30 Mayıs 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

NE son rosa — sa Beşinci Büyük Kurultayın dünkü çalışmaları (Baştarajı 5 inci sayfada) 8 maddi ve manevi irtibatı olmi- dağınık parçalardan mürekkeb ha - Yan > Bir memleket, on uzak köşeleri ara - bir aile eiradının irtibatı gibi sıcak niş muazzam bir küt sene - mize kat'iyen güveniyoruz. ii eği y Bi Ş aaa etin icraat programının teferrü- Pak, yük kurultayı yormak istemem. iki noktayı başlıca mesele, ola” ME Kurultayın huzurune arzet - Köylümüzün seviyesini k yükseltmak Ürbüzd, eki senelerde nüfusumuzun İyetine ve saadetine yakın ve ciddi bir a * ka ile merbut olduğunu zikretmek, be - için hakiki bir zevktir. Fransa ile aramızdaki yakınlığı; bit - mek üzere olan tek meselenin, yani pren- #blerinde tamamen mutabık kal ız ay meselesinin halinden sonra hiç bir vet bozamıyacaktır, İki memli e in menfaatlerini o kadar mi rüyoruz. i Eğer insanlık yeni br boğazlaşma afetine uğrarsa,.. Aziz arkadaşlar, Milletler arası vaziyetini bugürkü buh ranında memleketin müdafaa vasıtaları, başlıca gözönünde tuttuğumuz bir mesele ersem, bunu tabii bulur - riyet hükümeti, temiz ide- rel yi olduğunu sunuz. Cüz NU teşkil eden köylümüzün, gerek! aileri, meriyette ve itibarda tutabilmek Yüksel aliğ geçim hususunda seviyesini | için, Türkiyenin müdafaa kuvvetinin yük İmiş Jİ başlıca hedek tutacağız. Bu|İşek bir dereced bulunmasının hakiki e - Mermi edeceğimiz neticelere, çok | bemmiy. müdriktir. Türkiye: şuurlü irak ta ve kiymet veriyoruz. Kat'i 6-| ve kuvvetli varlığile yalnız kendini ko « âbiyoruz ki, köylü rumakla kalmıyor, âpsanlık ailesine ve Maişetini ün tahsilini y ir yeİsı eiküresine ciddi bir hizmet ettiği - Vardır, daha yüksex bir dereceye| sulh mefküresine ciddi bir | haa Çiğımız gün, milletimizin her 53 -|ne de kani bulunuyor. Bütün temennile - Bacak evt bugün güç tasavvur olu -)rimize rağmen, insanlık yeni bir boğaz - hir. Yüksek ve heybetli olacak -| laşma Metine uğrersa, Türk #nillet; bu Mnyanın vaziyeti v3 temennimiz arkadaşlarım, müdafaa kudretine ö- Verdiğimiz ehemmiyet, millet - bi, Fy etlerdeki son inkişaflar do- rh ae “mi f / / z Ki Kurulta. bilerek Arasında Sdtcek Yasi anlaşma ve ittifaklarımız Ba yy >Plieden görülmelidir? vE kat daha artmıştır. Bugün in- Milletler arasında ciddi bir em - bep Etçirmektedir. Birçok mil - lenmiyen fırtınalara Osnsızın Sütler, K endişesi içinde huzursuz - ie “a büyük tehlikesi > Arasındaki bu emniyetsizlik, bu- Balla devamı edemen. Bu bal, YA Şuursuz bir sürette i İd a, etilmalarına sebeb olabilir. Mile Möyet aklı selim galebe ederse zmn içinde müşterek bir Yaşamaları içti yol buluna” Yan Samimi dileğini ifade et- Söylüyorum ki biz, millet - <mmiYetin avdet etmesini te- Sareyi sempati ile selâmh - 7 ber my Yar netice id içi Milleti, ye varabilmek için, e. Bunları, akları ve vazileleri olacak» 1 a e ile konuşulması lâ - Prenayat PEP Şeyden mühim olan bir da bütün milletlerin vicda - O da, genz olarak yerleşmesi gerek- mil # 7 letlerin de müstakil ve zilli AF Fi # müstahak i- Olarak olduklarının sami zman NE Dişler. olduğu Mazariyesini, biç Yettği, 1 Kabul etmiyoruz. Kabul etmi- her Benliğine ve Şuuruna sahib olan Sevi iletin dokunulmaz müstakil bir Ya; ; imam hakkı, insanlığın ir akidesi olarak tes- Hamdır. Byenelmilel mil - bizim zihniyetimizde bu le müşterek prensib ve bizi müşterek cepheye Yasi anlaşmalarımızı ve zaviyeden görmelidir. / Ti 7 Bm, gp aktını ve Sasdâbad Ne Agar Kel he sinde ı kaplıyan son emniyet buh- ğ * İngiliz itfa, hiç fikri beslemiyen, fakat kendi ve müşterek sulh ve in - için alınmış bir taahhüttür. 9k sulh ve emniyet idealini k diğer taahhüdlerden de 7 (7 7 Biz. Biz komşularımızla her A gl Dale Şimdi, samimt 0- emniyet içinde bulunmala- Komşularımıza gelecek dv sonra bize gelecek Selen bölg iktidarımızda 8, ,J9tlerle münasebetimiz Ye miyete söyleyim ki Sov - imiz her zamandan zi 1 ç İsusta tetkikatın da yapılmakta bulun- duğunu ilâve eylemiştir. Bundan sonra tetk Evkaf Umuf Mü günü slâkadar €- İden dilekler üzerinde Vakıf Umum Mü dürü Fahreddin izahat vermiştir: Beden Terbiyesi Umum Müdürlüğü- nü alâkadar eden dileklerin tetkikinde Beykoz, Fatih ve Üsküdar semtlerin - İde birer saha veya st#dyom yaptırıl - İması hakkındaki temenniye karşı U - İmum Direktör General Cemil Tabir Taner, Üsküdar ve Fatih mıntakaları haları için tedbir #ındığını, Beykoz, Anadoluhisarı, Büyükdere sahalarmın daha sonraya bırakıldığını, senelik tah- sisatın Beyoğlundaki sahsya sarfedi - leceğini si işti Adliyeye aid dilekler arasında bulü- nan ve mahkemesiz bulunan kazalar - da mahkemeler açılmasına aid dilek et- rafında izahat veren Adliye Vekili Fet hi Okyar, Adliye Vekâletinin bu ek - ği tamamlamak azminde bulunduğu- İnu ve lâzım gelen tetkikatın yapılmak- niştir. ta olduğunu bildi . kolaylaştırıl Boşanma davalarınm Hergün : Gümhuriyet Halk Partisinin Büyük Kurultayı (Bastarafı 2 nci sayfada) mill! fikre, kendi milli bayrağı altında Ayrı bir yer veren caimasını, Türk mille- İtinin milli birliğini temsil eden bir te - İşekkül ve bir sembol olarak tanır, Halk ine geçilen VO| Fırkası, bir fırka değil, o namı taşıyan çalışmak, bi milli bir kütledir. Zaten, Halk Fırkasır İttihad ve Terakkiden ayıran en bariz da buradadır; O, Osmanlılığa bel bağ yarak yaşamıya çalıştığı için Osmanlı ile birlikte vefat etti; yeni fırka, Türk fir - | kası olduğu içindir ki, «Cümhuriyet Halk | Fırkası», teşekkülünün on beşinci sene - sinde ancak tarihinin bir safhasını ikmal etmiş ve on altıncı senesile birlikte, eski- İsinden carlı ve eskisinden kuvvetli ola - rak, yeni bir inkişaf devresine girmiş - tir, * Halk Fırkasının bir fırka değil, Türk mülletini siyasi teşkilât bakımından tep- tan kucağına almış tek bir teşekkül ol - mas. meselâ, Rusyada, Almanyada, İtal- | yada olduğu gibi, tek bir fırkanın bir dik tatör rolünü oynamas, ihtiyacından ileri gelen bir sebeble izah edilemez. Çünkü ne Gestapo'su, ne de renk renk gömlek” Mleri oldu. Tek fırkalı memleketler ara” Halk Firkasının ne Çekası, ne Gepeu'su, | Jferke ayrılığı, sun'i bir ayrılık olur yemi İhayet şahsi sempatilerle antipatilere ves © yahud «benliks davalarına istinad ede » Ibilir. Tek ir Türk milletini, mey“ cud olmıyan ayırmıya rsuri VE İmeş'um bir gayret olu; ayrı davalar | peşinde koşan bir takım içtimal kütleleri ibir araya toplamak zaruteti de öteki mil- letleri böyle diktatör fırkaların hakimi < yeti altında çalışmıya o kadar zaruri bir kuvvetle sevkeder... Fark, akla kara a * rasındaki fark kadar büyüktür! * Bir fırkayı böyle kim kurdu? Ona bü ruhu kim verdi ve onu bu ruh içinde böylece kim tekâmül ettirdi Hâlâ da bu tekâmül hareketini bu fırka, hangi kuv < velin tesiri altında takib ediyor? Hâyalen, yeniden, on dokuz sene evve» line gidiyorum ve Ankaranın o günkü #- Öğ ir ve siyaset borsasının içine giriyorum Hiç bir edebiyat ve mübalâğa kasdi ol )|maksızın tam bir samimiyetle, kat'i bip kanant mahsulü olarak söyliyeyim ki, be İfırkayı Adsız bir Türk kurdu; Türk mil letinin kendi tabil sevkleridir ki bu fp“ kanın bu suretle teşekkili ve tekâmül ets mesine sebeb olmuştu! takım insanlar 8 sında Türkiyenin tek fırkasile, ötekilerin | ması hakkındaki dilek üzerinde geçen öz alan delegeler, ayrılık mücadelede kendine düşen medeniyet Ye| yararlarının dayandığı hükümlerin mü insaniyet vazifesini kahramanca, hiç 18-| kemmeliyetinden bahseylemişlerdir. İreddüt etmeden ve hiç bir dehşetten! A voi kanaati izhar eden Adliye Vekili İürkmeden hakkile ve tamamile yapacak” | yeri Okyar, boşanmayı kolaylaştır - tek fırkaları arasında gayet büyük bünye farkları vardır: Rüsyada, Almanyada, İ- talyada vesair yerlerde, tek fırkaların gayeleri, içtimai kütle içinde mevcud o- lan ayrılıkları örtmek, onları tek bir fır- ka deoktrininin hakimiyeti altında ezip çok milletler gibi, nü -! tır. Türk milleti; yüksek ideali ve hâyati menfaati kendisile beraber olan millet - lerle beraber, göz kamaştıracak yeni kah ramanlık menkıbeleri yazmak için tama- mile hazır ve kat'i olarak karar vermiş bir haldedir. Bugün fhtilâ* halinde olar İ milletlerin hiç birisinin yaşamak hakkını ve yüksek insanlık vazife ve meziyetle » İrini az takdir etmek hatasına düşmuyo - İruz. Tekrar ederim ki herkes için yer İzönün nimetlerinden istifade edecek bir Yurdu içinde masumane çalışan hakları için. mecbur olursa, som bir kütle gibi şahlanmıya hazır olan büyük Türk İmilletinin mümessillerisiniz. Temsit et - İmekle iftihar ettiğimiz büyük millet, in- İ sanlık ailesinin asil ve kudretli bir mesne- didir. Kahraman milletimizin varlığ: İsanlık için ölçülmez bir kıymet ve bu - (lunmaz bir nimettir. Bu varlık; millet - lerin farksız olarak birbirlerile insanca İ geçinmeleri için tesiri ihmal kabul et - mez bir teminattır. | Arkadaşlarım, Sade vatandaşlıkta en bü yan cümhuriyetçiler olarak mi hizmetlerini iyi fa etmek a bü ve lığımıza hâkimdir. Partimizin aziz andı,| İ vazife icahını en asfi bir borç tanımaktır.» İ e Encümenler seçimi Nutuk bittikten sonra dilek, nizam - name, hesab encümenleri seçimi yapı- dı. Parti Genel Sekreteri bir takrirle nizamnamede yapıladık tadilât pro 4 jesini ve dilekleri Kurultaya arzetti. Bunlar encümenlere havale olundular. Atatürkün muvakkat kabrinin Kurul. tay namına bir heyet tarafından ziya - reti kararlaştı ve Çarşamba günü top- Tanılmak üzere içtiman nihayet veril - di. Encümen'er toplandılar Ankara 29 — Cümhüriyet Halk Partisi Beşinci Büyük Kurultayı encü- menleri bugün saat 14 te Büyük Mil - let Meclisinde kendilerine tahsis edi - len yerlerde toplanarâk tevdi edilmiş olan mevzular Üzerinde tetkiklerine başlamışlardır. Dilek eneütmenlerinde Dilek encümeni ilk toplantısına baş- larken başkanlığa İsmet Eker (Ço - rum) u, mazbata muharrirliğine Al Rıza Erten ve kâtibliğine de Adnan Menderes'i seçmiştir. Encümen ilk olarak dileklerin ba - şında gelmekte olan İnönü meydan har binin geçtiği yerde MilM Şef ve değiş- mez Başkan İsmet İnönünün heykelle - rinin dikilmesi hakkındaki temenni ile müzakereye başlamış ve Basvekâlet Müsteşarı Vehbi Demirel hükümetin İmanın içtimai nizam bakımından bü - yük mahzurlarına nazarı dikkati ce 1 betti. Mili Müdafaa Vekâletini alâkadar e- den dileklerden memnu mıntakaların İ isaretlenmesine aid dilek tasvib olun- du. Dahitiye Vekâletine sd dilekler ü - zerinde izahat veren Dahiliye Vekili İ Faik Öztrak, belediye memurlarının te kaüd haklarının tanınabilmesi için tet- kikatta bulunulduğunu, bu hususta, si- gorta esasının düşü: üldüğünü, tekaüd olacak memurlara ve ailelerine toptan İbir para verilmeyip sigorta esasma gö- re aylık suretile bir tediye çetesi aran- dığını bildirmiştir. Fakir belediyelere İ15 sene vade ile ve az bir İzizle Bele - .İdiyeler Bankasınca tediyatta bulunul- masi kararını aldığını, evlenme harç - Isrının 261 kuruşa indirilmesi için Mec lise bir kanun lâvihası tevdi eylediği- ni, taksimatı rmiikiyedeki yanlığıığın düzeltileceğini, memleketin her yerin- de jandarma dairelerinin yapılması İn çin bütçeye tahsisat konulduğunu ve bu tahsisat ile noksanların tamamla - nacağımı işaret o eden Vekil, köylerde salmanın sebeb olduğu haksızlık o ve İ yolsuzluğun önüne geçileceğini bilhas sa kaydederek demiştir ki: Bu adaletsizliğin önüne geçmek için başvurulan çareleri kimseden sakla - ki, kudreti maliyesinin dunünde yasa- İsın. Vekâlet sıkı tedbirlerle köylerin kalkınacağı kanaatinde değildir. Şid - detli emirler verilmiş, kövlüden kendi mecburi hizmetlerinde lâzım otanlar- dan başka talma alınmaması bildiril - mistir. Kövlüler kendi hakikt ihtiyaçlarmı tatminden sonra kalkınma çarelerini 8- rıyacaklardır. Nizamname ve program encümeninde Encümen öğleden önce Kurultay top lantısı akabinde içtima ederek reisli - ğine Sıvas meb'usu Şemseddin Günal- tayı, rapörtörlüğüne Samsun meb'usu Mehmed Ali Yürükeri, kâtibliğine de mıyacağız. Dünyada hiçbir ferd yoktur | le bir şey hatıra gelmez; çünkü, Türk milleti içinde ötekilerdeki tarzda içtimai bir ayrılık, bir çeşidlenme hareketi, bir (içtimai Differansiyasyon O vukua gelmiş değildir. Bizde ne büyük toprak ve ser- maye davaları, ne 2orla ezilen bir amele hareketi, ne büyük felsefe davaları... ilh.. vardır. Öteki memleketlerde bu da- valar en geniş ve en derin varlıklarile rılıklar yaptığı içindir ki yeni bir fikri hayata geçirmek istiyenler diktatör salâ- hiyetli tek teşekküllerin ezici kuvvetine müracaat ıztırarmda kalıyorlar, Bizde ise, miş ve akşam geç vakit, saat 20 de ni- zamname Üzerindeki tetkikatını biti - rebilmiştir. Encümen, kendisine te - di edilen ve evvelce matbuatta hülâsa olarak neşredilen yeni proje esasları ü- zerinde çok mühim bir değişiklik yap- mamıştır. Nizamname ve program encümen) ya rm sâat 10 da toplanarak program pro caktır. Ankara 29 (Hususi) — Büyük Parti Kurultayı riyaset divanı yarm ssbah saat 10 da Ebedi Şef Atatürkün mu - İvakkat kabrine Kurultay namıns hür- imet çelengi koyacak heyetin azalarını itesbit etmiştir. Heyet şu zevattan teş- kil edilmiştir: Başvekil Dr. Refik Sayı Parti Genel Sekreteri Fikri yillari aş meb'usu ve Kurultay rels vekillerin - den Hilmi Uram, Sıvas meb'usu Hik - met Isik, Trabzon meb'usu Fafk Ah - med, Bursa meb'usu Sadi Konuk, Mar din mebusu Edib Erkin, Ankara de - lesesi Rifat Börekçi, Antalya delegesi Kâzım Azamet, Aydın delegesi Ethem Menderes, Çankırı delegesi Mustafa Altan. Erzurum delegesi Sadreddin Gö- zübüvük, Hatay delegesi Abdürrsh - mam. İçel delemesi Mitat Turoğlu, Kon ya delegesi Nuri Bakkalbaşı, Kütahya deleresi Sadık Ülker, Manisa delege- si Hâsim Gür, Samsım deleyesi Selim Aydın meb'usu Adnan Menderesi in -| Ordulu, İstanbul delegesi Naci Al tihab eylemiş ve öğleden sonra Parti Genel Sekreteri ve Erzurum meb'usu Dr. Fikri Tuzerin huzuru ile yaptığ toplantıda nizamnzme ve program ta- dilâtının müzakeresine başlamıştır. İçtimada evvelâ Parti Genel Sekre - teri Dr. Fikri Tuzer eski nizamname ve program üzerinde yapılan tadilâta ve yeni projelere dair etraflı bir su - rette izmhat vererek encümeni tenvir etmiş ve bu izahatı kâ8 görülmüş - tür. Nizamnamenin tetkiki #le işe başhı- yan encümen, yalnız değişen maddele- Morah, İzmir delegesi Atıf İnan. Hataylıların dilekleri Ankara 29 (A.A.) — Cümhuriyet Halk Portisi Beşinei Büyük Kurulta - yındaki Hatay (delegeleri tarafından Kurultay başkanlığına aşağıdaki tak - rir verilmiştir; Hatayda C. H. Partisi teşkilât yeni vücude getirilmiş ve bu defa ancak teş kilât kongreleri yapılarak dilek koncre Teri yapılamamıştır. Maamafih yurd - da Partili arkadaşlarla temaslarımız - dan has! eyledi prensip itibarile bu teklife taraftar bu- | rin değil, yeni baştan bütün maddele «| tay ilyörkuru'u tarafından bize veri- «İlunduğunu bildirmiş ve esasen bu hu -İrin tetkik ve müzakeresine karar ver-İlen direktiflere Hatay namına aşağıda jesi üzerinde müzakerelerine başlıya-| İ kirler çarpışır ve bu suretle büyük bir çalkanma kereketi meydana gelirken büz sün bu çalkantı arasında dikkat ederdim Ji herkeş milli birlik, milli selâmet, mall. M istiklâl davaları karşısında derhal ken fikirlerinden vazgeçer, umumi, müş < terek, birleştirici ve toplayıcı prensibler etrafında yer alırdı. Atatürk, bu ruha ifade verdi ve o ruh, bugün hâlâ devam ediyor. Türk milleti içinde, içtima! dava © ayrılıkları vücude gelmediği müddetçe de - çok şükür, bu yoldan gitmiyoruz « bu ruh böylece devam edecek ve gittik- çe inkişaf bulacaktır. Halk Firkasının yüzde yüz Türk olan sağlam birliğini an cak, şahsi davaları, benlik iddiaları kıra- bilir. Halbuki, Türk milleti bunun De meş'um bir şey olduğunu anlamıştır; © yoldan hiç bir vakit gitmiyecek ve git - mek istiyenler olursa, bunlar da, daima taraftarsız ve yalnız kalacaklardır! Muhittin Bisgen arzedeceğimiz muhtasar dileklerin da- hi mütalsa olunmasını arz ve istirham eyleriz: ! — Hatayda büyük sıtma yuvalgiığ teşkil eden Amik bataklığının kısa bip zamanda kurutulması. 2 — Hatayda en kısa bir zamandar sıf ma ve trahum mücadelesi teşkilâtı İnin vücude gelirilmesi. 3 — Eti Türkleri arasında türkçe dis linin kısa bir zamanda yayılması için Maarif ve Parti cephelerinden âcil hast reketler ve faaliyetlere geçilmesi. 4 — Anrakyada bir memleket has «© tanesi yapması. 5 — Demiryolunun Arntakyaya kadar uzatılması, 6 — at Benkasile diğer ticareğ bankalarının kurulması. 7 — Hatav ile Türkiye arasındaki ike tısadi mübadeledeki kayıdların derhal © kaldırılması. 8 — İskenderm matnının vücude getirilmesi, Bursada çekirge ile mücadele Bursa (Hususi) — Son günlerde, Fethiye, İnesi, Doğanlar ve Minareli « çavuş köyleri arazisinde ufak cesamat- te çekirğe zuhur etmiştir. Büyümele- rine ve zarar verecek bir hale gelmele- rine meydan verilmeden, aâkalı ziraat © teşkilâtı tarafmdan, derhal mücadele © ve imhasına teşebbüs “TAKVİM r