24 Eylül 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 9

24 Eylül Her bakkı mahfuzdur. OSMANLI SALTANATI GÖÇERKEN (Mütareke devrinin tarihi ) Yazan: Zige Şakir SsON POSTA N0c156 24 /Ws5 Sayfa 8 Sovyet Misafirlerimizle Görüştük Türk - Sovyet Dostluğu Gittikçe Derinleşiyor Topçu F erit Paşa, Rıza Tevfiğe Kâ!'Şl Nazilli Kombinasında Da Sovyet Mü- Çok Ağır Cevaplar Vermişti Avni Paşa, bu sözler karşısında sendelemiş, lâzımgelen mukabele tarzı hakkında tereddüt göstermiş idi. İşte bu tereddüt esnasında, Şürayı Devlet Reisi Rıza Tevfik Bey, onun İimdadına yetişmiş; evvelâ gevrek ve kısa bir kahksha attıktan sonra : — Ferit Paşa hazretleri, Ana- doludakileri — yanlış — tamyorlar, galiba.. HAlA şu gök kubbenin altında hamiyet sahibi var zanne- diyorlarsa, çok aldanıyorlar. Demişti. Ba sözler, Topçu Ferit Paşayı çileden çıkarmıya kâfi gelmişti. Derhal yerinden fırlamış, Rıza Tevfik Beye karşı hakaretle dolu bir nazarla bakmış; ve sonra : — Efendil. Eğer bu kubbenin altında bamiyotsiz insanlar varsa, © da sizin gibi birkaç kişiden ibarettir. Fakat ©o hamiyetsiz adamlar, böyle bir Mecliste, Anadoludaki milyonlarca Türk kardeşlerimizi hemiyetsizikle itti- ham edemezler. Sonra, adamın ağrını yırtarlar. Diye haykırmıya başladı. Sadrazam Damat Ferit Paşa, artık Işin fenaya varacağını anladı. Ayağa kalktı. Her zaman olduğu gibi, garip bir tavırla ellerini, kollarını salladı : — Mecliste, tocünüs kalmamış. Bendeniz, (lstifaya mecbur ola- cağım. Diye bağırdı. Reşit Akif Paşa sabredemedi. Yüksek bir sesle : — stical buyurursanız, cidden büyük hizmet edersiniz. Dedi. Eğer Meclis, bir anda dağılı- werse idi, belki de daha mühim hâdiseler zuhur edecekti. J1) Meclisten çıkan, saraya koşu- yordu, Fakat, Harbliyenazırı top- çu Ferit paşa, oraya hepsinden evvel vasıl olmuştu. Doğruca — padişahın hususi müşaviri — ve hazinel hassa müdürü umumisi (H Şu satırları yazarken, geçenler. de (Felek) —arkadaşımızın bir yazısı aklıma geldi. Kendi köşesinde, birçok meseleleri — incelemesile moçhur olan bu arkadaşımız, (tarihi tefrika) lardan şikâyet ederken bilbassa bu mubave- relerden — bahaediyor: Ve tariht tefrika muharrirlerinin — yazılarını — şişirerek patronlardan beş on kuruş fazla para koparmak için —bu muhaverelere bir- çok”hayali sözler kattığını ileri sürü- yor. Bu arkadaşımızın — bu yazılarla hangi tefrikaları kastettiğini bilmiyo- rum. Ancak, şu yukardakl muhavereyi yazarken (Folek) arkadaşımızın şikâ- yetini hatırlayarak kendi kendime çu suali soruyorum: — Hükümetin en yüksek makamı olan Babtülide; — isimleri pek maruf olan gu zevat arasında geçen ya mü- him ve inamılmayacak derecede garip olan hüdise de, sakın bir hayal ve gi- şgirme mahsülü zannedilmesin?.. Hanl olması muhtemel olan böyle bir zehabın önüne geçmek, ve birgün gelip de tarihe intikal — edecek olan gu yâzılarımın hayal ve şişirme mah- #ulü olmadığını isbat — eylemek için» başta (Felek) arkadaşımız olduğu hal- de karilerimden arzu buyuran zevatı, gerek çu yukardaki satırların ve gerek şimdiye kadar yazınış olduğum yazi« ların istinat ettikleri vesaiki — tetkike davet odiyorum. İşte adresimı ( Çemberlitaş - Turan — apartıman « mumarsı 3 ) Z. ş. Refik beyin odasına giderek İstk- fanamesini yazmış; oradan baş kâtip Ali Fuat beye götürerek Padişaha vermesini rica - etmişti. Fuat bey bu istifanameye göz gezdirdikten sonra : — Paşa 1.. Ben bu kâğıdı tak- dim edemem. Çünkü, size pek eski zamandanberi muhabbetim vardır. Korkarım ki bu kâğıt, za- tı şahanenin şayet size bir tevec- cühü varsa, bunu külliyen - selp edecektir. Demişti. Filhakika bu İstifa- name, Damat Ferit paşa hakkın« da çok ağır sözleri ihtiva etmek- le beraber, padişahı da manevi bir mesuliyetle tehdit eylemekte idi. (i) Ali Fuat beyin bu sözleri Üze- rine topçu Ferit paşa iatifaname- () Bu satırlar, morhum Ali Fuat beyin bi da yapılan husust mülâ- katlarımızın notlarından ve elimizde bu'unan yazma bir hatıra defteri ve Bsair vesaiktön çıkarılmıştır. sini aldı. Tekrar Refik beyin odae sına geldi. Başkâtibin sözlerini nakletti. Saray entrikalarına aklı ermeyen saf kalpli Ferit paşa, padişahın bu hususi müşavirinden ümit beklemekte idi. Halbuki Ferit paşayı kolayca ailatmak — isteyean —Refik bey, derhal şu cevabı verdi: —Ali Fuat beyin hakkı var. Böyle bir ariza, açık olarak efen- dimize takdim edilemexz. Siz bunu kapayınız. Başmabeyinci vasıtasile takdim ediniz. Dedi. Ferit paşa,- Refik beyin bu tavsiyesine riayet etti. İstifa- namesini, kapalı bir zarf ile baş mabeyinciye Yaver paşaya verdi. Babığlideki hadiseden haber- dar olmıyan Yaver paşa, bu zarfı derhal Padişaha götürdü. Fakat bir müddet sonra telâş ile goldi. Orada beklemekte olan Ferit paşaya: (CArkası var ) — Otomobil Faciaları Niçin Artıyor? ( Baştarafı 1 inel yüzde ) mızı çekecek — kadar artmıştır. Hele çocuklara İsabet eden adet- leri her senekinden fazladır. Gün- lük gazeteler, İki veyahut Üç ka- za vak'asını birden kaydediyor- lar. Bu, arkası kesilmeyen oto- mobll tehlikesine karşı alâkadar makamların alacakları - tedbirler arasında çok önemli bir noktaya ilişmek istiyorum: Hiç şüphe ve tereddüt edilemer ki kazaların önüne geçilmesi için herşeyden önce bir mütehassıs gözile se- beplerini — araştırmak — lâzımdır. Marazın teşhisinden sonra teda- visl kolaydır. Otomobil kazaları- nin sebeplerini araştırırken Önü- müzde birçok geçmiş senelere ait gayet muntazam istatislik cetvel- leri bulunmalıdır. Bu cetvellerde: 1 — Otomobil kazalarının sa- 2 — Otobüs, kamyon, otomo- bil, motosiklet gibi — vasıtaların cinalerine göre yaptıkları kaza adetlerinin teabiti ; 3 — Kazada ölenlerin, yara- lananların veyahut maddi hasar- ların adetlerile kaydı ; 4 — Kazaların hangi yol ve caddelerde vukua geldiği : S — Otomebil kazalarına bele- diyeler — tarafından — gönderilen mühendis veya fen memurlarının verdikleri rapor suretlerinin bir dosya halinde istatistik cetvelle- rine bağlanması, Böyle her sene hazırlanacak cetvellerin tetkiki ile çıkarılacak neticeler şunlardır : 1 — Kazaların adedi bir yıl- dan diğerine artıyor mu, azalı- yor mu? 2— Adeden azalıp çoğalan kazaların ehemmiyetleri itibarile diğer senelere nisbetleri ? 3 — Kazaya sebep, şoförün tedbirsizliği mi, yoksa — fazla sürat mi ? 4 — Kazaya sebep, — yolun bozukluğu, otomobilin kızak yap- ması, lâstik patlaması, direksiyon hatası gibi ârızalar mı? Eğer kazaların adetlerile cin- #İni, mahiyetini, kazayı yapan yasıtayı, mevklini, günü ve saati ile hattâ pek lüzumlu olan fotoğ- raflarile gösterir bir cetvel hazır- lanacak olursa bu cetvellerin mukayeseli bir şekilde tetkiki, almacak tedbirleri kendiliğinden meydanâ koyacaktır. Avrupa hükümetlerinde, meselâ Fransa'da Iç İşleri Bakanlığı, her sene hazırlanan kaza istatistik cetvellerini diğer senelerinki ile karşılaştırır. eğer vaziyette bir fevkalâdelik görürse derhal alına- cak tedbirleri hangi maddelerde seyrüsefer disiplinine daha ziyade ehemmiyet verilmesi lâzımgeldi- ğini işaret ederek her şehrin polisine —birer cetvel suretile beraber bir tamim gönderir. Bana kalırsa, bu kaza istatis- tik cetvellerile bir taraftan Istan- bul Şoförler Cemiyeti de meşgul olmalıdır. — Cemiyetin — vasıta- ları buna kâfidir ve yahut seyri- sefer merkerzile beraber de çalışa- bilir. Cemiyet idare heyetinin ceki ve tecrübeli şoförlerimizden mürekkep olması dolayıslle tuta- cakları istatistik cetvellerine göre verecekleri — sıhhatlı kararların, şoför azaları Üzerinde de iyl tesir- ler yapacağına şüphe yoktur. ,, 30 24 EYLÜL 925 l12? Arabi 1358 | — Rum1 1351 — 24 Cem.âhar Eylâl 11 Evkat (Erani (Vasatil Vakit |Eant |Vazati Güneş (1142|0 49 | Akıçam (12 — | 18 05 Öğle | 6 co 1206)| Yata | | 31 | 19 38 İlindi | g 25 ( 1$ 31 | densüik İyo 02 | 10 09 Dost Kayseri fabrikasının açılma töreninde — bulunan, — sonra da Eskişehir, endüstriel — mücaseseleri — gezen Sovyet birliği ağır endüstri halk komiser vekili Piyatakof — dün Türkstroy — direktörü Zolotaryef ila birlikte İstanbul gazeteleri mümessilleri İle görüşmüştür. Piyatakof Türk gazetecileri ile daha önce görüşüp tanışama- dığı için teessir duyduğunu, fa- at buna İşlerinin ve zamanının müsait bulunmadığını söyledikten sonra demiştir ki ; “ — Birkaç gayot enteresan ve hoş gün geçirdiğim güzel mem- leketinizden ayrılırken Türk Hükü- metl ve Ekonomi Bakanlığu Sümer- bank, Iş Bankası, Kayseri, Ankara, Eskişehir ve Izmitte bulunan'dev- let fabrikaları gibi hükümete - ait ve hükümete bağlı müesseseler, ilim müesseseleri ve kendilerile karşılaşmaktan memnuniyet duy- duğum yeni Türkiye ricali tara- fından bana karşı gösterilen bü- yük misafirperverliği her şeyden evvel kaydetmek isterim. Yeni Türkiyenin Sovyet birli- gine karşı beslediği doslluk duy- gularının bütün samimiyet ve derinliğini kendilerile görüştüğüm esnada hissettiğim Türkiye Cüm- huriyeti başkam Atatürke, Türk Hükümeti Başkanı Ismet Inönüye ve Ekonomi Bakanı Celâl Bayara karşı saygılarımı bildirmeği ken- dim için bir borç bir'rim; ve bizim de büyük komşumuza karşı beslediğimiz © nisbette derin sempati ve dostluğu - bu sempati ve dostluk herkesçe bilindiğinden bunu söylemek belki zait ise de- bir defa daha teyit etmek İsterim. Sovyet Sosyalist Cumhuriyet- leri Birliği Ağır Endüstri Halk Komiseri — Vekili sadatile — şunu memnuciyetle kaydederim ki, ls- tiklâl savaşının çetin yıllarında başlıyan ve barış uğrundaki savaş sırasında — genişleyen ve kuvvet bulan bu dostlük, şimdi parlak tecellisini bugüslerde faaliyete geçen Kayseri kombinasında bu- lan ekonomik va teknik teşriki mesai neticesinde daha derinleş- mektedir. ,, Piyatakof dün akşam Ankara- ya hareket etmiş, dostça gösteri- lerle uğurlanmıştır. Türkstruy di- rektörü Zolataryof'de Ankaraya gidecektir. Orada Nazilli fabrika- sıinın kurulması İşlle meşguül ola- cak ve kurulması kararlaştırılan hendislerile Birlikte Çalışacağız misafirlerimiz İstanbul gazetecileri ardsında çimento fabrikası işini görüşecek« tir. Çimento fabrikasının nerede Nazilli ve İzmitteki | kurulacağı henüz malüm değildir. Bununla beraber bu fabrikanın kuruluşu Nazilli fabrikasını takip edecektir. Nazilli fabrikasında 80| Sovyet mühendisi çalışacaktır. Bir Köy Yangıni Daha... Balıkesir, 23( A, A. ) — Sındıre gı ilçesinin Çorum kamununa bağ-' h Düğüncüler köyü büyük bir yangın felâketi geçirmiştir. Köy- de 99 ev 35 zahire anbarı, 19 | samanlık yanmıştır. Köyün yanan kısmından ayri bulunan 12 ev!' kurtulabilmiştir. — Folâket gören ! köylülerimize yardım için ilbaylık Ankara Kızılay merkezi ve şehr- miz şubesi derhal faaliyete geç- mişler, açıkta kalan köylüyü ba- rındıracak kadar çadır gönder- dikleri gibi Kızılay merkezi ilk olarak beş yüz, Balıkesir şubesk de Üç yüz lira yardımda bulun«' muşlardır. İlbay yangın yerine giderek köylünün vaziyetiyle yas kından ilgilenmiştir. Ekornomi Bakanlığında Değişiklikler Yok! Ankara, 23 ('AL A.) — Istan bulda çıkan sabah gazetelerinder birinin 19 eylül 1935 tarihli sa- yısında Ekonomi bakanlığında de- gişiklikler olacağına dalr vermliş olduğu haberin aslı olmadığım bildirmek ve bu haberi yalanla- mak için Anadolu ajansına izin verilmiştir. FRANSADA Bedava Okuma 1936 Haziran ayında yapılacak müsabakaya — hazırlanmak — için Berlitz okulaları bu &ene fransız- ca özel dersler ve yüksek kurlar açılmıştır. Bu müsabakanın so- nunda Fransada okuyacak taleba belü olacaktır. Bütün yolculuk ( gidiş - geliş ) ve Üç sene zarfındaki masraflar Berlitz okulaları heyeti idaresi tarafından verilecektir. Kazanan talebe 1936 Eylül ayında gönde- rilecektir. Yeni — başlayan — ve Herlemiş talebe için kurlar. Ayni zamanda müsabaka için de hazır- hk dersleri açılmıştır. Bundan: başka Berlitz okulalarında her dil için kurlar vardır. istanbul, Istiklâl caddesi * Ankara, Konya caddesil