Niğde tahrirat kaleminde başlayıp İstanbulda T darağacı altında biten memuriyet hayatı : 96 veeemeeeseneeesereenne eee sene e nesene n YEk BeresercerEnEREKE ASA Bede L SönELENE ESESRA SA eLecAE N SUN ÇUSLA a ) Devlet kapısında elli yıl Yazan: Eski Dahiliye Nazırı ve eski meb'us Ebubekir Hâzım e E Ü yti ü ğiye A RRARAE İ ? Marmaradaki Hayırsızada civarında yelken sefinelerinde barut ve memnu şeyler satılmakta olduğundan derdestleri hususunda dikkat edilmesi emrolunuyordu ıhat vermekle bera- ber bizzat benim y ğum istinlak ev- rakının meseleyi lüzumundan fazla aydınlatacağını arzettim, Hiç kimseye gene bir şey verilmedi! Bu top, çalınması ve nakli kolay bir cebel topu idi. Lâkin keyfiyet bilinme- diği için mesele büyütülerek Avrupa gazetelerine de intikal etti, O sıralarda şiddeile aleyhimizde bu- lunan Temps güzetesi: «Türklerin Tesalyada kan dökerek aldıkları toplardan . birini kendi mem- leketleri içinde, demiryolu — vagonun- dan çaldırmaları onların kayıdsız - Jiklarının ve Yumnanlıların vatanper- verliklerinin derecesine bir mikyaş fır.» Demişti. 'Top bulunduktan sonra da mahsus bir esefle: «Demiryolu vagonundan çalınmış ol- duğunu geçende yazdığımız top, Türki- yede nâdir bir müvaffakiyet olmak ü- zere, Dedeağaç mutasarrıfı tarafından bulunmuştur.> Cevaben, kâfi Diye yazmıştı! —58— Bahriye nezaretinin birbirine uymıyan iki gülünç cevabı Esatire, —asarı alikaya, — eski dinlere ve deniz muharebelerine dair hangi bir kitab okunsa «Semadirek» yahud Semendere» dediğimiz Fransız- gası «Samothrace», Yunancası «Somot- raki» olan adanın adı geçer. Bu sebeble, Semadirek adasmı gör- meği çok arzu ederdim. Edirnede vali muavini iken, mabeyn başkitabetin - den bir şifre telgraf gelmişti, Bunda: «Amerika zenrinlerinden «......rnın kendi vapuru ve allesile Semadirek adasını ziyaret edeceği sefaretten ifade ve hükümetce muhtac oldukları yar- dımlarda bulunulması iltimas olundu- ğundan, polis komiserlerinden ve sa- ireden İngilizce veya Fransızca bilir bir iki zatın sivil kıyafette Semadireğe gönderilerek hem seyahetlerinin ko- laylaştırılması ve hem de hal ve hare- ketlerine dikkat edilmesi» emrolunur u Bu ada vaktile, merkezi Rodos olan (Cezair Bahrısefid) vilâyetine bağlı idi. Edirnede, Dedeağaç Jivasına ilhak edildiğinden haberim yoktu. Polis komiserinin yerine, yahud o- munla beraber beni de göndermesini vali Abdurrahman paşadan rica ettim. Paşa: Amerikalılar bilmeseler, anlama- salar bile bir vali muavini böyle bir vazife ile gönderilemez, dedi. Mutasarrıflıkla Dedeağaca vardığım günden itibaren, Semadireği — ziyaret etmek benim için sabit bir fikir halini aldı. Fakat, ne yazık ki, Dedeağaca gelip giden Osmanlı ve ecnebi vapurların- dan hiç birisi oraya uğramıyordu. Tahminen on beş mil mesâfedeki Semadirek ile Dedeağaç arasında de - niz nadiren sakin idi. Ekseri zamanlar coşan, kabaran dalgalarla ufuk örtü - lürdü. Kayıkların günlerce gidip ge- lemedikleri olurdu. Bu yüzden, Semadireğe mutlaka bir vapurla gitmek lâzımdı. Nahiye halinde idare olunan Semadi- rek, gözümüzün Öönünde göründü - ğü halde, bizim için, Amerikadan da- ha uzak gibi idi. Hele kış mevsiminde, oradaki mü - Gdür ile aylarca muhabere edilemiyor - du. Semadireğe vapurların uğramaması yalnız hükümet işlerinde müşkülâta sebebiyet vermekle de kalmıyordu. Mahalli ahalinin bol ve muhtelif meyvalarla sair mahsulleri de nakle - dememeleri, kendileri için, büyük za- rarları mucip oluyordu. Bazı kitablarda tesadüfen bu adaya |dair okuduğum şeylerin pek az oldu - ğunu anlamıştım. Semadireği, Deden- ğaçtan oraya gidip gelenlerden işitti - ğim tafsilât ile, bizzal görmek işliya - kım günden güne artıyordu. Netekim «Victoire de Samothrace» adile meşhur olan ve Parisin Luvr müzesinde bulunan nefis eserlerin en kıymetlilerinden sayılan istatünün buradan çalınıp götürüldüğünü anla - dim. Semadireğin, yalnız — çalınmış eski eserlerile değil, gözleri büyüleyen lâ- tif manzaraları ile, muhtelif hararet derecesinde bulunan maden sularının çokluğile de görülmeğe lâyik olduğunu öğrendim. Sellinik ve Dedeağaçe gelip- giden Osmanlı vapurlarından birinin olsun, hiç değilse on beş günde bir defa Se - madireğe uğratılmasının hükümet ve mahalli ahali için çok iyi ve faydalı ne- ticeler vereceğini vilâyete yazdım. Talebim, vilâyetce de muvafık gö - rülmüş ve yazdığım tahrirat tasvip - kâr bir lisanla bahriye nezaretine gön- derilmiş. b Nezaretten vilâyete gelip, bize tebliğ olunan cevabda: «Dedeağaç müutasarrıfının işbu tah- riratı ledelmütalea Semadirek adasına vapür uğratmakta dairel bahriyece bir güna lüzum ve ehemmiyet görülme - miştir.» deniyordu. Aradan az bir müddet geçti. dahiliye nezaretinden vilâyete bir tah- rirat tebliğ edildi. Bunda: « Marmaradaki Hayırsız ada civa - rında bir yelken sefinesinden baru! ve Cünün Bulmacası 284 5 6B 7 1 8 sair memnu şeyler satılmakta olduğu haber alınarak derdest. edildiğinden sahillerde bulunan mahalli idarelerin bu hususta fevkalâde dikkat etmeleri» emrolunuyordu. İstanbulun yanıbaşındaki — Hayırsız ada civarında barut ve saire satmağa cür'et eden gemilerin, kayıkların her türlü teftiş ve tarassuddan mahrum ©- lan Semadirek adasına neler — getirip götüreceği düşünülmeğe lâyıktır. Bu ada, bütün muzir ve memnu mad- deler için bir depo halinde olup fırsat buldukça oradan civar sahillere her şey çıkarılabilecekti. 'a Bunlardan bahsederek Selâniğe ka- dar bu havali sahillerini ya denizden tarassud etmek üzere mahsus bir va- pur tayin olunmasını veyahud hiç ol- mazsa arasıra iktiza eden memurların gönderilerek Semadireğin teftiş edil - mesini temin için oraya muntaman bir vapur uğratılmasını yazdım. O zamanlarda dikkati celbeden Üs- Jüp ile kaleme aldığım bu cevabi tah- rirat gene bahriye nezaretine gitmiş. Gene o (dairel bahriye)den yaz ve bize tebliğ olunan karar harfiyen şöyle idi: «Dedeağaç mutasarrıfının işbu tah - |«'ki heyeti: Fahri ve arkadaşları tarafından. riratı ledelmütalca Bemadirek adasmna |3250: Son haberler ve ertesi günün progra- yvapur uğratmaktaki lüzum ve ehem - miyet dairei hahriyece zaten müsellem olduğundan 'seriüsseyir bir vapur iza- mı Kal'ai Sultaniye tebliğ olunmuştur.. Lâkin, dalrel bahriyece böyle denil- diği halde, bir defacık değil eseriyüsse- yir» pek ağır yürüyüşlü bir vapur bile | gelmemiştir. (Arkası var) Nöbetci eczaneler Bu gece ııibıtd—ıl::.:ıdn şunlardır: ae ':hdı:::.. :Akındı.r,dıı ). Eminönünde: (Bensâson), Eyübde: (Hikmet Atlamaz). Fenerde: (Emllyadi), Şehremininde: — (Hamdi). Şehzadebaşında: (İ. Halil). Karagümrük- te: (Arif). Küçükpazarda: (Necati Ah- med). Bakırköyünde: (İstepan). Beyoklu cihetindekiler: İsliklâ! caddesinde: (Kanzuk), Dalrede: (Güneş). Topçularda :(Sporidis). Tak- simde: (Nizameddin). Tarlabaşında: (Ni- had). Şişilde: (Halk). Beşiktaşta: (Nall Halid). SOLDAN SAĞA: 1 — Şatranca benziyen bir oyun - Yıl. 2 — Yüksek - Arının yaptığı, $ — Bir nola - Bir nota. 4 — Tırnaklara konulan. $ — İğreti yapılmış bina. 6 — Uyumiyan. 7 — Baha, 8 — Beyaz - En kışa zaman - Şart tâhikası, 9 — İnsanın sahib olduğu eşya - Mutfak- larda Üzerine tabak konulan duvara Çivili tahtalar. 10 — Berbest - Terzilerin yakayı dik tut- ması için yaka içine koydukları sert bez. - YUKARDAN AŞAĞI: 1 — Dalamak masdayından emrihazır - İki tarafı kesen bıçak. 2 — Çok iyi - Ördeğin arkadaşı. 3 — Bir nota - Bir nota. 4 — İri tap Bıraya koy. İnanmak masdarından ismt fali. ? — Hücum. 8 — Baba - Beyaz - Bir nota. 9 — Bir meyva - Ağaçları yanyana bağla- mak suretile yapılan deniz nakil va- sıtası. Evvelki bulmacanın Boğariçi, Kadıköy ve Adalardakiler: Üsküdarda: (İzkelebaşı), Sarıyorde: (Nu- ri). Kadiköyünde: ÜModa - Merkezi. Büyükadada: (Şinasi Riza), Heybelide: (Tanaş), Tokad Asliye Mahkemesinden: 'Tokadın Devegörmez mahallesinden Çik- rıkçı oğullarından Osman oğlu ölü Süley - man karısı Muazzez tarafından Karaın İğ - dir kazasında mukim Tokadın Devegörmez mahallesinden Çıkrıkçı — oğlu Hacı Osman mahdumu Osman aleyhine açılan tesci) da- vasından dolayı dera kılman muhakemede müddeaaleyh Osman namina yapılan dave- | tyenin bu namda kimse olmadığından ba - hisle tade edilmesi üzerina Son tesinin 18 Mayis 998 tarihli nüshaslle man bir suretle mahkemede — isbatı vücud etmediğinden gıyabinda fera kiliman mühü- kemede müddeabih hanenin müddel Muazzez ve Süleymanın diğer karısı Hatice ve Cihad ve Yavuz Melih ve Semiha namlarına tes - siline kablli temyiz — olmak Üzere 81/9/938 tarihinde — müddetnin — vicahında — müd - ;tı:::mn gıyabında karar - verilerek an - at Kayıp aranıyor Bulana yirmi lira mükâfat verilecek Aslen Manisalı terzi Boğos oğlu Diran Van- Hyanı arıyorum. Kendisi 922 senesinde İz- mirde olup şindi tahminen 30 yaşlarındadır. Baundan üç, dört sene evvelisi Kastamonu taraflarında görüldüğü ve bir gözünün kör alduğu haber alınmışlır. Bilenlerin iİnsaniyet namma: Gedikpaşa Nev'iye sokak No, 47 de Deyletoğluna hildirmeleri rica olunur, n Berop kalledilmiş gekli (Bulana 20 Ura mükâfat verilecektir. (1145) SKİT komodorluğuna |sikisi (Plâk). 19.80: Keman konseri: Orhan ;dan Türk musikisi ve halk şarkıları, 22.10: |yeti Pahri ve arkadaşları. 2250: Son haber- - Bir Haftalık 5 RADYO PROGRAMI — İSTANBUL -— | Tüzeyen Senar. 21: Plik nepriyati $ Stüdyo ralon orkestrası. 22: Ajans 18 Eylül 1988 Pazar ve hava raporu. 2215: Yarınki * 18.30: Dans musikisi (Plâk). 19: Türk mu- sikisi (Plâk), 1930: Dans muzikisi (Plâk). 20: Baat Ayarı: Grenviç rasadhanesinden naklen, Muzaffer Güler ve arkadaşları tara- fından Türk musikisi ve halk şarkıları, 2040: Ajans haberleri. 2047: Ömer Rıza taralın- dan araboa söylev. Baat Ayarı. Örkastra. 21430: Buad Gün ve arkadaşları tarafından Türk müsikisi ve balk şarkıları. 22.10: Hava raporu. 22.13: Liko Amar: Keman koönseri, Piyanoda: Sabo. 22.80: San haberler ve er- tesi günün programı. 23: Saat âyarı, İstik- Iâl marşı. * 19 Eylül 1938 Pazartesi 18.80: Dans musikisi (Plâk), 10: İnci ve ar- kadaşları tarafından Türk musikisi ve h: şarkıları. 19.30: Dans musikisi (Plâk). 19.55: Borsa haberleri. 20: Saat Ayarı: Grenviç ra- sadhanesinden naklen. Hamiyet Yüceses ve arkadaşları tarafından Türk musikisi — ve halk şarkıları. 2040: Ajana haberleri. 2047: Ömer Riza tarafından arabea söylev. 21: Ba- at Âyarı, Orkestra. 21.30: Fasıl saz hey'eti: O kuyanlar: İbrahim Uygun, Ali Bülbül, Bel- ma, 2210: Hava raporu, 2213: Bıvas aaati: Ömer ve âşık Osman, H. şarkıları. 22.80: Son haberler ve ertasi günün programı. 23: Sa- At Âyarı, w.m marşı, * 20 Eylül 1938 Salı 1830: Dans musikisi (Plâk), 19: Konfe- rang: Eminönü Halkevi namına, Naki Tezel (Türk halk edebiyatı). 19.30: Keman konse- ri Âlt Sezin, konseriatuar profesörlerinden. Piyanoda Rana Seven. 19.55: Borsa haberle- ri, 20: Saat üyarı: Grenviç rasadhanesinden Nihal Asım ve arkadaşları tarafın- dan Türk musikisi ve halk şarkıları. 2040: Ajans haberleri. 2047: Ömer Rıza Doğru! ta- İrafından arabca söylev, 21: Saat Ayarı: Or- |kestra, 3130: Cemal Kümil ve arkadaşiarı tarafından Türk musikisi ve halk şarkıları. 2210: Hava raporu, 22.13: Darüttalim mu- 20 Eylül 1938 Salı ÖĞLE NEŞRİYATI: 1430; Karışık plâk neşriyatı. 14 $0: F Türk musikisi ve halk şarkıları. 15.15? haberleri. AKŞAM NEŞRİYATI: 1830: Karışık plâk neşriyatı. 19.15: ) musikisl ve halk şarkıları (Hikmet Rıtf Süat âyarı ve arabca neşriyat, 20.15; müsikisi ve halk şarkıları (Muzaffef ' ve Semahat Özdenses). 21: Keman solü' fesör Necdet Atak, Piyanoda: Profesöf Markovitz. 21.15: Btüdyo salon orkesi 14.30. Karişık plâk neşriyalı. 14 50: 'Türk musikisi ve halk şarkıları. 15.1$: haberleri. AKŞAM NEŞRİYATI: 18.80: Plükla dans muslikişi, 10.16: İj 20: Saat Âyarı ve arabca neşriyat. 20 ©e saz faslı (Tahsin Karakuş). 21: Sıh nuşma (Doktor Vefik Vassaf), 21.16: 22 Eylül 1938 Perşembe ÖĞLE NEŞRİYATI: . M20: Karışık plâk neşriyatı. 14 50: 'Türk musikisi ve halk şarkıları, 15.15: haberleri. AKŞAM NEŞRİYATI: 4 Safiye Tokay). 20: Saat Ayarı ve riyat. 20.15: Radyofonik — temsll; grupu tarafından). 21: Şan plâkları. Stüdyo salon orkestrası, 22; Ajans habf ve hava raporu. 22.15: Yarınki pr * 83 Eyiâi 1988 Cuma ÖĞLE NEŞRİYATI: * 4 1430: Karışık plâk noşriyabı, 1450? musikisi ve halk şarkıları, 16,15: berleri. AKŞAM NEŞRİYATI: 1830: Karışık plâk neşriyatı. 19.15! *j müsikisi ve halk şarkıları (Hikmet RIS#'| Saat âyarı ve arabea neşriyat, 2015i saz faşlı (Tahsin Karakuş). 21: Doktof zaffer Sezer tarafından bir konuşma: gu: Alle hayatında ideal kadın), 2116 vo galön orkestrası. 22: Ajans M hava raporu. 22.15: Yarınki program. ! Baat Ayarı, İstiklâl marşı. * 21 Eylâl 1938 Çarşamba 18.30: Dans muzikisi (Plâk), 19: Türk mu- me. Borar, piyano refakatile. 19.55: Borsa haber- leri. 20: Saat Ayarı: Grenviç rasadhanesin- den naklen. Nezihe Uyar ve arkadaşları ta- rafından Türk musikisi ve halk şarkıları, 20. 40: Ajana haberleri. 2047: Ömer Rıza Doğ- rul tarafından Arabee göylev. 21: Bedriye 'Tüzün: Şan, atüdyo orkastram refakatile, 21. 30: Nocdet ve arkadaşları tarafından Türk musikisi ve halk şarkıları. 22.10: Hava rapo- ru. 2213: Viyolonsel konseri, Muhittin Ba- * dak, piyano refakatile. 2250: Bon haberler 24 Eyiüği 1938 Cumartesi ye ertesi günün programı, 23: Saat Ayarı, İs-| ÖĞLE NEŞRİYATI: 13.30: Karışık plâk meşriyatı. 13.50: FÜ Türk musikisi ve halk şarkıları. 1416? haberleri. AKŞAM NEŞRİYATI: 1830: Plâkla dans musikisi, 19. muzsikisi ve halk şarkıları (Salâhadi Yiklâl marşı. * 29 Eylül 1938 Perşembe 18.30: Dans musikisi (Plâk), 10: Bpor mü- sahebeleri, Eşref Şefik tarafından. 19.30: Dans musikisi (Plâk), 19.55: Boraa hübderleri. 20: Baat Ayarı: Örenviç rasadhanesinden naklen. Belma ve arkadaşları - tarafından 'Türk musikisi ve halk şarkıları. 20.40: Ajans haberleri. 2047: Ömer Rıza Doğru! taratın- dan arabca söylev, 21: Şan: Müacar artlstle- Tinden Kato - Lezay. Stüdyo orkestrası <efa- katlle, 2230; Rifat ve arkadaşları tarafın- ve Bemahat. 21: Şan plâkları. 21.16: & salon orkestrası, 29: Ajans haberleri V* va raporu. 22.15: Yarınki program. / Hava raporu. 22.19: Darüttalim musiki he- Yer ve ertesi günün programı. 23: Saat Ayarı, İstiklâl marşı. ş * 23 Eyiâi 1938 Cuma 1830: Dans musikisi (Plâk), 19: Konfe- rans: Selim Sirmi Tarcan (Gençlerde karak- ter terbiyesi). 19.30: Dana musikisi (Plât). 1085: Borsa haberleri. 20: Saat âyarı: Oren- viç rasadhanesinden naklen. Vedin Rıza ve din ve arkadaşları, 22.10: Hava raporu. 22. 19: Kadıköy Helkevi namına: Mandolin ku- vartet konseri, Ziya Aydın Kan idaresinde, 22.50: Son haberler ve ertesi günün progra- a. 23: Baat Ayarı, İstiklâl marşı. —— ANKARA 18 Eylül 1938 Paxar Ö0LE NEŞRİYATI: 12.30: Karışık plâk neşriyatı, 12.50: Plükla Türk musikisi ve halk şarkıları. 18.18: Afjans haberleri. AKŞAM NEŞRİYATI: 1830: Plükla Gams müsikisi. 19.15: Türk musikisi ve halk şarkıları (Makbule Çakar). 20: Saat Ayarı ve arabea neşriyat. 2.15: 'Türk musikisi ve balk gşarkıları (Mustafa Çağlar ve Radife Neydik). 21: Edebi konuş- ma (Behçet Kemal Çağlar). 21.15: Btüdyo salon orkestram. 22: Ajans haberleri ve hava raporu, 22.15: Yarınki program, * 19 Eylüâl 1988 Pazartesi ÖĞLE NEŞRİYATI: 1430: Karışık plük neşriyafı. 14 50: Plükla Türk musiklal ve halk şarkıları. 15.18: Afans haberleri, AKŞAM NEŞRİYATI: 1830: Karışık plâk neşriyatı. 19.15: Türk musikisi ve hâlk şarlerları (Ralâk Recal), 20: