2 Ekim 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

Her hakkı mahfuzdür. « Yer YerKendini GösterenMilliKudret- | OSMANLI SALTANATI GÖÇERKEN (Mütareke devrinin iarihi ) Yazan: Ziya Şakir SON POSTA | No. 163 g /10/35 ler Vatanın Selâmeti Için Çalışıyorlardı Fakat sarayı en çok te- lâşa — düşüren cihet, — Erzu- tumda vukubulacak bu içtima neticesinde, Anadoluda umumi bir kıyam ve isyan zuhur ederek bunun taht ve saltanatı devirmek korkusundan ibaretti. Bunun Üzerine; saray, Harbiye Nezareti ve Mustafa Kemal Paşa ile yine kuvvetli blr muhabereye girişilmişti. Erzurum telgrafhane- sinde, makine başına davet edilen Mustafa Kemal Paşa ile şu yolda bir muhavere başgöstermişti: Isanbul, Mustafa Kemal Paşaya vir çok teminatlar veriyor; şaha- nın, İstanbul itilâf mümessilleri üzerinde basıl — ettiği tesirden bahsederek serlan İstanbula av- detini rica ediyor. Mustafa Kemal Paşa, buna tevap veriyor: (Şahaım hakkında pek yanlış ve hatalı telâkkiler olduğunu gö- rüyorum. Bügün vatanın herhangi bir köşesinde, milli bir kudret görülüyorsa; o kudretin, cereyan eden hüdisat ve felâketlerden ibret alan ve mütenebbih olan mllletin. kalp ve dımağindan doğduğuna emin olmalıdır. Beni buradan — İstanbula çekmiş ol- makla artık bu kuvvetin önlne geçilemez. Burada — sarfolunan mesal, tamamen — vatan ve midetin — selâmetina — matuftur. Hayatlarını bu işe basredenlerin artık yürümeye başladıkları bu yoldan dönmelerine ihtimal yoktur) Diyordu. Istanbul, kurnazlık etmek isti- yor; Mustafa Kemal — Paşanın bu aözlerindeki yüksek maksadı anlamamış gibi görünerek bu def'a da: (Şahsınızın her türlü tecavüz- den masun kalacağına dair Ha- riciye Nezareti tarafından Itilâf devletlerinden ve bilhassa Ingiliz- lerden kat'i teminat alınmıştır. Gerek Istanbulda ve gerek İstan- bula yakın arzu ettiğiniz herhan- gi bir mahalde kemali emniyet ve istirahatle ikamet edebilirsiniz. Derhal hareketinizi bildiriniz.) Diye rica ediyordu. Mustafa Kemal Paşa ise buna karşı, açık ve sarih bir lisan ve vicdanla: (Benim masuniyetim hakkında Hariciye Nezareti tarafından İngi- lizlerden teminat alındığı beyan olunuyor. Buna, — hayret ettim. Çünkü devletlerinin ve milletleri- nin nam ve şerefine olarak İmza- ladıkları mütarekename ahkâmını muhafazaya bile âsla riayet et- miyen, ve vatanın her tarafını alabildiklerine iştilâ ederek Türk mllletinin — varlık ve — İstiklâlk ne tecavliz gösteren İtilâf devlet- lerinin birçok haysiyetşiken mi- salleri ortada dururken böyle bir teminattan bahsetmek, pek saf- dillik olur. Eğer burada der'uhde ettiğim milli ve vatani vazife,Istan- bula gelmema müsaft olsaydı, Ingi- Hizlerin böyle bir teminat vermele- rini veyahut vermemelerini kat'i- yen nazarı dikkat ve ehemmiyete almazdım. Eğer — memleketimin selâmet ve balâsı, şahsımın bu- tadan çekilmesine vabeste olsay- dı; bilâkaydüşart, va nevibeşere hiç bir Ümit ve emel rabtetmiye tenezzül etmiyerek nefsimi kur- ban etmekten vlcdanen zerre ka- dar tereddüt duymazdım.| Sözlerile —mukabele gösteri- yordu. Fakat, bütün bu yüksek söz- lef ve fikirler, sarayın ve saraya merbut olanların ruh ve vicda- nında en küçük bir ma'kes bile bulamıyordu. Nihayet şu kısa telgraf, mü- haberenin şeklini değlştirmişti: ( Hasbellcap, memuriyetialiye- lerine hitam verilmiş olduğundan, hemen, bilâj teahhür. Dersaadete avdetleri — iradelpadişahi iktiza- sındandır.| Anlaşılıyordu ki; bu - telgrafla Mustafa Kemal Paşayı tehdide yeltenenler, bu büyük ve emsal- siz şahsiyetin ruhbuna hentiz. nü- fuz edememişler; onun, milli ve vatani gayesine ermek için ne büyük feragat ve fedakârlığa hazırlandığını Idrak — eyliyeme- mişlerdi. Mustafa Kemal Paça, resmi memuriyetine hitam veren bu telgrafı alır almaz, artık İstanbula karçı son darbeyi vurmak zama- nınta geldiğine hükmetmiş; bizrat Padişaha karşı şu telgrafı çekmişti: — ÂAynen — 8/9 Temmaz 835 (Şimdiye kadar gerek zatihü- mayunlarına ve gerek Harbiye Nezaretine vaki olan maruzatım- da, vatan ve milletin maruz ve giriftar — olduğu — avakıbiclimeyi tekmil safahat ve hakikatile arz ettim, Bunu ifa etmekle, mukad- desatımın nefsiâcizaneme tahmil eylediği en yüksek ve en vicdani vazifelerden birini yapmış oldum, ( Âmâl ve teşebbüsatımın, İn- gilizlere karşı hükümetiseniyelerini ne gibi tazyik ve elim İnhisar altında bulundurduğu ve bulun- duracağı malümdur. Bunun daha fazla teşeddüdüne hiç bir suretle razı olamıyacağımdan, yalnız me- muriyetiâcizaneme değil, tekmil mübâhatını vatafi ve milletimin nürufeyz ve necatından alan pek çok sevdiğim mübarek hayatı aş- keriyeme de veda guretile beyanı fedakâri eylerim. (Necip milletimin, hayatımın son noktasına kadar hâris ve sadık bir. - ferdi kalacağıma itimat olunsun, Müuastafa Kemal (Arkası var ) Adisababa Mektupu 15000 Habeş Askeri Ge- çit Resmi Yaptı ( Baştarafı 1 imeiyürdö ) Geçit resmi yapılacak sahaya gittim. İmparator için hususi bir yer hazırlanmış, kocaman bir-say van kurulmuş Habeş bayraklarile donatılmış ve orta yere de altın yaldızlı bir taht oturtulmuş, mey- danlığın öteki ucunda ( Sen Jorj) namına dikilmiş ve bayraklar'a #üslenmiş uzun bir direk var. Rahipler Alayı: Geçit resmi başlamazdan evvol gahaya sırmalı esvaplar giymiş bir rahip alayı girdi. Bunların arasında buhurdanlarını - sallıyan Hiristiyan papasları, başları sarık- h Müslüman imamları, Yahudi bahamları da vardı. En başta, kırmızı, mor ve yeşil renkli cüb- besine bürünmüş başpiskopos yü- rüyor, arkasından başına şemsiye tutan adamları geliyor. 15,000 Asker Yağmur ve doluya rağmen geçlde 15,000 Habeş askeri işti- rak ediyor. Hepsi de — saçlarını uzatmışlar. Habeşistanda, — saç uzatmak harbe hazırlanmak - de- mektir. Yollara biriken hılkııd:ollı ve saray muhafızları güçlükle zapte- debiliyor. Nihayet binlerce lıılh!ı alkışları arasında İmperator geli- yor. Sahada biriken halk yere dizçöküyor, krallar kralhı bu me- rasimle tahta çıkıp oturuyor ve evvelü — afyari, sonra da .piyndı kıtalarının iştirakile geçitresmi başlıyor. Aslan Pileli İhtiyarlar: Bu geçit reşmine Aduva muha- rebesinde ve başlarında aslan ple- leri taşıyan ihtiyar muharipler de Iştirak ediyor. Bu geçit resmi es- nasında şayanı dikkat bir hâdise oldu. Bu ihtiyar muhariplerden. birl imparatorun önünden geçer- ken sıradan ayrıldı. Imparatorun önünde durdu, ve yere diktiği mızrağına dayanarak İmparatora döndü : — Sen daha ananın kucee ğında iken ben Aduva muhare- besinde bulundum, dedi. Bundan sonra da İtalyan sefi- rinin oturduğu tribüne geçerak kılıcını çekti, sefirin ayaklarının dibine vurdu ve yözüne kaşşı: “ — Beyazlara ölüm! diye bağırdı. İmparatorun Canı Sıkıldı: Bu hâdiseye şahit olan Impara- torun canı fena halde sıkıldı, Kaşlarını çattı ve yerinden. kalk- mıya çalıştı. Fakat saray - teşri- fat — memurlarile — polisler — işe müdahele ettiler ve ihtiyar Ha- beşliyi sahadan dışarıya çıkardı- lar. Büyük blr korku geçiren I- talyan sefiri Kont Vinçi bu sıra- gülümsemeğe çalışıyordu. İmparatorun önünden geçen eski kabile relsleri iİmparatorun önünde duruyor, yere diz çöke- rek eski monkabelerini anlatıyor 've bazı dileklerde bulunuyorlar. M Y UU K Sayla 0 İngiltere - İtalya Harp Ederlerse... Bu Savaş Nasıl Olur SAFFI HARP GEMİSİ KRUVAZÖR Ve Kim Kazât_ı__ı_r B İSARETLER fare baladı - İNGİLTER yoa 2700 100004 HLA KN * TORPİTO —TAHTELSAHİR &) — İngilltore He Ralya donanmalarının mukayeseali gratiği M (Baş tarafı Tinci yüözde ) Mgilterenin yepyeni 15 büyük zırblısı vardır. * Zafer Kimin ? Italya ile Ingiltere arasında ki harpde en büyük rolü nakliyat İşi oynıyacak, zaferi, nakil vası- taları en sağlam olan taraf ka- zanacaktır. Italyanın elinde, Garp Tarab- lusunda, Bingaziden Mısır hudut- larına kadar uzanan bir tren yo- lu vardır. İtalya, bu demiryolu ile Mısırı bir aralık tehdit edebi- lir. Fakat Ingiltere, Süveyş ka- nalını kapattığı takdirde Italyanın Eritre, Somali müstemlekelerinin halkı temamile aç kalır. x Malta Adası Fakat böyle bir harp olursa Ingiltere bu yolları tamamlle kon- trol edebilir mi? Akdeniz yoluna hakim olduğu sanılan Malta adası bugün eski ehemmiyetini tamami- le kaybetmiştir. Sardenya adasın- dan bir saatlik bir uçuş mesafe- sinde bulunan bu ada, her daki- ka Italya hava kuvvetlerinin teh- didi altındadır. Bu itibar iledirki Akdenizdeki Ingiliz donanmasının Maltada de- gil, Cebolüttarıkta ve hattâ Ak- denizin şarkında Girlt ve Musır sa- hillerine çıkması lâzım gelir. * Akdenizde Halbuki bu limanlarda açıktır. Buralara da sahil bataryaları, tay- yare topları yerleştirmek, tahtek bahir hücumlarına karşı ağlar ger- mek ve mayin dökmek lâzımdır., Ingiliz donanması böyle bir hava tehdidi karşısında limanlara sığın- maya mecbur kalınca, İtalya da Akdenizde serbestçe hareket ede- bilir. ve Tırabulasgarp vasitasile Habeş hududandaki — ordularını besliyebi.ir. Fakat Ingiltere, Süveyş kanalını ve Bahriahmeri kapattığı takdirde Italya çok fena vaziyete düşer. Eritre ve Somalideki as- kerlerini bes iyebilmek için bütün Mısırı, hattâ Şarkt Afrikayı boy- İmparator da bu dileklerini ;o-_ ğunu derhal is'af ediyordu, X* İsterik Bir Amerikan Kadınının Gösteri şi Roma, ( Özel) — Amerikalı meşhur. - milyarder Woolwarthin yarislerinden ve her iki ayda bir koca değiştiren Amerikanın zen- gin kadın'arından Barbara Hutton dün akşam Romadaki otelin pen- Ççeresini açmış ve aşağide topla- nan bir faşist kalabalığına hitap ederek * yaşasın Habeşistan! ,, diye bağırmıştır. Italyan polisi tetkikat yapmak- tadır. Kadının sarhoş — olduğu zannı kuvvetlidir. dan boya fethetmek mecbürlyes — tinde kalır. x Fransaya Gelince Her iki taraf için de kat't bir — netice alınmadan yıllarca sürecek — olan böyle bir muharebede Fran: — sa'nın alacağı vaziyetin büyük bir ehemmiyeti vardır. Ş Fransa, İngiltereye zahir - olur — ve ona şimali Afrikadaki İlmans — larını açaraa ozaman İngiltere — Akdenize tamamila hâkim biy — vaziyete geçer. Girit ve Misir — Ilmanlarından çok daha müstahr — kem olan ve kuvvetli hava limane — ları bulunan böyle üslere dayas — nabilecek olan bir. Ingiliz deniz — ve karakuavveti, bir taraftan Aks — denizi ve Italyan arazisini tehdit — edeceği gibi, diğer taraftan da — hem Mısır, hem de Cezair tarae fından — yapacağı — hücumlarla — Trablus'daki Italyan kuvvetlerini — iki ateş arasına alabilir. a * Cibutl demiryolu M Bundan başka, Fransa bitaraf — kaldığı takdirde ancak — sıhhi malzeme taşıyabilecek olan Cibuti — * Adisababa demiryolu da askeri — nakliyata tahsis edilir. ve Habe- — şistana hücum edecek İtalyanlar — orada İngiliz silâhları, Ingiliz pis — rası - ve İogiliz kuvvetleriyle kar« şılaşırlar. * Aksini de düşünelim Bir de bunun aksini, Fransız- lar.n İtalyanlara iltihak — etmesini düşünelim : O vakit Fransanın — şimali Afrika limanlarından kak kan tayyareleri bütün Ingiltereyi tehdit edebilir ve Ingitere hükü- meti de ilk hamlede Cebelüttarık | ve Akdeniz hâbimiyetini hybo-'_-' der. Kendi derdine düşen İngi- lizler Bahrıahmer, Süveyş ve hattâ — Mısırdaki kuvvetleri bile çekmiye , ve İtalyayı Eritre ve Somali ha. — valisinde serbest bırakmıya mecs — bur kalırlar. e Otel İskelecileri Yeniden Türedi — Iskelelerde bazı otellerin iskes — leci denilen adamları — vardır. — Bunlar yurdun dört köşesinden — tedavi veyahut başka bir İş için — Istanbula gelenleri karşılıyorlar ve ucuz bir fiat göstererek kendi — otellerine getiriyorlar. Bunlara — bir iki gün ucuz yatak verildik- ten sonra yüksek bir tarife tat- bik ediliyormuş.. * Belediye bu gibi iskelecileri — bir zamanlar menetmişti. Bunlar, — şimdi, yeniden türemiye başlamışe — lardır. Yapılan şikâyetlere ve iddia. — lara göre bu gibi iskeleciler bazı — hasta yalcularm da önüne düşerek — kandırmaktadırlar, -