24 Haziran 1935 Tarihli Son Posta Gazetesi Sayfa 11
24 Haziran e Hor hakkı mahfurdur. OSMANLI SALTANATI GÖCERKEN (Mütareke devrinin tarihi ) Yazan: Ziya Şakir SON POSTA Ne. 64 24/6/88 Mütarekeden Sonra Venizelos Büyük İşlere Girişmeye Koyulmuştu (Kordos) komitesi), Yunanis- tanın istiklâlinden evvel Morada İsyan — çıkarmak - için (Kordos) adında bir Yunan sergerdesi tarafından teşkil edimiş; Yuna- nistanın istiklâlini teminde büyük bir âmil olmakla beraber, sonra- larır da Giritteo, Makidonyada, Akdeniz — adalarında — teşkilâtını genişletmiş; bilhassa Balkan har- ':-lnğ(ı çok büyük faaliyet göster- mişti. Bu komitenin istinat ettiği en esaslı küvvet, çetecilikti. Ve bu çeteler, birbiriae bağlı, gizli bir ordu teşkil etmekte | Venizelos, gençliğindenberi bu komite içinde yetişmiş; gösterdiği faaliyetle temayüz etmişti. İkti- dar mevkiine geçtikten sonra da artık bu komitenin (hamil muaz- zam)i kesilmişti. Buna binaen, mütarekeyi müteakip Venizelos Türk topraklarında büyük işlere hazırlanırken, bu komiteye de icap eden direktifleri vermiş; İzmir ve İstanbulda, faaliyete geçirmişti. Komitenin lik hareketi, müta- rekeyi müteakip - Nureddin pa- şenin — vâliliği esnasında - İngiliz torpitolarının İzmire girdiği gün yaş göstermişti. O gmı Izmirde vuku- kalan nümayiş, bu komite tarafından tertip edilmişti. Bu hareket, ciddi ve hakikt bir ihtilâl değildi. Çün- kü komitenin İzmirdeki teşkilâtı, henüz pek noksan M:k halde h:l.:ı O; nümayişten maksat ; yeri n=ın l'ıııi:t ve cahil fikirli bir zümrenin hareket kabiliyeti ile, Osmanlı hükümetinin müdafaa tertibatını anlamak için âdi bir tecrübeden ibaretti. Bu nümayişten alınan netice komiteye çok büyük Umitler ver- mişti. Onun içindir ki Istanbulda derhal teşkilâta girişilmiş; biri Yrum muhacirleri merkexz komis- yonu), diğeri de (Yunan salibiah- meri) isimleri altında biribirine merbut bu iki müleszese vücuda getirilmişti. Her iki merkez, faaliyeto ge- ergeçmez Venizelos tarafından Şohıılı ve Nikolozla isminde iki mühim çete reisi daha Istanbula gönderilmişti. — Venizelosun — en samimi dostlarından olan bu iki adam, Girit, Yanya ve Make donyada —uzun müddet — çete- ler idare etmiş olan meşhur ser- gerdelerdendi. Bunların - vazifesi; Öç yüz elli erkek ve yetmiş ka- dından mürekkep olan kendi kuvvetlerini tedricen Yunanistan- dan Istanbula getirtmek, bunların bir losmını İzmir, “Ayvalık, Ban- dırma, Bursa havalisine yerleştir- mek; mübhim bir kısmını da Sam- sun, Sinop Niksar ve clvarların- daki Rum muhitlerine göndermek; oralarda da merkerzler vücude Bu gizli çete efradı, posta posta Istanbula getiriliyor, ve yine posta posta mürettep oldukları mahellere sevkediliyor; buralarda tücoar kâtipliği, köy bocalıği ve salre gibi etlere yerleştirili- yordu. Artık merkezler çoğalmış; yerli halkın kendi kafalarına uy- m toşkilâtlara başlanmıştı. Mer- E:l- arasında bususl - gifre ile sıkı muhabereler cereyan ediyor, ve bu muhabereler de (santralikoz) imzası İstimal ediliyordu. Komite, başlıca üç hedef takip ediyordu : 1 — İstanbulu, Yunanistana mal etmek ve eski (Bizana İmpa- ratorluğu) nu ihya eylemek. 2 — Garbi Anadoluyu — ele z eesirmek ve Yunanistana ilbak | etmek, 3 — Karadeniz “sahillerinde eski ( Pontos — kırallığı ) m dirilt- mek. Kstanbul merkezi; hakikaten baş döndürücü bir faaliyet göz- teriyordu. —Yunan — torpitolarile gelen sllâhları mâhirâne manev- ralarla kayıklara ve kamyonlara yükletiyor; bunları Patrikhaneye ve muhtelif yerlerdekl kiliselere naklettiriyordu. Komitenin bu mühim faaliye- tHine bütün varlığı ile yardım eden bir şahsı daha mevcut İdi, o da; Venizelosun gayreti henüz patriklik makamıma İntihap edk len, Giritli ( Melatiyon Metahsa- kis ) ti. Patrik Melatiyos, Rum mille- tini uyanıklığa sevkedecek valı- ler ve emirler veriyor; -bilhassa- Rum mektep ve mahallelerinde, on altı yaşını tecavüz etmiş olan erkek — çocuklardan — mürekkep olmak —Üzere (İzci) teşkilAtı yapılmasını ehemmiyetle tavsiye ediyorda. Bir taraftan bu emirler ve tavsiyeler yerine getiriliyor; muhtelif ( Idman kulübü ), ( Spor eemiyeti) namlarını taşıyan teşek- küller yapılarak bunlar, Venize- lon partisine mensup en tecrübeli sivil — zabitlerin emrine veriliyor, askerliğe hazırlık talimleri yaptı- rılıyor; diğer taraftan da yerli Rumlar arasındaki teşkilât kuv- vetlendiriliyordu. Mahalle teşkilâtlarının >mer- kezleri hemen kâmilen mahalle bakkallarından mürekkepdi. Bun- lar, mahalle ahalisini ve onların haletiruhiyelerini iyi bildikleri için bu varifeler onlara verilmişti. Bahçe ve bostanlarda çalişan Rumlar da, bunların icra kuvvet- lerini ve muavinlerini teşkil et- mekte (di. Islüm mahallelerindeki Rum bakkallardan mürekkep bir istihbarat şebekesi vücüde geti- rilmişti. Bunlar, © mahallenin eli silâh tutan ve bir ihtilâl esnasın- * da mukavemet göstermesi muh- temel bulunan erkeklerinin def- | terlerini tanzim ederek merkeze verecekler ve sonra da bunları mütemadi surette mürakabe ede- ceklerdi. Aynf zamanda, çocukla- rın ve hizmetçilerin — yüzlerine gülerek evlerde bulunan silâhların adetlerini tesbit edecekler; ve, (halihazır) hakkında alleler ara- sında neler konuşulduğunu öğren- meye gayret göztereceklerdi. İstanbuldan — itibaren — bütün Marmara sahillerile garbt Ana- dolu sahilinda bu teşkilât çarça- buk kuvvetlenmiş, Karadeniz sahili İle dahile doğru Rumlarla meskün olan havalide de — muhtolif mer-« kezler faaliyete geçmişti. (Samsun) ve (Merzifon) daki (Amerika ko- lej) lerindeki aslen Rum muallim ve muallimeler bu komitenin ru« hunu teşkil etmekte; muhaberatın idaresile komitenin evrak, defter ve paralarını saklamak hususun- da büyük gayret göstermekte- kerdi. (i ) Komitenin Istanbul merkezi, Ermeni siyas! cemiyetlerile tomas etmek üÜzere bir gube daha vü- cüde getirmişti. Bu — şubeyi de Ermeni lisanına gayet iyi vakıf olan Çatalca Rum — metropolidi Yuvakim efendi deruhte etmişti. Bu papas, Ermeni komite rücsa- sile müteaddit —mülâkatlar İlcra etmiş, bazı mesoleler - etrafında bunlarla birleşmişti. Bu meselele- rin en mühimi ( Mavro Hira ) (2) Isminde bir kitap vücude getir- mek ve bunu ÂAvrupa ve Ameri- kada tevzi etmekti. (Arkası var) (A) (Pontos metelesi) nden bahse- derken bu hususla mühim — tafsilât yereceğir. (Z) (Kara kitap) demektir. (Mavro Heri), (Mavri Hir) de aym manaya gelir, Müslüman Olan Elek- trik İşçisi... Hasan Olan Hans, Karısile Çocu- ğunu Da Müslüman Yapıyor İnegöl ( Hususi ) — Bir müddet evvel burada elek- trik şirketinde makinistlikle çalışan Hans isminde bir Avusturyalı Müslüman oldu. Hâdise, —matbuata da ak- Betti, Hans bundan 6,5 Sene evvel İstanbula gelmiş, Bey- kozda Polonez — köylüünde eski Leh — muhacirlerinden Rekina isminde bir kızla evlenmiş, ve sonra Bandır- maya gitmiş, birbuçuk sene ev- vel de şehrimizde elektrik fabri- kasına yerleşmiştir. Küçük san'atler kanununun yalnız Türklere hasredilmesinden sonra Hana bir istida lle Müftülü- ğe müracaat etmiş, Müslüman olacağını bildirmiş, — lâzımgelen muamelesi yapıldıktan sonra Ha- FAŞ CER CN ÇŞU S NON Ş7 TÇ SUO Bay Hasan ve ailesi san İsmini almıştır. Hasan Türk yatandaşlığına da kabul edilmiş- tir. Şimdi kendisi muntazamen elektrik fabrikasında çalışmak- tadır. Hasanın Volfi İsminde bir de çocuğu vardır. Karısı ve ço- cuğunun da Müslüman ve Türk olmaları İçin teşebbüse girişmiş- tir. Bay Hasan ailesile şimdi Istanbuldadır. süai d Sayfa 11 Heyecanlı Çiçek Muharebesi Dün Adada Yapıldı Ve Çok Güzel Oldu Dünkü çiçek bayramından tatlı bir görünüş Bu yılın ilk çiçek bayramı dün — Büyükadada çok eğlen- celi bir — çiçek — muharebesi şeklinde yapıldı. Bayram dün saat altıda başladı ve llk olarak çiçek arabalarının geçit resmi yapıldı. On çiçek arabası geçit resmine iştirak etmişti. Bunlar arasında içinde tayyare biçiminde çiçeklerle süslü olan Sefer oğlu allesinin arabası birinciliği, çiçekçi Sabuncakinin arabası ikinciliği, Yat klübün ara- bası da Üçüncülüğü kazandı.' Bin bir çeşit yaz çiçeklerile süslenmiş olan bu arabalar geçerken, iki tarafta birikmiş olan güzel ve göz kamaştırıcı tuvaletler yapan- lar tarafından milyonlarla çiçek Atıldı, ortalık gönül açan bir çiçek denizine döndü. Bayram için İstan- buldan Adaya binlerle meraklı - gitmişti. Çiçek geçit resminden ve çi- gek muharebesinden sonra vilâyet tarafından — tertip edilmiş olan çiçek sergisi açıldı ve bu sergide çiçek teşhir etmiş olanlara mükâ- fatlar verildi. Bu sergide bir yıllık bir ömre sahip olan bir çam ağacı bilhassa göze çarpıyordu. ünkü bu ihtiyar ağacın uzun- luğu bir karışı geçmiyordu. Sergide yüzlerce meraklı tara- fından gezildikten sonr çiçek bay- rami şen kahkahalar ve nükteli sözler arasında nihayet buldu. Neden Sonra Yakalandı Hapisten Kaçmış Ve Yıl- larca Serbest Kalmış İzmir, 19 (Hususi) — Yapı otuz Üç, adı İsmali, babasının adı Nü- zım, kendisi Bartınlıdır. Bundan on beş gün önce İstanbula gelmiş orada İsmall adında birile tanış- mış, nüfus tezkeresini elde etmiş.. * Baba,, hanesini karaladığı gibi cebine yerleştirmiş ve İzmire gek miş.. İzmir zabıtası bu adamı, sahte nüfus cüzdanı taşıdığı İçin yakalayıp Aadliyeye verdi. İşin bundan sonraki kısşmı enteresan- dır. Üçüncü sorgu bâkimi suçlu Temail hakkında ilk tahkikat açı- masına muhalefet edip etmiye- ceğini sorduğu zamanı — Ben ifademi müddelumum!- ye vereceğim. Benl araya gönde- riniz. Çünkü mühim blir mesele vardır. Demiştir. Sorğu hâkimi suçlu- ya nüfuz ederek ve hakikaten samimiyetine hitap ederek onu söye letmiye kandırınca suçlu bülbül gibi her şeyi anlatıyor: — *“Ben Safranboluda Nazire adında bir kadını istemiyerek öl- dürmüştüm.- Bartın Ağır Coza mahkemesinde 15 sene yedim, Bartın hapishanesinde yatıyordum. Hapisanede kötü sözler dolaşıyor- du. Karım Aygşenin kötülük etti- gini, başkalarile görüştüğünü söy- Hiyorlardı. Tahammül edemedim. On beş sene mahkümu İsmail Karımı düşünmiye ve kıskanmiya başladım. Martın ortalarında fırsat bula» rak hapisaneden kaçtım. Maksa- dim karımı görmekti. Yakalan- maktan Ürktüm. Kara yolile Istan- bula vardım. Orada durmadım. Bir nüfus tezkeresi olde ederek Izmire geldim. Burada yakalan dım, Hepsl bu kadardır. Nufus tezkeresi benim değildir ,,. Suçlu tevkif edilmiş, ve itiraf ettiği gibi Bartında bir cinayet işlediği anlaşılmıştır. Kendisi aslıye cezada sahte nufus kullanmaktan sorguya çekilecek, ondan sonra Bartına gönderilecektir. Ad, Bil. 10 Her lisan için kurslar B AYDA 1İ8STANBUL 973, Istiklâl caddesi AİLELERE ve TALEBELERE Tatil zamanları devamınca 20 Eylüle kadar Türk lirasile 10 ERLİTZ'te . Hususi” dersilere bu. müddet için mühim tenzilât vehei B ŞLANILMIŞTIR ILÂN ANKARA dB DĞ n < gü a lli Di A A ÖD
