27 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9
Alman istilâsına karşı devletler birlik teşkil ediyorlar — Gazeteler — Dünya — Yağma yok, külâh giymem! — Görsen azizim, son günlerde öyle dedikoducu oldu ki.. — Demek sporla uğraşmıya başladı hal mii HAFTANIN KARİKATÜRLERİ & Yapan: Orhan Ural — BON POSTA — Beynelmilel facia artistiyim! İbüsa kst'iyelle cevab veriyorlar: Abdülâzizin iddiaları doğru mudur? Rüştü Paşa “ Erkânı müttefi fakat “Millet seni parçala —21— I Kendisine derhal telgraflar çekilerek â- tilen İstanbula getirtildi. Ceza olarak da; memuriyeti Aydından, Konyays tahvil e- dildi, ' İl Hüseyin Avni paşa, maksadının temini için her şeyi göze aldı, Saray kadınlarile saray erkânına ibzal ettiği bol paralar inde, İstanbulda kald. Yeni te- şebbüslere girişmeğe başl Fakat hadisat, süratle birbirini takib t Hersek ihtilâli başlar (o başlamaz, eyin Avni paşaya tekrar şeraskerlik Mahmud Nedim paşanın sada - rete gelmesi üzerine, azlolunarak Bursa valiliğine tayin edildi, Bu hâdise, Sultan Azizin kalbindeki kin ateşlerini bösbü - tön alevlendirdi. Ve nihayet, Mitat Pa- şanın himmetile İstanbulda meşhur (Softalar isyanı) vukua getirildi. Sıd - razam Mahnwd Nedim Paşa azledilerek yerine mütercim Rüştü Paşa, serasker - liğe de Hüseyin Avni Paşa geçirildi. Hüseyin Avni Paşa, arık (bu firsetı kaçırmak istemedi. Şürayı Devlet Reisi olan Mitat Paşa da kendisile beraber di. Sadrazam Rüştü Paşa ile Şeyhislâm Hayruliah Efendi ve fetva emini Kara Halil efendi, kolayca elde edildi. Bahri - ye Nazırı Kayserik Ahmed Paşa ile vü- kelâdan ve büyük kumandanlardan ek - serisi de, gizli ittifaka girdi. Bilhassa as- keri mektebler nazırı Süleyman paşanın çok büyük yardımı sayesinde, derhal ha. | rekete geçildi. Ve malüm olan ( şekilde,| padişah hal'edildi. Şimdi, burada, bir sual varid oluyor. Acaba maksad. sadece (ha) den ibaret i , (katil) fikri de buna inzi- miydi?.. (Keti) taraftarları, mi etmiş — Evet. Hüseyin Avni Paşa, Sultan Azizi (imha) ya karar vermişti. Vaktile giriştiği (suikasd teşebbüsleri) buna, en büyük delildir. Binsenaleyh, Sultan A -; zizin hal'ini müteakıb (o (katil) edildiği, gözle görülmüş gibi iddia edilebilir. m Diyorlar. Bu iddiayı —zımnen (Olsun — Süley- man paşa bile kabul ediyor. Şöyle ki. Dolmabahçe Sarayının her tarafı asker - Je sarılıyor. Vellahd Murad »fendi, da - iresinden çıkarılıyor. Hüseyin Avni Pa - şa, Veliahdi alıp, harbiye nezaretine gö törüyor. Giderken de, yerine (bıraktığı Redif paşaya, icab eden emirleri veriyor. Biraz sonra, Sultan Azizin, Saraydan çıkarılarak Topkapı sarayına nakli lâ - zum. geliyor. Redif paşa, (Sultan Azizi nakle merrur olanlara, —padişahı kas - dederek— herkesin karşısında, yüksek sesle şu emri veriyor: — Eğer dünyada biraz daha ömür sür- mek isterse, hemen Topkapı sarayına hakletsin, Diyor. (2) Bu emirdeki ölüm tehdidi, çok sarih - tir. (Eğer dünyada biraz daha ömür sür- mek isterse...) demek, artık Sultan Azi- zin hayatımın pek tahdid edilmiş olma - sına, kâfi derecede delildir. : Sonra.. Sultan Aziz, Topkapı sarayın dan Feriye sarayına nakledilirken, vü - kelâ arasında: — Hakanı mahlü, nasl muhafaza e - dilecek?, Diye bir sual ortaya (atılıyor. Buna Hüseyin Avni Paşa cevab veriyor: — O iş, benimle Kayserili (3) nin bi - leceği şeydir. Diyor. Bundan sonra. Mitat Paşa, Yıldızda istintak edildiği zaman, mühim bir ifşa. atta bulunuyor, Bu ifşaata nazaran: Ö - lüm vak'ası oluyor. Sultan Azizin kanlı cesedinin, Topkapı sarayına (nakli için hazırlık yapılıyor. Vükelâ heyeti de ora- da. Ayakta durmuş, konuşuyorlar, Bun- larm arasından biri, garib bir sual soru- yor: — Vükelâdan biri, Val'de Sultana gi- dip te şu işi (yani, Sultan Azizin ne su- retle vefat ettiğini) sorsa, ne güzel olur?.. (1) Türk ter'h encümeni mecmuası, Nu- mara (0-36) sayfa 191 satır 2-8. Rejisör — Çinden mi, İspanyadan mı geliyorsunuz? a Üseü inki4b-Süleyman paşa. Sayfa i. Batır 8-9 (8) Bahriye nazırı, Kayseri Ahmed paşa. (8 sone sonra alevlenen münakaşa “ | İ tikem parmağının karışmış olmasına bü katledildiği ika,,dan ayrılmak istemiş, rl,, tehdidile karşılaşmıştı Diyor. Bu suale, vükelâdan biri, şöyle cevab veriyor: — Hüseyin Avni Paşayı göndermelidir, Valide Sultan, başına bir şey vursun da kırsın... “ Bu muhavereyi, Hüseyin Avni Paşa da işitiyor ve, gülüyor. (4) Bu da, başka... İttfaka dal vükelâğan Yusuf Kâmil P; zizin ölümür (Beşerülkatili bil kur edecektir. (5) Diyor. Sual; — Bütün şu del kate alınırsa, acaba Hü şanın Sultan Azizi katlettirdiğine hüki dilebilir mi?.. Bu suzle (evet) veyahud (hayır) diye cevab vermek doğru olamaz. Her şey evvel Hüseyin Avni Paşur ve haleti ruhiyesini nazarı icab eder, İnkâr edilmesi m ün olmus yan bir hakikat vardır X', Hüseyin Avni © Paşa, çok büyük, çok kiymetli ve çok değerli bir askerdi. Tam« zimat devrinden sonra, Osmanlı ordusu ancak onun himmetile wlıh edilmiş ve 04 ayesinde en son sistem sie techiz olunarak. büyük bir vi lik gösterilmişti. Fakat Sullan Aziz, bu büyük asker ve bü kumandanın kıymetini takdir etmemiş. Mahmud Ne « Ü dim Paşa ile diğer bir takim saray kavuklarının cereyanlarına kapılarak Hü seyin Avni Paşayı sürgüne tahkir etmiş. geceleri de sa nattığı orta oyunlarında, bu büyük kerin haysiyet ve şeref'nı tezlil edeci taklidler yaptırarak eğlermişti. Halbuki Hüseyin Avni Paşa, burları hoş görmi yecek derecede haysiyet ve izzeti nefig sahibi idi, İşte bu cihetler nazarı dikkate” alınırsa, Sultan Azizin ölümüne bir in « medilebilir. Ve, (Katil) taraftarı olan. lara da, hak verilir. ş a 3 — Gelelim. (Erkânı müttefika) dan, Mitat Paşaya; Mitat Paşa da, Sultan Azizden hakı Tet görmüş olanların başında sayılabi! O da bu hükümdara karşı kinlenr N Yakat Mitat Paşanın Sultan Aziz aleş hine hareketi, şahsi davasından ziyade, bir memleket meselesidir. Hükümet şel inin (meşrutiyet) e inkılâbım o candaj arzu eden bu zat, yaradılışı itibarile, kana h işlerden daima ictinab göstermiş: hafa tâ Sultan Azizi yola getirebilmek ümü: le, doğrudan doğruyu (hal) teşebbü üzerinde yürümek bile istememiştir. İşte, bu delâile binaen hükmedileb ki; Sultan Aziz (kati) edilmiş olsa b hiç şüphesiz ki Mitat Paşa bu kanlı hi diseyi ancak bir (emri vâki) şeklinde kas bul etmiştir. ti 4 — Sadrazam Rüştü Paşa... o Bu zat ta, Sultan Arizden hoşnud dek Bildi. Fakat bu hoşnudsuziuğu, padişahım hayatma kastedilecek Hereceye kadar karılamaz. Eğer Sultan Aziz Rüştü Pa şayı biraz daha hoş tutmuş olsaydı, b ki de (erkânı müttefika) arasına gi di. Fakat, hayatının uzun senelerini kübiyet ve mahrumiyet içinde geçirmiş olan bu ihtiyar vezir, (Sultan Aziz aleyhu tarları) nın çoğalıp kuvvetlendiğini gö rür görmez, onlarm tarafına o geçm y Nitekim, Sultan Hamidin İzmire gön diği heyet tarafımdan istintak edilirken (Elim, dilim, ayağım bağlı olarak, an bahı şirk (6) seyfi (7) tahtına konulmi olduğum halde, hal esrasındı memuri | yette bulunmam bedkahtlığına oldum... Hüseyin Avn' Paşa tın bilvasıta. pek çok ihafs ve tehdidata çar olduğum malâmdur. İşte, yuk (elim ayağım bağlı olduğu halde, erbal şirk seyfi tahtma düşmüş olduğumu) bi yandan muradım, bu hali beyan idi (Arkan var) (4) Yıldız evrakından, Ve, Türk tarih ©& eiimeni mecmuası (9-86) numara. 1$I İm sayfa. z (8) Ayni mecmua. Bayfa 190, N (6) Yani, CErieânı müttefika)nin. (7) Beyfmekilığ, :
