22 Mart 1939 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11

Memel işi yüzünden d harb çıkmaz! e (Baştarafı 1 inci sayfada) bın yegâne limanıdır, Memel İtalyanın Fas, Cibuti, Korsika ve ih, me- halkının | talibatı da, anlaşılan, Almanya doğuda çokluğu Alman olduğu için zaten Meme-| meşgul iken Fransanm nazarlarını başka Min yerli idaresi Almanların elinde ii Memelden Şarki Prusyaya kadr olan .İsemtlere celb için ortaya atılmışlardı. Memel meselesinden dolayı Litvanya- sahil kısmına Memel mıntakası derler kilin Almanyaya mukavemet etmiyeceği bunun da sekenesinin çoğu Almandır. Bu halde Almanyanm Litvanyadan istediği yer Memel mıntakası denilen ve Memel. | den Tilsit'e kadar uzanan yerdir ki an- cak bu muıntakanın alınması halinde Al manya Büyük Harbde Şarki Prusya top raklarından kaybetmiş bulunduğu yeri| geri almış olacaktır. İ Dikkat olunursa Hitler Almanyası A- vusturyayı ve arkasından Bohemya fle Moravyayı ilhak etmekle eski Alman yerlerini geri almak siyasetini takib et- mektedir. Bugün Memeli istemesi de ân- cak bu siyasetin devamıdır, Bu yüzden bir Avrupa harhinin zuhâr| edeceğini zannetmeyiz. Memei meselesi| Çekoslovakyanm ilgası işinden çok daha küçük ve ehvendir. Ancak siyasi ufuk” Jar fırtına bulutlarile doludur. Küçük bir gerarehin büyük infilâklara sebeb olması | mümkünsüz değildir, Bundan başka Memel meselesi inkişaf etmek istidadındadır. Çünkü Almanyanın Danzigle Baltık koridorunu İstirdad ede- bilmesi için Litvanya ile Letonyayı Le- histana peşkeş çekmesi mümkündür. Herhalde Bey Hitlerin mizlemekte acele etilğin! gi nun sebebi şüphesiz İngiltere, Fransa ve Amerikanın deniz, hava ve kara kuvvet. lerini aldbildiğine artırmakta olmaları. dır. Orun için, evvelce de dediğimiz gi- bi, eğer Almanya 1999 senesinin fırsatını kaçıracak olursa büyük demokrasi dev- etlerinin aşırı kuvetlenecekleri, gelecek yıllarda hiçbir şey elde edemiveceği asi. kârdır, Bu sebeble geçen sonbaharda Fransaya karşı batı hududunu tahkim e- derek bu devletle bir de dostluk muahe- desi akdeltikten sonra Çekoslovakya, Memel ve Danzig meselelerini köklerin- den hal için yüzünü doğuya çevirmişti. Tokyo, Peşte ve Buryos aşikârdır. Ancak Litvanya ve Letonya- nm Lehistana verilmek üzere ortadan kalkmalarının dünya siyasetinde - yeni yük bir sarsıntı vücude getireceği aşi- rdır. Fakat eğer Lehistan buna riza göstermiş ise Danzığ ve Baltık koridoru meseleleri şimdiden halleditmiş sayılabi- lir. Çünkü Lehistan Litvanya ile Leton- yayı simekla hem Baltıkta mükemmel Riga körfez ve İlmanına malik olmuş ve hem de Danzig ve Baltık koridorunda fazla daha mühim bib arazi elde etmiş olur, Bununla Almanyanın kazancı tabiatile yalnız Danziğ ve Baltık koridorunu -al- mak ve Almanyanın yekpareliğini temin etmis olmakla kalmaz, ayni zamanda Danzigle Baltık koridoru yüzünden Le- histan ile olan niza ve ihtilâf kaynağım da ortadan kaldırmış olur ki, bu Alman- yanm müstakbel meseleleri için birinci derecede ehemmiyeti haiz bir keyfivet- tir. Hususile Lehistanın Danzig ve Bal tık koridorunu Litvanya ve Letonya ile mifbadele etmeği istemesi halinde onun Sovyet Rusya ile daimi bir ihtilâf haline “İ girmesi Almanya için ayrıca büyük bir “İkuvvet ve menfaat temin edecektir. Ya İtalya ne kadar sabredip bekliye- cek? Simdi anlaşılıyor ki onun harekete geçmek zamanı henüz gelmemiştir ve Almanvanın doğudaki İşleri bitmedikçe onun hareket saati çalmıyacaktır. Hülâsa Memel ve arkasından Danzig işini halle azmetmiş gibi görünen Alman- vanın bu yeni hareketinin doğuracağı Â- kıbetleri kestirmek mümkün değildir. Ancak bu hareketler derhal bir harbi tah- | rik etmeseler bile, ufukları bir kat daha karartmaktan hâli kalmıyscaktır. Emekli General H. Emir Erkilet telgraflar yağtırdıkları halde italya A'manyayı tebrik etmemiş! (Baştarafı 2 inci sayfa) çük ve büyük devletleri bir araya toplar mak hususundaki çalışmalarına devam etmektedir. Hükümet, bir taraftan beynelmilel bir konferansın akdi için Sovyetlerin tekli- fini tetkik ederken, diğer taraltan bütün demokrat memleketlerin müşterek br deklarasyon hazulamaları meselesini de nazarı itibara aalmaktaedır. Bu hususta, Avrupa dvletlerinden maada gerek Bir- leşik Amerika, gerek Cenub Amerikasi devletlerile istişareler yapılmaktadır. Bugün, hariciye nazırı Lord Halifaksı ziyaret etmiş olan Leh sefiri, nazır Ne kırk dakika süren bir görüşmede bulun- muştur. Varşova, Nevyork ve Alina- daki İngiliz sefirleri de bu memleketle- rin hariciye nazırlarile görüşmüşlerdir. Bükreşteki İngiliz sefiri de dün kral Karol tarafından kabul edilmiştir. Ro. manyanın Londra eliçis de kısa bir müd. det için yarın Bükreşe gidecektir. Tas ajansının tebliği Moskova, 21 (Tas ajansı bildiriyor) — Yabancı gâzeteler, Sovyetler Birliği hükümetinin Polonya ile Romanyava bu memleketler bir taarruza be oldukla rı takdirde muavenetin! arzetmiş olduğu hakkında şaylalar neşretmektedir. Tas ajansı, bu haberlerin hekikale uymadı. kırı bildirmeye mezundur. Ne Polonya, ne de Romanya Sovyet hükümetinin yar. dımım istememişler ve kendilerini tehdid eden hiçb'r tehlikeden bu hükümeti has berdar etmemişlerdir. Hakikat olan şu dur ki, ayın 18 inde İngiltere hükümeti, Romanyaya karşı bir tecavüzden endişe ettirecek ciddi sebebler mevcud olduğu nu bildirerek Sovyet hükümetinin böyle bir #htimal önünde ne gibi vaziyet ala- cağını sormuştur. Sovyet hükümeti bu suale verdiği ce- vabda, en ziyade alâkadar devletlerder, cek bütün devletlerin vaziyetini tayine azami derecede imkân verecektir. Amerikanın vaziyeti Nevyork, 21 — Vaşingtondan alınan haberlere göre Amerika resmi makam. ları, Avrupa memleketleri arasında bir ittihad vücude getirmek üzere sarfedilen gayretleri sempati ve alâka ile tak'b et- mektedirler. Amerika siyasi mahfellerinde hâsı! olan. kanaate göre Çekoslovakyanın fihakı ile Rumen iklisadiyatına vaz'ıyed etmek bhu- susunda serfedilen gayretlerin asıl hede- fi Almanyanın iktisadi vaziyetini de vamlı ir şekilde ıslah etmek olmayıp, Avrupanın tamamile Alman hâkimiveti altına alınması için hazırlanan progra mın merhale merhale tatbikidir. İtalyanın vaziyeti Berlin, 21 (AA) — Havas: İtalyanm Berlin sefiri Attolico, İtalya hükümetine veğ vet hakkımda izahat vermek üzere Romaya hareket etmiştir. Berlinden ayrılmadan evvel sefir bazı siyast Alman liderleri ile görüşmüştür. Berlin, 21 (A.A.) — Havas: Böhemys ve Morsvvanın ilhakı dolayısile şimdiye kadar Alman hükümetine, Tokyo, Buda. peşte ve Burvos hükümetleri tarafından tebr'k telgrafları gelmesine rağmen İtal. vanın da Almanya hükümetini tebrik et. (Pine dair matbuatta hiçbir haber inti- «ar etmemiştir. Roma, 21 (Hususi) — Fasist yüksek konsevi bu rece saat onda Mussolininin rişaseti altında toplanmıs ve Orta Avru. vida cereyan eden son hâdiselerden mü- tevel'td vaziyeti tetkik etmiştir. Londra, 21 (A.A.) — Canterbury baş- veskonosu Papaya müracaat ederek Av- *upadı Alman ilhakcılığını durdurmak icin bütün hıristiyanlık Âlemi içinde müz. bet bir hareketin başına geçmesini Pa. padan rica etmiş ve proteslanlığın da bu ezcimle İngiltere, Fransa, Polonya, Ro. | harekete müzaheret edeceği vadinde bu. manya, Türkiye ve Sovyetler Birliğinden mürekkeb bir konferansın içtimâa çağı rılmasını teklif eylemiştir. Tunmuştur. Alman matbuatının neşriyatı Berlin, 21 (A.A) — Resmi Alman Sovyet hükümetinin fikrine göre, böy: | Diplomatik ve Politik Enformasyon gâ- le bir konfersns hâdis olan vaz'yetin sys | zetesi yazıyor: dınlatılmasına ve konferansa iştirak ede-) Romanyayı yalanlar ile seferber et Partinin seçim talimatı ikinci müntehiblere bugün bildirilecek (Baştarafı 1 inci seyfada) dâ yarın ayni saatte Partinin talimatını ğhtiva eden zarfları açarak talimata ıttıla kesbodeceklerdir. Beyanname de hazırlandı Ankara, 21 (Hususi) — Cümhuriyet Halk Partisinin göstereceği meb'üs nam- zedlerinin tesbiti tamamlanmıştır. Önü- müzdeki günlerde Parti Genel Başkanı- mn imzasile neşreğilecek beyannama de Kazırlanmıştır. Atatürkün hemşireleri meb'us Bamzedi Ankara, 21 (Hususi) — Ebedi Şef Ata- türkün hemşireleri Bayan Makbule Boy- sanın bu defaki Parti namzedleri aramn- da görüleceği haber verilmektedir, Devlet vekiltikleri Ankara, 21 (Hususi) — Büyük Parti kurultayı Mayısın birinci haftası içinde toplanmağa davet edilecektir. Bu toplan- tıda görüşülecek başlıca mevzular ara- sında Parti nizamnamesinin tadiline dair hazırlanmakta olan proje de yet alacak- tır. Bu projenin bariz hususiyetlerinden biri Parti Genel Başkan Vekilliği ile Baş- vekilliği ayni şahıs uhdesinde bırakma- ması olacaktır. Bundan baska kabinenin tesekkül tar- nnda da bir yeniliğe gidilmesi, devlet vekilikleri ihdası mevzuubehstir. Bu takdirde Parti Genel Baskan Vekilinin ve Umumi Kâtihinin devlet vel'k ola- Tak ksbineye dahil olmaları için kuvvet- H bir cereyan vardır. Secim Pazar günü ikmal edilecek Ankara, 21 (A.A) — Yurtun her tara- fında !kinel müntehib seçimi ikmal edil diğinden Martm 26 ne Pazar günü meb'us seçimine geçilerek ayni günde ik- mal edilmesi iakarrür elniş ve keyfiyet| bilümum vilâyetlerle Parti | teşkilâtına “abliğ edilmiştir. İstanbul müntehibsanileri bugün toplamyorlar İntihab hazırlıkları etrafında o meşgul olmak üzere şehrimize gelen seylav ve Dr. İbrahim Tak, Profesör Şemseddin dünden itibaren Cümhuriyet Halk Par. #isi vilâyet merkezinde meşgul olmağa başlamışlar, Vali Muavini Aziz Hüdai Karataban, vilâyet idare heyeti azalarile görüsmüşler, şimdiye kadar yapılan hs- zırıklar etrafında izahat almışlardır. Söylendiğine göre meb'us intihabı hu- susiyeti arzedecek vilâyetlerden biri de İstanbuldur. Bugün saat dokuz buçukta Sariyer ve Beyoğlu kazalarmın ikinci müm eiblari Tepebaşında Şehir Tiyat- rosu binasında, Bakırköy, Beykoz. Pe- şiktaş, Eyüb, Pmmönü, Kadiköy, Üskü- dar ve Fatih kazalarının ikinci müntehib- leri Asri sinemada toplanacaktır. Bu top- lantılarda Cümhuriyet Halk Partisi U- mum! Merkezinden dün gönderilmiş olan ve mahiyeti henüz bilinemiyen kapalı zarf açılacaktır. Haher aldmıza göre zarfın muhtevi- yatında İstanbuldaki meb'us intihabının göstereceği obususiyet o yazılmaktadır. Hususi mahiyette yapılan bu toplantılara saylav İbrahim Tali ve saylav Şemseddin riyasct edecek ve zarf onlar tarafından açılacaktır. İkinci müntehiblerin bu sa- beh yapmakta olduğu toplantıda hariç- ten kimse bulunamıyacaktır. Sile, Yalmva, Çatalca, Kartal, Silivri ka zalarının ikinci müntehibleri gene ayni sastte kaza merkezlerinde toplanmış bu- Tünacsklardır. Bu toplantılarda gene U- mumi Me-kezden gönderilen zarflar açı- lacrkfır. Her zarfın muhteviyatında ayni metin vardır. Meb'ns int'habının önümüzdeki Pazar günü yapılacağına dair henüz İstanbul vilâvet'ne bir is'ar vaki olmamıştır. Bu hususta Umumi Merkezden emir beklen- mektedir. ———— ——— ———— mek ve burada Beneşvari Almanya aleyhi tarı yeni bir siyaset koymağa çalışmak, cidden bir cinayettir. Almanya, bizzat İngilterenin geniş mikyasta mes'uliyeti bulunan bir meselede gene bizzat İngil- terenin manevi takbih harekâtında bu- lunması hayret uyandırmaktadır. . Al manya çok iyi biliyor ki İngiliz hüküme- tinin Çeköslovak meselesinin halli karşı- sindeki hattı hareketi, riyakârliktan baş- ka bir şey değildir ve bu hattı hareketin hedefi, İngiliz milletinin sinesindeki AL man aleyhtarı sevki tabilleri harekete ge- tirmektir, Bulgar Başvekilinin gazetecilerle hasbıhali (Baştarafı 1 inci sayfada) mem. Biz, Balkanlarda hepimiz dost olg« Köselvanof, Türkiye Cümhurreisi tar8-| rak yaşamaktayız. fından resmen kabul edildikten sonra, Bulgaristanın gerek Türkiye, gerek Çankayada yemeğe alkonan ilk ecnebi| Yugoslavya ile destluk muahedeleri var» başvekil olmuştur. * Cümhurreisimizin bu yüksek Btifatına dır, Bu muahedelerin, ilerde daha müna- sib şartlar altında genişletilmesi ve bi- İtün Balkan milletlerinin bir aile efradı mazhar olan dost Bulgaristanın başvekili! gibi bir arada toplanmaları ihtimal hari- Köseivanof, dün Perapalas salonlarında İstanbul ve ecnebi matbuatı mümessille- rini kabul etmiş, matbuata karşı derin a- Yâka ve muhabbetini izhardan sonra, memleketimizde ve bilhassa büyükleri- miz tarafından kendisine karşı gösterilen hüsnü kabulden hararetle bahsetmiştir. Türk - Bulgar dostluğunu bir çiçeğe benzeten Ekselans Köseivanof, Ankarayı ziyaretinden sonra bu güzel çiçeğin daha ziyade inkişaf ettiğini ve bunun solma- ması için müştereken çalışılması Jâzen geldiğini söylemiştir. Bulgar Başvekili gazetecilere hitab e- derek, kendilerinin eseri olan efkârı u- mumiye müvacehesinde gazetecilerin bür yük bir vazifeleri olduğunu söylemiş ve bütün Balkan milletlerine faydası olacak teşriki mesai şartları vücude getirmeleri ni istemiştir, Mumaileyh, gazetecileri hâ- diseleri vahimleştirecek bir şekilde izam etmemek, bilâkis bunların izalesine ça- lışmağa davet ettikten sonra şöyle devam etmiştir: «Gerek memleketime, gerekse şahsıma İtahsis edilen makalelerden dolayı Türk matbuatına teşekkür ederim. Aranı?â4 geçirdiğim günler benim için bayram günleri olmuştur. Relsicümhurunuza ve mesai arkadaşlarına en hürmetli minnet- tarlığımı sizin vasıtanızla iblâğ etmek is. terim, Ankarada hükümetiniz erkânile yaptı- gün temaslar, iki memleket arasındaki münasebetlerin takviyesi ve Balkan iti- Jâflarımızın çerçevesi içinde Balkanların istikbali için cesaret vericidir.» Pek neşeli olan yüksek misafirimiz, gazetecilerle hasbihaline devamla bi- hassa şu İki nokta üzerinde durmuştur. Samimiyet ve sadakat, Köseivanof demiştir ki: «— Sam'mi dost, iki taraf arasında Zü- hür eden herhangi bir ihtilâfın en müna- sib şekilde haliine çalışan adamdır, Sa- dık desi ise, her ne olursa olsun, müna- sebatının şeklini değiştirmiyen ve dosilu- Buna merbut kalen adamdır. Biz Balkanlların, her şeyden evvel İtimad ve emniyete #tiyacımız vardır. Bu itimed ve emniyet İse, ancak müte- kabil anlaşma ile teessüs edebilir. Beynelmilel vaziyet gergindir. Fükat, Balkanlar için herhangi bir tehlikenin mevzuubahs olabileceğine ihtimal vere- cinde değildir. Harb sonu politikasında başlıca iki w- sul takib edilmektedir: Devletler arasın-. da mıntakavi anlaşma usulü ve iki taraflı anlaşmalar usulü. Bulgaristan şimdiye kadar bu ikindi usulü takib etmiştir. Bu usulün mıntaka- vi anlaşmaya esas ve başlangıç teşkil e- debileceği bedihidir.> Bu arada muhterem misafirimiz, bir meslekdaşın, Bulgaristanın arazi teleble- rinden vazgeçmiş bulunduğuna dair eç- ndbi memleketlerde ileri sürüler tefsir- lere müteallik bir sualine cevaben, de- miştir ki: «Bulgaristan hiçbir vakit herhangi bir resmi talebde bulunmamıştır. Binaena- leyh, taleblerinden vazgeçmek meselesi de mevzuubahs olamaz.» Yüksek misafirimiz, bir saat kadar sü“ ren bu samimi hssbihalden sonra Pers- palastan eyrılarak, doğru Parkoteline gitmiş ve öğle yemeğini burada hususi surette yemiştir. Dün öğleden evvel, reflkası ve maiye- tle birlikte Fenerdeki Bulgar kilisesini ve müzelerimizi ziyaret etmiş olan Ek- selans Köseivanol, öğleden sonra da ş6- hirde bir gezinti yapmıştır. Gece, Tokatlıyan otelinde misafir Bag- vekile bir veda ziyafeti verilmiştir ve bu- nu müteakib misafirlerimiz, saat 23 de hususi trenle Sofyaya hareket etmşiler- dir. Vali Muavin, İstanbul Komutanı, Em- niyet Müdürü ve diğer zevat'ile Balkan Antantı konsolosları, Bulgar konsolosu ve kolonisile kalabalık bir halk kütlesi dost başvekili Sirkeci istasyonunda w- ğurlamışlardır. Askeri bir kıt'a selâm resmini ifa et- miştir, N Misafir başvekile mihmandar tayin €- dilen Hariciye Vekâleti daire şeflerinden Fikret Özdoğancile Bayan Özdoğancı ve elçilik kâtibi Yümnü Sedes, Bülgarista- nin Ankara elçisi Dr. Hristof, hududa ka- dar yüksek misafirimize refaket edecek- lerdir, Köselvanafla birlikte memleketimize gelmiş olan Bulgar gazetecileri de dün ge ce Sofyaya dönmüşlerdir. Matbuat Umum Müdürlüğü mümessili Neşet Halil Atay, Bulgar meslekdaşlarımızı hududa kâda? teşvi etmketeğir. M. Koç TORK ANONİM ŞİRKETİ TESİS TARİHİ 1863 Srarüleri ve Türkiye Cümhuripeti ile münakit mukavelenamesi 2292 Numarah 10(611933 tarihli kanunla tasdik edilmiştir (24/6/1933 tarihli 2435 Numarah Resmi Gazete) Sermayesi : ihtiyat akçesi: 10.000.000 İngiliz Lirası 1.250.000 ingiliz Lirası Türkiyenin başlıca Şehirlerinde PARİS, MARSILVA ve NİS'de LONDRA ve MANÇESTER'de MISIR, KIBRIS, VUNANISTAN, İRAN, İRAK, FİLİSTİN ve MAVERAVI ERDÜN'de Merkez ve Şubeleri İİİ YUGOSLAVYA, RUMANVA. VUNANISTAN, SURİVE, LOBNAN İğ ve HATAV'da Del Filyalleri ve bütün Dünyada Acenla ve Muhabirleri vardır Her nevi Banka Muameleleri yapar Hesabı cari ve mevduat hesapları küşadı. Ticari krediler ve vesaıkli krediler küşadı. Türkiye ve Ecnebi memleketler üzerine keşide senedal iskontosu. Esham ve tahvwlâl, alın ve emlaa üzerine avans, Senedal tahsılâtı ve söire, En yüksek emniyet şartlarını haiz kiralık Kasalar Servisi vardır. Piyasanın en müsait şartlarile (kumbaran veya * kumbarasız ) fasarruf hesapları açılır. i