarak, Fran -| Arkadaşlar, sızlarla da müzakere ve temasa çiriş- | Sulh cephesine ftihak ederkef, sul- wiştik. hu takviyeden başka bir emelimiz ol - Hatay meselesinin hallinden sonra, |madığ: için, Almanya ve İtalya dahil, Fransa ile Türkiye Ti k İbütün devletlerle normal münaseba - hiçbir mesele kalmadı tomızı devam ettirmek kararındayız. lerle yapmış olduğumuz beyanname, Ke di ki, beri ka ağ aynen Fransızlarla da imza ve teati e “'kKÜ münasebete, a F dilerek, İngilizlerle kat'i asistans mu - a münasebetleri eskisi gibi i içti lmakta olan müzake- | Cev: e getirilmiş oldu. Yalnız şurası da muhakkaktır ki nor e in imal ve desi münasebatın eskisi gibi Aravudluğun işyak, bitaraf'ıktan | ip 3 . i devamı için, arzu ve kararın iki taraf. ayrlıp sulh cephesine İltihakımıza, öl ün Gökleri al bir bakıma göre en büyük ami! olmak |)! olması şarttır. y ö, ” ii i dele In beraber, diğer bir bakıma göre de, |>etle takib m2 İmei yapılan Kain anlaş. bu iltihakı son senelerin siyasi hâdi -| o Almanya ve İtalya ile alışveriş es grmekieyiz. ii yz selerinin tabii bir neticesi addetmek münasebadımız. i, müteakiben, mü ve tedi. ye rejimimiz hakkında uzun boylu izahat vererek demiştir ki. İthalât ve ihrıcatımız 21 milyona yakım ihracat, serbest dü. vizli memleketlere vakidir ki umumi ih. racatımızın yüzde 14,4 ünü ifade eder, Beş milyon lirası da, anlaşma mevcyd olmıyan memleketlere siddir ki bu da u. mumi ihracatımızın yüzde 3,4 ünü teşkil eyler. İthalâtımıza gelince: 146 milyon lirayı mütecaviz olan yekün içinde, 125 milyon lafalığı ikleringli rcemleketlerden lâttır. Urmni ithalâtın yüzde 2,4 ünü teşkil eder. 10 milyin lirayı mütecâviz ve serbest dikizli memleketlerden vâki ithatât v. mumi ithalâtın yüzde 15,) ünü teşkil eder. 5 milyon lirayı mütecaviz ve anlaşma. mız olmıyan memieketlerden vaki itha. lâf, urmumi ithalâlın yüzde 3,* emi ifade eyler. , Takas Tediye rejimimizden bahsederken ta. kas hakkında izahat veren Vekil sözle. Gine şöyle devam etmiştir: — Takas, ihracai (alebini arttıran bir mekanizmadır. Halen bu mekanizma ile. dir “ki, ihracatı tahrik etmek ve ona vüs'ai vermek imkânlarını bulabilmekte. yiz. Takas primlerivin yükselmesinin Ove gayri tabii surette oynamasının anormal s#ebebierini, mümkün olduğu kadar kal. dırmak surtile, onu tabil görülecek vazi. yete getirmek ve tanzim eylemek iştiyo. lâzımdır. | Çanakkalede, Suriyede ve Irakta karşı karşıya harbeden Türk, İngiliz! ve Fransız mületleri yekdi'ğerini tak- dir ettiler. Bu takdir tarih! destluk - larla birleşince, yeni bır incizabla se- vişmeğe başladılar. EM isibikinden > doğucek tehlikelere | Bu tek işin de yakın bir atide müs - karşı. Türk ve İngiliz milleti müteka- De halledileceğini ümid edi - il taahhü yekdiğerine bağlan - Ke çi gi Bir ardlık, Almanyanın Türk tale- besine fena muamele ettiği havadisi ve . İrilmişti. Bu havadisin doğru olmadı - miz, eskisi gibi devam etmektedir. Almanyada ilk günlerde bir tered - düd ve bir kararsızlık belirdi. Fakat, yavaş yavaş bu tereddüd zail oldu, ve işler normal yola girmeğe başladı. Bugün bir tek iş müstesna, iki tara- fn birbirinden bir şikâyeti yoktur. Montrö müzakereleri esnasında Tekrar ediyorum: Politikamız, yurd akınlık gösterdiler. (Alkışlar). o # |da sulh, e. gi Akdenizin bozulan asayişini iade i - iy ii ml z sulhe, çin Niyan'da toplanan murahbhaslar; - öğlene Ye bunlara mız, ayni kararın altına imzalarını koy | an bir m mama dular. Ve nihayet Çeko - eğ e Tar). iş Sürek, disesi ve onu takib eden iseler il 2 Arnavudluğun işgali karşısında ayni a e hisleri duydular. Bu izahatı müteakıb sual e İşte, bu siyasf hâdiselerin tevlid et- e ai söz een res tiği görüş birliği, bu üç devleti sulh) — siri al lm eş m sinde daha sık: bağlarla birleş - İleket siyaseti hal My dar) tikleri tatminkâr sözlerine arzı teşek - tirdi. (Alkışlar). imi kür ederim. Ve isabetli siyasetlerinde — m muvaffakiyetlerinin tevalisini dile - an ii rim. (Bravo sesleri, alkışlar). Bugün, bu üç devleti Dee i (AA) lan uzun vadeli, kat'i anlaşmanın. , ruatını tesbit ile meşgulüz. Şimdiden | O Meclis “tatil kararı verdi size söyliyebilirim ki: Ankara 8 (Hususi) — Büyük Mil - Türk - İngiliz yardımlaşma muahe- | -* Meclisi etinde bulunan ehemmiyet- desi üzerinde çalışılmaktadır. Ti ve müstacel işleri intaç etmiş bulun- Bu muahede her iki devlet arasında | uğundan yaz tatili devresine dahil muhte? sahalarda işbirliğini tanzim : eden hükümleri ihtiva edecektir. Arkadaşlar, Hiçbir medeniyet harbin çacuğu de- Bildir. Bilâkis her medeniyet uzun sü- en bir sulhün mahsulüdür. Harb esa- ME ek ink ye yapılan Halkevi binasımn inşsatı o kal.| vermek istiyoruz. Bu esaslardan mülhem Medeniyet de hür milletlerin eseri -| mıştı. Valimiz, Ziya Tekeli, lâzm gelen| olarak Fransa ile başlıyan müzakereleri, dir. alâka ile bu İşle meşgul olarak 50 bin K.| diğer müzakereler takib edecektir. İhtiyaçlarımızla mübadeleye esas ola. clk maddeler arasındaki irtibat ve aher, gi daha iyi temin edebilecek surette tica. kas ile tediye şekilleri haricinde, müte, Halkevi bina hemen ikmal edilecek. | kabil ihracat ve ilhalâtm serbest döviz. le tediyesini kabul eden memleketlerle ik dest -İtir. en İc ae ban alirim olan münasebetlere de, inkişaf ve hız ve, Ge lmuştur. (Alkış -| vi relsinden başlıyarak bütün şubelerin) İthal ve tediye rejimimize hâkim olan lar). aa EN s harekuta geçmesini tamami emekleği.|omalar ve ba emanların tak eyy Potemkin'in Ankara ziyareti, dost - bevvül seysi budur. Dün de bugün de girmek | Serbest döviek memleketlere — olan | DAYAİİ olanları üzerinde yakında semez mevzuubahs olan milli menfaatelre &y. gun surette işlerin daima daha iyi tanzim ve idaresini temin edici tedbirleri araştır. mak ve kabili icra olanlarını tatbik eyle mekten ibarettir. ş â Yeni mahsul <a Yeni mahsul ihracat vaziyetinde | bahseden Vekil-şöyle demiştir: —Surasını bilhassa işaret etmek lâzım gelir ki, yeni mevsime girişimize takad. düm. eden bu aylarda bizi tazyik edece bir vaziyet yoktur. Vekil, bundan sonra, hayat pahalılığı hakkında izahat vermiş, bu hususta Ve, kâletler tarafından Yapılan tetkikleri ve alinan tedbirleri anlatmış ve demşitir kiş — Bu meyanda Ticaret Vekâletiniz yakından alâkalandıran ithalât rejimi ği p 1 davasile olan sıkı irtibatı ssla gözden uzak tutulmamakta, dır. Himaye politikamızın hatırlayıcı ve yetiş dudu içinde kalması için gümrük ithalât tarifesi üzerinde bir TEVİZİYONA bulunduğu muhakkektır. Bu maksadlş İktisad ve Ticaret Vekâletleriniz hazırlı, ğa başlamış bulunmaktadırlar. Hazırlık müşterek mesai ile tamamlanacaktır. Fiatların yükselmesine amil olan sebebler Keza ithalâtçının ihracatçıya ödediği takas primleri de, hariçten getirilen me, vaddın dehili istihlik eşyamızın fistları. nın teşekkülünde ve yükselmesinde âmil olması dolayısile, bu mevzuun şayanı dik kat bir safhasını teşkil eyler, Müstahsil himaye için yapılan bu fedakârlığın da evvelki süsle cevab verirken arzeyledi. ğim veçhile, normal hadde indirilmesi 0S bahının temini meşguliyetlerimiz arasın, dadır. Dış ticaret sahasında, yüksek fiat po. litikası takib eden memleketlerin piyasa, larmmızda zaman zaman ihdas ettikleri fiat teşevvüşleri de nazarı dikkatimizden, kaçmıyan bir mevzudur. İhtikârla mücadele Hayat pahalılığı ile mücadele tedbir. lerinin bu umumi çerçeve dışında, ihti. kârla mücadele, fizt tesbiti, kalite kon, İirolu gibi hususiyet arzeden safhaları da vardır. Bunalr için ceza kanunumuzdan tutunuz da hususi kanunlara ve beledi, ye mevzuatma kadar muhtelif metinler, de cezai hükümler bulunmakta ve bun. larm tatbikinde daima artan bir aikkat gösteriknektedir. Bu kısa cevabımin, hayat pahalılığı davasını nasıl telâkki ettiğimizi zel ğ sahamna ne suretle geçilmek mümkün, olduğunu ve geçildiğini arzeimiş oluyo, rum. Ticaret Vekilinin bu izalıstını mütea, kib, sual sehibi Ali Rana Tarhan (İstan, bul) şunları söylemiştir: X — Muhterem Ticaret Vekij imizin Ve, kâletlerinin en mühim ig noktası hak. kında Hütfettikleri kiymetiş malümata | arzı teşekkür ederim, 3 Harici alışverişin daha İyi işlemesi için - ahrmakta olan faydalı tedbirlere işareğ buyurdular. İşi, ehemmiyeti ve piyasanın | hassasiyeti ile mütenasib surette iltizam, duyuracaklarına şüphe yoktur. Hayat pahalılığına gelince, bu sahada #euhtelif cephelerden çalışmak zarureti aşikârdır. Esaslı tedbirle miyecek kararları almak yacağı da malümdur. Hattâ bu li ratlar menfi neticeleri Müyetsle ME - sızlığa da sevkedebilir. İhtiyaçların en