22 Aralık 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 8

— SON PosTAa KĞÜi ATATÜRKÜN HATIRATI — İtalyan ordusu Rıza Paşa kabinesi ve o kabinede Harbiye Nazırı olan zat, vatanı işgal eden ecanibi, misafir kabul ediyor ve ĞŞT KDRLEADE NŞ K İĞ. . onlara mülâyimane harekette ıztırar görüyordu! — yi - <Amalı — milliye — dairesinde — ted- viri umur mes'uliyetini tahammül e- den hükümeti merkeziye, harekât ve ic- raatında icabatı siyasiyeyi kollamak, eca- nive karşı daha mihmannüvazane ve mü- lâyimane hareket eylemek — ıztırarın dâr diır. Rıza Paşa kabinesi ve o kabinede, har- âye nazırı olan zat; aziz vatanımızı işgal eden, süngülerini milletin kalbgâhıma saplıyan ecanibi. misafir kabul ediyor ve onlara mihmannüvazane ve mülâyi- mane harekette ızlırar görüyor! Bu ne mütaleadır. bu ne kafadır? Amali milli. ye bu mu idi? Harbiye nazırı; <hususile teşebbüsatı milliye efsiratına - dajr - faaliyetle- rin heni vvetten düşmediği şu 22 manlarda işaret eylediğim ihtiyatkârlık- ların nabemahal olmadığı tasdik buyuru- lur> İtikadında olduğunu söyliyerek. te- şebbüsafı milliyenin iraşı zarar eyiemiş olduğunu imo ediyor ve bu yüzden hâsıl | olan fenalığı tamir için tedbirlerinin na- bemahal olmadığını bize de tastik ettir- östermeğe çalışıyor. Harbiye nazırı, telgrafnamesimi * şu cümle ile ikmal ediyor: <İsbatı asarı rüşteylemiş olan milleti necibenin hürzi Atımadı bulunan, hükümeti hazıra, icra- #ti vakıasında azade ser kaldıkça, harıce karşı daha fazla ismaı kelâm eyliyel le- ceği bedihiyatına karşı heyeti muhtere- mei temsiliyeden, lcraatı hükümeti dabâ ziyade mürevvlekâr bulunmalarını rica ederim.» Cemal Paşa, hakikaten mühim nokta- Jara temâs ediyor: Evvelâ. milletin tabatı Tüştettiğini söyliyerek bizim. mille! na- mına delâlet ve irşadımıza İhtiyac olms- dığım ima ediyor ve bununla, bızi m llet! #ndinde füzelt bir takım müdahaleetler telâkki ediyor. Saniyen; bizim, — Wikü- meti azade ser birakmadığımızı ve bü yüzden har'ce karsı ismat kelâma. mâni teşkü eylediğimizi ifade ediyor. Milleti necibemizin, rüştünü ishat e- den asar; Erzurüm, Sivas kongreleri ve bu kongrelerde ittihaz eylediği mukarre- rat ve bu mukarreratın tatbikine çalış- mak sayesinde vahdet ve tesanüd keslet. meğe başlaması ve Sivas kongresini va-| panları imhaya kalkışan Ferid Paşa ka- binetini iskat gibi efal ve harekât ve| teyakkuzdu. Bu kadarla iktifa etmek, bütün bu ha-” rekât ve faaliyette olduğu gibi burdan | sanra da, millete rehberlikte bulunnızk wazifei vicdaniyesinden sarfınazar ede- rek, hükümeti azade ser bırakabilmek. | ancak bir şartla mümkün olabiliri Ga; azade ser olmağa liyakati tahakkuk | edecek, millet meclis'ne müstemd. milli bir kabinenin, mukadderatı memlekel ve milleti bihakkın tekeffül ettiğine ka- < naat idi. Milletin, ekahrolsun işgal» avn zeji gıkâiyetini boğmağa çalısan, b his ve Adrak insanlardan mürekkeb, hayvan ve terkibinde hain bulunan bir hevetir, eb- lehane ve echelâne ve miskinane nareket. Terinin seyirelsi kalmak, erbabı akı! ve 18'an ve ham'yetten taleb olunabilir miy- &u. Bir de; Cemal Paşa: «Milletin haizi 1 madı bulunan hükümeti hazıra» — sözi pek büyük ve aleni bir valan irtikâb ed yordu. Milletin hükümete itimadı henüz tahakkuk etmemişti. Bu söz, ancak ve hiç| olmazsa, millet meclisi huzurunda kab'. ne itimad reyi aldıktan sonra telâffuz eolunabilirdi. Halbuki henüz millet moc- Hsinin azaları bile intihab olunmuş de- Bildi. Harbiye nazırı, bu sözü telâffuz ettiği dakikada, yalnız bir zatın haızi it'madı bulunuyorlardı. O zat ta, devlet riyase- tini telvis etmekte bulunan hain Vahded. din idi, Heyeti temsiliyenin. kendilerile itilâfa Nizum görmüs olması, millet namına ih- rayı itimad gibi telâkki etmek iatiyor ve maksudları bu idiyse, milletin kendile. rine vasıtaji itimadı alan bu heyeti aradan çıkarmağa çalışmağa ihtiyaç nedendi? Anadoluda yeni vaziyetler Ferid Paşa hükümetinin sukutu, mem- lekette bazı mütereddid görünen mahal- AĞA ci aBD b dK SĞ elt lerin de hissiyat ve maneviyatı üzerinde hüsnütesir yaptı. Her tarafta, Tüesayı memurini mülkiye ve askeriye başta ol- mak Üzere, teşkilâta germi verildi. Ali Fuad Paşa, garb vilâyetlerinin he- men kâffesile alâkadar oldu. Bizzat, Es- kişehir, Bilecek ve bilâhare Bursa hava- lisinde dolaşmak ve icab edenlerle mu- habere eylemek suüretile çalışıyordu. Balıkesirde bulunan miralay - Kâzım Bey (1). o havalide millf teşk:lât ve as- kari tertibat ile alâkadar ve meşgul idi. uwxda miralay Bekir Sami Bey, 8 'Teşrinievvelde, Ferid Paşanın adamı ©- lan valiyi İstanbula göndererek, kengre mukarreratını tatbike başlatmış ve bir heyeti merkeziye teşkil ettirmişti. 'eşkilâtı milliye Hle uğraşıldığı kıdar, abı mebusan ile de büyük alâta ile yenin, ayni Ünvan ıl'v'ıı'a. h '.ı'!ı temsi- liyeye merbutiyeti esası takib olunuyor- tahya, Afyonkarahisarı tin tarsini ve Âydın, ya, Bursa Karesi mintakalarının & İ|buleti irtibatı noktat dan tedhirler #lımyordu. Garb cepheleri hakkında har- nezareti tenvire ve hükümetçe ne |gib' icraat ve tertibat düşünüldüğü de sa- rülarak, hükümetin alâkasını ısticlâha, naza Yazan : ugün İtalyanın silâhlanmış uıl millet haline geldiğine ve büyük bir kara ordusundan başka kuvvetli bi- rer hava ve deniz donanmasına malik bu- lunduğuna şüphe yoktur. Onun kara sınırları, yüksek dağ silsile- lerinden teşekkül etmiş ve yeni usullerte tahkim edilmiş oldukları için yukarı İ- talya sanayi havzası iyice mahfuz sayılır. Fakat hemen hemen 2000 Km. uzunla. |Bundaki, tabif müdafasdan mahrum. sa- hilleri İtalyanın denizden — müdafaasını fevkalâde güçleştirir. İtalyanın, yakın za- manlara kadar, Akdenize hâkim devlet-| Tetin siyasetlerine daima tâbi olması ve hattâ Büyük Harbde, müttefikleri aleyhi- ne. Jtilâf devletleri tarafında harbe gir- mesi kısmen bu yüzdendir. Filhakika Apenin yarımadasının sev. külceyşi coğrafya durumu, Romayı, Adri- yatikle Akdenize hâkim olmadığı zaman, daima mahkümiyete sevketmiştir. O bal- , de, eski Roma imparatorluğunu kurmak çalışılıyordu. Efeler tarafından idare olunan Aydın mek hususu düşünülmeğe başlandı. 14 | 'Teşrinlevvelde işgal altındaki mahaller- | de, hafi teşkilâtı Milliye yapılması için | Fuad Paşaya ve Afyonkarahisarında yi mi üçüncü fırka kurmandanı Ömer Lütfi Beye yazıldı. Maahaza, bu — tarihlerde, benüz bazı yerlerde, maksadın tamamen | anlaşılamadığı — görülüyordu. Mesetâ, | reddiilhak heyetlerinin, kendi namlarıe na. lebliğattâa bulunmakta olduğu ve 10| evvel 335 tarihinde, reddililhak Di reisi imzasile, “Teşrin'evvelin yirmisinde, bir büyük kongre içtima ede- İceği ve bu köngreye iki murahhas izamı | İşilâyetlerden taleb ed'liyor ve bir tarım tedâbirler ierası bildiriliyordu. « Bir taraftan, karakol cemiyetinin de, abuldan maada, Bursa havalisinde d'î yette bulunduğu anlaşıldı (2) Bu teşehbüsün önüne geçmek için icab eden teğbirler alındı. Bilhassa, Ali Fuad |Paşaya, Bahkesirde Kâzım Paşaya, Bur- sada Bekir Sami Beye, Bursa heyeti Teerkeziyesine icabı gibi yazıldı. | İtilâf ve Hürriyet Cemiyeti de — düş- |manlarla beraber “Anadoluda - mukabil |teşk'lât yapmak üzere yetmiş beş kiş: ka- A | dar göndermiş, bu haber alındı. Kolord'u- | me nazarı dikkati celbolundu. y İstanbulda, hali çalışmağa karar ve- | rildi Tzakyaya teşkilâtın tevsii içir Ca- |ler Tayyar Bey vasitasile talimat ver!ldi. Yeni meclis azalığı Mebusların intihabına çalışırken, — bir taraftan da meclisi mebusanın, nerede toplanabileceği fikri, dimağımızı işgal e- ü'yordu. Ben, meclisin İstanbulda toplan- ması kadar, mantıksız ve maksadsır bir hareket tasavvur edemiyordum, Ancak, bu hususta salâhiyettar olanları ve efkârı umumiyeyi, bu hakikate imale etmedik. fikrimizin hayyizi fiile gelmesi müm- ın değildi. İstanbulda içtimaın, maha- zirini, tabii bir surette, tebellür ettirmek icab ediyordu. Bu maksadla, makasidi milliyeyi Rum ve ecnebilere karşı hıris- tiyanlar aleyhinde göstermek hususunda, Ali Kemal ve Mehmed Ali Beylerin faa- liyeti, Ermeni patrikhanesinde akdolu- han ıçtimalar ve Hürriyet ve İtilâf fır- kasının teşebbüsatı üzerine harbiye na- Zzarı vasıtasile, hükümeti — merkeziyenin nazarı dikkatini celbettik. 13 Teşrinievvel 335 tarihinde, meclısi mebusanın küşadından sonra, Müdafaai Hukuk Cemiyetinin nasıl bir vaziyeti si- yas'ye alması fikrinde bulunduğunu, Ce- mal Paşa vasıtasile hükümetten istimzaç lederken, meclisi mebusanın Dersaadette maında ne gibi teminatı siyasıyo 18- tihsalinin düşünüldüğünü de sorduk. (Arkası var) (£) MIN! Müdafaa Veklli Kâzım Özalp. (2) Yandarma binbaşılığından mütekald Mehmed Ali Bey isminde bir zat, Bursa ve havalisinde bu cemiyeti tamime çalışıyordu. ve zayıf bir İtalyadan cihangir bir devlet harbi m.,md. iyice göstermişlerdi. Ka- çıkarmak azminde olan Bay Müssolini- 'ya ordusu da, ayni harb esnasında, Av- metmek istemesi pek tabil idi. Fakat bu- nun için kuyvetli, hem de İngiliz ve Fransız doranmalarına meydan — okuya- . |cak kadar muazzam bir donanma lâzım. dı, ki bu, vasıtaları mahdud, İtalya için muhal ile birdi. O halde B. Mussolini ne yapmalı idi? Pek pahalı olan harb gemisinin yerine gececek ve onun işini yapabilecek daha | veüz ne olabilirdi?! Uçak mı?! Evet uçak ile Balbo onun yardımına koşmuşlardı. Filhakika, takriba 9 milyon Türk H rası ile, en hızlı 6 ayda inşa olunahilecek İbir kruvazör yerine ayni para ile bır ay- |da 100 bombardıman uçağı yapmak ka- bildi; ve, bu 100 bombacı uçak, değil bir vuvazörü, hattâ zorlu bir deniz filosınu ürkütebilirdi. Şimdi fikrinizi, iütfen be- nimkile birlikte biraz yorunuz ve sayı- ları yüzlerden binlere çıkacak bu bom- bardıman uçaklarının saatte 400 ilâ 500 Km. gibi başdöndürücü bir hızla ve 2000 11& 3000 kilogram ağırlığında bir bamba yükile vasati 1000 Km. lik mesafelere dört saatte gidip gelebildiklerini ve 4000 metre ve daha yükseklerden uçabhildik- leri için saklandıkları bulutlar ürasından en büyük harb gemilerine kütle balinde .bı&k'nlı saldırdıklarını tasavvur buyu- runuz ve bütün bunlara, İtalya yarıma- |Gesının, adalar ve Libya sahillerile bir- likte, Akdenizin ortasında, bu — denizin hemen her tarafına, bombacıların iyari bormmbardıman uçaklarının) bir günde bir kaç sefer yapabilecekleri, yakın mesafe- lerde; bulunduğunu da katımız; sizin de büunlardan çıkaracağınız netice, süpnesiz İtalyanın kendi mahzurlu sevkulceyş dü- umunu, uçak ve Mareşal Balbo saye- sinde, faydalı bir hale çevirmeye mu- vaffak olduğu kaziyesinden başka bir şey olamaz. Bugün 3000 tane harbe elverişli ucak ile çok geniş bir yedek pilot, makinist vesair lüzumlu personelden mürekkeb, iyi ve sağlam teşkilâtlı İtalyan hava filo- su, İtalyan harb deniz donanması ile bir- likte zıymet, fayda ve tesirlerini Habeş cephesi aksamına bir kumandan gönder-|Dın her şeyden evvel bu denizlere hük- | yupa ve Afrikada ehemmiyetli bir varlık Yolduğunu isbat etmiş ve muvaffakiyetle sona erdirebilmişti. O zaman, 1936 yılı sonunda, İtalyada silâh altında tutulan kuvvet takriben 500,000 ve Afrikadaki yuvarlak hesab 90,0M0 k, cem'an, 600,000 kişi olan bu kuvvet tak- r'ba İtalyanın 1915 harb ordusuna mua- dildir. İtalya öyle diğerleri gibi zenginliklere malik bir memleket olmamakla berubar onun büyük ölçülerde kara, hava ve re- niz ordu ve donanmaları vücude getir- mek için, memleketin n vasıta ve kuvvet kaynaklarından istifade yolunda sarfettiği gayret şüphesiz büyüktür ve tasarlı ciddi bir çalışma İle bütün müş- küllere galebe çalınarak büyük işler g menin dajima mümkün olduğuna bır mi- saldir. İtalyan askeri kuvvetlerinin temelini gençlik terbiyesi teşkil ve bu 8 yaştan silâh altına girme zamanına kadar devam eder. Bu hazırlık terbiye devresinde gençler iskeri düşünceye, memleketin müdafaası için her an hazır olmaya alış- tırılır ve onlara «<«Roma donna» yani bü- yük hedef, ataların büyük yurdunu ye- niden kurmak ve cihangir olmak bedefi! uğurunda «egredere, abbadire, cambat- tere> yani inanmak, itaat etmek ve dö- yvüşmek lâzım olduğu aleddevam telkin edilerek öğretilir. Eski bir Bersagliyeri olan B. Mussolini de, harbiye, bâhriye ve hava nayırı ve bâşkumandan sıfatlarile orduların talim ve terbiyesine bizzat istikamet vermek- ten hâli kalmamıştır: «<İtalyan ordusu sert dövüşmek ve dalma taarruz etmek his ve kudretile yetiştirilmelidir; İtalyan askerinin talim ve terbiye esasları İtaat, diss'plin ve askeri sertlik olmalıdır, ce- saret ve her an fedakârlığa hazır olma hassaları, askere, daha barış zamamı ta- lim ve terbiyesinde, aşılanmalıdır; V.S.. V.S....n B. Mussolini, işle bu suretle, ordunun takib edeceği hedefleri açık olarak tes- bit ve onun başına, kendi irade ve ffkir. !Öılvu hafij kruvazörlerinden LwigiTadorona (saatte 37-40 kilometre süratindedir) W 4 abeş harbini | İtalya, mahzurlu sevkülceyş duru- munu, vücuda getirdiği hava kuvvetleri sayesinde, nasıl düzeltti? General H. Emir Erkilet Üç motörlü Savoi Marchetti S. 79 bombar dımıun tayyaresi (4000 metre M saatte 430 kalemetre sürate maliktir) leri dairesinde iş görecek, mü#"' damlar tayin etmekle orduyu kel tikasına kuvvetli bir alet haline 8 Italya ordusu, barış zamanı, anâ 3" daki T. ilâ XIT korlarla Libyi d): ve XXIkorlardan; bunlar da, 4 ordü resine inkisam eden, 29 piyade VE ı (Alpini) tümeni (fırkası) ile 3 .oq. ve 3 seri ki, cem'an 40 tümi g: zırhlı alaydan mürekkebdir. de, 20,000 sdam kuvvetinde, b“d“'ı 'ı İhafaza koru vardır. Bunlardan :u”l tabiatile süvari, Bersağliyeri (bl"“M İtopçu, zırhlı muharebe arabası, istİ .ğ ve muhübere birliklerinden mül::f kuvvetli kor, ordu ve ordular * kıt'aları vardır. y On iki adalardaki zayıf tümen 37* tan ordusundandır. Ana vatanda bir de milis denile? ordu vardır ki barış ı.ıııııı'ıl'ld"lı mevcudü ancak 10,000 ıd:ım ordu bir harbde 500,000 kişiden $i eder, seyyar ordunun üzerinden Üüi leketin hava ve sahil muhafaza YÜ d" kendi üzerine alır ve orduyu harbt W] rişli kıt'alar (siyah gömlekli tabur Z takviye eder, * ,,ı" Bunlara bir de 28.000 adam Ki deki gümrük muhafaza kıt'alı 50/000 kişi tutan karabinyeri ( fekli polis) leri, sahra jandı askeri polisleri katmak icab-edefi bu teşkilât, İtalyada, eski bir beri muhafaza edegeldikleri hv'“" itabara maliktirler. O halde tulı"'" gün ana vatanda ve bundan ile 12 adalarda silâh altında bulüf? ğu kuvvetlerin sayısı takriben Muvazzaf ordu (18,000 sübay dü“ ,f hI) vasati l Hudud muhafaza koru . Tn Milis ordu barış datmi mevcudü: g) Gümrük muhafaza koru .. Karabinyeriler Sahra jandarmaları .. Askert polisler Yekün . Buna bir de şunları ilâve Libya müstemleke kuvveti (4000 beyaz) ..... Doğu Afrika müstemleke (20,000 beyaz) ... Yekün Bir harb hıl.lndo. îıılyı.nm bir müddette, tamam talim WİV" 1,800,000 kişiyi (doğu Aı:md'*ı'“ı,pf— ları heriç) seferber edebileceki * 4 yor » ki ana vatandaki 43 milş' nisbet » bundan başka, sınal VE ferberlik için, daha barış v-**”'r i tün hazırlık tedbirleri alınmıştif. Çaf rakamlara göre ise İtalyanın ıni”'“" *:; berlikte, hizmete elverişli 9 ıi"” sanı vardır ve bunların buy::’f M (Devamı 10 uncu