21 Şubat 1937 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 2

— Halkevlerinin yıldönümü Yazan: Muhittin Birgen — vvelki günkü Son Pos! betile neşredilen bazı malümat vardı. Bu malümat arasında gözüme bazı râ- kamlar ilişti. 167 Halkevi açılmış, 1300 temsiü, 3000 konlferans verilmış, Hal- kevlerinin kütüphanelerindeki kitap sa kevlerinin yıldönümü münase- yısı da 122,809 u bulmuş... Bundan başka, yüz kadar Halkevine bir yıl içinde 900,000 mikdarına yakın okuyu. cu gelmiş ve gene yüz kadar Halkevin- de de binden fazla konser veritmiş... BHalkevlerinde bu suretle şehir ve rım şehir münevverleri üç bin r köyü gezmiş ve köy ve küylü hayatıle bu sayede yakın bir temas yapmış.. Bunlar güzel rakamlardır. Bu rakam | — a ların ifade ettikleri faaliyetin belki biz kısmı - meselâ temsiller - lüzumundan fazladır ve bir kısmı da - meselâ kan- feranslar - lüzumundan azı bundan başka köyle temas faaliyı arzu © dikliği dereceye varmış olmıyabilir. Fa kat, düne kadar bu nevi faaliyete ya bancı bir memlekette, Halkevlerinin a- çılmasını takip eden yıllarda bu faali- yetin bu dereceye vâsıl olmuş bulun- mMması memleket için cidden büyük bir kazançtır. * Herkes bilir ki bir cemiyetin içinde kültür denilen ve bir milletin uyanık- lhik derecesinin ifadesi olan büyük ya- pici kuvvet yalnız mekteplerde vücu- de gelmez. Hattâ, bunun en gz kısmı mektepte alınır, Büyük kısmı, mektep- ten sonraya kaldığı gibi mektepteki ço- cuğun muayyen bir yaşta alması lâzımı gelen kültür seviyesinin yüksek kısmı- nı ona mektebin değil, evin, sokağın, şehrin, köyün ve günlük münasebetle- rtin vermesi lâzımdır. Kültür, bizim herhangi fikir ve his münasebetlerimi- zin eseri olmak icap eder. Ancak, eğer bu münasebetler, gelişi güzel ve başı boş bırakılırsa tabiatile hem inkişaf ya Vvaş olur, hem de araya fena unsurlar karışabilir. Bunun için medeni millet. ler, sırf kültür kuvvetlerini arttırmak için türlü türlü teşkilâtlar vücude ge- tirmişlerdir. Ekseriyetle meslek teşki- lâtlarının veyahut siyasf teşekküllerin yanıbaşlarında vücude getirilen bu te- şekküller kültür yayımının hem kesa- fetini arttıran, hem de hareketini tan. zim eden uzuvlar olurlar. İşte, Halkev- Jerinin vazifeleri bunlardır. Onlar bu vazifeyi yapmak üzere tesis edilmişler. dir. Halkevleri bu vazifeyi ne dereceye kadar muvaffakıyetle görüyorlar? E - ger işin ideal tarafından bakacak olur. sak bunların pek çok kusurlarını göre- biliriz. Fakat, hey yeni başlayan bir ha- rekette hemen ideal faaliyet şeklin! 8- ramak lâzım gelseydi o zaman her ha- reketi durdurmak ve her idealin tahak kukundan bütün ümitleri kesmek icap ederdi. Halbuki her ideaj hareketl, ev. velâ birtakım noksanlar ve hattâ yanlış lıklarla başlar. Fakat, insan zekâsı ve insan beceriği, daima kemale ve ideale doğru yürüme meylinde olduğu için, bugün bu eksiği, yarın öbür hatâyı dü- zelte düzelte gider ve bu gidiş arasında istediğimiz şey elde edilir. Eğer işe bu tabif görüş tarafından bakacak olur- sak Halkevleri hakkında neşredilen bu rakamlardan çok büyük bir memrnuni. yet duymamız lâzımgelir. Eminiz xi ö- nümüzdeki senelerde bu rakamlar ar- * tacak, bunların arasında daha güzel bir. Ghenk vücüde gelecek ve kültür saha- sında ilerlemeğe çalışan bir milletin yükselen seviyesinin ölçüleri bu rakam lar içerisinden çıkarak bizi daha bü- yük memnuniyetlere götürecektir. Halkevleri bizde siyasi bir teşekkü- lün yanı başında vücude gelmiş bir kül tür uzviyetidir. Şu halde bunların bir vazifeleri de memleketin inkılâp yapı- sınn mühendisleri ile amelesi arasın- daki fikri kaynaşmanın âmili olmak- tır. Binaenaleyh, Türkiyenin muayyen bir istikamette fasılasız ve zikzaksız yü rümesini temin hususunda Halkevleri- nin ayrıca ifa edecekleri mühim bir va- zile vardır. Halkevleri bu vazifelerini ellerinden geldikleri kadar ifa etmeğe çalışa dur. gunlar, halkın ve bilhassa münevverin Bayrım tarihin çok eski devirlerin de ilkönce alleler arasında aâile fert- lerinden birinin kahramanlığını tes. it için yapılan şenliklere denilirdi. Aileler arasında kalırdı. Medeniyet ilerledikçe aile büyüdü, kavim ve millet oldu, bayram da aile arasına münhasır kalmaktan çıkarak evvelâ dini, sonra da milli bir mahi- yet aldı. Bayramların ister ailevi mahiyeti haiz olsunlar, ister dini veya milli ma hiyette bulunsunlar, fertler arasında ki bağları sıklaştırmak gibi terbiyevi bir tesirleri vardır. Bayramda şen oi« malıyız, herkese iyi muamele yapma hyız, çocuğumuzu — çoluğumuzu ve muhitimizi sıvındırmelıyıı SÖZ ARASINDA İngilterede İdama mahküm Edilen köpek İngilterede Highgote polis mahke- mesi tarafından bir çocuğu yaraladığı için idema mübküm adilen Migger e- Bisleki xv Köpeği istimaf sokkeniedi beraet etmiştir. Sahibi Franklin idam kararını tem- İT HERGÜN BiR FIKRA || Çobonın Imzası Çoban Mehmede Balıkesirde, in- hisarda bir iş vermişlerdi. Çobanın işe başlıyacağı gün bir kâğıda im - !0 000 Nüfuslu yiz etmiş, hayvanın kabahati olmadı Şehirde senede ğını, buna rağmen kendisini badema kontrol altında-bulunduracağını söyle- miştir, 12,000 nikâh Nevyork valisi, Nevyorkun civa- rında küçük bir şehir olan Harrison Polis mahkemesi kendi kararının |şehrinin nüfus şubesini tetkik etmeğe istinaf mahkemesi tarafından nakze-|karar vererek oraya gitmiş, defterleri dilemiyeceğini iddia etmişse de bu söz-İaçmış ve yaptığı tetkikat neticesinde leri mesmu olmamıştır. Bir Alman kadını 30 senede ne kadar iş çıkarır? şu garip işlere tesidüf etmiş: Harrison'nun ahalisi on bini geç mediği halde boşananların miktarı se- mede üç bin kişi imiş. Gene Harrison Bir Alman köylü karısının 30 yıl | yüfus me bi: ». bülefindü zarfında ne kadar iş çıkardığını garib| 12000 nikâh tescil etmiştir. —— bir istatistik meraklısı hesablamış ve şu neticeyi elde etmiştir: 23.421 kilo ekmek pişirir, 236 çift ç- Vali bu garip rakamlar karşısında tahkikatı tamik etmiş ve anlamış ki: Bir sefahat şehri olan Harrison'da rab örer, 720 parça entari, elbise, gibi | gteller eğlenmeğe gelen — çiftleri evli şeyler diker, 3.000 tavuk besler, bu tavuklara 143.600 kere yiyecek verir ve 9670 saat, çiftliğindeki şeyleri pazarda sat- mak için vakit sarfeder, Gaee eee sarena ea nnn eee aa se ee eneereeanen 1876 domuz büyütür, | Jmadıkları müddetçe — almıyorlarmış. Onlar da derhal nüfus memuruna gi. derek evli olduklarına — dair bir kayıt çıkarıyorlar ve otele — ibraz ediyorlar. mış. Böyle evlenenlerin içinde geceleri de mühim bir vazifesi vardır: Halkevi-|pijamalarla müracaat edenler bile vare ne ehemmiyet vermek, orada faal bir|mış. Unsur olmaya çalışmak. Kültür bir ta- hammürdür; her tahammür gibi bunun da basilleri vardır. Bu bâsiller fertler. dir, bizleriz, fertler. O fertler kı hepsi bir araya geldiği zaman halk ismini &- lırlar, Bilmeliyiz ki bu memlekete, bu cemiyete ve binaenaleyh kendi kendi- mize karşı en büyük vazifemiz, Halkev lerinin fikir |âboratuvarlarındaki rolü müzü iyi anlatmak ve medeni bir mil. lette bulunması mutlak elzem o:an kül- tür tahammüründeki rolümüzü tam yapmaktır. Halkevleri, bize bu sahada- ki azami #aaliyet imkânlarını veren İspanya harbinden memnun olanlar İspanya harbini herkes elemli göz - lerle seyrettiği halde yalnız bir emıf, halk bu dahili harbin meydana çıkmış olmasım memnuniyetle karşılamıştır. Bunlar pul tüccarlarıdır. Sevdlgi kadını Hapse mahküm Ettiren adam Hırvatistan'ın Karlovaç şehrin- P J de Yanger ismin- de bir adam mah- kemeye müracaat ederek çok sevdi- & karısı hakkın- da iftira davası aç mıştır. Bu dava- nn — sebebi şu- dür: Yanger'in ka- rısı fevkalâde kıs- ançtır. Bir gün konuşurlarken koca- sına: — Sen Erich'in nişanlısına göz key- dun, onunla ahbaplık ediyorsun! de- miştir. Yanger karı koca arasında böyle bir lâfit söylenemiyeceğini iddia ede- rek mahkemeye mürataat — etmiştir. Mahkemede kadın, hâdisenin — doğru olduğunu ispat edemeyince, müfteri vaziyetine düşmüş ve her ne kadar: — Kocamla cilveleştim, şaka yap- tırn! demişse de 15 gün hapse mah-« küm olmuştur. Bir senede dünyaya ne kadar yağmur düşer? Havacılık mütehassıslarının hesap- larına göre her sene dünyaya düşen yağmurların mikdarı 47,300 — metre mik'abı imiş. Bunun 12,000 i karaların üzerine ve 35,300 ü de denizlere dü - #üyormuş, eğer havadan düşen yağ- mur tebahhur etmese ve toprak çek - mese bir sene zarfında bütün dünya - mınsathını 95 santim yükseklikte su is- tilâ edermiş. Hintliler günahlarından yıkanıyorlar Hindistanda bu mevsimlerde fevka- lâde şiddetli yağmurlar yağar, hava - nin soğuk olmasına rağmen Hindliler soyunarak o yağmurun ve selin altın- 'da Ganj ve Jamuna nehirlerinin bir « Sözün Kısası Ahmet Vefik Paşa ve İbnirrefik Ahmet Nuri İsmet Hulüsi On dokuzuncu asırda Fraüsada meşhur bir kamedi muharrit ve artisti yetişmiştir. Adını bilir misis niz? — Moliğâre! Diyorsunuz. Evet, Moliğre.. Moli « &re'in eserlerinden birkaçının adlarınt hatırlar mısınız? — Tartufe, L'avare Le medecin Mole grö lui, Le molde imaginaire. Kâfi. Fazla saymayın. Bunlar türke çeye nakledilmiş midir? — Evet Ahmet Vefik Paşa naklete miştir. İyi nakledebilmiş midir? — Fevkalâde! Diyorsunuz. Ahmet Vefik Paşanın, Moliğre'den adapte ettiği eserlerin bin kaçının isimlerini söyliyebilir misiniz3 — Mürai, Zoraki tabip, Zor nikâh V. la saymayın. Biliyorsunuz, romı ki... müz doğru değil, bilmi« yen var Bakın, size o bi'miyeni söyliyeyim. Türkiyenin en kuvvetli tie yatrosu han, — İstanbul Diyeceksiniz. îşu: o tiyatroyu idarg edenler ne Moliğre'i biliyorlar, ne Mo: Hâr'in eserlerini türkçeye adapte eden bir Ahmet Vefik Paşanın yaşadığındağ haberleri var.. — Neden Neden olacak? Bilmiş olsalar, hiç ole mazsa bütün bir tiyatro mevsiminde bir tek geceyi Ahmet Vefik Paşanın ae serlerine tahsis ederler. Bu bitti. Gene adaptasyonda çok mu. vaffak olmuş bir muharrir var. Evvelâ sahne aktörü olan ve sonrâh ları Hissel Şayiasile, Sekizincisi üc, C za Kanunu ile kendisini o zamanın tu yatro seyircisine çok iyi tanıtmış buluk nan İbnirrefik Ahmet Nuriyi de İstane bul Şehir Tiyatrosunu idare edenler ta« nımıyorlar. | — Tanımaz olurlar mı? Demeyin, tanımış olsalar hiç olmaz« j sa bütün bir tiyatro mevsiminde bit | tek geceyi de İbnirrefik Ahmet Nurle nin eserlerine tahsis ederler. İsmet Hulüsi ya ? Biliyor musunuz ? | — Bayyone şehri kaç tanedir, ne e relerdedir ve ne şehirleri olarak tg e nınmıştır? 2 — Dürbün ilk defa olarak hangl yılda icat edilmiştir? 3 — Motosiklet hangi maddelerle iş. liyebilir? (Cevapları Yarın) * Dünkü Suallerin Cevapları: | — Luperkus eski İtalya ilâhların « dan biridir. İnsanları kurtlardan siyas net eden bir ilâh olarak telâkki edilir, 2 — İvanovo Vosnesenski şehri Rus « yanın Vlâdimir eyaletinde, Uvod neli« ti üzerindedir ve sanayi şehri olarali tanınmıştır. 3 — Finlândiya 19 uncu asra kadaş İsveçin hâkimiyeti altında kalmış, 1809 da Rusyanın idaresine geçerek, 1917 de istiklâlini ilân etmiştir. vereeereerrerAAREAEELArArLERRLERELALemArm Lkoçyada evlenmek Lon- Harb münasebetile iki hükümet te-İleştiği yerde suya girerler ve günahla- drada bir paket sigara al- şekkül edince, her iki hükümet de pul bastırmışlardır. Frankonum pulları ga- yet az mikdarda basıldığı ve yarın ö - bür gün harb bitince değişeceği cihetle rından temizlenirler. milyon Hindli bu suya girmişler, bun- lardan 26 bin tanesini akıntı alıp gö -« B türmüş, 120 bini zatüreeden ölmüş, ve müesseselerdir. Onların içine girip ro- | fevkalâde kıymetlenecek ve bu pullar- 214 bini gribe yakalanmış ve 76 bin lümüzü tamam if, etmeliyiz. dan ellerinde bulunduranlar, hayli zen- Muhittin Birgen — çin olacaklarmış. —— T İSTER İNAN İSTER İNANMA! Takriben 6 ay önce ev inşaatı ile iştigal eden büyük bir İngiliz şirketinin mümessili memleketimize miş, Ankaraya gitmiş, Ankarada küçük küçük evler yaparak memurlara uzun taksitlerle satmak — noktası P— üzerinde tetkikatta bulunmuştu. O bahseden gazeteler teşebbüsün neticesinden çok nik- bisi? gürünürorlürdi İşi homen olüp bitmiş ösnıyrrlekdi. | Aylar geçti ve İn; gel | gelip görünmedi. zaman meseleden gecikmenin sebebi şirket müdürünün hasta düşmüş olmasıdır. Biz bunu mümkün görüyoruz, yalnız öbür taraftan da teşebbüs kendimizden gelmedikçe memur- larımızın kısa bir zamanda taksitle birer ev sahibi ola- bileceklerine inanmıyoruz, fakat ey okuyucu sen: İSTER İNAN İSTER İNANMA! Bu sene de bir| maktan daha kolaymış İskoçyalılar fevkalâde hasis olmake mârufturlar, Bunlar nikâh merasims; lerinin masraf ve kayıtlarından âzade olmak için, her türlü merasimden ârf' kişi ti de donma alâmeti göstermişlerdir. bir nikâh tarzı kabul etmişlerdir. Bu Ölenlerin mikdarı 42,000 dir. giliz şirketinin müdürü de bir daha Gazetelerimize bakacak olursanız bu nikâh şekli son zamanlara kadar gizli; olarak tatbik ediliyor, ve İskoç beledis ye reislerinin huzuruna çıkılarak kıyis lan nikâh hiç bir yere kaydedilmediği için çiftler birbirlerinden ayrılmak is« tedikleri zaman da kendi kendilerine nikâhlarım feshediyorlarmış. Londra hükümeti âhiren bu usulü ilga etmiştir. Bu kararı verirken ileri sürülen esbabı mücibe şudur: — Bu gayri medent evlanme tarzı - na hükümet muhaliftir. İskaçyada bir karı almak, Londrada bir paket sigara almaktan daha kolaydır!