28 Ekim 1938 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

~«m r Dınledıkçe daima dinliyeceğiniz bir plâk •> Erenlerin Bağında Yesari Asım Bugün Kolumbiya plâklarmda çıktı. Nihat Işık Mağazasında Dinleyiniz. Sirkeci Tramvay caddesi No. 37 umhuri Onbeşlnci yıl sayı 5195 tSTANBUL CAGALOGLU • P 00 D ' t ' 1QQQ Teljrraf ve mektub adresl: Cumhurlyet tstanbul Posta Sntnsu: tstapbul No S4fl uUH13 LQ DİriflGIÎBŞnn 1300 Teiefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tanrtt üeyeti: 24298. Idare Te matbaa fcsmı 24299 24290 1 Turkıyenın ı Sinema ve San Yarın çı vüsu J 50 den fazla ressam, •çı, artist ve seçkin kalemlerm eJ Tafsilâtı iç sahifelerlS olffiryunuz. J „ Cıkaran: TÜRKİYE YAYINEVİ J Memleketin her tarafında hazırlıklar ikmal olundu Hatayla Suriye arasındaki miinasebetleri iktısadî ba kımdan normalleştirecek çare, iki memleket arasında bir an önce bir ticaret muah&Jesinin müzakere ve akdidir. emen bütün milletlerde silâhlanmağa azamî ehemmiyet verildıği bir sırada dünyanın bir köşesinde sılâhsız ve ateşsız bir muharebe başladı: Hatayla Suriye arasındaki gümrük muharebesi. Müstakıl Hatayın kendi gümrük idarelerini kendi ehne alması üzerine Suriye, Hatay hududunda tesis ettıği gümrük idaresile Hataydan Suriyeye gönderilen eşyadan % 25 gümrük resmi almağa başlamış ve bu muamele Hataydan aynile mukabele görmek suretıle muharebe başlamıştır. Halbuki bu vaziyet b'nünde Suriye Hatayla bir ticaret muahedesi müzakeresine gırişerek mesele, komşuluğa yakışır bir sükunetle dostane bir surette halledılmış olurdu. Zannederız ki şimdıki asabiyetler geçtıkten sonra ergeç iki komşu memleket arasmda bu iş gene böyle hallolunur. Sinirlerin yatışacağı o sakin günün gelmesine intizaren şimdıki halde muharebeye başlaranıştır. İki tarafın da karşılıkh tedbırler aldıklarını ve düşündüklerini görüyoruz. Bereket versin ki muharebe iktısadidır, yani nazarî. Büyük bayramımız Romada mühim müzakereler Fon Ribbentrop bugün Italyan ricalile esaslı meseleler üzerinde görüşecek İngiliz kabinesinde Müstemleke, orta Avrupa ve Uzakşark Bahriye Nazırlığı davaları hakkında kararlar bekleniyor İstifa eden Kuper'in yerine Lord Stanhop seçildi Gümrük muharebesi ı Basvekil merasimde bulunmak üzere dün Ankaraya gitti Lord Stanhop Başvekil Celâl Bayar Suvat vapurile Haydarpaşaya geçiyor Hitler'in son Roma seyahatinde alınmış bir resim. Madalyon içinde Kont Ciano ve Jtibbentrop yan yana Nazırı von Ribbentrop'la İtalyan ricali arasında mühim müzakereler cereyan edecektir. Bu meyanda Almanyanın müstemleke mes«lesinde İtalyanın muzaheretilArkası Sa. 7 sütun b Bir müddetten berî şehritnizde bulunan Başvekil Celâl Bayar, dün akşam 19. 10 ekspresine bağlanan hususî bir vagonla Ankaraya hareket etmişlerdir. Başvekil, Köprüden Haydarpaşaya 18,35 seferini yapan Deniz Bankın Suvat vapurile geçmiştir. Başvekil istasyonda, Riyaseticumhur Umumî Kâtibi Hasan Rıza, Seryaver Celâl, Sıhhiye Vekili Hulusi Alataş, Vali Muhiddin Üstündağ, İstanbul kumandam General Halı» Bıyıktay, General OsMüstakıl Hatay, Suriyenin bu sert man Tufan, Emniyet Direktörü Salih Kıhareketi karşısında kendi iktısadî vaziye lıc. Parti erkânı, şehrimizde bulunan tini sarsıntılara uğramaktan korumak için meb'uslar, iktısadî ve mali müesseseler diyekdığerıni müteakıb acele içtimalar ak rektörleri ve kalabalik bir halk kütlesi tadederek müstacel tedbirler almak ıstırarın rafından uğurlanmışlardır. da kalmıştır. Düne kadar Hataylılarla Orgeneral Fahreddin Altay da BaşveSurıyehler arasında mevcud seıbest vazi kille beraber Ankaraya gıtmıştır. yetten dolayı Hatayla Suriyenin bıttabi Başvekil, yarın Ankarada Cumhurisıkı iktısadî münasebetleri vardı. Bu mü ye bayramı tebriklenni kabul ettikten sonnasebetlerin birdenbire kesılmesi iki taraf ra stadyumda yapılacak resmi geçidde haSaravburnundaki fıskıyeli havuzun dün ticaretini bittabı azçok kanştırdı. Anla zir bulunacaktır. hazırlık tecrübeleri yapıhîken şılıyor ki Suriye derhal tatbıkma teşebbüs Ankaradahi merasim programı ettıği yüksek gümrük tarifesile akhnca Ankara, 27 (Telefonla) Yarın sa sinde Reisicumhur namına Meclis Reisi Hatayı bıraz sıkmak istemiştir. Hatay at 13 de başlıyacak olan Cumhuriyerin 15 tarafından yapılacak resmi kabul progradevleti ise bu meseleden doiayı fazla sınci yıldönümü bayramının merasimlerine mına göre protokola dahıl zevat saat 12,30 kılmağa asla lüzum ve mahal görmiyerek aid program tamamıle hazırlanmıştır. da ve kur diplomatik mensublan saat 12bir taraftan sadece ve aynen mukabele Cuhuriyetın yjldönümü münasebetile iik 45 de kendılerine ayrılmış olan yerlerde ile iktifa etmış, dığer taraftan kendi iktı[Arkası Sa. 7 sütun 1 de] teşrinin 23 ncü günü Büyük Millet Meclisadî hayatının selâmetini temin için icab eden tedbirleri kararlaştırmıştır. Hatayın Suriyeye aynile mukabelesi en sarih hakkı idi. Müstakil devletlerde karsılıklı müsavi muamele şarttır, ve bu istiklâlin tabıî ve asgarî bir lâzimesıdir. Londra 27 (Hususî) Lord Stan Roma 27 (a.a.) Von Ribbentrop hop, istifa ed«n Duf Kuper'in yerine saat 22,10 da Romaya varmıştır. Bahriye Nezaretine tayin edilmiştir. Neler görüşülecek? Dominyonlar Nezareti şimdilik Müs Londra 27 (Hususî) Romadan temlekât Nazırı Malkolm Makdonald ta bildirildiğine göre, Almanya Hariciye rafından idare edilecektir. Kabinenin hattı hareketi Ruzvelt'in bir nutku Londra 27 (a.a.) Havas Ajansının muhabiri bildiriyor: . s Kabine, Çemberlayn tarafından çîzilen yolu tamamile takib etmektedır. Çemberlayn'ın plânı, şahsî temaslara müsteniden Avrupada gerginliğin izalesi için mümkün olan herşeye bajvurmakla bera ber memleketin müdafaa kabiliyetini azamî hadde çıkarmaktan ibarettir. Gergin liğin izalesi için düşünülen çarelerin ba Londra 27 (Hususî) Macar hü demiştir ki: şında ingiliz Italyan itilâfınm tatbika konması meselesi gelmektedir. Bu mesele, kumeti bugün Çekoslovak hükumetine «Macaristanın dış politikadaki bugüngelecek salı günü faaliyete geçecek olan yeni bir nota tevdi etmiştir. Çek notasına kü faaliyeti, yirmi senedenberi malum taparlamentoya teklif edilecektir. Eski Al cevab veren yeni Macar notası, Macaris dılci faaliyet değildir. Bugünkü faaliyst, man müstemlekeleri meselesine gelince, tana iadesi Prag hükumeti tarafından etnik prensipin esas olarak alınmasını isbu meselenin halline mukabıl Avrupada kabul edılen mmtakadaki Çekoslovak as tihdaf eylemektedır. Bu prensipi teca sükunetin iadesinin temini lâzım geleceği kerlerinin dort gün zarfında geri çekil vüz eden talebler, yalnız uzaklardaki büsöylenmektedir. Çünkü Ingiltere ancak mesini taleb ederek, eski taleblerinde ıs yük devletler nezdinde değil, fakat ayni sükunet kâfi derecede teessüs ettikten son rar etmektedır. Macar notası ayni za zamanda dost büyük devlet'ler nezd rde ra bu hususta sarih müzakerelere girişmek manda Romanyanın hakemliğini kabul de hiçbir mesned bulamaz. Fakat biz etedemiyeceğini de açıkca bildirmektedir. nik hudud istemekte devam edeceğiz. istemektedir. Macar Başvekilinin beyanatı Macar dış politikası hedeflerine dioloYeni tayin edilecek nazırlann isimleriBudapeşte 27 (a.a.) Macar Ajan matik ve sulhperver vasıtalarla erişmek isnin gelecek hafta nihayetinden evvel ilân sı bildiriyor: tiyor. Fakat eğer bu gayretler semercüz edileceği zannedilmemektedir. Genc entelektüellerin bir toplantısmda kalırsa, bilhassa haklı davası icin Mi^ar İngiliz • Italyan misakı ne zaman nutuk söyliyen Başvekil İmredi, ezcümle [Arkası Sa. 7 sütun 4 te] meriyete giriyor? IHIIIIIIIIIIMIIIllMMIMIIIIIIIIIIIIMIHtllllllllllltlllllllllllllllltlllllMllllllllllllllilllltllllllllllllillllllllllilllllllltllllltlllMiniinillMIMItllllllllHMIIMIIIII Macarlar Çek teklifini kabul etmiyorlar Peste hükumeti Cek askerlerinin dört gün zarfmda geri çekilmelerini istedi Hatayın düşündüğü tedbirlere gelince şimdiye kadar bu memlekete Suriye tarikile gelen Avrupa eşyasınm yer.i vaziyet karşısında bundan sonra doğrudan doğruya Avrupadan celbi bunların başmda bulunuyor. Bir kere Suriyenin gümrüklediği eşyaya bir de Hatayda gümrük vermek, sonra tahmil, tahliye ve nakliye olarak birkaç kat fazla masraf yapmak zaten makul olmazdı. Hatayın Avrupa ile Suriye kanalından çalışması esasen makul ve devamlı birşey olamazdı. Ergeç son şeklinde yapılacak olan bu iş, son hâdiseler vesilesile tacil edilmiş oluyor, o kadar. Netice itıbarile bunun ufaktefek zararı olsa olsa Suriyeye dokunabilır. Amerika Reisicumhuru yeryüzünde sulhün temini için harbe hazır olmanın liizumunu anlattı Londra 27 (a.a.) Yorkşhayr Posi gazetesinin diplomasi muharriri, iyi malumat almakta olan İngiliz mehafilinde, îngiliz Italyan misakının 1 7 ilkteşrinde mer'iyete gireceğinin teyid edihnekte ol duğunu yazmaktadır Japonya Çinde şimdiden yerleşmeğe hazulanıyor Ankara radyosu Romadaki Japon sefiri Çinin ikinci bir Mançukuo yapılacağını söyledi bugün açılıyor Başvekil Celâl Bayar ve Nafıa Vekili birer nutuk irad edeceklerdir Ankara 27 (Telefonla) Radyo is tasyonile stüdyo açılış merasiminin ya rın saat 10 da yapılması takarrür etti. Meras'me İstiklâl marşile başlanacak, Nafıa Vekili ve arzu ettikleri takdirde yarm sabah şehrimize gelecek olan Başvekil Celâl Bayar mikrofon önünde bütün memlekete hitaben bir nutuk irad edeceklerdir. Nutuklardan sonra Cumhur Başkan.ığı flârmonik orkestrası tarafından senfonik bir konser verilecektir. Konserin hitammda Radyoevi gezilecek, müteakiben Etimes'uda gidilerek verici istasyon gezilecektir. Çin arazisinde ilerliyen Japon lataatı sonra Çin, ikinci bir Mançufco* olacaktır. Japonya ile Çin arasındaki gümrük birliği tesis ve askerî bir itüfak akdediîecektir. Her sahada teşrikimesai edecek olan iki devletin haricî siyaseti de müşterek olacaktır.» •' * ' İArkas\ Sa 7 $ütiıv 3 fci Hataydan Suriyeye gitmekte olan eşyaya gelince: İlkağızda bu eşyaya tatbik olunan % 25 gümrük resmi Hatayın bir kısım ihracatını müşkülâta uğratmış clacağında şüphe yoktur. Ancak bundan doğan zorluk Hataylıları yıldıracak bir mahiyette olmaktan çok uzaktır. Hataylılar Amerika Cumhur Reisi Ruzvelt bir propaganda seyalıatinde Suriyeye gönderilemiyen maliarının anaNevyork, 27 (a.a.) Ruzvelt, irad kan milletinin demokrasiye olan imanını vatan Türkiyeye ihrac olunabileceğini etmiş olduğu nutukta ezcümle şöyle de yeniden ilân ve teyid etmiş oluyorum. düşünmüşler, söyleşmişler ve bundan da miştir: Biz, milletler arasında sulhun teessüsü, müsterıh olmuşlardır. Bu vicdan rahatlı«İnsanlar, düşünmekte, meramını ifa sükunun hüküm sürmesi, mevcud meseleğında Hataylıların hata etmemiş oldukla de etmekte ve Allaha dua eylemekte serlerin muslihane müzakerelerle halledil rını tahmin, hatta temin edebiliriz. Başla best olmadıkça sulh olamaz. İktısadî ve mesi ve bu babda sarfedilecek gayretlerin rının sıkıldığı her yerde ve herşeyde Ha içtimaî kalkınmaya tahsis ediîmesi lâzım birleştirilmesi için çalışıyoruz. Gerek hutaylılara yardım etmek biz anavatan gelen vesait ve menabiin hedefi değiştiridudlanmız dahilınde, gerek şahsî münaTürkleri için bir borc ve bir zevkrir. lerek bunlar silâh yarışının arttınlmasına sebetlerimde ayni idealler için çalışıyoruz, İskenderun limanının son hâdıselerden tahsis edilecek olursa sulh olamaz.» ta ki, tecrübe saati huluî ettiği zaman demüteessir olup olmıyacağma gelince HaRuzvelt, bu vaziyet karşısında Aırteri mokrasinin düşmanlarına muvaffakiyetle taylıları bu meselede gayet realist hareket kanın silâhlanmaya devam etmesi lüzumu karşı koyabilmesi imkânını bahşedecek ediyor görmekten bilhassa memnun olduk. nu izah etmiştir. yegâne kuvvet olan bu irade birligini buHatib v ilâve etmiştir: YUNUS NADI labilelim.» lArkası Sa. 2 sütun 2 de] « Bütün bu söyledikerimle AmeritArkflsı Sa. 3 sütun 5 U\ Meccanî talebe imtihanında kazananların tam listesi Bugün 2 nci sahifede Londra 27 (Hususî) Japonyanın Roma elçilığine tayin edilen §iratomi jreni vazifesine başlamak üzere mahalli memuriyetine vâsıl olmuş ve gazetecilere .şağıdaki beyanatta bulunmuştur: « Uzakşarktaki İngiliz hakimiyeti kat'î surette hitam bulmuştur. Bundan