28 Ekim 1938 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 7
28 L Edebi Bir Mesele İ Bizim klâsiklerimiz var mıdır, yok mudur? Ercümend Ekrem Talu Edebi bir meselenin ebetli münakaşası- Na üç gündür devam ediyoruz. Kırk yıl- hk, .Klâsiklerimiz var mı, yok mu?» da- vasının edebiyat mangalında zâhiren üstü örtülmüş korlarını, kıvılcımlarını ile karıştırmakla iyi Mi ettik, fena mı ettik bilmiyorum. Yal Niz bu edebiyatçıların önüne konan tem- €id pilâvına, bayatlığına bakılmadan mü- kemmel kaşık atıldığını görmekle hiç te Yersiz ve mevsimsiz Bir suali, vakitsiz düşen kar sotukluğu içinde sorduğumu Zannedeceğim gelmiyor. Zira klâsik bah- tinin minderinde birçok üstad eilebiyat Pohlivanları başa çıkıp kapışacağa benzi- Yorlar İşte delili! M. Turhan Tan Müyerrih ve muharrir M. Turhan Tan kendisini ziyaret ettiğim zaman intişar €tmiş diğer cevabları okumakla meşgul- dü. Beni görünce alacaklısını görmüş, kurtuluş ümidi olmuyan bır borçlu tevek- külile — Peki! dedi. Konuşalım. Ve konuştuk — Fransada Rasin, Korney, Buvalo ve #msali, memleket edebiyalında klâsik 0- Ser bırakmış üstadlar ise, bizde de Sinan Paşa nesirde, Zatiden, Ahmed Paşadan Başlıyarak Şeyhi Galibe kadar bütün di- Van üstadları şiirde, hattâ Hoca Saded- din Natma gibi müverrihler de tarihte KlâsIk sayılabilirler Klâsik eser demek yazıldığı Üevrin hususiyetlerini taşımakla beraber müte- akib nesillere formüle edilmiş bir üslüb bedil bir zevk vâdeden veya his- Setliren eser demektir. Püzulinin — ölü- Tnündenberi dört yüz sene geçti. Bugü- Tün Türkleri bir yandan Bağdadın, bir Yandan Viyananın havasını teneffüs ede- Yorlardı: Traktan Avrupanın ortasına r uzayan bir mühitin yer yer ve hattâ iklim iklim değişen zevklerine aşl- Ai bulunuyorlardı. Füzuli işte öyle bir ühitin şairi idi. Bugün onu okürken Sedi! heyecana kapılayor muyuz?.. O hal- Füzulinin eserleri klâsiktir. — Peki üstadım amma, bizde klâsik e- Betler yok diyen üstasilar da var.. buna ne TSİniz' — Siz söylemeden ben haber vereyim. Bu mutlaka Nurullah Ataç olacak! Eğer Siminim doğru ise onun verdiği hükmü Ülerek geçmekliğimiz lâzım gelir, Çün- babasının ilmine tevarüs edemiyen bu 'ğk:ıııaş klâsik şairlerin zevkini nasıl İssodebilir? Etem İzzet Benice 4, (Yakılacak Kitap) müellifi hiç te bütün lâsiklerimizi yakmak niyetinde değil. *kinız ne diyor: m < Eğer Türk klâsiğini geçmişteki Türk An'atkârının eserl farzediyorsak, dili di- Mize uymamakla beraber Ozmanlı ca- Tniası içindeki büyük Türk san'atkârla- Nin divan edebiyatı adını verdiğimiz e- etleri ile bunlara takaddüm eden Türk yalrlerinin yazılı ve sözlü eserlerini Türk 'Üsiğinin tâ kendisi addetmek Jâzımdır. p *kat sadece Türk klâsiğini bugünkü Rlümiz ve yarına bırakacağımız sürerli lin eserlerinde arıyacak isek bu ba- “ndan hattö Abdülhak Hiâmidi dahi bu Tanınmış edelıiyâlcı ve muharrirlerin fi kirleri Turhan Tan vasfın dışında bırakmak, topuna birden Osmanlı edebiyatı ve onün klâsikleri de- mek icab eder, ki bu takdirde de Füruli, Nedim, Nef'i, Şeyh Galib, Baki, hattâ Abdülhak Hâmüd Osmanlı edebiyatında Türk klâsik san'atkârları diye vasıflandı. rılabilir. Ve.. bu devrin üstüne çıkan halk ede- biyatını ve bugünkü eserlerimizi yarının klâsikleri diye kabul etmemiz iktiza eder. Ercümend Ekrem Talu Ercümend Ekrem (Gurabi efendi) sini Avrupada dolaştarmakla meşguldü ma- sasında. Hazır Avrupada iken klâsiklere daha yakın bulunuyor, diye yanına yak- Jaştım. — Üzstadım dedim, bizim klâsiklerimiz var mi?.. Yok diyenlere fenu halde içer- lemişti: — Vardır, diye bağırdı, vardır. Buna kat'iyen kani olmak lâzımdır. Bir mi tin nasıl bir tarihi tablatle teessüs eder. se, konuşmuş, düşünmüş, yazmış bir ca- mianın da klâsikleri olmak tabiidir. Bugün en eski Osmanlı devrine kadar çıkacak olursak edebiyatın hemen her nevinde klâsik vasfını bihakkın arzeden eserleri bir iki tane değil, mebzulen bu- luruz. | Yunus Emre divanı klâsiktir, Dede Korkut kitabı klâsiktir, Âşkpaşazade |klâziktir, Naima, Solakzade, Cevdet Paşa |klâsiktir, Evliya Çelebi keza; Nef'i, Nabi, | Vehbi, Baki, Nedim, Ziya Paça bunlar da klâsiktir. | Lükin ne yazıktır. ki, ekseriyetimiz |bunların lisanını anlamıyacak seviyeye |düşmüştür. Bir insanm anlıyamadığı, du- İyamadığı bir şeye de mevcuddur demesi |güç olduğundan klâsiklerimiz inkâr edi- |liyor. Nasıl ki, Türk Tarih Kurumumun çalışmalarından evvel mazimizi de inkâr Tediyorduk 'Türk klâsiklerinin mevcudiyetine iman etmek için İngiliz Mister Gibbin veya- |hud ki Macar Konuşun şehadetlerine mi ihtiyaç göstereceğiz?.. İzan, buşün (Hafız) 1, (Sadi) yi, (Fir- devsi) vi klâsik tanıyor. Onların ayarın- da ve belki de daha yüksek olan Baki, Nefi veşalreyi istihfaf ve istihkar etme- miz için elimizde bir tek mazeretimiz o- Tabilir. O da onları anlamıyan aczimizdir. Nusret Safa Coşkun Bir çöp kamyonu bir talebeyi yaraladı Belediye temizlik işlerinde kullanılan 206 numaralı çöp kamyonu Şehzadebaşı cadde- sinden geçerken Vefa Lbsesi talebesinden Mehmed Balkana çarparak başından ve ba- cağından yaralamıştır. Yaralı Cerrahpaşa hastanesine gönderilmiştir. Vak'ayı mütea- kıb kaçan şoför aranmaktadır. Eroin içen iki sabıkalı yakalandı Küçükpazarda Namehrem sokağında o - turan Arif ile arkadaşı Ralfin eroin çtik- lerini haber alan zabıta, her ikisini de yaka- layarak ceblerini aramış ve bir mikdar ero- şinci ceza mahkemesine teslim edilmişler - dir. İki kumarbaz yakalandı Kasımpaşada Lonca sokağında 94 numa- Talı kahvede kumar — oynadıkları — görülen Hamdi ve Şükrü isminde iki kumarbaz suç üstünde yakalanmış ve — Müddelumumiliğe teslim edilmişlerdir. |mevzulu bir in ve afyon bulmuştur. Suçlular, asliye be-| SON POSTA Ankara radyosunun Cumhuriyet bayramı günlerine aid programı Cumhuriyotin 15 inci — yıldönümü bayramı günlerinde Ankara radyosu tarafından yapılacak neşriyat progra - 28 birinciteşrin 1938 Cuma günü 13: Anons «mühtelif Jisanlarda: Jâl marşt, 13.05: Dahiliye Veklli ve C. H. P.| GCenel Sekreleri Bay Şükrü Kaya tarafından bir söylev, 13.80: İzcilerin zafer âbidesi ö -| e and içmesi, söylevler, İzcilerin söy - lyeceği istiklâl margı, «Ulus meydanında nakil» 16: Cumhuriyet devrinde mahkeme- ler mevzulü konferans. «Adliye Vekâleti ta. İrafındanı, 15.15: 'Türk ordusu mevzulu bir iknn:'enr.ı «M. M Vekületi tarafındana, lü: Müzik eplâk». 16.80: İmparatorluk ve Cum-| huriyet devrinde köy mevrulu bir konferana «Dahiliye Vekâleti tarafındanı, 1645: Halk| türküleri eplâk», 17: Cumhuriyet — zabıtası konferans, «Dahiliye Vekâleti arafındans. 17.20: Müzik «dans, plâke, 17.45: Türk Tarih inkılâhı merzulu bir konferans.| rk Tarfh Kurumu tarafındanı. 18: Mü - gik. «Türk musikisi», 18.80: Cumhurlyet ma- liyesi ve vergiler «Maliye Vekileti tarafın - dan.» 1845: Müxik «halk musikisir. 19: De - miryollar mevzulu bir konferans «Nafla Ve- kâleti tarafındana. 1015: — Haberler, 19.35: Cumhuriyet devrinde sanayi sahasında ya - pilan işler mevzulu «İktisad Vekületi tara - fından» konforans. 20: Cumhuriyetten ev - vel ve sonraki gıhhat işlerinin mukayesesi, «Sıhhat ve İçtimal muavenot Vekâleli tara- ada yeni radyo evinin dahilinden bir görünüş İfından». 20.15: Müzik. «Çigan müziği, plük», 2030: Türkiye Cumhuriyeti — İnhisarlarının iktısadi Yonksiyonu — mevrulu — konferans *Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti tarafındanı. 21: Arabca söylev ve haberler, 2130: Ulusal ekonami ve artırma kurumunun çelışmala - mı mevzulu bir konferans «Ulusal Ekonami ve Artırma Kurumu tarafından.» 2145: Mün tehab opera parçaları «plâk». 22: Emlâk Ban kası mevzulu konferans. «Banka tarafın - dans. 2215: Müzik <Türk müsikisia, 23: Türk Maarif Kurumu çalışması mevzulü bir k. forans «Kurum tarafındanı. — 2815: Müzl shafif plâkta». 2330: Bu işlerinin köy kal - kınmazında rolü mevzulu bir konferans «Na fıa Vekâleti tarafındans. £345: Haberler is- tiklâi marşı. 29 birinciteşrin 1938 Cumartesi günü Cumhuriyet bayramı haberleri ve is - UKIâL marşı, 0.10: Vakıflar mevzulu konfe-| rana, «Vakıflar idaresi — tarafındanı. 9.20 Mürik, 9.30: Türk tcaret bankası mevzulu bir konferans «Meteoroloji idareal tarafın - danı, 045; Müsik «halk türküleri, plâka. 10: Meteoroloji mevzulu konferans <Meteoroloji idâresi tarafındamı, 10.18: — Müzik «plâk» 10.30: Cumhuriyet devrinde sağlık — propa - gandası mevzulu konferans eSihhat ve İçti- mal muavenet Vekületi tarafındam». 1045 Müzik «plâke. 11: Çocuk Esirgeme Kurumu çalışmaları mevzulu konferans «Kurum ta- rafındana, 11.15: Müzik eplâk», 11.30: İmpa- ratorluk devrinden ana vatana kalan yollar ve Cumhuriyet devrinde yapılan yollar mev- zulu konferana, «Nafa Vekâleli tarafındanı. 1148: Müzik «plâke. 12: Türk Hava Kurumu çalışmaları mevzulu konferans, «Kurum ta- rafındanı. 1215: Müzik eplâk>. 1230: - T. C. Merkez Bankası mevzulu konferans. «Banka tarafındana. 1245: Müzik «plâkı, 13: T. C. Ziraat Bankası mevrulu konferans «Banka tarafından,. 13.15: Bayram merasimi geçid resmi «Alandan nakilı. 18: Medeni kanu - numuzun ana prensipleri mevzulu konfe - rans <Adliye Vekâleti tarafından», 16.15: Mü zik coperet, plâks, 17: Gelecek — harblerde haya muharebesi mevzulü konferans «M. M. Vekâleti tarafındana. 17.15: Müzik — «plüks. 18: Belediyeler ve şehirellik mevrulu — ko: ferans *Dahiliye Vokâleti tarafındanı. 18 15: Müzik eplâk». 19: Türkiye İş Bankası mev - zulu konferans «Banka tarafındana, — 19.15 Haberler ve Arabca — söylev. 19.30: — Müzik «Tango - plâka. 1946: Türkiyenin — kuvveti umumi sulh içla Idatmdır, mevzulu konte - rans, «Hariciye Vekâleti — tarafındana. 20: Hafif müzik eplâk». 20.15: 'Türk Di inkılâdı mevzulu koönferans GTürk Di Kurumu tara- fındanıs. 20.80: Müzik ssaz — eserleris. 20.15: SEYAHAT MEKTUBLARI : 60 Tahrandan bir Eski İranla, yeni İran: birbirlerinden tamamdle ayrı, tanınmıyacak bir şeki! dedirler.. bugün Tahran, herhangi me-| deni bir garb şehrinden farksızdır.. yeni| yapılan köşklerile, geniş, ağaçlı ve as- faltı yollarile Ankaranın Çankayaya u- zanan farafına benzer.. herkes medeni kıyafetlidir.. eski zaman resimlerinde gördüğümüz dört parmak yüksekliğinde- ki kara kalpaklı, beli büzmeli, kırmalı e- tekli entari gibi elbiseli erkekler: Yaka- hıklı, modern elbiseli, fötr şapkalı olmuş. lardır.. gözlerine kadar kapalı, kadın; değil Tahran sokaklarında, köy- lerde bile görünmez olmuştur.. genci, tiyarı hepsi başlarında şapka ile gezer- ler.. bizde olduğu gibi: Sarığını çıkarmış, şalvar ve cübbesi gene sırtında ahun ra tesadüf edilmez. Caddeler — tertemiz, polisler şık, sokak başlarındaki — işaret memmvurları ciddi ve terbiyelidir.. Herkes nazik, herkes — mısafirperver.. sokaklarda dü yalpa vuran zarhoşlara, birbirile kavga eden külhanbeylere rast- gelinmez. Elli metre genişliğinde caddeler var- dır.. ekserisi asfalttır. Diğerleri de olma- ğa namzed... Şehir dahilinde otomobil servisinden ziyade paytonlar göze çar- par.. Tahran, yüksek bir ova Üüstüne ku- rulduğu için her taraf düzdür. Yokuş iniş olmadığı gibi semtler de dağınık değil- dir.. bundan dolayı şehir dahilinde oto- mobile pek ihtiyaç görülmez.. Müteaddid sesli Ginemaları Wwardır.. Avrypa ve Amerikanın en güzel filmle. rini seçip oynatırlar.. kulağıma çalındı- ına göre barı sinema sahibleri İstanbu- la membutmuşlar.. filmlerini doğrudan doğruya Amerika yahud Avrupadaki şir- ketlerin bürosuntlan değil de: İstanbul- daki vekillerinden alırlarmış.. onun için, lm piyasası bizi hemen takib eder. nlerini biz nasıl lisanımıza uydurur da oynatırsak onlar da farsçaya tercüme ederler.. meselâ. İstanbulluların seve seve *-vrettikleri «Bitmemiş senfo- ni filmini, Tahrahda <Ahengi natamam» ismile seyrettim.. İranlılar ekserisi türk- çe bildiği için, bizim yerli filmler de çok rağbet görür.. herhangi Avrupa filmi bir haftadan fazla oynanmadığı halde, İpek- film stüdyosunun yaptığı eserler on beş günde bir değişmiştir.. sinemacılarımız, akıl eötp te türkçeye duble ettikleri film- Cumhuriyetten evvel ve sonra demiryolları; işletme zihniyeti ve sistemi «Nafın Vekkleti tarafındana. 2048: Müzik #scazbanda. 21.15: Devlet borçları ve iktasad sistemimiz mevzu- lu konferana «Maliye Vekâleti tarafındans. 2130: Müzik «plâkı. 2145: Comhuriyette iç ve dış tlcaretimizi emniyet altına alan ted- birler mevzulu konferans «İktısadi Vekâleti tarafındana. 22: Müzik «plâk», 2215: Haber- ler, 22.25: Konser, «Bakl 'Türk - bestekârları. ve halk türkülerinden seçilmiş eserler. Koro ve solo, 2830: Etibank mevzulu konferans «Banka tarafındanı. 2355: İstiklâl marşı, 30 birinciteşrin 1938 Pazar gyünü 915: Anons - Muhtelif lisanlarla -, İslik- 4D marçi, 9.30: Halk Bankası movzulu kon- ferana «Banka tarafındanı, 9.45: Müzik. 10: Kızılay Kurumu çalışmaları meyzulü kon - çarşaflı Yazan: Vasfi Rıza Zobu Tahranı nasıl buldum? gece manzaram Jleri, göndermeğe başlarlarsa, muvaffaki- | yetli bir iş yapmış olurlar. * İranın her tarafında olduğu gibi Tal randa da ehemmiyetli bir imar faali; a yeni yapılan devlet bi- emrile büyük cadde Üzerine den bütün binalar, en aşai meşgüldür de, kardeş İranın zlik ve kış- ası Yapmağa başlamış- tır.. modern bir şekilde inşa edilen bu bi- nalar, emsaline nümune olacak derecede zariftir.. eefaretimizin yazlık binası, Şim- ran denilen ve şehirden daha yüksek bir mevkide olan sayfiye yerindedir.. burs- |da Türkiyenin eskiden kalma 70-80 İnümlük bir korusu ve bu koru içinde köhne bir binası varmış.. bu bina yıktırıl- mış, yüksek ağaçlarla süslenmiş bahçe- sine, bize lâyık bir bina yaptırılmış! | 'Tahranla Şimran arasında biri asfal diğeri şase, iki geniş yol vardır.. iki ya- Tundan akan sularla, suların kenarına dikilmiş ağaçlarile, cidden — imrenilecek kadar güzeldir.. birkaç tane bar ve mü- zikli lokantaları vardır.. bunlar her ak- şam tıklım tıklam doludür.. halk yavaş yavaş eğlenceye alışmıştır. Barlarındaki eazbantçılar: Viyanalı, Peşteli san'at- kârlardır.. numaraları ccnebi artist' yapar.. ekserisi, bizim barlarda görülmüş kadın ve erkek varyetectileridir.. İran devleti maarife de çok ehemmiyet |verir.. mütenddidi mektebler açılmış ve |Jaçmakta berdevamdır.. bir konservatuarı vardır ki: Şark ve garb musikileri oku- |tulur.. - nizamnamesinden Bgöre, ehemmiyetli bir teşekküldür.. bina- sı biter bitmez bir de tiyatro mektebi a- çılacak ve tiyatro teşkilâtına da çok & mek sarfedilecektir.. Maarif vezareti her sene Avrupaya beş |yüz talebe gönderir. Tahrandaki mülki ve askeri mekteblerinde de Fransız mü- tehassıslar vartiır.. düne kadar maarif- siz, adliyesiz, milli müdafaasız olan İran, bugün bütün bunlarda, büyük inkılâblar yapmış, modeni hayata sür'atle girip, her yeni şeyi çabuk benimsemiştir.. gö bu yenilikler, bir inkılâbeı, bir teşkilâ kafasından çıkmıştır. © yapmış; o kur- müştur.. her şey: Odur. Her görülen eser Şehinşahındır. nlaşıldığına Vasfi R. Zobu ferans «Kurum tarafından» — 10.15: Mürzik Plâk-. —l1: İmparatorluk — ve Cumhuriyet gümrükleri mevzulu konferans, «Gümrük ve İnhisarlar Vekâleti tarafındam,. 1115: Mü - zik eaperet seleksiyon - plâke, — 1130: Köy kalkınmasında —ziraat mevzulu — konlerans «Ziraat Vekâleti tarafından», 1145: Müzik -plâk-. 12: Balediyeler Bankası mevzulu kon- ferana, «Banka tarafındans. 1215: — Müzik- şari plâk-. 13: Haberler. 13.0: Sümer - bank mevrulu konferans, «Banka tarafın - dan-. 1345: Müzik -karışık program- — pilik. M30: C. H. P. niü ulusal eğitim — progrsimni «Kültür Bakanlığı tarafındana. 1445: Müzik «halk türküleri, şarkıları - plâk - , 15: Mür kiyet movzulu konferans «M. M. Vekâleti tas rafındane 15.15: Müzik -gözel esetler. plâk- 1530: Gar maskeleri mevzulu — könterana «MM. Vekâloti tarafından.» 1545: Radyo e- (Devamı 10 ncu sayfada)
